Η ΜΑΡΙΝΑ ΣΑΤΤΙ ΔΕ ΦΟΒΑΤΑΙ ΠΙΑ ΤΟ ΜΠΟΥΛΙΝΓΚ
Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του Plisskën στις 11 Σεπτεμβρίου, μιλά μαζί μας για τη ζωή της, το παρελθόν και το τώρα της και κυρίως για την ασταμάτητη αγάπη της για τη μουσική.
Πολυσχιδής, αφοσιωμένη στη μουσική, ευαίσθητη, χαρισματική. Οι λέξεις ρέουν όταν καλείται κανείς να μιλήσει για τη Μαρίνα Σάττι. Η καλλιτέχνης που ετοιμάζεται να εμφανιστεί στη σκηνή του Plisken Festival, έχοντας κυκλοφορήσει το νέο της τραγούδι «Πάλι» από την Walnut, είναι ένα πρόσωπο μοναδικό. Με καταγωγή από την Κρήτη και το Σουδάν, η Μαρίνα Σάττι μεγάλωσε μιλώντας από κούνια τρεις γλώσσες, σπούδασε αρχιτεκτονική, θέατρο και μουσική κι ενώ ξεκίνησε να γράφει μουσική μόνη της στο δωμάτιο της, λάτρευε παράλληλα και δούλευε και με χορωδίες.
Η Μαρίνα Σάττι είναι εξίσου παιδί της επαρχίας και της πόλης, είναι εξίσου του μόνη με τον χώρο και τον χρόνο της και του μαζί. Λίγο πριν ανέβει στη σκηνή του Plisken, μιλά μαζί μας για τη ζωή της, το παρελθόν και το τώρα της και κυρίως για την ασταμάτητη αγάπη της για τη μουσική.
Ετοιμάζεσαι να εμφανιστείς στο Plisken Festival μετά από ένα συναυλιακό καλοκαίρι. Πώς ήταν η επιστροφή στη σκηνή;
Σε σχέση με τα δεδομένα, ευτυχώς κάπως λειτούργησε, αλλά καμία σχέση με τα περασμένα χρόνια. Γενικά το φετινό καλοκαίρι, επειδή ίσως μας είχε λείψει κιόλας, σε κάθε live που έχουμε κάνει νομίζω ότι έχουμε περάσει καλά. Μπορεί να μην το θεωρώ δεδομένο πλέον, δεν ξέρω, αλλά πάντως κάθε live το έχω διασκεδάσει και το θυμάμαι. Όχι ότι δεν περνούσα καλά παλιά, αλλά ίσως έχω αλλάξει κι εγώ η ίδια μέσα σε αυτή την περίοδο. Όλοι νομίζω σκεφτήκαμε και αλλάξαμε σε αυτή την κατάσταση. Νιώθω ότι επιστρέφω και το χαίρομαι πιο πολύ.
Σε τι σε άλλαξε εσένα;
Καταρχάς νομίζω ότι όλοι μπορέσαμε και κάτσαμε λίγο και οι χρόνοι της τρέλας, τουλάχιστον για εμάς στην πόλη, είδαμε ότι μπορούν και να μην είναι έτσι. Έχουμε πολύ τρέξιμο, οι ταχύτητες είναι έντονες, η πληροφορία ταξιδεύει με τρέλα. Εγώ για πρώτη φορά στη ζωή μου, μέσα στην καραντίνα, συνειδητοποίησα ότι μπορείς και να μην είσαι μόνο σε μία τρέλα. Ακόμα και τώρα, που σιγά σιγά θέλω να ελπίζω ότι ξεκινούν τα πράγματα, προσπαθώ να κρατάω αυτή την αίσθηση της γειώσης, του να έχεις λίγο χρόνο και χώρο να αναπνεύσεις και να δεις πώς είσαι και τι θέλεις. Μακάρι να το κρατήσω, θα ήταν ένας ωραίος στόχος. Να αφουγκράζεσαι λίγο και τον εαυτό σου.
Έχεις πει ότι έγινες μουσικός χωρίς να το ξέρεις.
