Η ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΨΕΤΑΚΗ ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ FORBES ΜΕΧΡΙ ΠΟΥ “ΜΠΗΚΕ” ΣΤΗ ΛΙΣΤΑ ΤΟΥ

Η Μαριάννα Καψετάκη, 29χρονη γιατρός, ερευνήτρια και κλασσική πιανίστρια είναι μία από τις λίγες Ελληνίδες κάτω των 30 ετών που έχουν δει το όνομα τους στην λίστα του Forbes “30 under 30”. Με διπλή καταγωγή χάρη στον Κρητικό πατέρα της και την Αγγλίδα μητέρα της, η ζωή και η πορεία της Μαριάννας συνοδεύεται από έναν άτυπο δυϊσμό: η ενασχόληση της τόσο με την επιστήμη όσο και με το πιάνο οδήγησαν εκείνη και την δίδυμη αδερφή της, Στεφανία, από το χωριό Κοκκίνη Χάνι Ηρακλείου σε διεθνείς διακρίσεις.

Η ίδια ποτέ δεν μπόρεσε να απαντήσει στο δίλημμα ιατρική ή πιάνο, νευροεπιστήμες ή κονσέρτα, με αποτέλεσμα να δουλεύει ακατάπαυστα για να διατηρεί όλες τις ενασχολήσεις της σε εξίσου υψηλά επίπεδα, με αυταπόδεικτο τεκμήριο τις περισσότερες από 160 συναυλίες σε Ελλάδα κι Αγγλία, την πρωτιά σε 12 πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς πιάνου, όπως και τα 30 βραβεία και υποτροφίες στην ακαδημαϊκή της καριέρα.

Μας μίλησε για τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν οι μουσικοί ως συνειδητοποίηση που αποτέλεσε το αντικείμενο του μεταπτυχιακού της, όπως και για την ισχυρή μνήμη που απαιτούν τα κονσέρτα πιάνου και την κινητοποίησε να ερευνήσει σε διδακτορικό επίπεδο την μνήμη ασθενών μετά από εγκεφαλικό. Αναφέρθηκε, επίσης, στην εποικοδομητική σχέση της με την δίδυμη αδερφή της, με την οποία έχουν ζήσει χωριστά μόνο έναν χρόνο στη ζωή τους.

Τι κάνει μία παθιασμένη πιανίστρια όταν το μουσικό σχολείο της έχει κατάληψη; Τι κάνει μία μεταπτυχιακή φοιτήτρια όταν δεν έχει τα χρήματα να ζήσει στην πόλη που σπουδάζει; Τι σε ρωτάνε για να μπεις στην λίστα των Forbes; Πόσες αποτυχίες προηγούνται μιας επιτυχίας; Και τι ποσοστό της επιτυχίας οφείλεται στο δημόσιο σχολείο; Η Μαριάννα Καψετάκη μας απάντησε.

Σχολικά χρόνια στο Κοκκίνη Χάνη

“Πήγα σε δημόσιο δημοτικό σχολείο στο Κοκκίνη Χάνι. Συνέχισα στο μουσικό σχολείο Ηρακλείου που είναι κι αυτό δημόσιο. Παράλληλα, πήγαινα σε ένα ωδείο στο Ηράκλειο όπου είχα πάρει πλήρη υποτροφία και μάθαινα εκεί πιάνο. 17 χρονών πήρα το δίπλωμα πιάνου. Σπούδασα Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και από εκεί συνέχισα στο Λονδίνο για μεταπτυχιακό στο University College London. Τώρα, τελείωνω πλέον το διδακτορικό μου στο Imperial College London.

Τους ρώτησα ποιο είναι το μέλλον μου μετά από εδώ. Μου απάντησαν πως το πιο συνηθισμένο θα ήταν να γίνω καθηγήτρια μουσικής.

Όταν έδινα πανελλήνιες δεν ήταν ο στόχος μου να μπω στην Ιατρική. Με είχαν δεχτεί στο Kings College London και στο Royal Academy of Music για να σπουδάσω μουσική και το μόνο που ήθελαν ήταν να πάρω απολυτήριο πάνω από 19. Εγώ δηλαδή διάβαζα για να έχω καλό βαθμό στο απολυτήριο και από το πολύ διάβασμα, πήγα καλά και στις πανελλήνιες. Μετά το θέμα ήταν πού να πάω. Ήμουν σε μεγάλο δίλημμα. Πήγα μία φορά στο Λονδίνο για να δω το τμήμα και τους ρώτησα ποιο είναι το μέλλον μου μετά από εδώ. Μου απάντησαν πως το πιο συνηθισμένο θα ήταν να γίνω καθηγήτρια μουσικής. Δεν το ήθελα αυτό με τίποτα, ήθελα απλώς να παίζω πιάνο, δεν ήθελα να διδάσκω.

