ΓΙΑΤΙ ΞΑΝΑΝΙΩΘΟΥΜΕ ΣΑΝ ΑΝΩΡΙΜΑ ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΟΤΑΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΠΑΤΡΙΚΟ ΜΑΣ;

Μπορεί όλον τον χρόνο -να προσπαθείς έστω- να είσαι ένας ανεξάρτητος ενήλικας, ικανός να διαχειριστείς τη δουλειά σου, το σπίτι σου και τις διαπροσωπικές σου σχέσεις, όμως όταν επιστρέφεις στην οικογένειά σου για τις γιορτές, όπως καλή ώρα τα Χριστούγεννα, ξαφνικά ξυπνάει το παιδί μέσα σου.

Γιατί, όμως, νιώθουμε ότι επιστρέφουμε στην παιδική μας ηλικία και τις παιδικές μας συμπεριφορές όταν είμαστε με την οικογένεια; Και είναι κάτι που συμβαίνει σε όλους; Και γιατί αυτό μπορεί να πυροδοτήσει αρνητικές συμπεριφορές;

Ας δούμε τι κρύβεται πίσω από αυτές τις παλιές οικογενειακές δυναμικές –μαζί με μερικές ιδέες για το πώς να κάνετε ένα διάλειμμα και να διατηρήσετε την ηρεμία αυτές τις γιορτές.

ΟΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ

Η Θεωρία της Προσκόλλησης είναι μια ευρέως μελετημένη θεωρία για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον τρόπο σύνδεσης, που αναπτύχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα.

Υποστηρίζει ότι οι πρώιμες εμπειρίες μας –ιδιαίτερα το πώς «δεθήκαμε» με τους γονείς– επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με την οικογένεια και τις στενές μας σχέσεις στη μετέπειτα ζωή μας.

Ως ενήλικες, κρατάμε συγκεκριμένες σκέψεις, πεποιθήσεις και αναμνήσεις σχετικά με αυτές τις πρώιμες εμπειρίες. Αυτές μπορεί να είναι θετικές ή αρνητικές και επηρεάζουν τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε στους γονείς μας (ή αργότερα στη ζωή, με τους συντρόφους μας).

Εν ολίγοις, αυτές οι στάσεις, πεποιθήσεις και συμπεριφορές σχηματίζουν το «πρότυπο προσκόλλησης» μας.

Περίπου το 60% των ανθρώπων έχουν ένα ασφαλές πρότυπο προσκόλλησης. Συνήθως έχουν θετικές αναμνήσεις από τις πρώιμες σχέσεις τους με τους γονείς. Μπορούν να επικοινωνούν ανοιχτά και ειλικρινά με τους ανθρώπους τους και να απευθύνονται σε αυτούς για συμβουλές και παρηγοριά.

Το υπόλοιπο 40% έχει ένα ανασφαλές πρότυπο προσκόλλησης. Συχνά έχουν αρνητικές στάσεις απέναντι στις πρώιμες εμπειρίες με τους γονείς τους. Ως αποτέλεσμα, κάποιοι άνθρωποι δείχνουν αποστασιοποιημένοι και απόμακροι προς τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Άλλοι μπορεί να έχουν έντονη ανάγκη για εγγύτητα και επιβεβαίωση, ενώ φοβούνται την απόρριψη.

Όταν βρισκόμαστε με τους γονείς μας, αυτά τα πρότυπα προσκόλλησης συνεχίζουν να επηρεάζουν το πώς νιώθουμε ή συμπεριφερόμαστε, ακόμα και ως ενήλικες.

ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΜΑΣ;

Ένα από τα κύρια ερωτήματα σε όσους ερευνούν την προσκόλληση είναι αν οι γονείς μεταδίδουν το πρότυπο προσκόλλησής τους στα παιδιά τους. Αυτό είναι γνωστό ως «διαγενεακή μετάδοση».

Για παράδειγμα, ένας γονιός που είναι αποστασιοποιημένος ή απόμακρος απέναντι στο μικρό του παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του, μπορεί να οδηγήσει το παιδί, ως ενήλικα, να συμπεριφέρεται με παρόμοιο τρόπο προς τον ίδιο τον γονιό. Αυτή η δυναμική αντικατοπτρίζει τη μεταβίβαση ενός προτύπου αποφυγής προσκόλλησης από γενιά σε γενιά.

Αυτός μπορεί να είναι ένας λόγος που συχνά πέφτουμε σε «παλιά μοτίβα» όταν βρισκόμαστε με τους γονείς μας ή την κοντινή μας οικογένεια.