Όλοι μας έχουμε ένα όνειρο, κάτι που θέλουμε να πετύχουμε. Προχθές συζητούσε με μία φίλη μου για το τι ήθελε να κάνει στη ζωή της και μιλώντας και κάνοντας της κάποιες ερωτήσεις, συνειδητοποιήσαμε ότι καμιά φορά λέμε κάτι και το επαναλαμβάνουμε, ενώ μπορεί εμείς στο μεταξύ να έχουμε αλλάξει και να μην είναι αυτό που θέλουμε πια. Αυτό το είχα βιώσει κι εγώ.
Από μικρή έλεγα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός. Πήγα σε δραματική σχολή και ασχολιόμουν με το θέατρο αλλά εντωμεταξύ η σχέση μου και οι σπουδές μου και η ενασχόλησή μου με τη μουσική προχωρούσαν. Έλεγα ότι θέλω να γίνω ηθοποιός αλλά ήμουν ήδη μουσικός. Αυτό εννοούσα με αυτή τη φράση.
Η πορεία από την Αρχιτεκτονική στο θέατρο και τη μουσική δεν είναι και η πιο συνηθισμένη. Ήξερες κατά βάθος πάντα ότι η Τέχνη είναι αυτή που σε κερδίζει;
Η Αρχιτεκτονική ήταν ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον πεδίο σπουδών για μένα και εξακολουθεί να είναι. Συνδυάζει την επιστήμη με την τέχνη κι αυτό ήταν κάτι που πάντα μου άρεσε. Θα την έλεγα η Επιστήμη των Επιστημών. Συνδυάζει και τα μαθηματικά και την τέχνη που και τα δύο με ενδιαφέρουν και τα έχω και τα δύο στη ζωή μου και στον τρόπο σκέψης μου σαν τάση. Γι’ αυτό και είχα επιλέξει και αυτή τη σχολή. Και η μουσική είναι έτσι. Έχει ένα κομμάτι πιο θεωρητικό, που είναι μαθηματικό, στη σπουδή του.
Δεν μπορώ να σου πω ότι δεν έχουν σχέση όλα αυτά μεταξύ τους. Για ‘μένα που ασχολιόμουν με τη μουσική από μικρή και η Αρχιτεκτονική και το θέατρο με έμαθαν και μου έδωσαν διαφορετικά πράγματα που δεν τα είχα βιώσει μέσω της μουσικής. Το θέατρο για παράδειγμα, είναι μία ενασχόληση που το κοινωνικό στοιχείο είναι πολύ πιο έντονο από τη μουσική. Στη μουσική είχα συνηθίσει να μελετάω μόνη μου ή με τον δάσκαλό μου. Η χορωδία ήταν το μόνο ομαδικό του πράγματος κι ίσως γι’ αυτό έχω καταλήξει να έχω τέτοια αγάπη για τις χορωδίες. Για να επανέλθω στο θέατρο, αυτό το κοινωνικό στοιχείο της συνεργασίας, της ομάδας, ήταν κάτι που το έμαθα εκεί.
Όλα σε συνδιαμόρφωσαν με κάποιον τρόπο.
Ναι, ακριβώς. Και η Αρχιτεκτονική βέβαια. Για μένα ένας Αρχιτέκτονας είναι κάτι σαν σκηνοθέτης. Κι επειδή μου αρέσει εμένα σε όλα τα κομμάτια της διαδικασίας να εμπλέκομαι και στη σύνθεση και στην παραγωγή και στις ιδέες γενικότερα για ένα live show ή ένα video, αυτή η αίσθηση που είχα από την αρχιτεκτονική, αλλά και το θέατρο όπου πρέπει να δεις ένα έργο στο κάθε μικρό του κομματάκι, νομίζω ότι με έχει βοηθήσει.
