Η MADELEINE PEYROUX ΕΞΗΓΕΙ ΣΤΟ NEWS 24/7 ΓΙΑΤΙ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΧΟΡΕΨΕΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

“Θέλω τα τραγούδια μου να φέρνουν τους ανθρώπους κοντά και να δημιουργούν μία συλλογικότητα” λέει για τη μουσική της, η jazz και blues ερμηνεύτρια Madeleine Peyroux, την οποία αναμένουμε για μία και μοναδική εμφάνιση στο Θέατρο του Κολλεγίου Αθηνών, την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου.

Με αφορμή την επανακυκλοφορία του album της “Careless Love” και στο πλαίσιο της ομώνυμης περιοδείας της η γλυκιά και προσηνής Madeleine θα μας τραγουδήσει όλα τα κομμάτια που την έφεραν στο κατώφλι της επιτυχίας – αν και αυτή δεν είναι μία λέξη που χρησιμοποιεί συχνά.

Η φωνή της δονείται στο ύφος των μεγάλων κυριών της jazz της δεκαετίας του ’30, και πολλοί την αποκαλούν, όχι τυχαία, “νέα Billie Holiday”. Η “βασανισμένη” ιέρεια της τζαζ είναι εξάλλου το πάλαι ποτέ ίνδαλμά της. Η Peyroux πέρασε τα νεανικά της χρόνια στο Παρίσι, όπου τη γοήτευσαν οι μουσικοί του δρόμου και η μαγική ατμόσφαιρα της πόλης. Από 15 ετών ξεκίνησε να τραγουδάει στους δρόμους της πιο “ζωντανής” συνοικίας του Παρισιού, στο Καρτιέ Λατέν. Και εκεί όπως λέει έμαθε “να αγαπά την αντήχηση της φωνής της στα σοκάκια του Παρισιού”.

Μερικές ημέρες πριν από την επιστροφή της στην Αθήνα, η 48χρονη μουσικός μάς μίλησε καθισμένη στο διαμπερές διαμέρισμά της στο Μπρούκλιν, κάνοντας μία μικρή αναδρομή σε εκείνο το ξεκίνημα, όπου τα “πονεμένα” κομμάτια της Billie Holiday που τόσο αγαπούσε, έφταναν και περίσσευαν για να μοιάζει η ζωή τόσο εύθραυστη όσο και γεμάτη προοπτική.

Η ζωή με τους μουσικούς του δρόμου στο Quartier Latin

Η Madeleine γεννήθηκε στην Αθήνα της Τζόρτζια των ΗΠΑ από γονείς εκπαιδευτικούς και μεγάλωσε στη Ν. Υόρκη και τη Νότια Καλιφόρνια. Μετά τον χωρισμό των δικών της, μετακόμισε με τη μητέρα της στο Παρίσι, σε ηλικία 12 ετών, όπου ένας τελείως άλλος κόσμος ανοίχτηκε μπροστά της.

Στα 15 άρχισε να τραγουδάει και σύντομα έγινε μέλος της περίφημης ορχήστρας του δρόμου “Lost Wandering Blues and Jazz Band”, με την οποία και πέρασε αρκετά χρόνια περιοδεύοντας στην Ευρώπη και ερμηνεύοντας τζαζ συνθέσεις.

Ήθελες να ασχοληθείς με τη μουσική από… τότε που θυμάσαι τον εαυτό σου;
Ναι, ήταν το όνειρό μου να γίνω μουσικός και αυτό φαντασιωνόμουν από μικρό παιδί. Είχα την επιθυμία να τραγουδήσω μπροστά σε κοινό και ευτυχώς αργότερα το έκανα και… επάγγελμα. Έψαχνα συνεχώς να είμαι περιτριγυρισμένη από μουσικούς, αν και στο περιβάλλον μου δεν είχα αντίστοιχα ερεθίσματα. Σκεφτόμουν ξεκάθαρα ότι μου αρέσει πολύ η μουσική και ότι αν θα κατάφερνα να βρίσκομαι συνεχώς με μουσικούς θα ήμουν… ευτυχισμένη. Και για αυτό όταν βρέθηκα να ζω στη Γαλλία και είδα τους μουσικούς του δρόμου ένιωσα τρομερή έλξη από αυτό το μοντέλο ζωής. Η ιδέα ότι μπορείς να ζήσεις αντιμετωπίζοντας την κάθε μέρα όπως έρθει και απλώς να… πηγαίνεις.

