ΓΙΑΤΙ ΠΟΝΑΜΕ ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Ο ΚΑΙΡΟΣ
Καταλαβαίνεις πότε θα βρέξει από πόνο σε παλαιότερο τραύμα; Δεν είναι μεταφυσικό το θέμα. Είναι σωματικό. Και δεν φταίει η υγρασία, αλλά το βαρομετρικό.
Με διάφορες μεθόδους έχω καταφέρει να βάλω σε μια σειρά τις οδυνηρές εμπειρίες που μου προσφέρουν κατασκευαστικά λάθη του μυοσκελετικού μου συστήματος, συν τις φθορές που πρόσθεσα με τραυματισμούς και φυσικά, το πέρασμα των χρόνων.
Στα 27 χρειαζόμουν μπαστούνι για να μπορώ να περπατάω, όταν με έπιανε κρίση της κοίλης που έχω στη μέση, συνδυαστικά με τη στένωση σπονδύλων.
Όπως μου είχαν πει οι γιατροί, είχα δυο επιλογές: την εφ όρου ζωής φυσικοθεραπεία που δεν θα έλυνε το πρόβλημα (δηλαδή, τον πόνο και το μούδιασμα του αριστερού μου ποδιού -καθώς το κόκκαλο χτυπούσε το νεύρο) ή pilates, ώστε να μάθω στο σώμα μου να στηρίζεται στην κοιλιά μου και όχι στη μέση μου.
Πήρα το κουτί Β, έκανα τη δουλειά και 20 χρόνια αργότερα συνεχίζω την πορεία μου προς το θρίαμβο -δηλαδή, χωρίς κρίσεις και πόνο.
Στο μεσοδιάστημα, φυσικά και προέκυψαν διάφορα. Όπως;
Το ‘κουρασμένο’ πόδι (μετά το διπλό κάταγμα στον αστράγαλο, με πτώση μηχανής και ορθοπεδικό που έβγαλε νωρίτερα από ό,τι έπρεπε τον γύψο), το ‘κουρασμένο’ χέρι (ορθοπεδικός μου είπε πως είχε υποστεί ράγισμα ο καρπός μου, που δεν… είχε υποπέσει στην αντίληψη μου, έδεσε λάθος και έκανε οστεόφυτα) και η κοίλη στον αυχένα (ένιωθα σαν να μου είχαν καρφώσει μαχαίρι στην πλάτη και το είχαν αφήσει εκεί -δεν μπορούσα να κουνηθώ, ούτε καν να αναπνεύσω).
Όπως σου είπα νωρίτερα, μέσω ειδικών ασκήσεων κατάφερα να διαχειρίζομαι τα θεματάκια αυτά -με τη λίστα να περιλαμβάνει και ταπεινά διαστρέμματα με ακόμα πιο ταπεινές φλεγμονές.
Γενικά.
Ειδικότερα, ο συνδυασμός υγρασίας και κρύου καταστρέφει όλες μου τις προσπάθειες, ειδικά εάν δεν προσέξω (να ντύνομαι ζεστά, να μην κάθομαι σε ρεύματα κλπ).
Παλαιότερα ‘ένιωθα’ πότε θα βρέξει -ή θα χιονίσει. Με ειδοποιούσε ο διαλυμένος αστράγαλος. Τώρα, ξεχνάει να στείλει το memo.
Δεν παρεξηγώ.
Βλέπω ωστόσο, πολλούς γύρω μου να περνούν το δράμα τους όταν χαλάει ο καιρός.
Μήπως να δούμε τι προκαλεί το κρύο και η υγρασία στο σώμα μας;
Για την ακρίβεια, θα δούμε ποιο είναι το πραγματικό καιρικό φαινόμενο που μας ‘διαλύει’.
Ο Ιπποκράτης έκανε την αρχή
Πριν 2.500 χρόνια, ο Ιπποκράτης είχε περιγράψει πως το κρύο και το υγρό περιβάλλον αυξάνουν τους πόνους στις αρθρώσεις.
Δεν είχε αναφέρει και τον πώς λειτουργεί αυτός ο μηχανισμός (φευ). Ήταν αντικείμενο με το οποίο καταπιάστηκαν επιστήμονες τις τελευταίες δεκαετίες. Όχι με ζέση. Εννοώ δεν χάθηκε ο αριθμός των σχετικών μελετών.
Πού κατέληξαν;
Ακόμα πουθενά.
Παραμένουν ασαφείς οι λόγοι πίσω από το φαινόμενο, καθώς πέραν του ότι οι μελέτες είναι αριθμητικά λίγες, σε μικρά δείγματα, γίνονται με διαφορετικούς τρόπους, με τους ανθρώπους που παίρνουν μέρος να έχουν διάφορες παθήσεις και άρα να αξιολογούν διαφορετικά τον πόνο. Επίσης, αξιολογούν και διαφορετικές μεταβλητές που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες.