Μιλούσες τρεις γλώσσες μεγαλώνοντας, είχες δεκάδες μουσικά ερεθίσματα διαφορετικά. Συνειδητοποιούσες την τύχη του να έχεις να αντλήσεις από τόσες παραδόσεις από παιδί ή ήρθε αργότερα αυτή η συνειδητοποίηση;
Μεγαλώνοντας για να πω την αλήθεια. Μικρή ίσα ίσα. Τις πρώτες τάξεις του δημοτικού στα ελληνικά τις έκανα με τη μαμά μου στο σπίτι. Πήγαινα σε αμερικάνικο σχολείο στο νήπιο και στο δημοτικό, επειδή δίδασκαν και αραβικά εκεί κι ήθελαν να έχω επαφή και με εκείνη τη γλώσσα. Οπότε φαντάσου ότι και τη γραμματική και τη γλώσσα και τα γράφω και μαθαίνω τα έκανα στο σαλόνι του σπιτιού μου με τη μαμά μου. Τέλειωνα από το σχολείο το άλλο το απόγευμα και έπειτα καθόμουν στο σαλόνι κι έγραφα πχ. τις λέξεις της καρτέλας του γράφω και μαθαίνω 5 φορές. Οπότε σίγουρα αφού μεγάλωσα συνειδητοποίησα ότι ήμουν τυχερή μέσα σε αυτό.
Πρόσφατα έβλεπα κάποιες φωτογραφίες, τις οποίες τις έβλεπα μεγαλώνοντας, αλλά δεν μπορούσα να τις ερμηνεύσω όπως τώρα. Ήμασταν στα γενέθλιά μου ή σε διακοπές στο Σουδάν και έβλεπα σε αυτές πράγματα για τα οποία τώρα παλεύουμε να εξοικειωθούμε με αυτά. Πήρε κάποιες γενιές στην Ελλάδα με τους ανθρώπους που μπορεί να ήρθαν από άλλες χώρες και να εγκαταστάθηκαν εδώ. Συγκεκριμένα με τους Αφρικανούς, όπως ο μπαμπάς μου, τώρα είναι λίγο πιο σύνηθες να το βλέπεις, τότε δεν ήταν καθόλου. Ο μπαμπάς μου ήταν από τις πρώτες γενιές Αφρικανών που ήρθαν στην Ελλάδα.
Το ότι εγώ όλα αυτά τα πράγματα για τα οποία παλεύουμε να θεωρούνται «κανονικά» για μένα ήταν η «κανονικότητά» μου. Ήμουν με παιδάκια από το Σουδάν, ήμουν με ανθρώπους που μιλούσαν άλλη γλώσσα ή που είχαν διαφορετική θρησκεία κι ήμουν εκεί 2 ετών και πηγαίναμε εκδρομές και είναι οι φωτογραφίες τόσο συγκινητικές γιατί βλέπεις κάθε λογής ανθρώπους και κάθε ηλικίας να κάνουν παρέα. Ακόμα και τα παιδιά, κάναμε παρέα χωρίς να βλέπουμε αποστάσεις. Ήμασταν μικρά και τρέχαμε, αγκαλιαζόμασταν, κάναμε παρέα. Είναι συγκινητικό να βλέπεις ότι σε αυτή την ηλικία δεν βλέπεις σύνορα και φραγμούς ανάμεσα στους ανθρώπους. Απλά βλέπεις ανθρώπους και ζεις μαζί τους και μοιράζεσαι. Είναι ένα θέμα που με αφορά πολύ και συνειδητοποιώ ότι ίσως είναι λόγω των εμπειριών που είχα από μικρή το γεγονός ότι απέκτησα αυτή την ευαισθησία.
Έχεις μιλήσεις και για τα σχόλια που είχες δεχτεί εσύ εδώ, που όπως φαίνεται ίσως έβλεπαν αποστάσεις οι άνθρωποι.
Συνήθως αρέσει να βγαίνει drama στις συνεντεύξεις από αυτό το θέμα, αλλά εγώ αυτό που έχω πει, είναι ότι νιώθω ότι όλοι μας δεχόμαστε σχόλια. Και ο καθένας μας αν έχει μία διαφορετικότητα και όσο είμαστε μικροί και μία ενοχή γύρω από αυτό, δίνει και περισσότερο χώρο. Δεν είναι ακριβές αυτό: Ότι ήμουν ένα παιδάκι που βίωνε, “πω πω ότι είμαι από άλλη χώρα”. Έχω δεχτεί σχόλια γι’ αυτό, όπως και για άλλα πράγματα, όπως και για το παραπάνω βάρος που μπορεί να είχα πάρει μια περίοδο και να είχα ενοχή γι’ αυτό, ή για τα σιδεράκια που φορούσα και είχα μια ενοχή γι’ αυτό, ή και για τα γυαλιά που φορούσα και είχα μια ενοχή γι’ αυτό και με πείραζε. Μεγαλώνοντας κατάλαβα και θέλω να εφιστήσω και την προσοχή σε αυτό, ότι ο κόσμος γύρω μας θα πει αυτό που θέλει να πει. Εμείς ανάλογα με το πόσο νιώθουμε ότι μας ηλεκτρίζει αυτό το σχόλιο ή όχι, μπορεί να μας πειράξει ή να μην μας πειράξει.
