ΓΙΑΤΙ ΣΚΟΤΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

Το ημερολόγιο έδειχνε 2 Νοεμβρίου του 1975, όταν ο Πιέρ Πάολο Παζολίνι δολοφονήθηκε άγρια στην Όστια, μια παραθαλάσσια πόλη στα περίχωρα της Ρώμης. Ο μαρξιστής διανοούμενος που θέλησε να συνδέσει το βασίλειο των νεκρών εικόνων με την κίνηση της ζωής, διχασμένος ανάμεσα στο κριτικό πνεύμα και τη νοσταλγία, έζησε με πάθος μια σκληρή ανένδοτη πραγματικότητα, υπέφερε και απόλαυσε, ανέπνευσε πνευματικά και παρορμητικά, αφήνοντας πίσω του μια ολόκληρη εσωτερική, πυκνογραμμένη, πολυτάραχη “σελίδα”. Σήμερα, 47 χρόνια μετά τον θάνατό του, το Magazine επιχειρεί να απεικονίσει το πορτραίτο ενός ιερού και βέβηλου ποιητή, συγγραφέα και σκηνοθέτη.

Ο Παζολίνι γεννήθηκε τον Μάρτιο του 1922 στην Μπολόνια, ένα από τα αριστερά “κάστρα” της Ιταλίας. Ήταν η ίδια χρονιά που ο Μπενίτο Μουσολίνι ανέλαβε την εξουσία, ένα γεγονός που αποτέλεσε σταθμό στην πολιτική και κοινωνική αναδιάρθρωση της χώρας. Ο πατέρας του ήταν υπαξιωματικός στον στρατό, η μητέρα του δασκάλα, δυο ετερώνυμοι πόλοι στη ζωή του Πιέρ Πάολο, που επηρέασαν καθοριστικά – και διαμετρικά αντίθετα – την ψυχοσύνθεσή του.

Ο ΑΡΘΟΥΡΟΣ ΡΕΜΠΟ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Από τη μια, η τυραννική και αυταρχική πατρική φιγούρα, ο Κάρλο Αλμπέρτο Παζολίνι, βίαιος, καταπιεστικός, ακραία συντηρητικός, “παραμορφωμένος ψυχολογικά” σύμφωνα με τα λόγια του γιου του. Από την άλλη, η μητρική αγκαλιά της Σουζάνα Κολούσι, το δικό του αντικείμενο λατρείας, “δεμένος μαζί της με μια παθιασμένη αγάπη χωρίς ελπίδα”, όπως περιγράφει ο ίδιος αυτή τη σχέση στο δοκίμιό του, “Αιρετικός Εμπειρισμός”. Σε αυτό το περιβάλλον μεγάλωσε ο μικρός Πιέρ Πάολο, με συνεχείς μετακινήσεις λόγω των συχνών μεταθέσεων του πατέρα του.

Το 1926, ένα χρόνο μετά τη γέννηση του μικρού αδελφού του, Γκουίντο Αλμπέρτο, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Καζάρσα, στην περιφέρεια του Φριούλι, στη βορειοανατολική Ιταλία. Εκεί, γοητευμένος από τη φυσική ομορφιά της περιοχής και σε ηλικία μόλις επτά ετών, ο Πιέρ Πάολο έγραψε τα πρώτα του ποιήματα. Λίγο αργότερα, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με το έργο του Αρθούρου Ρεμπό, αφήνοντας τον εαυτό του να παρασυρθεί από τον περιπλανώμενο τρόπο κατανόησης του κόσμου του Γάλλου ποιητή, ταυτιζόμενος με την “αναχώρηση”, που μοιραία σήμαινε άρνηση.

ΑΠΟ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Ένας μικρός νομάς ο ίδιος, ο Παζολίνι ένιωσε βαθιά μέσα του τη δοξασία του Ρεμπό, που συνέδεε τους ταξιδιώτες με τους καταραμένους. Εξαντλημένος πριν καν μπει στην εφηβεία, από την κούραση του “δρόμου” (Καζάρσα, Κρεμόνα, Σκαντιάνο, Ρέτζο Εμίλια), βρήκε το δικό του καταφύγιο στη λογοτεχνία, διαβάζοντας Ντοστογέφσκι, Τολστόι, Σαίξπηρ και άλλους μεγάλους, κάτι που τον βοήθησε να ανακαλύψει μέσα του τον Προμηθέα-αλήτη και να απομακρυνθεί τελείως από τη θρησκεία και τα “βαρετά χούφταλα” του καθολικισμού.