Αυτός ο τρόπος φάνταζε πολύ ιδιαίτερος στα εφηβικά μάτια μου, πολύ διαφορετικός από όσα είχα συνηθίσει, αλλά τρομερά γοητευτικός. Παράτησα το σχολείο (κάτι που τρέλανε τους πάντες) και οποιοδήποτε άλλο lifestyle του παρελθόντος και εγκαταστάθηκα στη Γαλλία. Στη ζωή μου δεν ένιωθα ενθουσιασμό για οτιδήποτε άλλο. Αυτό που στους άλλους έμοιαζε με “δραματική” απόφαση και κάπως φοβιστική, για μένα ήταν τελείως φυσικό.

Οι γονείς σου είχαν σχέση με τη μουσική;
Όχι, δεν είχαν ιδιαίτερη σχέση με τη μουσική, μόνο ως ακροατές, αλλά ήταν υποστηρικτικοί. Η μητέρα μου όμως τραγουδούσε υπέροχα και … συνεχώς. Είχε πάρα πολύ ωραία φωνή και μέσα στο σπίτι μας πάντοτε ακουγόταν μουσική. Τραγουδούσε για να μας ξυπνήσει το πρωί, τραγουδούσε παντού και το απολάμβανε. Σίγουρα δεν ένιωθε “τραγουδίστρια”, εξάλλου έγινε πολύ νωρίς ακαδημαϊκός και άρχισε να εργάζεται εντατικά.

Σκέφτομαι συχνά ότι κατά αυτόν τον τρόπο μπορεί να υπάρχουν πολλοί… τραγουδιστές εκεί έξω, απλά εγώ επέλεξα συνειδητά να ακολουθήσω το τραγούδι. Συνεχίζοντας τη ζωή καταλαβαίνεις ότι είσαι πολλά περισσότερα από το να τραγουδάς… μόνο. Εγώ όμως επέλεξα ότι θα είμαι αυτό το άτομο που θα τραγουδάει!

Οι πρώτες μου αναμνήσεις από καλλιτέχνες ήταν μέσα από τα βινύλια της δισκοθήκης του πατέρα μου, τα οποία έβαζε να ακούμε στο πικάπ. Παλιά αμερικάνικα blues του Νότου, country swing και Hank Williams, Τέξας και Νέα Ορλεάνη και early jazz. Αν και δεν ζούσα στον Νότο, άκουγα πολλή μουσική και με ενδιέφερε η κουλτούρα του αμερικανικού Νότου.

Τι θυμάσαι έντονα από αυτά τα πρώτα εφηβικά χρόνια που ξεκίνησες να παίζεις σαν μουσικός του δρόμου στην καρδιά του Παρισιού;
Σκέφτομαι συχνά τι θα γινόταν αν δεν είχα πάρει την απόφαση να παρατήσω το σχολείο και να μείνω στο Παρίσι. Αν είχα μείνει στη Νέα Υόρκη θα είχα πιθανώς πάει σε ένα κολλέγιο, θα έψαχνα τι να σπουδάσω, κάτι τέτοιο. Δηλαδή μπορεί και να μην είχα πάρει καν αυτό τον δρόμο που διαμόρφωσε όλη μου τη ζωή.

Στο Παρίσι, σε ηλικία 15 ετών, γνώρισα έναν καταπληκτικό μουσικό του δρόμου, μεγαλύτερης ηλικίας που είχε μία μπάντα. Έναν μαύρο άνδρα από το Upstate New York, ο οποίος είχε γεννηθεί το 1933. Όταν τον συνάντησα εγώ ήταν στα τέλη του ‘80, εκείνος ετών περίπου 50. Ελεύθερο πνεύμα, είχε μία μπάντα του δρόμου και ένα αυτοκίνητο. [αναφέρεται στον μπροστάρη της μπάντας “The Lost Wandering Blues and Jazz Band” και μέντορά της, Danny Fitzgerald, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2017 σε ηλικία 83 ετών. Μια εμβληματική φιγούρα της μπίτνικ μουσικής σκηνής του Greenwich Village και βετεράνο μουσικό της τζαζ και των μπλουζ]

Με το αυτοκίνητό του γυρνούσαμε τους δρόμους για να παίξουμε μουσική και κάποιες φορές κάποιοι κοιμόντουσαν και μέσα. Εγώ του έλεγα “Αποκλείεται να κοιμηθώ στο αυτοκίνητο, βάλε με να κοιμηθώ στο πάτωμα κάπου και γελούσαμε”. [λέγεται ότι στο πάτωμα του Danny Fitzgerald έχει κοιμηθεί ο Bob Dylan].

