ΓΙΑΤΙ ΚΑΤΑΠΟΝΤΙΣΤΗΚΑΝ ΤΑ ΦΑΒΟΡΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΡΕΛΟ ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ; – Ο ΗΛΙΑΣ ΖΟΥΡΟΣ ΑΠΑΝΤΑ

Τα τρία μεγάλα φαβορί του Ευρωμπάσκετ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πριν από το τζάμπολ της διοργάνωσης, οι ομάδες με τα τρία πιο μεγάλα ονόματα του ΝΒΑ, η Σερβία του Νίκολα Γιόκιτς, η Σλοβενία του Λούκα Ντόντσιτς και η Ελλάδα του Γιάννη Αντετοκούνμπο, επέστρεψαν στη βάση τους με άδεια χέρια. Στην τετράδα που θα διεκδικήσει τα τρία μετάλλια, εκτός της οικοδέσποινας Γερμανίας και της εξ’ αρχής ισχυρής Γαλλίας, συμπεριλήφθηκαν η ανανεωμένη Ισπανία και η “στατοπούτα” Πολωνία, που είχε να μπει στους “4” 51 ολόκληρα χρόνια, από το μακρινό 1971. Γάλλοι και Ισπανοί θα διεκδικήσουν τελικά το χρυσό μετάλλιο.

Έξω ο Γιόκιτς, έξω ο Λούκα, έξω ο Γιάννης και μέσα ο Πονίτκα; Ανθ’ ημών Γουλιμής, όπως θα’ λεγε και ο Χαρίλαος Τρικούπης. Τι συνέβη λοιπόν στο Βερολίνο. Συνομώτησε όλο το σύμπαν για να πάνε όλα τα αστέρια στο σπίτι τους, ή μήπως είμαστε λίγο υπερβολικοί; Δεν είναι οι εκπλήξεις μέσα στον αθλητισμό; Δεν έχουν δικαίωμα στην ελπίδα τα αουτσάιντερ αυτού του κόσμου.

Κι αν έπρεπε κάθε φορά να επιβεβαιώνονται τα προγνωστικά η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να έχει υπογράψει δυο ιστορικούς θριάμβους, το 1987 και το 2005 (τρεις μαζί με εκείνο του’ 89). Σε κανένα από τα Ευρωμπάσκετ που κατέκτησε η Εθνική δεν ήταν φαβορί. Η εποχή, άλλωστε, που η διοργάνωση γινόταν για να την κερδίσει η … Σοβιετική Ένωση (8 σερί κατακτήσεις από το 1957 μέχρι το 1971, 55 σερί νίκες) είναι πολύ μακριά μας.

Αυτό το Ευρωμπάσκετ δεν ήταν φιλικό προς τα φαβορί, από την άλλη επιβεβαίωσε δυο πράγματα:

• Το σπορ παίζεται, πλέον, σε πολύ υψηλές ταχύτητες (και σκορ) με το ΝΒΑ να έχει άμεση επιρροή και στην Ευρώπη, η οποία πάντως -και λόγω των κανονισμών- εξακολουθεί να έχει τις ιδιαιτερότητες της.
• Τα παράθυρα της FIBA έχουν εξελίξει τις “μικρομεσαίες” δυνάμεις καθώς βρίσκονται σε διαρκή δράση με τους παίκτες να αποκτούν εμπειρίες και τις ομάδες (εφόσον δεν αλλάζουν δραματικά τις συνθέσεις τους στα μεγάλα τουρνουά) να αποκτούν μεγαλύτερη συνοχή.

Και ποιά είναι η απάντηση στο ερώτημα “γιατί την πάτησαν τα φαβορί”; Ο Ηλίας Ζούρος που εδώ και έξι χρόνια είναι προπονητής της Εθνικής Γεωργίας, έζησε το Ευρωμπάσκετ από μέσα, θυμίζει: “Ναι, εντάξει έφυγαν από τη μέση μεγάλα φαβορί, από την άλλη, όμως, αυτή είναι και η φύση του τουρνουά, ειδικά με τους νοκ-άουτ αγώνες. Από την άλλη υπάρχουν και αστάθμητοι παράγοντες, ένας τραυματισμός, μια ατυχία και όσα έχεις σχεδιάσει πάνε στον βρόντο. Δείτε τι πάθαμε εμείς στη Γεωργία. Χάσαμε τον καλύτερο μας παίκτη, Τόκο Σενγκέλια, ενώ ο ΝΒΑερ Μπιτάτζε επίσης λόγω τραυματισμού έπαιξε μόλις τρια ματς, χάνοντας το μεγαλύτερο μέρος της προετοιμασίας…”