Αν η μουσική με συγκινεί και με κάνει να επιστρέφω ή ο τρόπος ύπαρξης των ανθρώπων που με κάνει να συγκινούμαι με τη μουσική.
Είναι πολύ ευαίσθητο το θέμα με τα παιδιά που μεγαλώνουν και τα σχόλια που ακούν και επηρεάζεται η ψυχολογία τους. Το θεωρώ επικίνδυνο τα παιδιά σε αυτή την ηλικία να ακούν πράγματα πολλά. Αλλά να ξέρουν ότι αυτό το στοιχείο που τα κάνει διαφορετικά και να τα κάνει να νιώθουν άσχημα ή μη αποδεκτά, αυτή είναι η δύναμή τους στην ουσία. Πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα θα το συνειδητοποιήσουν και εκείνα.
Μεγάλωσες στην ελληνική επαρχία και επιστρέφεις σε αυτήν, σε άλλο τόπο για το videoclip του τραγουδιού «Πάλι». Τι είναι αυτό που νοσταλγεία από την επαρχία και τι αυτό που δεν αντέχεις σε αυτήν;
Η επαφή με τους ανθρώπους, ο τρόπος που υπάρχουν κι επικοινωνούν μεταξύ τους και ζουν και διασκεδάζουν και μιλούν, η φιλοξενία. Αυτά νοσταλγώ. Νομίζω ότι αυτή είναι μία ζωή που είναι πιο φιλική για την ανθρώπινη φύση, πιο ταιριαστή. Η πόλη μπορεί να είναι πολύ ωραία διαμορφωμένη για τη δουλειά μας, αλλά για τη ζωή μας το επαρχιακό περιβάλλον είναι νομίζω πιο φιλόξενο. Τελευταία το νιώθω έντονα και σαν ανάγκη και στη μουσική να επιστρέφω εκεί και να μελετάω και να μαθαίνω πράγματα, μπορεί κι αυτό να είναι που με συγκινεί. Δεν ξέρω τι φέρνει τι τελικά. Αν η μουσική με συγκινεί και με κάνει να επιστρέφω ή ο τρόπος ύπαρξης των ανθρώπων που με κάνει να συγκινούμαι με τη μουσική.
Δεν θα σου πω τι δεν μου αρέσει στο χωριό, θα σου πω τι είναι αυτό που μου άρεσε στην πόλη, ερχόμενη. Επειδή νιώθεις ότι δεν γνωρίζεις όλο τον κόσμο γύρω σου και δεν καλείσαι να νιώσεις ότι πρέπει να δώσεις αναφορά, η πόλη έχει μια αίσθηση περισσότερης ελευθερίας και αποσύνδεσης. Πριν στο είπα για κακό αλλά στη φάση που ήμουν μικρή κι ήθελα να ανακαλύψω και ποια είμαι και τι θέλω να κάνω, ήθελα χώρο και χρόνο να με αφουγκραστώ. Το ίδιο πράγμα ακόμα πιο έντονα το ένιωσα στην Αμερική.
Εκεί κι αν δεν ήμουν «ξένη». Ίσως το άγνωστη να είναι καλύτερη λέξη. Ποτέ δεν νιώθω ξένη. Στα μέρη που πηγαίνω πάντα βρίσκω έναν τρόπο να υπάρχω. Ήταν η απόλυτη ανωνυμία στην Αμερική κι εκεί νιώθεις ότι δεν έχεις υποχρέωση να εξυπηρετήσεις κανέναν πλην του εαυτού σου. Φεύγοντας από ένα ασφαλές περιβάλλον και παίρνοντας αυτό το ρίσκο είναι ο καλύτερος τρόπος να ξαναγνωρίσεις τον εαυτό σου. Να δεις «Όλα αυτά που είμαι κι όλα αυτά που κάνω, είμαι εγώ ή έτσι με έμαθαν και με έμαθα;».