Δημιουργήσαμε μία υπέροχη σχέση, τον αγαπούσα και με αγαπούσε. Έμαθα από τον τρόπο που τραγουδούσε και ήμασταν μαζί 24 ώρες την ημέρα. Κάτι που μου είχε πει δεν το ξεχνώ ποτέ. Εκείνος και εγώ μπορεί να αγαπούσαμε την ίδια μουσική, να ζούσαμε σε διπλανές γειτονιές στη Νέα Υόρκη και αν δεν είχαμε φύγει από την Αμερική, να κάνουμε την επιλογή αυτή και να μας τραβήξει αυτός ο τρόπος ζωής στο Παρίσι … δεν θα συναντιόμασταν ποτέ. Γιατί αυτός ήταν ένας gay μαύρος άνδρας και εγώ ήμουν λευκή από έναν άλλο κόσμο. Πιστεύω ότι η μουσική με αφύπνισε και μου… έσωσε τη ζωή. Και συγκεκριμένα η τζαζ, που είναι το πιο παντοδύναμο δώρο που έχει δοθεί στον κόσμο.

Έχεις ξαναπαίξει στον δρόμο; Σου αρέσει να “ξαναγυρίζεις” σε εκείνη την “ατμόσφαιρα;
Φυσικά, το λατρεύω! Κατά τη διάρκεια της πανδημίας παίζαμε σε ένα καφέ εδώ δίπλα στο σπίτι μου στο Μπρούκλιν. Είναι καταπληκτικό να μπορείς να βγεις και να παίξεις ανά πάσα στιγμή μουσική στον δρόμο.

Η πανδημία ήταν μία “χρυσή” ευκαιρία και για να γράψεις μουσική;
Είμαι πολύ τυχερή γιατί δεν είχα κάποιες φοβερές απώλειες από την Covid. Δεν συνέβησαν πολύ τραγικά πράγματα στην οικογένειά μου. Χάσαμε βέβαια εμβληματικά πρόσωπα της μουσικής από κορονοϊό, ειδικά εδώ στη Νέα Υόρκη. Η εμπειρία μου από την πανδημία ήταν πολύ μοναχική. Πέρασα διάφορες προσωπικές αλλαγές, κυρίως όμως για το καλύτερο. Έπρεπε να ωριμάσω από ό,τι φαίνεται περισσότερο. Όπως ο πιο πολύς κόσμος έτσι κι εγώ ήμουν λίγο πιο λυπημένη, και πιο θυμωμένη και πιο μπερδεμένη. Γενικά νιώθω ότι αυτά που ήταν ήδη “λάθος” με τον κόσμο, έγιναν ακόμα πιο δύσκολα. Πάντως, ναι, έγραψα νέα τραγούδια και κάποια θα τα ακούσετε σύντομα.

Το “Dreamland” και η almighty… Billie Holiday

Σε ηλικία 20 ετών η Peyroux επέστρεψε στις ΗΠΑ, όπου υπέγραψε το πρώτο της δισκογραφικό συμβόλαιο, που οδήγησε στην κυκλοφορία του πρώτου της δίσκου “Dreamland” το 1996. Λόγω της ιδιαίτερης φωνής της δεν άργησε να αναγνωριστεί από κοινό και κριτικούς ως μια σπουδαία τραγουδίστρια, την αποκαλούσαν δε η “νέα Billie Holiday”.

Πώς θυμάσαι εκείνη την περίοδο της overnight επιτυχίας και των πρώτων ηχογραφήσεων. Ήσουν μόλις 20 ετών και η εμπειρία σου με τη μουσική ήταν μάλλον από την οπτική του… αυτοδίδακτου.
Εκείνη την περίοδο θυμάμαι ότι ντρεπόμουν και ήμουν πολύ κλεισμένη στον εαυτό μου. Ένα κομμάτι μου δεν ήθελε καν να ηχογραφήσει το “Dreamland”, που έγινε μεγάλη επιτυχία. Κι ένα άλλο κομμάτι μου δεν μπορούσε με τίποτα να πιστέψει ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι βασίστηκαν επάνω μου για να κάνω αυτό το δίσκο. Αναρωτιόμουν συνεχώς “γιατί μου προσφέρετε αυτή την ευκαιρία, δεν καταλαβαίνω”. Να φανταστείς δεν μιλούσα στους ανθρώπους, τους προσπερνούσα όχι από την έπαρση, αλλά από ντροπή. Με έλεγαν σχεδόν … τρελή. Αυτό που ήταν πάντα αληθινό ήταν το πάθος μου για τη μουσική. Αλλά επειδή δεν πήγα ποτέ στο σχολείο να τη διδαχθώ – δεν είχα σπουδάσει μουσική – είχα πολλή δουλειά να κάνω. Αισθανόμουν μειονεκτικά γιατί πολλά πράγματα ήταν άγνωστα σε μένα.