Η Γεωργία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της προόδου των ομάδων μέσω των παραθύρων (δηλαδή των προκριματικών αγώνων για τις μεγάλες διοργανώσεις) της FIBA. Σχεδόν άγραφη στο μπάσκετ, υπό την καθοδήγηση του Έλληνα κόουτς (και του συνεργάτη του Γιώργου Λιμνιάτη) άρχισε να κάνει μικρά ή και μεγάλα βήματα, κερδίζοντας ομάδες όπως η Ισπανία, η Σερβία, η Λιθουανία το Ισραήλ, που δεν μπορούσε καν να ανταγωνιστεί τα προηγούμενα χρόνια.

“Ναι αυτές ήταν διαδοχικές υπερβάσεις, αν σκεφτούμε μάλιστα και το επίπεδο του γεωργιανού μπάσκετ, που δεν έχει ούτε μια ομάδα στα ευρωπαϊκά κύπελλα! Να σκεφτείτε ότι στην δωδεκάδα που συγκροτήθηκε για το Ευρωμπάσκετ, υπήρχαν παίκτες που δεν αγωνίζονται πουθενά, ούτε καν στο γεωργιανό πρωτάθλημα και εμπειρία μεγάλων ευρωπαϊκών αγώνων είχαν ο Αμερικανός Μακφάντεν και ο Γκιόργκι Σερμαντίνι…” λέει ο Ζούρος.

Ήταν, λοιπόν, η διαδικασία των παραθύρων ο δρόμος για να αναπτυχθεί το μπάσκετ και σε άλλες χώρες, πλην των δεδομένων;

“Σίγουρα βοήθησαν” απαντάει ο 57χρονος κόουτς, που επισημαίνει: “Οι χώρες που είχαν ήδη ένα καλό πρόγραμμα όπως η Πολωνία, έγιναν ακόμη καλύτερες. Υπάρχει μια σειρά από ομοσπονδίες που είδαν τις Εθνικές τους ομάδες να “ξεπετάγονται” μέσω των παραθύρων, αλλά και τη δουλειά των προπονητών. Η Φινλανδία, το Βέλγιο, η Ολλανδία, η Εσθονία και άλλες, έχουν εξελιχθεί και σίγουρα αυτό βοηθάει την ανάπτυξη του μπάσκετ. Από την άλλη υπάρχουν δυο σημαντικές ανορθογραφίες στο όλο σύστημα…”

Τι εννοεί ο Ζούρος; Τα παράθυρα έχουν και μερικές (σημαντικές) ρωγμές: “Η έλλειψη συνεργασίας FIBA-Euroleague αλλοιώνει τα ρόστερ, ενδεχομένως και τη δυναμική των ομάδων, αφού άλλους παίκτες έχεις στα χέρια σου το χειμώνα κι άλλους το καλοκαίρι. Το χειρότερο έγινε φέτος που μπήκαν επίσημοι προκριματικοί αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου, εν μέσω της προετοιμασίας για το Ευρωμπάσκετ. Δεν το λέω επειδή τραυματίστηκε ο Σενγκέλια (σ.σ στον αγώνα με την Ιταλία, τέσσερις ημέρες πριν ξεκινήσει το ευρωπαϊκό, ένας όμιλος του οποίου φιλοξενήθηκε στην Τιφλίδα) αν και όλες οι ομάδες είχαν προβλήματα. Δεν χτύπησε ο Κώστας Αντετοκούνμπο στον αγώνα με τη Σερβία και ουσιαστικά η Ελλάδα δεν είχε ετοιμοπόλεμο πεντάρι;”