Είχες πει ότι το τραγούδι «Πάλι» είναι το «χθες, το σήμερα και το αύριο» όταν το ανέβασες. Είναι ανάγκη που σου δημιουργήθηκε τώρα να επιστρέφεις στις ρίζες σου για να προχωράς;
Εκείνη η ημέρα ήταν πολύ συναισθηματικά φορτισμένη. Είχε γραφτεί ένα δελτίο τύπου και είπα «Παιδιά, αφήστε τα αυτά τα πολύ τυπικά». Για μένα είναι μία δουλειά που τη δουλεύω τόσο καιρό και έχει έρθει η στιγμή να την παρουσιάσω και δεν θέλω καμία τυπική γλώσσα όσο κι αν γίνεται με αγάπη. Κι έτσι προτίμησα να το εκφράσω μόνη μου.
Όλα αυτά που είπα πριν για την επιστροφή στο χωριό και τον τρόπο ζωής κι αυτό που ένιωσα στην καραντίνα ότι χρειαζόμαστε και σαν άνθρωποι μπορώ να στο πω κι έτσι: Αυτή την ανάγκη που πλέον και σαν άνθρωπος έχω να επιστρέφω, την έχω και στη μουσική. Αν το δούμε καθαρά μουσικά, πάντα με συγκινούν αυτοί οι ήχοι. Άκουγα χθες ένα τραγούδι της Μάρθας Μαυροειδή, που το έχει γράψει για ένα έθιμο τον Κλείδωνα και το άκουγα 40 φορές, και της έστειλα και μήνυμα, γιατί κάνουν πρόβα η χορωδία μου οι Chores με το Γιασεμί το κουαρτέτο της Μάρθας Μαυροειδή αυτή την περίοδο για κάποιες παραστάσεις στην Αρχαία Μεσσήνη. Άκουγα το τραγούδι κι ένιωθα, στο σώμα, στην καρδιά μου. Το έβαζα στο repeat κι απλά το ζούσα.
Πώς σου ήρθε η ιδέα να δημιουργήσεις τις Chores, που είναι μια αμιγώς γυναικεία χορωδία;
Δεν ήταν ακριβώς δική μου ιδέα αλλά και των κοριτσιών που αποτέλεσαν και τα πρώτα μέλη. Ήρθε σαν οργανική συνέχεια του group Fones που είχα εγώ. Ήταν κορίτσια που τους άρεσε αυτό που κάναμε και ήταν γύρω μας κι έβλεπαν και τις πρόβες και τις συναυλίες. Κι ήταν κάπως από μόνο του σαν να άνθισε αυτό το λουλούδι, αν και φυσικά έχουμε δουλέψει παρά πολύ γι’ αυτό. Εγώ το αγαπάω και είναι μέσα στην καθημερινότητά μου και μου παίρνει όσο χρόνο μου παίρνει και το προσωπικό μου project. Βάλαμε αγάπη κι εγώ κι η υπόλοιπη ομάδα που είναι οι Chores. Είχαμε ξεκινήσει κι έκανα εγώ αρχικά τη διδασκαλία (δεν έχω καμία σχέση με δάσκαλο, τη μουσική διδασκαλία εννοώ. Αν εσύ είσαι δάσκαλος σημαίνει ότι ο άλλος είναι μαθητής και τη θεωρώ ιερή αυτή τη σχέση και σε καμία περίπτωση δεν παίρνω την ευθύνη αυτού του έργου) αλλά πλέον υπάρχουν κι άλλες μαέστροι στην χορωδία, όπως η Ειρήνη Πατσέα που εκεί λέω τον όρο δασκάλα και μαέστρο και απλά respect κ.α. Είναι πολύ ωραία φάση, είναι οικογένεια, εξελισσόμαστε πολύ και σαν ομάδα. Κάθομαι και τις θαυμάζω. Μου αρέσει πάρα πολύ κι επειδή ξέρεις λένε πολλές φορές «Α τα πράγματα στην Ελλάδα πώς γίνονται», μου δίνει δύναμη και είναι ένας άλλος τρόπος να μου υπενθυμίζει κάθε μέρα ότι τα πράγματα είναι όπως τα φτιάχνουμε εμείς να είναι.