Αν πήγαινα τότε Αγγλία να σπουδάσω μουσική, δεν θα μπορούσα να ακολουθήσω την επιστημονική πορεία που έχω τώρα, ενώ σπουδάζοντας ιατρική κατάφερα να τα συνδυάσω.”

Προβλήματα υγείας των μουσικών

“Το μεταπτυχιακό μου αφορούσε την Ιατρική των παραστατικών τεχνών, όπου μαθαίνεις όλα τα προβλήματα που παθαίνουν οι μουσικοί, οι ηθοποιοί, οι χορευτές, όλοι αυτοί που ασχολούνται με τις παραστατικές τέχνες. Ασχολήθηκα στην διπλωματική μου με τις διατροφικές διαταραχές των μουσικών, επειδή μέσα από έρευνα προέκυψε ότι είναι αυξημένα τα ποσοστά σε αυτούς. Έβλεπα με τα χρόνια και από την δική μου εμπειρία ότι κυρίως όσοι ασχολούνται με την κλασική μουσική είναι λίγο τελειομανείς. Όλα αυτά είναι παράγοντες κινδύνου για να πάθεις ανορεξία, βουλιμία. Επειδή ήταν πρωτότυπο το θέμα, είδα την έρευνά μου δημοσιευμένη σε εφημερίδες σε ολόκληρο τον κόσμο, στην Κίνα, στην Ουγγαρία και σε διεθνή μουσικά περιοδικά. Κανείς δεν θέλει να μιλάει για ψυχολογικά προβλήματα αλλά η έρευνά μου τα ανέδειξε.

Μα πως μπορείς να θυμάσαι όλη αυτή την μουσική απέξω;” Κάπως έτσι κατέληξα να μελετάω την μνήμη στο Λονδίνο.

“Το διδακτορικό μου δεν σχετίζεται με αυτό, αφορά τις νευροεπιστήμες. Μελετάω τα διάφορα είδη μνήμης (όπως την χωρική και χρονική) σε ασθενείς με εγκεφαλικό. Δηλαδή να θυμάσαι που βρίσκονται τα πράγματα γύρω σου και ποια είναι η σειρά που έχουν γίνει κάποια γεγονότα. Αφορμή για εμένα αποτέλεσε ότι με ρωτούσαν σε κάποιες συναυλίες ‘Μα πως μπορείς να θυμάσαι όλη αυτή την μουσική απέξω;’, γιατί στις συναυλίες κλασικής μουσικής παίζουμε χωρίς την παρτιτούρα. Μία συναυλία διαρκεί 1-2 ώρες. Κάπως έτσι κατέληξα να μελετάω την μνήμη στο Λονδίνο.”

Η δουλειά των ονείρων της

“Κανείς δεν μπορεί να ξέρει από μικρός τι θέλει να κάνει. Και τώρα αν με ρωτήσετε δεν ξέρω. Ακόμα και να ξέρεις αλλάζουν τα πράγματα. Σπουδάζοντας ιατρική κάθεσαι μπροστά από ένα βιβλίο μέχρι τα 24 σου και είναι τελείως διαφορετικό από το επάγγελμα της ιατρικής. Εγώ ποτέ δεν είχα σχέδια μακροχρόνια, πάντα κοιτούσα το επόμενο βήμα. Μπορεί να ήταν μία συναυλία στο πιάνο ή ένας διαγωνισμός. Δεν είχα ποτέ το λεγόμενο dream job, ακόμα δεν το έχω στο μυαλό μου και μπορεί τα πράγματα να ήταν πιο εύκολα αν υπήρχε.

Την λίστα Forbes την έμαθα λίγους μήνες πριν την βράβευσή μου

Εγώ την λίστα Forbes την έμαθα λίγους μήνες πριν την δημοσίευση της βράβευσής μου, όταν επικοινώνησαν μαζί μου. Δεν ήξερα τι είναι το Forbes. Έχω παρατηρήσει ότι οι περισσότεροι στην λίστα είναι από διαφορετικά background. Στην περίπτωσή μου, οι γονείς μου δεν ανήκαν σε υψηλό οικονομικό στρώμα, αλλά πάντα μας υποστήριζαν όπως μπορούσαν. Είχα υποστήριξη και από ιδρύματα για υποτροφίες, γιατί και εκεί παίζει κάποιο ρόλο η οικονομική κατάσταση, εκτός από το potential (σ.σ. τις δυνατότητες) για να σου τις δώσουν.”

