Η EUROVISION ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΠΟΛΙΤΙΚ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΠΟΥ ΝΟΜΙΖΕΙΣ

Ένας από τους βασικούς στόχους της Eurovision είναι να μένει μακριά από πολιτικού περιεχομένου συμμετοχές, οι οποίες θα μπορούσαν να φέρουν οποιαδήποτε ένταση ανάμεσα στις χώρες.

Ωστόσο, στα 65 χρόνια του θεσμού, πέρα από αξέχαστες ερμηνείες, αλλά και εκκεντρικές εμφανίσεις, έχουμε δει και αρκετές αμφιλεγόμενες στιγμές, που σχετίζονταν με πολιτικές εντάσεις, προπαγάνδα, έως και κάλεσμα σε Επανάσταση, οι οποίες μετέτρεψαν τη σκηνή της Eurovision σε πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων.

Πορτογαλία 1974: Το τραγούδι που έριξε τη δικτατορία

Μπορεί η χώρα της ιβηρικής χερσονήσου να μη φέρνει υψηλές θέσεις στη Eurovision, με εξαίρεση τη νίκη του 2017, όμως είναι η χώρα που συνδέθηκε με την πρώτη πολιτική ανάμειξη στην ιστορία του θεσμού, όταν ένας άντρας ανέβηκε στη σκηνή κρατώντας ένα πανό που έγραφε “Μποϊκοτάρετε τον Φράνκο και τον Σαλαζάρ”, τους δικτάτορες της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Οι κάμερες έδειξαν “μαύρο” και η εν λόγω σκηνή δεν υπάρχει στα βίντεο της χρονιάς.

Το “E Depois do Adeus”, (“Και μετά αντίο”) του Paulo de Carvalho ήταν μια μπαλάντα για τον έρωτα, χωρίς πολιτικό μήνυμα, όμως έγινε ο ύμνος μιας επανάστασης. Η Επανάσταση των Γαρύφαλλων αποτέλεσε το τέλος της πορτογαλικής δικτατορίας, που μετρούσε από το 1926, όταν στρατιωτικοί με επικεφαλής τον Αντόνιο Σαλαζάρ, επέβαλαν το καθεστώς.

Η μέρα που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί η Επανάσταση ήταν η 25η Μαΐου. Πέντε λεπτά πριν τις 11 το βράδυ της 24ης Μαΐου, ο ραδιοφωνικός σταθμός “Emissores Associados de Lisboa” μετέδωσε το τραγούδι “E Depois do Adeus”. Αυτό ήταν το σήμα που περίμεναν οι πραξικοπηματίες. Το επόμενο πρωί ακούστηκε το τραγούδι “Grândola, Vila Morena”, που θα σηματοδοτούσε το αίσιο τέλος της εξέγερσης. Οι δικτατορικές δυνάμεις ήταν έτοιμες να παραδοθούν.

Ελλάδα 1976: Το τραγούδι – διαμαρτυρία στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο

Το τραγούδι “Παναγιά Μου, Παναγιά Μου” ήταν η ελληνική συμμετοχή στη Eurovision του 1976, ερμηνευμένο από τη Μαρίζα Κωχ. Το τραγούδι ήταν η δεύτερη συμμετοχή της Ελλάδας στο διαγωνισμό, μετά το ντεμπούτο της το 1974.

Η Ελλάδα δε συμμετείχε το 1975 ως ένδειξη διαμαρτυρίας στο ντεμπούτο της Τουρκίας στο διαγωνισμό το ίδιο έτος, λόγω της εισβολής της στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Το τραγούδι της Ελλάδας αποτέλεσε μια κατακραυγή απέναντι στην τουρκική εξωτερική πολιτική.

Στο τέλος της ψηφοφορίας, η ελληνική συμμετοχή έλαβε 20 βαθμούς, τερματίζοντας στη 13η θέση ανάμεσα σε 18 τραγούδια. Η τουρκική τηλεόραση εξέπεμψε τον τελικό, αλλά όχι την ελληνική συμμετοχή, προβάλλοντας στη θέση της ελληνικής συμμετοχής ένα εθνικιστικό τραγούδι.

Λίβανος 2005: Το ντεμπούτο που δεν έγινε ποτέ λόγω Ισραήλ

Ο Λίβανος δεν έχει συμμετάσχει ποτέ στον διαγωνισμό, αν και είχε οριστεί να κάνει ντεμπούτο το 2005 με το τραγούδι “Quand tout s’enfuit” και με ερμηνεύτρια την Aline Lahoud. Ο Λίβανος ξαφνικά απέσυρε την συμμετοχή του, δημιουργώντας πολλά ερωτήματα.