Το 1939, στα 17 του και εγκατεστημένος εκ νέου στην Μπολόνια, ο Πιέρ Πάολο γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο, στη Φιλοσοφική Σχολή, καλλιεργώντας νέες συνήθειες, όπως ήταν η αγάπη του για το ποδόσφαιρο και τον κινηματογράφο. Ο ίδιος περιέγραψε τη δομή του Πανεπιστημίου ως φασιστική, όμως αφέθηκε να “παρασυρθεί” από τη μαγεία της αισθητικής, μια ονειρεμένη διαφυγή από τις απατηλές εικόνες που τον συνόδευαν διαρκώς μέχρι τότε στη ζωή του. Ήταν εκείνη την εποχή που άρχισε και επίσημα να δηλώνει άθεος.

ΔΗΛΩΜΕΝΟΣ ΜΑΡΞΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΑΣ

Συνέχισε να γράφει ποιήματα, χρησιμοποιώντας σε κάποια αποσπάσματα τη φριουλανική γλώσσα (σ.σ. ρομανική γλώσσα του Φριούλι), την οποία χαρακτήριζε ως “ένα είδος μυστικιστικής πράξης αγάπης, που του θύμιζε τους ποιητές της Προβηγκίας”. Το 1942 εξέδωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή, με τίτλο “Versi a Casarsa”, αποσπώντας πολύ καλές κριτικές, ενώ για σύντομο χρονικό διάστημα υπήρξε αρχισυντάκτης του περιοδικού “Il Setaccio” (το κόσκινο), από όπου όμως απολύθηκε επειδή συγκρούστηκε με τον διευθυντή που στήριζε το φασιστικό καθεστώς.

Στα 20 του χρόνια είχε πλέον διαμορφώσει τα πιστεύω του, η δέσμευσή του στον μαρξισμό ήταν τόσο δυνατή, όσο και η αντιφασιστική του προσήλωση. Επιστρέφοντας το 1942 στην Καζάρσα, ψάχνοντας εκεί καταφύγιο από τις φλόγες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Παζολίνι άρχισε να διδάσκει μαζί με τη μητέρα του, σπουδαστές που δεν είχαν τη δυνατότητα να μετακινηθούν για να πάνε στα σχολεία τους. Τότε ήταν που είχε την πρώτη του ομοφυλοφιλική εμπειρία, νιώθοντας ερωτική έλξη για έναν από τους μαθητές του.

ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

Στις 12 Φεβρουαρίου του 1945, ο αδελφός του Πιέρ Πάολο, Γκουίντο, που είχε προσχωρήσει σε μια ομάδα ρεπουμπλικάνων ανταρτών, σκοτώθηκε σε μια ενέδρα από Γιουγκοσλάβους παρτιζάνους, αφήνοντας συντετριμμένους την μητέρα του και τον Παζολίνι, ο οποίος την ίδια χρονιά πήρε το πτυχίο του από το πανεπιστήμιο. Το 1947 προσχώρησε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας (PCI) και το 1949 έγινε γραμματέας της τοπικής οργάνωσης της Καζάρσα. Κάπου εκεί όμως ξεκίνησαν τα προβλήματα.

Τον Αύγουστο του 1949, στη διάρκεια ενός φεστιβάλ στο γειτονικό Ραμουσκέλο, ο Παζολίνι πλήρωσε τρεις νεαρούς για να συνευρεθούν σεξουαλικά με αμοιβαίο αυνανισμό, κάτι που έγινε γνωστό στην τοπική αστυνομία από μαρτυρίες τρίτων. Η οικογένεια του Πιέρ Πάολο έπεισε τις οικογένειες των αγοριών να μην υποβάλλουν καταγγελία, προσφέροντας 100.000 λιρέτες στην καθεμία, όμως η έρευνα συνεχίστηκε αυτεπαγγέλτως και απαγγέλθηκαν κατηγορίες για άσεμνες πράξεις σε δημόσιους χώρους και διαφθορά ανηλίκου (ένας από τους νεαρούς ήταν μικρότερος των 16 ετών).

ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗ ΡΩΜΗ

Τον Δεκέμβριο του 1950, ο Παζολίνι καταδικάστηκε σε φυλάκιση τριών μηνών, αλλά τον Απρίλιο του 1952, κατά την εκδίκαση της έφεσης, αθωώθηκε. Δυο μήνες νωρίτερα όμως, το PCI αποφάσισε να τον διαγράψει από τις τάξεις του, χαρακτηρίζοντάς τον ανάξιο ηθικά και πολιτικά. Παράλληλα, ανακλήθηκε η άδεια διδασκαλίας του και τέθηκε σε αναστολή εργασίας. Από όταν ξέσπασε το σκάνδαλο, ο Παζολίνι αποφάσισε να εγκαταλείψει τη μικρή, κλειστή κοινωνία της Καζάρσα και να ξεκινήσει αλλού μια νέα ζωή.

Έτσι, από το 1950 εγκαταστάθηκε μαζί με τη μητέρα του στη Ρώμη, όπου συνέχισε να γράφει ακατάπαυστα ποιήματα και δοκίμια. Το 1954 εκδόθηκε η ποιητική του συλλογή “Η πιο ωραία νιότη” (La meglio gioventú), ενώ ένα χρόνο αργότερα ίδρυσε το φιλολογικό περιοδικό “Officina”, που όμως έκλεισε οριστικά το 1959, μετά από ένα άρθρο που έγραψε ο Παζολίνι εναντίον του Πάπα Πίου του 12ου. Το 1955 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του, “Τα παιδιά της ζωής” (Ragazzi di vita), η πρώτη συγγραφική του επιτυχία.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Στη συνέχεια, το 1960 και το 1961 αντίστοιχα, εκδόθηκαν το δοκίμιο “Πάθος και ιδεολογία” (Passione e ideologia) και η λυρική ποιητική συλλογή “Η θρησκεία των καιρών μου” (La religione del mio tempo), που είχαν δημοσιευτεί για πρώτη φορά στην Officina. Επιστρέφουμε στα “Παιδια της ζωής”, εκεί όπου ο Παζολίνι ασχολήθηκε με το λούμπεν προλεταριάτο της Ρώμης, την κατώτερη τάξη δηλαδή – σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία – που στερείτο ταξικής συνείδησης. Ο συγγραφέας αντιμετώπισε προβλήματα με τον νόμο, αφού κατηγορήθηκε για άσεμνη γραφή.

Παρά το γεγονός ότι αθωώθηκε, έγινε στόχος φασιστικών εντύπων, ενώ χλιαρή ήταν και η αντιμετώπιση του βιβλίου του από την ευρύτερη αριστερά. Δε συνέβη το ίδιο με το δεύτερο μυθιστόρημά του, “Μια βίαιη ζωή” (Una vita violenta), που κυκλοφόρησε το 1959 και εγκωμιάστηκε από το CPI, αποκαθιστώντας σε σημαντικό βαθμό τις σχέσεις του κόμματος με τον Παζολίνι, ο οποίος μάλιστα απέκτησε και μια μόνιμη στήλη για μια πενταετία (1960-1965) στο περιοδικό “Vie Nuove”, επίσημο όργανο των Ιταλών κομμουνιστών.

ΤΟ ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΚΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

Το 1957, ο Παζολίνι συνεργάστηκε με τον Φεντερίκο Φελίνι στην ταινία “Οι νύχτες της Καμπίρια” (Le notti di Cabiria), γράφοντας διαλόγους με ρωμανικό ιδίωμα για συγκεκριμένα αποσπάσματα του φιλμ. Ο Φελίνι του ζήτησε να γράψει και κάποιους διαλόγους για την ταινία του, “Γλυκιά ζωή” (La dolce vita) και κάπως έτσι ξεκίνησε η σχέση του ποιητή-συγγραφέα με τον κινηματογράφο. Να αναφέρουμε εδώ, ότι ήδη από το 1954, ο Παζολίνι εργαζόταν στο λογοτεχνικό τμήμα των στούντιο της Cinecittá.