Έτσι, τα συμπεράσματα είναι αντικρουόμενα.
Και εμείς μένουμε με την απορία. Βασικά, μένουμε και χωρίς δεδομένους (εγγυημένους) τρόπους αντιμετώπισης.
Κάποιες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι αλλαγές στον καιρό μπορεί να προκαλέσουν οίδημα και να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα νεύρα, τα οποία περιβάλλουν τραυματισμένους ή φλεγμονώδεις ιστούς, επικοινωνούν με τον εγκέφαλο. Έτσι, πονάμε.
Ας δούμε τι άλλο μπορεί να είναι. Βασικά, αν έχει διαπιστωθεί η σχέση μεταξύ καιρού και πόνου.
Υπάρχει τελικά, σχέση καιρού και πόνου;
Κατά τους New York Times μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2016 εξέτασε δεδομένα από 2.369 επισκέψεις σε γιατρό, ανθρώπων που είχαν υποστεί κατάγματα.
Στα ραντεβού παρακολούθησης, οι ερευνητές ρώτησαν τους ασθενείς πόσο πόνο βίωναν, καταγράφοντας τα τοπικά δεδομένα καιρού εκείνης της ημέρας (θερμοκρασία, ατμοσφαιρική πίεση -βαρομετρικό χαμηλό-, υγρασία κα).
(βαρομετρική πίεση είναι το βάρος της ατμόσφαιρας που μας περιβάλει)
Στην παρακολούθηση που κράτησε ένα χρόνο, οι ασθενείς ανέφεραν περισσότερο πόνο, όταν η ατμοσφαιρική πίεση -που πέφτει πριν τις καταιγίδες και την επέλαση του κρύου-, ήταν χαμηλή και όταν η υγρασία ήταν πάνω από 70%.
Δεν διαπιστώθηκε σύνδεση μεταξύ πόνου και χαμηλής θερμοκρασίας. Παραδόξως, οι ασθενείς ανέφεραν περισσότερο πόνο όταν η εξωτερική θερμοκρασία ήταν πάνω από 35 βαθμούς.
Σε έρευνα του 2019 οι επιστήμονες ανέλυσαν δεδομένα που κατέγραψαν μόνοι οι 2.658 ασθενείς καταστάσεων χρόνιου πόνου, μέσω των smartphones τους, για 15 μήνες.
Εξετάστηκαν οι αξιολογήσεις πόνου υπό διαφορετικές καιρικές συνθήκες και διαπιστώθηκε ότι επιδεινωνόταν με την αύξηση της υγρασίας και τη μείωση της ατμοσφαιρικής πίεσης.
Ωστόσο, η μελέτη δεν βρήκε σχέση μεταξύ του πόνου και της εξωτερικής θερμοκρασίας.
Αν αναζητάς την επικρατέστερη θεωρία, αυτή αναφέρει πως μολονότι πολλοί λένε ότι ο πόνος επιδεινώνεται με τον υγρό, βροχερό καιρό, δεν είναι το κρύο, ο άνεμος, η βροχή ή το χιόνι η πηγή του ‘κακού’, αλλά η βαρομετρική πίεση.
“Φανταστείτε ότι οι ιστοί που περιβάλλουν τις αρθρώσεις είναι σαν ένα μπαλόνι, η υψηλή βαρομετρική πίεση που πιέζει το σώμα -από έξω- εμποδίζει τους ιστούς να διαστέλλονται”, εξηγεί το Spine and Joint Centers.
Βέβαια, η βαρομετρική πίεση συχνά πέφτει πριν αρχίσει η κακοκαιρία.
Ίσως για αυτό να μπερδευόμαστε.
Επιπλέον, όταν άνθρωποι έχουν χρόνιο πόνο, μερικές φορές τα νεύρα γίνονται πιο ευαισθητοποιημένα λόγω τραυματισμού, φλεγμονής, ουλών ή συμφύσεων.
Τι μας κάνει το χαμηλό βαρομετρικό
Επειδή είμαστε πολλοί αυτοί που πονάμε όταν έχει υγρασία, οι γιατροί έκαναν μια προσπάθεια να εξηγήσουν με βασικά δεδομένα το φαινόμενο, μέσω και όσων έχουν δείξει μελέτες που έγιναν με ζώα.
Είπαν πως ο πόνος μπορεί να επιδεινώνεται, λόγω του τρόπου με τον οποίο τα νεύρα ανταποκρίνονται στο περιβάλλον.
Μελέτη ανέφερε ότι τα νεύρα σε αρουραίους που μεταδίδουν αισθήσεις πόνου στον εγκέφαλο, ήταν πιο ενεργά σε χαμηλότερη ατμοσφαιρική πίεση.
Για την ακρίβεια, η αλλαγή της βαρομετρικής πίεσης έκανε τα νεύρα να είναι πιο ευερέθιστα και πιο ευαίσθητα.