Το κρατικό κανάλι της χώρας διέψευσε τις φήμες που ανέφεραν ότι ο Λίβανος αποχωρεί λόγω πολιτικών συγκρούσεων με το Ισραήλ. Μετά από προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης (EBU) για διάσωση της συμμετοχής του Λιβάνου στον διαγωνισμό, στις 18 Μαρτίου 2005 αποφασίστηκε πως η συμμετοχή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί για λόγους που σχετίζονται με το Ισραήλ.

Κύπρος 2006: Ο Χριστόφορου και η “διχοτομημένη πρωτεύουσα”

Στο διαγωνισμό που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το 2006, την ώρα της ψηφοφορίας της Κύπρου, ο τραγουδιστής Κωνσταντίνος Χριστόφορου βγήκε στη ζωντανή σύνδεση και είπε:

“Καλησπέρα από τη Λευκωσία, τη μοναδική διχοτομημένη πρωτεύουσα της Ευρώπης”.

Το κοινό ξέσπασε σε χειροκροτήματα, ενώ οι παρουσιαστές Μαρία Μενούνος και Σάκης Ρουβάς φάνηκαν αμήχανοι.

Να σημειωθεί ότι η εν λόγω φράση έλειπε από το επίσημο DVD της χρονιάς, ενώ δημιουργήθηκε μεγάλος σάλος.

Το επίμαχο περιστατικό στο 9:20 του βίντεο:

Γεωργία 2009: “Δεν θέλουμε τον Πούτιν”

Στο διαγωνισμό του 2008 η Γεωργία συμμετείχε με την Diana Gurtskaya και το τραγούδι “Peace Will Come”. Τραγική ειρωνεία, αν το σκεφτεί κανείς, καθώς τρεις μήνες μετά, τον Αύγουστο του ίδιου έτους, η Ρωσία προχώρησε σε ένοπλη σύγκρουση με τη Γεωργία.

Λόγω του πολέμου της Νότιας Οσετίας το 2008, στις 28 Αυγούστου του έτους, η κρατική τηλεόραση της Γεωργίας GBP ανακοίνωσε ότι η χώρα θα αποσυρθεί από το διαγωνισμό του 2009 που θα πραγματοποιούνταν στη Μόσχα, αναφέροντας ότι αρνείται να διαγωνιστεί σε “μια χώρα που παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους διεθνείς νόμους”.

Εν τέλει, η Γεωργία άλλαξε σχέδια και επέλεξε να στείλει στη Μόσχα τους Stefane & 3G με το “We Do not Wanna Put In”. Το τραγούδι αναφέρονταν έμμεσα στον Βλαντιμίρ Πούτιν, κάτι που η GPB αρνούνταν.

Η EBU απαγόρευσε το τραγούδι λόγω των στίχων του και ζήτησε από την GPB είτε να αλλάξει στίχους, είτε να επιλέξει κάποιο άλλο. Η GPB υποστήριξε ότι η απόρριψη του τραγουδιού από την EBU οφείλεται στην πολιτική πίεση που άσκησε η Ρωσία Η Γεωργία αποσύρθηκε και επέστρεψε στο διαγωνισμό ένα χρόνο αργότερα.

Αρμενία 2009: Η Sirusho και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ

Κατά τη διάρκεια του τελικού του διαγωνισμού του 2009, ένα βίντεο σε καρτ-ποστάλ εισάγοντας τη συμμετοχή του αρμενικού τραγουδιού “Jan Jan” απεικόνιζε, μεταξύ άλλων το μνημείο “We Are Our Mountains”, ένα μνημείο που βρίσκεται στην πρωτεύουσα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το Στεπανακέρτ.

Λόγω αντιδράσεων του Αζερμπαϊτζάν, απαγορεύτηκε η χρήση του “We Are Our Mountains” και στον τελικό του διαγωνισμού, το μνημείο αφαιρέθηκε από την καρτ-ποστάλ.

Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας η γνωστή καλλιτέχνιδα Sirusho διάβασε τα αποτελέσματα από έναν πίνακα που στο πίσω μέρος του απεικονίζονταν το εν λόγω μνημείο, προκαλώντας την οργή του Αζερμπαϊτζάν.