Ο κόουτς της Γεωργίας εξηγεί: “Άλλο να προετοιμάζεσαι για ένα τουρνουά κι άλλο να παίξεις ένα ή δυο επίσημα ματς, σε υψηλή ένταση. Εμείς ταλαιπωρηθήκαμε πάρα πολύ στη μετακίνηση μας μέχρι την Ιταλία, ουσιαστικά μπήκαμε στο Ευρωμπάσκετ, με μία μόλις προπόνηση και τον Σενγκέλια τραυματία. Σύμφωνοι, η ιδέα ήταν να γεμίσουν τα γήπεδα, να δει ο κόσμος από κοντά τους σούπερ-σταρ, υπήρξαν όμως πολλά προβλήματα”.

Όλοι μπορούν να κερδίσουν όλους

Παρόλα αυτά η διοργάνωση είχε φαβορί. Τουλάχιστον στα λόγια. Η Σλοβενία παρατασσόταν με τον Λούκα Ντόντσιτς πέντε χρόνια μεγαλύτερο από το 17, όταν στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης στην Κωνσταντινούπολη, και αναδείχθηκε πρώτη στον πιο δύσκολο όμιλο της πρώτης φάσης, οι Σέρβοι με τον Γιόκιτς επικεφαλής έκαναν ένα εύκολο 5-0, ενώ έξι σερί νίκες πέτυχε η Ελλάδα, έχοντας τον Γιάννη Αντετοκούνμπο στα καλύτερά του και ένα από τα κορυφαία ρόστερ όλων των εποχών.

Πώς γίνεται να βγουν έξω από τα ημιτελικά και οι τρεις ομάδες; Μήπως υπερεκτιμήσαμε τις δυνατότητές τους; Είναι λάθος το σύστημα των νοκ-άουτ, τι στο καλό εν πάση περιπτώσει έφταιξε και δεν είδαμε κανένα από τα φαβορί στους διεκδικητές του τίτλου.

Ο Ζούρος θα απαντήσει:

“Να αλλάξουμε τα νοκ-άουτ δε γίνεται. Κάποια στιγμή θα έπαιζαν τέτοιους αγώνες, ακόμη κι αν ας πούμε απέφευγαν ένα γύρο, σαν μπόνους της πρώτης θέσης. Θα ήταν πιο ξεκούραστοι; Μα οι Σέρβοι έχασαν στον πρώτο αγώνα νοκ-άουτ που έδωσαν. Μην τρελαίνεστε. Είναι η φύση αυτών των αγώνων, που οδηγεί πολλές φορές σε εκπλήξεις. Παίζει ρόλο και η διασταύρωση, δείτε τους Πολωνούς που για να μπουν στους “16” έπαιξαν με την Ουκρανία. Καλή ομάδα μεν, όχι όμως μεγαθήριο του τουρνουά.

Το άγχος μεταφέρεται στις ομάδες που έχουν και πολλά “πρέπει” μπροστά τους. Ευνοείται η ομάδα που παίζει χωρίς άγχος, κυνηγώντας τη διάκριση. Και όλοι μπορούν να κερδίσουν όλους. Εμείς πήγαμε στην Ιταλία για να παίξουμε το ματς των προκριματικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου και ήμασταν σε απόσταση αναπνοής τέσσερα-πέντε λεπτά πριν τελειώσει ο αγώνας.

Προφανώς υπάρχουν διαφορετικά δεδομένα σε κάθε αγώνα. Εμείς παίζαμε με μια εξαιρετική ομάδα που συγκαταλεγόταν μέσα στις υποψήφιες για ένα μετάλλιο, τουλάχιστον και με βάση τις εμφανίσεις της στην πρώτη φάση. Για την Ελλάδα υπάρχει πάντα και το βάρος της διάκρισης, που όλο ψάχνει και όλο δεν έρχεται. Ήταν ένας αγώνας που πήγε από νωρίς στα μέτρα των Γερμανών και ελάχιστες φορές βρήκαμε τον τρόπο να απαντήσουμε. Μη ξεχνάτε ότι παίζαμε με τον γηπεδούχο, με ό,τι ατυτό συνεπάγεται. Δεν προσπαθώ να στρογγυλέψω τα πράγματα. Η ήττα είναι ήττα. Αλλά είναι και μέσα στο πρόγραμμα.