Εξελισσόμαστε και το ρεπερτόριό μας και οι παραστάσεις μας και οι πρόβες μας «απαιτούν» ανθρώπους που αφιερώνονται σε αυτό. Δεν είναι μόνο βόλτα στο πάρκο, είναι και αυτό, είναι και η χαρά της δημιουργίας αλλά και όλο το από πίσω.
Ζούμε σε μία εποχή που μιλάμε για τη γυναικεία δύναμη. Τη νιώθεις αυτή τη δύναμη σε αυτή την ομάδα;
Με έχουν ρωτήσει πολλές φορές γιατί έχω επιλέξει τη γυναικεία ομάδα. Δεν είναι απαραίτητα κάποια ανάγκη φεμινιστική. Μου αρέσει πάρα πολύ, γιατί δεν ξέρω. Μου αρέσει, το γνωρίζω, κι εγώ προσδιορίζομαι έτσι και ταυτίζομαι. Νιώθω ότι υπάρχει μία δύναμη που δεν ξέρω από πού προέρχεται. Υπάρχει όλη αυτή η συζήτηση γύρω από τα φύλα και τι είναι φύλο και γι’ αυτό λέω ότι δεν ξέρω. Σίγουρα αυτό που μας συνδέει πρώτα απ’ όλα είναι η μουσική και το πάθος που έχουμε εκεί. Γιατί δουλεύουμε με έναν τρόπο που κάποιος πρέπει να το θέλει πραγματικά. Εξελισσόμαστε και το ρεπερτόριό μας και οι παραστάσεις μας και οι πρόβες μας «απαιτούν» ανθρώπους που αφιερώνονται σε αυτό. Δεν είναι μόνο βόλτα στο πάρκο, είναι και αυτό, είναι και η χαρά της δημιουργίας αλλά και όλο το από πίσω. Αυτός είναι σίγουρα ο νούμερο ένα λόγος της σύνδεσης. Ο δεύτερος είτε είναι η θηλυκή μας φύση είτε οι διαφορετικές ηλικίες μας, που μας κάνουν να μαθαίνουμε η μία από την άλλη και στο πλαίσιο της δημιουργίας αλλά και στο κοινωνικό μέρος. Αυτό το κομμάτι πάλι εμένα είναι αυτό που περισσότερο με συγκινεί, αυτό των προσωπικοτήτων και της διαφορετικότητας και του πως συνυπάρχουν. Ίσως να έλεγα ότι με ενδιαφέρει πιο πολύ κι από τη μουσική. Η μουσική τελικά είναι ένα μέσον. Ο καθένας έχει κάποια πιστεύω και κάποια πράγματα που τον συγκινούν και τον κινητοποιούν σε αυτή τη ζωή. Ένας μάγειρας μπορεί να τα εκφράζει μέσω της μαγειρικής, ένας χορευτής τα κυνηγάει και να τα ζήσει μέσα από τον χορό. Εγώ η γλώσσα που ξέρω καλύτερα να μιλάω είναι η μουσική.
Μπορεί με τα λόγια μερικές φορές να μην τα πηγαίνω καλά και να κάνω και λάθη, αλλά όταν έρθει η ώρα να τραγουδήσω ή να παίξω μουσική επειδή είναι κάτι περισσότερο του ενστίκτου, μιλάει το μέσα σου απευθείας, νιώθω ότι η εντελώς δική μου αλήθεια να είναι όντως όταν τραγουδάω. Πολλές φορές στη ζωή μου μπορεί να έχω μια ανασφάλεια και να σκέφτομαι πώς να μιλήσω ή πώς θα πάρει ο άλλος αυτό που λέω. Αλλά όταν τραγουδάω συνδέομαι συναισθηματικά με αυτή τη γλώσσα, τη μουσική.