Και έλεγα στην μπάντα, με την οποία έκανα περιοδεία εκείνο το διάστημα, “δεν ξέρω πώς κάνετε όλα αυτά τα πράγματα που κάνετε, συγγνώμη που δεν μπορώ να τα καταλάβω πώς παίζετε μουσική” και μου απαντούσαν “το θέμα με σένα είναι ότι δεν ξέρεις πόσα πράγματα ξέρεις”. Δηλαδή ότι γνώριζα ήδη περισσότερα πράγματα από ό,τι πίστευα. Και αυτό ίσως είναι συχνά το πρόβλημα των ανθρώπων που είναι αυτοδίδακτοι. Πάντα αναρωτιούνται αν ξέρουν αυτά που ξέρουν οι άλλοι.

Βέβαια από την άλλη, εκείνοι που δεν είναι αυτοδίδακτοι νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα, κάτι που δεν ισχύει. Όταν ήμουν 22 είχα τρομερό θέμα με αυτό. Τώρα έχω αποφασίσει ότι το μόνο που μετράει είναι να μαθαίνω και να εξελίσσομαι συνεχώς. Τότε δε σκεφτόμουν τη μουσική. Τώρα νομίζω τη σκέφτομαι υπερβολικά. Αλλά, κανείς δεν είναι τέλειος!

Πώς νιώθεις κάθε φορά που σε αποκαλούν διάδοχο της “Lady Day” , Billie Holiday. Πόσο επίκαιρη είναι η μουσική κληρονομιά της;

Πιστεύω ότι πλέον δεν το λένε τόσο συχνά! Αυτή η τάση που είχα να προσπαθώ να ερμηνεύσω με τον τρόπο που το έκανε εκείνη, επηρεασμένη τόσο από τα τραγούδια της, έχει αλλάξει. Ο τρόπος που σκέφτομαι έχει αλλάξει και ο τρόπος που ερμηνεύω έχει αλλάξει. Όταν μου το λένε μου αρέσει, αλλά δεν σημαίνει και τίποτα. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να συγκριθεί οτιδήποτε με τις ιστορικές και θρυλικές ηχογραφήσεις των τραγουδιών της Billie Holiday. Είμαι απλώς χαρούμενη που αναφέρεται το όνομά μου μαζί με το δικό της.

Υπάρχουν καλλιτέχνες που δημιουργούν κάτι καινούργιο και καλλιτέχνες που τραγουδούν με τον δικό τους τρόπο κομμάτια στα οποία έχουν βάλει τη σφραγίδα τους άλλοι δημιουργοί. Επαναλαμβάνουν δηλαδή τη δημιουργία κάποιου άλλου. Εγώ πιστεύω ότι κάνω κάτι ενδιάμεσο. Κανένας δεν πρόκειται ποτέ να αντιγράψει την Billie Holiday, αλλά θεωρώ ότι είμαι μέρος μιας μουσικής παράδοσης που ακόμα είναι ζωντανή και υπό εξέταση.

Η δική μου αλήθεια, που βγαίνει μέσα από το τραγούδι μου, σχετίζεται με την αμερικανική ιστορία της “σύγχυσης” για φυλετικά ζητήματα, για τη σεξουαλική ταυτότητα, για θέματα φύλου και ζητήματα ελευθερίας. Τι είναι η ελευθερία; Τι είναι η ευθύνη; Πώς βγαίνεις από μία τραγωδία;

Η Billie Holiday είναι μέρος μιας “πλούσιας” παράδοσης τζαζ και μπλουζ μουσικών, που μελετούν αυτό το πρόβλημα. Πώς να βγεις από την τραγωδία; Πώς να βγεις πιο ζωντανός από την καταστροφή; Και η τραγωδία που έχουμε αντιμετωπίσει και αντιμετωπίζουμε σε αυτή τη χώρα (Αμερική) είναι τεράστια και πολύ μεγαλύτερη από εμάς.

Πιστεύω ότι η τζαζ και τα τραγούδια της Billie Holiday αναφέρονται σε υπαρκτά προβλήματα. Που αφορούν τους ανθρώπους σε κάθε εποχή. Δεν τραγουδάω “παλιά” τραγούδια. Για μένα είναι ζωντανά και επίκαιρα αυτή τη στιγμή που μιλάμε.