Αρμενία 2012 και 2021: Αποκλεισμοί λόγω Αζερμπαϊτζάν

Ο Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision του 2012 διεξήχθη στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, μετά τη νίκη της χώρας το 2011. Το Αζερμπαϊτζάν τροποποίησε την πολιτική της για να επιτρέψει τους Αρμένιους να εισέλθουν στη χώρα.

Ωστόσο, το Φεβρουάριο του 2012, μια προσπάθεια μποϊκοτάζ προέκυψε στην Αρμενία μετά από περιστατικό όπου ένας 20χρονος Αρμένιος στρατιώτης πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.

Αρμένιοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν αρχικά για το θάνατο του στρατιώτη σε έναν Αζέρο ελεύθερο σκοπευτή. Ωστόσο, αντικρουόμενες εκθέσεις έδειξαν ότι ο θάνατος ήταν αποτέλεσμα φιλικών πυρών.

Είκοσι δύο Αρμένιοι μουσικοί υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή που υποστήριζαν το μποϊκοτάζ, δηλώνοντας ότι “η Αρμενία θα αρνηθεί να εμφανιστεί σε μια χώρα που είναι γνωστή για τις μαζικές δολοφονίες και σφαγές των Αρμενίων, σε μια χώρα όπου αντι-αρμενικά συναισθήματα έχουν ανυψωθεί στο επίπεδο της κρατικής πολιτικής”.

Στις 7 Μαρτίου 2012, η Αρμενία ανακοίνωσε ότι θα αποσυρθεί από το διαγωνισμό του 2012.

Η ιστορία επαναλήφθηκε και το 2021, όταν το AMPTV, ο κρατικός τηλεοπτικός φορέας της Αρμενίας, ανακοίνωσε ότι τα γεγονότα στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ κατέστησαν αδύνατη την οργάνωση μιας συμμετοχής έγκαιρα. Ως εκ τούτου η χώρα αποσύρθηκε από το φετινό διαγωνισμό.

Ρωσία 2014: Ένα ατέλειωτο γιουχάισμα λόγω Κριμαίας και anti-lgbt ρητορικής

Οι Ρωσίδες δίδυμες αδελφές Tolmachevy δέχτηκαν έντονες αποδοκιμασίες κατά τη διάρκεια της εμφάνισής τους στη Eurovision του 2014, που πραγματοποιήθηκε στην Κοπεγχάγη.

Αποδοκιμασίες δέχτηκε και η εκπρόσωπος της χώρας που ανακοίνωσε τη βαθμολογία.

Τα γιουχαΐσματα ακούστηκαν επίσης όταν χώρες ανακοίνωναν ψήφους προς τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων γειτονικών χωρών όπως η Αρμενία και η Λευκορωσία.

Μετά τη θέσπιση νόμου για την “ομοφυλοφιλική προπαγάνδα” στη Ρωσία το 2013, καθώς και μετά τις πολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, ο διαγωνισμός του 2014 ήταν ένας “εφιάλτης” για τη χώρα.

Οι αποδοκιμασίες προς τη Ρωσία αποτέλεσαν μια ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διένεξη της χώρας με την Ουκρανία, ενώ στόχευαν και στην ομοφοβική ρητορική του Κρεμλίνου. Οι διώξεις της Μόσχας σε βάρος ομοφυλοφίλων, αλλά και οι χαρακτηρισμοί σε βάρος της Conchita εξόργισαν τους φανατικούς του διαγωνισμού και τη “νύφη” πλήρωσαν οι αδελφές Tolmachevy.

Τα γιουχαΐσματα ήταν τόσο έντονα που οι παρουσιαστές καλούσαν επανειλημμένα το κοινό να σταματήσει τις αποδοκιμασίες. Μετά τις αντιδράσεις, οι παραγωγοί του διαγωνισμού του 2015 δημιούργησαν “τεχνολογία anti-booing”.

Ουκρανία 2016 και 2019: Τίνος είναι η Κριμαία;

Η ουκρανική συμμετοχή του 2016 με αναφορές στην εκκαθάριση των Τατάρων το 1944 από τον Στάλιν έφερε στο διαγωνισμό έντονη πολιτική αντιπαράθεση. Η Ουκρανία συμμετείχε με το τραγούδι “1944”, που ερμήνευσε η Jamala, το οποίο ήταν εμπνευσμένο από την ιστορία της προ-γιαγιάς της και της οικογένειάς της που εκδιώχθηκαν από την Κριμαία, μαζί με εκατοντάδες χιλιάδων άλλων Τατάρων από τον Ιωσήφ Στάλιν.