Το 1960, ο Πιέρ Πάολο Παζολίνιο πραγματοποίησε την πρώτη του εμφάνιση ως ηθοποιός στην ταινία “Il gobbo” του Κάρλο Λιτσάνι, ενώ την ίδια χρονιά ήταν ένας από τους τρεις σεναριογράφους της ταινίας “Long night in 1943” του Φλορεστάνο Βαντσίνι. Ένα χρόνο μετά ήρθε η στιγμή για την πρώτη ταινία σε σενάριο και σκηνοθεσία του ίδιου του Παζολίνι, το “Accattone”, μια ιστορία που διαδραματίζεται στις περιθωριακές συνοικίες της Ρώμης, γεμάτη από πόρνες, μαστροπούς και κλέφτες, σε πλήρες κοντράστ με τη μεταπολεμική οικονομική ανάκαμψη της Ιταλίας.

Η ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

Η καθημερινή εφημερίδα “Il secolo d’Italia”, επίσημο όργανο του νεοφασιστικού κόμματος Movimento Sociale Italiano (MSI), περιέγραφε τότε τον Παζολίνι ως “έναν πορνογράφο που εγκωμιάζει τους αλήτες και τις πόρνες, που ανακατεύει λογοτεχνικά περιττώματα, έναν δημιουργό τόσο δύσοσμων προϊόντων που περνιούνται για τέχνη, ενώ πρόκειται για συστηματική και ηθελημένη πορνογραφία που σκοπεύει να υποβιβάσει τη χώρα σε ένα επίπεδο που να ευνοεί τη σοσιαλιστική και κομμουνιστική προπαγάνδα”.

Ήταν εκείνη, η “ρεαλιστική” περίοδος του Παζολίνι, που ξεκίνησε το 1955 με “Τα παιδιά της ζωής” και ολοκληρώθηκε το 1962 με τη δεύτερη ταινία του, “Mamma Roma”, μια περίοδος κατά την οποία επικρίθηκε συστηματικά για την ανήθικη ωμότητα του οράματός του. Η σφοδρότητα των επιθέσεων εναντίον του, έγινε ακόμα πιο ακραία, όταν ο σκηνοθέτης ασχολήθηκε με θρησκευτικά θέματα, όπως το 1964 στο “Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο” (Il vangelo secondo Matteo) και το 1968 στο “Θεώρημα” (Teorema).

ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

Γενικότερα, δεν υπήρξε σχεδόν κανένα έργο του που να μην προκάλεσε είτε τα δικαστήρια, είτε τα ΜΜΕ, σε τέτοιο βαθμό, που οι “παζολινικές αναπαραστάσεις”, οι ανατροπές και οι εξεγέρσεις του, να αντιμετωπίζονται με παράλογο μίσος από τους “απέναντι”. Ο ίδιος, προσπάθησε να υποδείξει, με θορυβώδη τρόπο είναι η αλήθεια, τους ακανθώδεις δρόμους της αλήθειας και των λαθών μας, με τον τρόπο του παράξενου επισκέπτη του “Θεωρήματος”: ένας μοντέρνος ήρωας, ένας κλέφτης φωτιάς, ένας λαθρέμπορος.

Αφού πρώτα έκλεισε στα μυθιστορήματά του, “Τα παιδιά της ζωής” και “Μια βίαιη ζωή”, την επαναλαμβανόμενη καθημερινότητα των ρωμαϊκών προαστίων, κλεισμένη στον εαυτό της και έξω από κάθε ταξική συνείδηση, περιφρόνησε τις κριτικές που προέρχονταν τόσο από τους κομμουνιστές, όσο και από τους “ηθικολόγους”, εκφράζοντας πλέον στο “Accattone” και στο “Mamma Roma” τη λατρεία του για εκείνους που βυθίστηκαν στη μικροαστική μετριότητα. Ήταν η δική του σύγχρονη Ιταλία μέσα από εικαστικά παράδοξα.

ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ

Η ολοένα αυξανόμενη απαισιοδοξία του, τον οδήγησε σε μια συνεχή αναζήτηση, με “λιμάνι” του τους κλασικούς μύθους, τους οποίους έκλεισε μέσα στις ταινίες του, ζωντανεύοντας το παρελθόν. Ξεκίνησε με τον “Οιδίποδα” (Edipo re, 1967) και τη “Μήδεια” (Medea, 1970) και συνέχισε διασκευάζοντας το “Δεκαήμερο” (Il Decameron, 1971, Αργυρή Άρκτος στο φεστιβάλ του Βερολίνου), τους “Θρύλους του Καντέρμπουρι” (I racconti di Canterbury, 1972, Χρυσή Άρκτος στο φεστιβάλ του Βερολίνου) και τις “Χίλιες και μια νύχτες” (Il fiore delle Mille e una Notte, 1974, Μέγα Βραβείο στο φεστιβάλ των Καννών).