Έπρεπε να πάρω υποτροφίες για να σπουδάσω, αλλιώς δεν θα γινόταν.

“Από το Forbes με βρήκαν αυτοί, δεν έστειλα κάποια αίτηση. Νομίζω σου κάνει κάποιος άλλος σύσταση, αλλά δεν ξέρω ακριβώς. Επικοινώνησαν μαζί μου για να μάθουν περισσότερα για το βιογραφικό μου, για την έρευνα που κάνω. Μου έκαναν και προσωπικές ερωτήσεις, ας πούμε τι δυσκολίες έχεις περάσει, τι υποτροφίες έχεις πάρει και γιατί τις πήρες, ποια είναι η οικονομική σου κατάσταση, ποιο είναι το background των γονέων σου. Ύστερα επικοινώνησαν ξανά να μου ζητήσουν αποδεικτικά στοιχεία για ένα βραβείο που πήρα και για την έρευνά μου, επειδή δεν έχει δημοσιευθεί ακόμα. Όταν ρώτησαν για τις δυσκολίες που έχω αντιμετωπίσει τους μίλησα για όταν έμενα στην Οξφόρδη και πήγαινα καθημερινά στην σχολή μου στο Λονδίνο. Η αδερφή μου η Στεφανία σπούδαζε Οξφόρδη και έκανε μεταπτυχιακό και διδακτορικό. Έμενα κι εγώ εκεί και πηγαινοερχόμουν Οξφόρδη – Λονδίνο κάθε μέρα, ήθελα 2-3 ώρες μετακίνηση. Αυτό ήταν λίγο ταλαιπωρία, αλλά ήταν καθαρά οικονομικοί οι λόγοι που το κάναμε, για να μοιραζόμαστε το σπίτι.

Εγώ ούτε καν ήξερα τι είναι το Forbes τώρα μαθαίνω σιγά σιγά. Από τον ενθουσιασμό του κόσμου κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι. Για εμένα πιο σημαντικά είναι άλλα βραβεία που έχω πάρει γιατί για εκείνα προσπάθησα. Το βραβείο NAS για παράδειγμα ήταν πολύ σημαντικό που το πήρα, γιατί έπρεπε να είσαι από τους πρώτους στην Ιατρική Σχολή. Για να πάρεις ένα βραβείο μπορεί να έπρεπε να μελετάς κάθε μέρα για έναν χρόνο. Tο Forbes μου ήρθε ουρανοκατέβατο. Μεγάλη μου τιμή που με επέλεξαν, ελπίζω να το ευχαριστήθηκαν οι γονείς και οι καθηγητές μου.”

Το δημόσιο σχολείο δεν μου έδωσε τόσες πολλές ευκαιρίες

Δεν μπορώ να πω ότι το δημόσιο σχολείο μου έδωσε τόσες πολλές ευκαιρίες. Και το μουσικό σχολείο που ήμουν είχε συχνά καταλήψεις, είχε ελλείψεις από καθηγητές, αλλά ευτυχώς όταν υπήρχε μία κατάληψη ή δεν ερχόταν καθηγητής για μάθημα, είχε ένα πιάνο δίπλα και πήγαινα και μελετούσα.

Το μουσικό σχολείο έδινε περισσότερες ευκαιρίες από ένα οποιοδήποτε άλλο δημόσιο σχολείο. Είχαμε πάει και στην Γερμανία για περιοδεία με ορχήστρα, αλλά αν το συγκρίνω με αντίστοιχο αγγλικό δημόσιο μουσικό σχολείο θα μπορούσε να δώσει σίγουρα πιο πολλά. Τρώγαμε όμως εκεί δωρεάν, είχε ωραία βιβλιοθήκη, ωραία ορχήστρα, καλούς καθηγητές.

Στο δημοτικό και στο γυμνάσιο δεν είχαμε ούτε εργαστήρια για να κάνουμε πειράματα για το μάθημα της φυσικής και της χημείας. Εξαρτάται δηλαδή σε μεγάλο βαθμό από δική σου πρωτοβουλία το να διαβάζεις αλλά και από την οικογένεια σου να σε υποστηρίζει. Δεν μπορείς να βασιστείς στο σχολείο.