Ωστόσο, αυτό το μοτίβο δεν ισχύει σε όλες τις οικογένειες. Υπάρχουν λόγοι για τους οποίους η διαγενεακή μετάδοση μπορεί να μην είναι τόσο έντονη σε ορισμένες σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών.

ΤΟ ΣΤΡΕΣ

Και μπορεί ναι μεν η φροντίδα που λάβαμε από τους γονείς μας να παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του προτύπου προσκόλλησής μας, αλλά δεν το εξηγεί απόλυτα.

Τα αγχωτικά γεγονότα στη ζωή –ειδικά όταν είμαστε παιδιά– μας διαμορφώνουν επίσης. Επιπλέον, μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα της φροντίδας που οι γονείς μας ήταν σε θέση να προσφέρουν σε αυτές τις συνθήκες.

Με την πάροδο του χρόνου, οι εξαιρετικά στρεσογόνες και παρατεταμένες καταστάσεις μπορούν να επιβαρύνουν τον δεσμό μεταξύ γονέα και παιδιού, καθιστώντας τον λιγότερο ασφαλή. Αντίθετα, αν η ζωή γίνει πιο ήρεμη, η σχέση αυτή μπορεί να γίνει πιο σταθερή –ή έστω λιγότερο ανασφαλής.

Επειδή τα Χριστούγεννα είναι μια περίοδος που μπορεί να προκαλέσουν προσωρινό άγχος, αυτό μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τις ανασφάλειές μας και να επηρεάσει τη συμπεριφορά μας γύρω από την οικογένεια.

ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ;

Ο χαρακτήρας μας παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του προτύπου προσκόλλησής μας. Για παράδειγμα, τα παιδιά που είναι πιο ευαίσθητα, αντιδραστικά ή ευερέθιστα επηρεάζονται περισσότερο από το πόσο καλά οι γονείς ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις ανησυχίες τους.

Αντίθετα, παιδιά που είναι λιγότερο ευαίσθητα και πιο προσαρμοστικά σε καταστάσεις επηρεάζονται λιγότερο από την συμπεριφορά ενός γονέα. Έτσι, μπορεί να αναπτύξουν ένα πιο ασφαλές (ή λιγότερο ανασφαλές) πρότυπο προσκόλλησης, ακόμα κι αν μεγαλώνουν με έναν ανασφαλή γονέα, κάτι που δεν ισχύει για τα πιο ευαίσθητα παιδιά.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει εν μέρει γιατί τα αδέλφια, ως ενήλικες, βιώνουν τις οικογενειακές σχέσεις με διαφορετικό τρόπο.

ΤΙ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΦΕΤΟΣ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ;

Οι οικογενειακές δυναμικές συχνά μοιάζουν να μας ελέγχουν. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να αποκτήσουμε ξανά καθαρότητα σκέψης όταν νιώθουμε ότι μας κατακλύζουν τα συναισθήματα.

1. Μιλήστε σε κάποιον
Πριν από την οικογενειακή συνάντηση, μιλήστε σε έναν κοντινό φίλο ή έναν συγγενή που εμπιστεύεστε για τις ανησυχίες σας. Μπορεί να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τι σας είχε επηρεάσει αρνητικά στο παρελθόν και να βρείτε τρόπους να αποφύγετε την επανάληψη αυτών των μοτίβων, προωθώντας πιο θετικές αλληλεπιδράσεις.

2. Μιλήστε στον εαυτό σας
Όλοι έχουμε μέσα μας μια πιο δυνατή και σοφή πλευρά. Εάν θυμηθείτε αρνητικές παιδικές εμπειρίες, μπορεί να νιώσετε συναισθηματικοί, αντιδραστικοί ή αβέβαιοι. Σκεφτείτε την ήρεμη και ικανή πλευρά του εαυτού σας. Αφιερώστε λίγες στιγμές για να συνδεθείτε με αυτήν –μπορεί να σας δώσει χρήσιμες συμβουλές.

3. Κάντε ένα διάλειμμα
Μπορείτε να απομακρυνθείτε προσωρινά; Βρείτε έναν χώρο όπου μπορείτε να κάνετε ένα σύντομο διάλειμμα για να ηρεμήσετε το μυαλό σας. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, δοκιμάστε στρατηγικές που μειώνουν το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα. Για παράδειγμα:

4. Βρείτε έναν σύμμαχο
Είναι εντάξει να νιώθετε ευάλωτοι ή συναισθηματικοί. Βρείτε έναν σύμμαχο, όπως το αδερφάκι σας που μπορεί να κατανοεί από που πηγάζουν τα συναισθήματά σας και μπορεί να σας βοηθήσει να τα διαχειριστείτε.