Οι Σέρβοι είχαν προβλήματα από την προετοιμασία χάνοντας σπουδαίους παίκτες όπως ο Μπογκτάνοβιτς, που δεν κλήθηκε καν ή ο Μπιέλιτσα. Μετά τραυματίστηκε ο Μιλουτίνοβ, στη διάρκεια του τουρνουά βγήκε έξω ο Νέντοβιτς και έπαιξαν απέναντι σε μια ομάδα που όταν αρχίζει και ευστοχεί στα μακρινά σουτ δεν … χάνει από κανέναν.

Η Σλοβενία -κατά τη γνώμη μου- υποτίμησε πάρα πολύ την Πολωνία, νομίζοντας ότι εύκολα ή δύσκολα θα κερδίσει και θα προκριθεί. Οι Πολωνοί βρήκαν ελεύθερο πεδίο προηγήθηκαν με μεγάλη διαφορά και όταν η Σλοβενία έκανε μια μεγάλη προσπάθεια να επιστρέψει είχε ξοδέψει πάρα πολλή ενέργεια και δεν είχε ούτε τη δύναμη, ούτε το καθαρό μυαλό για να κρατήσει το προβάδισμα που πήρε…”

Κάπως έτσι αποδείχθηκε ότι φαβορί υπάρχουν “μόνο πάνω στο παρκέ”, όπως λέει ένα παλιό καλό κλισέ, αν και ο Ζούρος τονίζει: “Δεν σημαίνει ότι η Πολωνία έγινε καλύτερη ομάδα από την Σλοβενία. Αν παίξουν δέκα φορές, στις εννιά θα νικήσουν οι Σλοβένοι. Η μία όμως που μπορεί να επικρατήσει η Πολωνία, πιθανότατα θα έχει γίνει σε ένα τέτοιο νοκ-άουτ παιχνίδι”.

Ένα Ευρωμπάσκετ, λοιπόν, γεμάτο αισθήσεις και … παραισθήσεις, φτάνει προς το τέλος του. Ο Ηλίας Ζούρος αν και η Γεωργία δεν είχε την πορεία που περίμενε και είχε σχεδιάσει ανυποψίαστος από τις ατυχίες που θα έπλητταν την ομάδα του, λέει: “Η εμπειρία ήταν τεράστια. Σίγουρα όταν δεν πετυχαίνεις αυτό που θέλεις δεν αισθάνεσαι καλά, αλλά τηρουμένων των αναλογιών και η μία νίκη που πέτυχε η Γεωργία είναι ένα μικρό επίτευγμα. Γενικά παίχθηκε ωραίο μπάσκετ, είδαμε πολύ κόσμο στα γήπεδα, τους αστέρες του ΝΒΑ να παίζουν στην Ευρώπη, με δυο σημαντικά προβλήματα, ωστόσο. Τις οργανωτικές αδυναμίες που υπήρξαν και κυρίως την πολύ κακή διαιτησία, η οποία στάθηκε κατώτερη της δυναμικής του τουρνουά…”

ΥΓ: Τελικά γιατί ήμασταν εμείς φαβορί, που έχουμε να πάρουμε μετάλλιο 13 ολόκληρα χρόνια, ή οι Σέρβοι που τους λείπει ένα χρυσό από το 2001 και όχι η Ισπανία η οποία δεν έλειψε ποτέ από την τετράδα εδώ και … 23 χρόνια (από το 1999 και μετά, μετράει μάλιστα και έντεκα μετάλλια σε δώδεκα διοργανώσεις); Ή η Γαλλία, η οποία πέρσι έπαιξε στον τελικό του ολυμπιακού τουρνουά και πριν από τρία χρόνια στο Παγκόσμιο Κύπελλο είχε κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο;

Α, και κάτι άλλο. Ισπανοί και Γάλλοι έχουν τον ίδιο προπονητή από το 2009 (με εξαίρεση το διάλειμμα του Σκαριόλο από την Εθνική Ισπανίας την τριετία 2012-15). Στο ίδιο διάστημα η Ελλάδα έχει αλλάξει 8 προπονητές!