[Ένα από τα πιο επιδραστικά τραγούδια της Holiday είναι το “Strange Fruit”, μια διαμαρτυρία κατά του λιντσαρίσματος των Αφροαμερικανών. Το 1939, και ενώ της το είχαν απαγορεύσει δια ροπάλου, η Lady Day επέμενε να το ερμηνεύει με το κεφάλι ψηλά και ας γινόταν στόχος ρατσιστικών επιθέσεων, που τη “συνόδευσαν” μέχρι τον θάνατό της σε ηλικία 44 ετών και σε δεινή οικονομική κατάσταση]

“Η επιλογή και όχι η τύχη καθορίζει το πεπρωμένο σου”

Σε αυτή την παγκόσμια περιοδεία της, η Peyroux παρουσιάζει επιλογές από το album “Careless Love” σε παραγωγή του φημισμένου Larry Klein. Το δεύτερο κατά σειρά άλμπουμ της καριέρας της περιέχει επανεκτελέσεις σπουδαίων δημιουργών. “Dance Me to the End of Love”, “Don’t Wait Too Long”, “J’ai Deux Amours”, “Careless Love” και “Between the Bars”. Στο album περιλήφθηκε και ένα καινούργιο τραγούδι, το “Don’t Wait Too Long”, που αποδείχθηκε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της.

Πώς προέκυψε ο τίτλος “Careless Love”. Ο δίσκος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και ένα κομμάτι πολύ αγαπημένο, το “Dance me to the end of love”. Είναι ο Cohen άλλο ένα ίνδαλμά σου;
Το άλμπουμ πήρε το όνομά του από λέξεις που περιλαμβάνονται σε δύο τραγούδια: Στο “Careless Love” και στο τραγούδι του Bob Dylan, “You’re Gonna Make Me Lonesome”. Η αγάπη, τελικά, πρέπει να έχει ένα βαθμό “απροσεξίας” και ανεμελιάς. Ακόμα με γοητεύει αυτό το πρόβλημα. Θέλω η αγάπη να είναι τέλεια. Θέλω εγώ να είμαι τέλεια και να αγαπώ τέλεια, αλλά για να μπορέσω να αγαπήσω αληθινά χρειάζεται η αποτυχία και η απογοήτευση. Βρίσκω ότι είναι ο καλύτερος τίτλος για να περιγράψω την απόπειρα κάθε καλλιτέχνη και κάθε εραστή, που προσπαθεί να αγαπήσει απερίσκεπτα.

Το “Dance Me to the end of Love” είναι το πρώτο τραγούδι του Leonard Cohen που ηχογράφησα ποτέ. Το τραγουδάω σε κάθε συναυλία και είναι ακόμα και σήμερα ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχω ερμηνεύσει. Ο Leonard Cohen είναι ένας από τους ήρωές μου (τον είχε συναντήσει 2-3 φορές). Νιώθω ότι έζησε μέσα στη αλήθεια που ανακάλυψε. Πολύ δύσκολα φαντάζομαι τον εαυτό μου να ζει όπως εκείνος, αλλά το παράδειγμά του με βοηθάει να φαντάζομαι πώς θα μπορούσα να γίνω καλύτερος άνθρωπος.

 

 

Τι θα ακούσουμε στην εμφάνιση στην Αθήνα;
Επιστρέφω στην Αθήνα σαν να έχω κάνει έναν κύκλο από την πρώτη φορά που ερμήνευσα εκεί το “Careless Love”. Τώρα θα ερμηνεύσω πάλι ολόκληρο τον δίσκο, αλλά και τραγούδια τα οποία έγραψα πρόσφατα. Τραγούδια που προέκυψαν μέσα στην πανδημία από την απομόνωση και την επιθυμία για ίαση, μετά τα τελευταία χρόνια και τις δυσκολίες που αντιμετώπισα. Είναι πιο πολύτιμο από οτιδήποτε θα μπορούσα να φανταστώ να επιστρέφω στην Ελλάδα αυτή την εποχή. Είμαι ευγνώμων.

Ποια είναι η πιο σημαντική συμβουλή που δεν ξεχνάς ποτέ.
“Η επιλογή και όχι η τύχη καθορίζει το πεπρωμένο μας”. Αν θυμάμαι είναι ένα απόφθεγμα του Αριστοτέλη. Ο πατέρας μου το είχε ζωγραφίσει σε έναν τοίχο όταν ήμουν μικρή και το θυμάμαι. Πολύ συχνά μιλούσε με ρητά του Αριστοτέλη και του Σωκράτη. Αυτή η φράση για μένα σημαίνει ότι ανεξάρτητα από την καταγωγή σου, τα προνόμια, το status ή τον χαρακτήρα, ο κόσμος μέσα στον οποίο ζεις και η αλήθεια που πρέπει να ανακαλύψεις είναι μέσα σε σένα τον ίδιο.