Κάτι αντίστοιχο δεν αποκλείεται να ισχύει και με τους ανθρώπους.
Μια άλλη θεωρία αναφέρει πως όταν ο χόνδρος, που προστατεύει τα οστά μέσα σε μια άρθρωση, έχει φθαρεί, τα νεύρα στα εκτεθειμένα οστά μπορεί να επιταχύνουν τις αλλαγές στην πίεση.
Σύμφωνα με δημοσίευση του Harvard, η τρίτη εικασία θέλει τη λιγότερη πίεση αέρα που περιβάλλει το σώμα μας, να επιτρέπει στους μύες, τους τένοντες και τους άλλους ιστούς γύρω από τις αρθρώσεις, να επεκτείνονται. Κάτι που τους ασκεί πίεση, η οποία οδηγεί στον πόνο.
Η βαρομετρική πίεση κάνει τους τένοντες, τους μυς και κάθε ουλώδη ιστό να διαστέλλονται και να συστέλλονται. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο στις αρθρώσεις που επηρεάζονται από την αρθρίτιδα.
Έχει διατυπωθεί και ότι οι χαμηλές θερμοκρασίες μπορούν επίσης, να κάνουν το υγρό στο εσωτερικό των αρθρώσεων πιο παχύρρευστο, με συνέπεια να τις νιώθουμε πιο άκαμπτες.
Η δε, συνήθεια μας να μένουμε σε εσωτερικούς χώρους όταν έχει κρύο ή/και βρέχει, οδηγεί στην περαιτέρω χαλάρωση μας. Οι αρθρώσεις μένουν για περισσότερη ώρα ανενεργές και έτσι γίνονται δύσκαμπτες και επώδυνες -το νιώθεις όπως σηκώνεσαι από την καρέκλα στην οποία κάθεσαι για ώρες.
Μια από τις τελευταίες σχετικές μελέτες, είναι αυτή που έγινε στην Ολλανδία και δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο του 2022 με τη συμμετοχή 222 ατόμων που είχαν οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, επιβεβαίωσε πως ο πόνος και η δυσκαμψία τους χειροτερεύουν με την αύξηση της βαρομετρικής πίεσης και της υγρασίας.
Πώς μπορούμε να ανακουφιστούμε
Οι ρευματολόγοι επισημαίνουν πως η σχέση χαμηλής θερμοκρασίας και πόνου είναι λογική. Τεκμαίρεται από το ‘ζέσταμα’ πριν τις προπονήσεις, ώστε να χαλαρώσουν οι μύες και οι συνδετικοί ιστοί -από τη ζέστη.
Ως εκ τούτου, λογικό είναι και να πούμε ότι το κρύο κάνει τους συνδετικούς ιστούς πιο άκαμπτους. Και έτσι πονάμε.
Όσο προσπαθούν να καταλήξουν κάπου οι επιστήμονες, δεν αμφισβητούν τη βάση του θέματος: πως ο καιρός και ο πόνος πάνε παρέα.
Τα θερμαντικά pads προτείνονται για τη θέρμανση του σημείου που πονάμε όταν έχει κρύο, με τις ενοχλήσεις που προκαλεί η αλλαγή της πίεσης του αέρα να μην αντιμετωπίζεται το ίδιο εύκολα.
Ορισμένοι ασθενείς με αρθρίτιδα βρίσκουν ανακούφιση με τα γάντια συμπίεσης και τους νάρθηκες.
Εάν νιώθεις πόνο στις αρθρώσεις, όταν πέφτουν οι θερμοκρασίες προσπάθησε να ντύνεσαι ζεστά (με πολλές ‘στρώσεις’,, ζεστές κάλτσες και σκούφο), να κάνεις ζεστά ντους, να έχεις κοντά μια ηλεκτρική κουβέρτα ή (αν σου περισσεύουν χρήματα) να αυξάνεις τη θερμοκρασία του σπιτιού.
Στην περίπτωση που η κατάσταση είναι ανυπόφορη, ρώτα έναν γιατρό για το ενδεχόμενο χρήσης παυσίπονου.
Θα βοηθήσει και η άσκηση που δεν ‘δοκιμάσει’ τις αρθρώσεις, όπως είναι η yoga και η κολύμβηση. Aυτές οι δραστηριότητες βοηθούν και στη αύξηση της μυικής και της οστικής δύναμης. Πριν μπεις στο ‘ψητό’, κάνε προθέρμανση.
Στα κρύα και την υγρασία εξυπακούεται πως πρέπει να αποφεύγεις την καταπόνηση των αρθρώσεων. Άσε τις μετακομίσεις και τα κουβαλήματα μεγάλων βαρών, στην άκρη, κοιμήσου καλά (ποιοτικά) και φάε καλά (υγιεινά).
Θα περάσει.