Το δέσιμο με την αδερφή μου μας βοήθησε πολύ. Όλοι μας κορόιδευαν ως τα φυτουκλάκια.

Οι γονείς μου δεν είναι σχετικοί ούτε με την μουσική, ούτε με την επιστήμη. Η μητέρα μου είναι οικιακά και ο πατέρας μου ασχολείται με τα τουριστικά. Η μητέρα μας είναι από την Αγγλία, οπότε ήξερε πόσο ανώτερο είναι το αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα, γι αυτό μας πήγαινε και κάθε καλοκαίρι όταν ήμασταν γυμνάσιο και λύκειο με την αδερφή μου σε ένα διαφορετικό summer school στην Αγγλία. Εκεί κάναμε μουσική.

Δεν προλαβαίναμε να βγαίνουμε ακριβώς για παιχνίδι. Ο ελεύθερος χρόνος ήθελε πολύ οργάνωση. Το μουσικό τελειώνει στις 4, έπρεπε να τελειώσουμε με το διάβασμα μέχρι 5 και μετά 5-10 μελετούσαμε πιάνο. Είχαμε και ωδείο, χορωδίες, γερμανικά.

Το δέσιμο με την αδερφή μου μας βοήθησε πολύ στην πορεία μας. Όλοι μας κορόιδευαν ως τα φυτουκλάκια και είναι άλλο να το περνάς μόνος σου αυτό και άλλο να έχεις μία φίλη, μία αδελφή και να διαβάζετε μαζί. Ή στις καταλήψεις ρωτούσαν ποιος θέλει να συμμετέχει και ήταν 200 παιδιά στην μία μεριά της αυλής και εμείς μόνες μας από την άλλη. Έχουμε παρόμοια ενδιαφέροντα, αυτή κάνει τώρα έρευνα στον καρκίνο και γενικά βοηθάει η μία την άλλη αν έχει κάποιο πρόβλημα, ας πούμε με την στατιστική που είναι κοινή στις έρευνες. Στο πιάνο συχνά παίζουμε μαζί 4 χέρια και κάνουμε περιοδείες, δηλαδή διακοπές μαζί με συναυλίες.

Το σημαντικό είναι να σε στηρίξουν όταν δεν έχεις λεφτά, δεν έχεις πιάνο, δεν έχεις τίποτα.

Το πιο σημαντικό είναι να σε στηρίζει το περιβάλλον σου στα πρώτα βήματα, όταν δεν ξέρουν ότι θα γίνεις ο νομπελίστας, ας πούμε. Γιατί μετά θα βγουν να πούνε “Εγώ είμαι φίλος με τον Νομπελίστα” ή “Εγώ τον δίδαξα”. Το σημαντικό είναι να σε στηρίξουν όταν δεν έχεις λεφτά, δεν έχεις πιάνο, δεν έχεις τίποτα, να έρθει κάποιος και να σε βοηθήσει.

Αυτά που βλέπει ο κόσμος είναι η κορυφή του παγόβουνου και από κάτω είναι όλες οι “αποτυχίες”

Αυτά που βλέπει ο κόσμος είναι η κορυφή του παγόβουνου και από κάτω είναι όλες οι “αποτυχίες” – που είχα μπόλικες. Είναι άλλο ένα μεγάλο βιογραφικό που λέει “Δεν πήρα αυτό και αυτό το βραβείο”, “Δεν με δέχτηκαν εκεί”. Από όλα αυτά που κάνεις, το ένα μόνο θα πάει καλά. Γι αυτό θέλει να κάνεις αιτήσεις συνεχώς, να ψάχνεις ευκαιρίες μονίμως. Εννοείται ότι διαφημίζεις τις επιτυχίες σου, δεν βάζεις στο βιογραφικό αποτυχίες, αλλά υπάρχουν.

Σαν συμβουλή θα έδινα σε κάποιον να μην σταματάει σε κανένα εμπόδιο. Έχεις κάνει μία πολύ καλή αίτηση σε κάποιο Ίδρυμα για υποτροφία και σε απέρριψαν; Πας σε επόμενο και επόμενο, χτυπάς πόρτες μέχρι να σου ανοίξει κάποια. Όλα αυτά βέβαια χρειάζονται από πίσω και την υποστήριξη από φίλους, γονείς.