Αν και το τραγούδι δεν αναφέρονταν ευθέως στα γεγονότα της προσάρτησης της Κριμαίας το 2014 από τις ρωσικές δυνάμεις, τόσο η επιλογή, όσο και οι δηλώσεις των δημιουργών του, έδωσαν πολιτική χροιά στη συμμετοχή.

Ρώσοι αξιωματούχοι υποστήριξαν πως η συμμετοχή της Ουκρανίας αντίκειται στον κανονισμό της Eurovision για “μη πολιτικό περιεχόμενο” και κάλεσαν την EBU να αποκλείσει τη χώρα. Η EBU απάντησε: “Το τραγούδι είναι ιστορικό, όχι πολιτικό, άρα μπορεί να συμμετάσχει”. Νικήτρια, τελικώς, αναδείχθηκε η Ουκρανία με 534 πόντους.

Λίγα χρόνια μετά, το 2019, η νικήτρια Jamala, ως μέλος της κριτικής επιτροπής του εθνικού τελικού της Ουκρανίας ρώτησε την διαγωνιζόμενη ονόματι Maruv “αν η Κριμαία ανήκει στην Ουκρανία”, με τη δεύτερα να έρχεται σε αμήχανη θέση και να απαντάει “ναι, φυσικά”, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός των συνόρων.

Πέρα από το παραπάνω σκηνικό, οι προϋποθέσεις που έθεσε το κρατικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο UA:PBC, ζητούσε από τους καλλιτέχνες να μην εμφανίζονται πλέον στη Ρωσία.

Η Maruv επικράτησε στην ψηφοφορία του κοινού και διαβεβαίωσε για την ετοιμότητά της να μην τραγουδάει πλέον στη Ρωσία, καταγγέλλοντας, ωστόσο, ότι δεν επιθυμεί “να εμφανίζεται με συνθήματα που θα μετέτρεπαν την ερμηνεία της σε μια εκστρατεία προβολής των πολιτικών”.

 

Η ίδια υπογράμμισε ότι δεν θα γίνει ποτέ προπαγανδίστρια της ουκρανικής κυβέρνησης. “Είμαι μουσικός, όχι ένα εργαλείο στην πολιτική αρένα”, υπογράμμισε. Λίγες μέρες μετά, η Ουκρανία αποσύρθηκε από το διαγωνισμό.

Ρωσία 2017: Αποκλεισμός λόγω Ουκρανικού εδάφους

Το 2017 η Ουκρανία φιλοξένησε το διαγωνισμό, ωστόσο η Ρωσίδα τραγουδίστρια Γιούλια Σαμοΐλοβα, δεν ήταν ευπρόσδεκτη στη χώρα. Η 28χρονη Σαμοΐλοβα κατηγορούνταν από τις ουκρανικές αρχές, επειδή έδωσε μια συναυλία στην Κριμαία, μετά την προσάρτησή της από τη Ρωσία.

“Οι υπηρεσίες ασφαλείας (SBU) της Ουκρανίας απαγορεύουν την είσοδο στη Γιούλια Σαμοΐλοβα για τρία χρόνια στην Ουκρανία. Η απόφαση μόλις ελήφθη” είχε δηλώσει εκπρόσωπος της Ουκρανίας. “Η απόφαση ελήφθη λόγω των πληροφοριών που λάβαμε για την παραβίαση της ουκρανικής νομοθεσίας εκ μέρους της”, πρόσθεσε.

Χρυσή τομή δε βρέθηκε και η Ρωσία αποκλείστηκε από το διαγωνισμό.

Ισλανδία 2019: Οι Hatari ύψωσαν κασκόλ της Παλαιστίνης εντός Ισραήλ

Οι διοργανωτές του 2019 επέμεναν ότι πρόκειται για έναν διαγωνισμό ουδέτερο, χωρίς πολιτική χροιά, ωστόσο τα όσα έγιναν στην σκηνή τους διέψευσαν παταγωδώς.

Η ένταση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων πρωταγωνίστησε και κατά τη διάρκεια της ζωντανής τηλεοπτικής μετάδοσης του Τελικού, με τους εκπροσώπους της Ισλανδίας, τα μέλη του συγκροτήματος Hatari να σηκώνουν κασκόλ στα χρώματα της Παλαιστίνης.