Ο Παζολίνι δεν περιόρισε την εξέγερσή του σε έναν μονοσήμαντο λόγο, αλλά “έπαιξε” με μια σύνθεση διαφορετικών καταγραφών: ποίηση και κινηματογράφος, παρόν και παρελθόν, συλλογικό ασυνείδητο και προσωπικά βιώματα. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, το επεισόδιο “La ricotta” (από τη σπονδυλωτή ταινία του 1963, “RoGoPaG” των Ροσελίνι, Γκοντάρ, Παζολίνι και Γκρεγκορέτι), όπου ένας ανώνυμος κομπάρσος ενσαρκώνει τα πάθη του Χριστού, ενώ γύρω του ξετυλίγεται μια κακόγουστη εικονογραφία.

ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΟΣ, ΣΥΝΕΠΗΣ, ΚΑΤΑΓΓΕΛΤΙΚΟΣ

Ο Παζολίνι απομυθοποίησε όλα του τα θέματα, ακόμα και τα πιο “ευγενή”, ακριβώς για να τα μεταφέρει στη συνέχεια σε μια άμεση επικαιρότητα. Με την ίδια οπτική έφτασε και στην τελευταία του ταινία, το “Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα” (Saló o le 120 giornate di Sodoma, 1975), εκεί όπου η αναπαράσταση στράφηκε εναντίον του εαυτού της, τα έβαλε με το κοινό-ηδονοβλεψία και μετουσιώθηκε σε εφιαλτική μεταφορά της κατανάλωσης και του θεάματος. Αυτός ήταν ο “χάρτης” του, αυτός ήταν ο προορισμός του.

Η ατομική του δέσμευση στη σκληρή πραγματικότητα, την αναζήτηση και την εξερεύνησή της, ο τρόπος με τον οποίο έβγαλε την ποίηση από τις σελίδες για να την περάσει μέσα από την κάμερα, στα μετωπικά καδραρίσματα και τα κοντινά πλάνα, η συνέπεια του στρατευμένου συγγραφέα και σκηνοθέτη, ήταν το προσωπικό του εγχείρημα μιας απόλυτης “αυτοβιογραφίας”, στην οποία ήταν καλεσμένες όλες οι εποχές, όλες οι κουλτούρες, όλα τα επίπεδα του πραγματικού, ξεπερνώντας ακόμα και αυτό το ίδιο το πλαίσιο του κινηματογράφου για να συνοψίσει τη ζωή μέσα στον αόριστο χρόνο.

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΠΑΖΟΛΙΝΙ

Γύρω από τον Παζολίνι δημιουργήθηκε ένας “μαύρος μύθος“, ένα φορμαλιστικό “περιθώριο” που αποζητούσε σημείο εκκίνησης προς αληθινούς δρόμους, με αληθινούς περαστικούς. Σε έναν τέτοιο δρόμο, στην Όστια, στα περίχωρα της Ρώμης, του έστησε καρτέρι ο θάνατος στις 2 του Νοέμβρη του 1975, εκείνο το βράδυ που κανείς δεν έμαθε αν επρόκειτο για έγκλημα πάθους ή πολιτική δολοφονία. Το επόμενο πρωί, βρέθηκε το πτώμα του μπρούμυτα, με αίματα στο σκισμένο και γδαρμένο του πρόσωπο, παραμορφωμένο από τους μώλωπες και τις πληγές.

Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού του, σπασμένα και κομμένα, το σαγόνι τσακισμένο, η μύτη σπασμένη, το αριστερό αυτί ξεριζωμένο, οι ώμοι, ο θώρακας και τα ισχία με πληγές και φανερά τα ίχνη από λάστιχα αυτοκινήτου, κάτω από τα οποία είχε συνθλιβεί. Σκισμένος ο λαιμός, δέκα πλευρά σπασμένα, σπασμένο και το στέρνο, το συκώτι τρυπημένο σε δυο σημεία, η καρδιά διαλυμένη, μέρος του σώματος καμμένο με βενζίνη, αφού είχε πεθάνει. Αυτά έγραφε η έκθεση των ιατροδικαστών, δημοσιευμένη στην Corriere della sera, δυο χρόνια μετά τον θάνατό του.