Τις ειδήσεις για τις αλεπάλληλες γυναικοκτονίες πώς τις βίωσες έχοντας τόση ενασχόληση κι εσύ με μία γυναικεία ομάδα;
Σε σχέση με όλες αυτές τις ιστορίες που ακούμε για τις γυναίκες, δεν νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο επιτρέπει η εποχή να το ακούμε. Νομίζω ότι συνέβαινε πάντα, αλλά νομίζω γιατί δεν ξέρω κι αν με τις καταστάσεις της καραντίνας και του εγκλεισμού στο σπίτι έχουν ενταθεί κάποια πράγματα.
Είχα και μία συζήτηση τις προάλλες με τον αδερφό μου που είναι δικηγόρος και ζει στην Αγγλία, τον οποίο θαυμάζω πάρα πολύ και μαθαίνω πολύ από αυτόν, γιατί διάβαζε πάρα πολύ από παιδί και συνεχίζει να διαβάζει, και μου έλεγε ότι από τότε που βγήκε ο Trump, αυτός είναι ο νόμος της δράσης – αντίδρασης του Νεύτωνα. Όταν βγαίνει αυτός και λέει αυτά που λέει, αυτό έχει και μία θετική σκοπιά, ότι όλα αυτά οπισθοκροτούν και εννοείται ότι τα κινήματα όπως το Black Lives Matter και το MeToo, δυναμώνουν και το μήνυμά τους διαχέεται πολύ πιο δυνατά και υπάρχει και πιο πολύς κόσμος που αντιδρά. Νομίζω ότι και στην Ελλάδα είναι τέτοια εποχή και με αφορμή όλα αυτά που έγιναν στο θέατρο και θέλω να ελπίζω ότι και σε άλλους χώρους να νιώθει ο κόσμος ότι υπάρχει μια διαφάνεια κι ένα θάρρος να ειπωθούν πράγματα που τόσο καιρό δεν λέγονταν.
Αυτή η ομάδα λειτουργεί καιρό κι εγώ η ίδια κι όχι μόνο τα κορίτσια που τραγουδούν στη χορωδία, γινόμαστε καλύτερες. Τόσο καιρό ένιωθα μόνη μου κι έχω υπάρξει σε πολύ κλειστές φάσεις που φοβόμουν τις κάμερες και τους ανθρώπους και τι θα πουν για μένα. Ένιωθα ασφαλής μόνο στο σπίτι μου να ασχολούμαι με τη μουσική και να βγαίνω στη σκηνή με το looper και να τραγουδάω μόνη μου. Μου λένε γιατί δεν το κάνεις πια αυτό με το looper; Δεν χρειάζεται να το κάνω πια αυτό, δεν το θέλω. Θέλω να είμαι ανάμεσα σε ανθρώπους και να ξεπερνάω τους φόβους μου. Και η συνύπαρξη με άλλους ανθρώπους στη χορωδία βοηθάει σε αυτό, γιατί ένα κομμάτι του φόβου μου μπορεί να πήγαζε από το ότι μπορεί να ένιωθα ανεπαρκής. Βρισκόμενη σε ένα περιβάλλον με άλλους ανθρώπους είδα ότι ανεξαρτήτως εμπειρίας και ηλικίας, οι φάσεις που περνάς μέσα σε αυτή τη διαδικασία είναι ίδιες. Είτε είσαι ποιητής και γράφεις μόνος σου στο σπίτι για σένα είτε είσαι ο Ρίλκε τα ίδια πράγματα περνάς με τον εαυτό σου για να εξελιχθείς.
Πότε επέλεξες να αφήσεις αυτόν τον φόβο πίσω;
Κάθε μέρα. Είναι συνεχής διαδικασία. Από τότε που επέλεξα όταν υπάρχει ένας φόβος να πηγαίνω εκεί και να τον αντιμετωπίζω γιατί έτσι θα βγω καλύτερη και πιο εξελιγμένη. Κι εκεί κατάλαβα ότι δεν είμαστε μόνοι, οι σκέψεις και οι ανασφάλειες που έχουμε δεν είναι δική μας ανεπάρκεια αλλά μέρος της διαδικασίας της εξέλιξης για όλους τους ανθρώπους.