Νωρίτερα, θέση στη διαμάχη πήρε και η Μαντόνα. Κατά τη διάρκεια του σόου που παραχώρησε η βασίλισσα της ποπ, δύο από τους χορευτές είχαν στις πλάτες τους σημαίες του Ισραήλ και της Παλαιστίνης. Τόσο, η EBU, όσο και το Ισραήλ αντέδρασαν έντονα στην εν λόγω κίνηση, αλλά η Μαντόνα είχε ήδη περάσει το μήνυμα που ήθελε.

Δείτε το στιγμιότυπο στο 8:50 του βίντεο:

Ουγγαρία 2020-2021: Ο Όρμπαν δε θέλει έναν “γκέι θεσμό”

Η δημόσια τηλεόραση της Ουγγαρίας αποφάσισε να μη λάβει μέρος στο διαγωνισμό του 2020 αλλά και του 2021, σε μια απόφαση της κυβέρνησης Όρμπαν.

Πηγή της δημόσιας τηλεόρασης της χώρας (MTVA) δήλωσε πως ο λόγος της απόφασης για αποχώρηση από το διαγωνισμό, υποκρύπτει την αίσθηση ότι ο διαγωνισμός θεωρείται “πολύ γκέι” για την πολιτική της Ουγγαρίας και το δόγμα που ακολουθεί ο πρωθυπουργός της.

Ουγγρικά μέσα, επικαλούμενα πηγές της δημόσιας τηλεόρασης, επιβεβαίωσαν τους λόγους της αποχής. Ο εκπρόσωπος του Όρμπαν, Zoltán Kovács, απάντησε πως οι αναφορές περί αποχώρησης λόγω “γκέι θεσμού” είναι “fake news” αλλά δεν έδωσε εξηγήσεις για την απόφαση της αποχώρησης.

Λευκορωσία 2021: Αποκλεισμός λόγω Λουκασένκο

Στις 11 Μαρτίου, η ΕΒU με ανακοίνωσή της δεν έκανε αποδεκτή τη φετινή υποψηφιότητα της Λευκορωσίας στο διαγωνισμό της Eurovision, εξαιτίας των πολιτικών στίχων του τραγουδιού που κατέθεσε η χώρα.

Το μόνο που έπρεπε να κάνει το κρατικό δίκτυο της Λευκορωσίας BTRC ήταν να βρει ένα νέο τραγούδι για το αμφιλεγόμενο φιλοκυβερνητικό συγκρότημα Galasy ZMesta ή να στείλει άλλον εκπρόσωπο.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έγινε, με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της χώρας από το διαγωνισμό, περίπου δύο μήνες πριν τη διεξαγωγή του στο Ρότερνταμ.

Ρωσία 2021: Η φεμινίστρια εκπρόσωπος σε κίνδυνο

Η συμμετοχή της Manizha με το “Russian Woman” στο φετινό διαγωνισμό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη χώρα σχετικά με τη θεματολογία του κομματιού, καθώς μιλά για τη θέση των γυναικών στη ρωσική κοινωνία, γεγονός που δεν άρεσε και πολύ στους συντηρητικούς Ρώσους, οι οποίοι θεωρούν πως η συμμετοχή προσβάλλει την αξιοπρέπεια των Ρωσίδων και παραβιάζει την εθνική αρμονία.

 

 

Γεννημένη το 1991 στο Τατζικιστάν, μια φτωχή πρώην σοβιετική δημοκρατία της Κεντρικής Ασίας, η Manizha και η οικογένειά της έφυγαν για να γλιτώσουν από τον εμφύλιο πόλεμο και εγκαταστάθηκαν στη Μόσχα τρία χρόνια αργότερα.

“Είμαι Τατζίκα, αλλά η Ρωσία με αποδέχθηκε και με μεγάλωσε. Θέλω ο κόσμος να δει τη χώρα μας όπως εγώ την ξέρω: γενναιόδωρη, ανοικτή, λαμπερή”, δήλωσε η τραγουδίστρια.

Εκτός από τη μουσική της σταδιοδρομία, η ίδια είναι ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών και των προσφύγων. Το 2019, δημιούργησε μια εφαρμογή για κινητά με ένα κουμπί συναγερμού για τις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, ένα ιδιαίτερα μεγάλο πρόβλημα στη Ρωσία. Το Δεκέμβριο, έγινε επίσης πρέσβειρα της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).

Η ίδια από την αρχή υποστήριξε πως δε θα αποσυρθεί, παρά τις αντιδράσεις των συντηρητικών και τις απειλές για τη ζωή της. Η Manizha ξεπέρασε τα εμπόδια και θα παλέψει για τη νίκη στον αποψινό τελικό.

Let the show begin!