ΠΕΛΟΖΙ, ΝΕΟΦΑΣΙΣΤΕΣ, ΕΚΒΙΑΣΤΕΣ

Λίγο αργότερα, ένας 17χρονος, γνωστός στην αστυνομία ως εκπορνευόμενος και κλέφτης αυτοκινήτων, ο Πίνο Πελόζι, συνελήφθη να οδηγεί την Alfa Romeo Giulia 2000 GT Veloce του Παζολίνι. Ο Πελόζι είπε στην ανάκριση ότι ο σκηνοθέτης τον είχε δει στο κέντρο της Ρώμης, τον κάλεσε να μπει στο αυτοκίνητό του έναντι αμοιβής και μαζί κατευθύνθηκαν στην Όστια, όπου λογόφεραν, επειδή ο νεαρός αρνήθηκε να ικανοποιήσει συγκεκριμένες επιθυμίες του Παζολίνι. Ακολούθησε καυγάς, ο Πελόζι χτύπησε με ένα ξύλο τον σκηνοθέτη, τον έριξε στον δρόμο αναίσθητο και μετά πέρασε από πάνω του πολλές φορές με το αυτοκίνητό του, προκαλώντας τον θάνατό του.

Ο Πελόζι καταδικάστηκε το 1976, όμως 29 χρόνια αργότερα, το 2005, αναίρεσε την αρχική του ομολογία, υποστηρίζοντας ότι ο Παζολίνι είχε δολοφονηθεί από αγνώστους. Δήλωσε ότι είχε ομολογήσει το έγκλημα, επειδή απειλούσαν τον ίδιο και την οικογένειά του, ενώ απέδωσε τη δολοφονία σε τρεις άγνωστους άντρες, πιθανότατα νεοφασίστες, οι οποίοι ξυλοκόπησαν τον Παζολίνι μέχρι θανάτου, βρίζοντάς τον χυδαία για την ομοφυλοφιλία του και αποκαλώντας τον “βρωμοκομμούνι”. Αμέσως μετά ξεκίνησε νέα έρευνα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα ένα άλλο πιθανό σενάριο.

“ΤΟ ΜΟΝΟ ΜΟΥ ΕΙΔΩΛΟ ΕΙΝΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ”

Υπήρξαν ενδείξεις ότι ο φόνος έγινε από εκβιαστές, οι οποίοι είχαν κλέψει κάποιες μπομπίνες από την ταινία “Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα” και ο Παζολίνι σχεδίαζε να τους συναντήσει στη Στοκχόλμη. Οι δικαστές όμως αποφάσισαν ότι τα νέα στοιχεία δεν ήταν αρκετά ώστε να ξανανοίξουν την υπόθεση. Πάντως, η θεωρία περί νεοφασιστών δολοφόνων, ήταν ευρέως πιστευτή στην Ιταλία, κυρίως ανάμεσα στους αριστερούς κύκλους. Ο Μικελάντζελο Αντονιόνι είχε πει τότε ότι “ο Παζολίνι έγινε το θύμα των ίδιων του των χαρακτήρων”.

Αυτό ήταν το τραγικό τέλος του Πιέρ Πάολο Παζολίνι στα 53 του χρόνια, του διανοούμενου που έγινε “μάρτυρας κατηγορίας” της σκληρής ωριμότητας της σύγχρονης Ιταλίας, καταλήγοντας θύμα της ακόμα πιο ανελέητης ωμότητάς της. Η “γραπτή γλώσσα της αλήθειας” που ο ίδιος επέλεξε ως πυξίδα στην προσωπική του περιπλάνηση στην τέχνη, σφυρηλάτησε τελικά το πεπρωμένο του τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο. Το είχε ξεκαθαρίσει άλλωστε με τα δικά του λόγια: “Μου είπαν ότι έχω τρία είδωλα, τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Φρόιντ. Αυτά είναι φόρμουλες. Το μόνο μου είδωλο είναι η πραγματικότητα”.

* Πηγές: theguardian.com, poetryfoundation.org, sensesofcinema.com, bfi.org.uk, Larousse Le Siécle Rebelle, wiki