Η ΠΡΕΣΒΥΩΠΙΑ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ GEN Z

Μυωπία είχα από μικρό παιδί -να πω εδώ ένα ευχαριστώ στον εαυτό μου που λίγο πιο κοντά να καθόμουν στην οθόνη, θα έπαιζα στις ταινίες που έβλεπα, αλλά και όσα εξέπεμπαν οι παλαιάς κοπής τηλεοράσεις.

Αστιγματισμό απέκτησα μετά κάποια χρόνια ατελείωτων ωρών μπροστά στους πρώτους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, με τους οποίους πρωτοσυναντηθήκαμε στα μέσα του ‘90 -και δεν θέλω να σκέφτομαι τι ‘έβγαζαν’.

Η πρεσβυωπία ήλθε κάπου στα 43 και έτσι έκανα το three-peat.

Όχι. Δεν περνάω καλά.

Όπως οι καθρέφτες των αυτοκινήτων, έτσι και τα μάτια μου έχουν ένα ‘τυφλό’ σημείο, μεταξύ του πού τελειώνει η πρεσβυωπία και του πού αρχίζει η μυωπία.

Aλλά δεν είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για εμένα. Είμαστε εδώ για να εξηγήσουμε πώς οι ηλεκτρονικές συσκευές μπορούν να “ρίξουν” το μέσο όρο των ασθενών με πρεσβυωπία, κατακόρυφα.

Πρώτα θα ήθελα να κάνω μια διευκρίνιση.

Ο μύθος της μυωπίας που “αναχαιτίζει” την πρεσβυωπία

Μια ζωή μου έλεγαν ότι επειδή έχω μυωπία, δεν θα κάνω πρεσβυωπία. Πρόκειται ξεκάθαρα για μύθο, καθώς όπως μου εξήγησε ο οφθαλμίατρος που με ενημέρωσε πως πέραν της μυωπίας και του αστιγματισμού, έχω και πρεσβυωπία “όταν φοράς τα γυαλιά δεν έχεις μυωπία, άρα ‘βγαίνει’ η πρεσβυωπία. Χωρίς γυαλιά έχεις μυωπία και ως εκ τούτου δεν έχεις πρεσβυωπία”.

Τι είναι πρεσβυωπία

Η πρεσβυωπία είναι διαταραχή κοντινής όρασης, που παραδοσιακά σχετίζεται με την ηλικία. Οι ‘φθορές’ αρχίζουν στα 30 και η πάθηση γίνεται ενοχλητική μετά τα 40.

Πρόκειται για αποδυνάμωση ορισμένων μυών των ματιών. Προκαλείται από τη σταδιακή πάχυνση του φακού και την αποδυνάμωση των μυϊκών ινών που τον περιβάλλουν.

Αυτές οι ανατομικές αλλαγές επηρεάζουν την ικανότητα του ματιού να προσαρμόζεται, ανάλογα με την απόσταση των αντικειμένων μπροστά του.

Η πάθηση αρχίζει να γίνεται εμφανής στη δεκαετία των 40. Εάν δεν κάνουμε κάτι, μπορεί να οδηγήσει σε διάφορα προβλήματα στην καθημερινότητα, όπως θα καταπονούμε τα μάτια μας.

Μολονότι δεν μπορεί να αντιστραφεί, είναι εύκολο να διορθωθεί. Ο πιο απλός τρόπος είναι τα γυαλιά που πια κυκλοφορούν σε πολλούς διαφορετικούς τύπους -δεν είναι τα παλιά, τα ‘ενοχικά’, τα ‘ναι γέρασα’.

Το National Center for Biotechnology Information προειδοποιεί πως “η θεραπεία με λέιζερ και η χειρουργική επέμβαση δεν έχουν σχεδόν κανένα πλεονέκτημα, αλλά συνδέονται με πολλούς κινδύνους”.

Πώς τα smartphones ταλαιπωρούν τα μάτια μας

Ακόμα και αν δεν περνάτε την εργασιακή σας ημέρα μπροστά σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, περνάτε το υπόλοιπο της μπροστά σε οθόνες κινητών, τηλεοράσεων κλπ. Και μολονότι προκύπτουν διαρκώς μελέτες για το τι κάνουμε στα μάτια μας από την κατάχρηση των ψηφιακών συσκευών, εμείς μυαλό δεν βάζουμε.

Πράγμα που αποδεικνύεται από το φαινόμενο που λέγεται “ψηφιακή καταπόνηση των ματιών” (γνωστό και ως ο σύνδρομο όρασης υπολογιστή – Computer Vision Syndrome). Αυτή η κατάσταση που σίγουρα έχεις ζήσει (συχνούς πονοκεφάλους ή πόνο στον αυχένα, ενώ είμαστε σε υπολογιστή ή θολή όραση από καιρό σε καιρό ή κούραση ή πόνο στους ώμους ή ξηροφθαλμία) αναπτύσσεται συχνά από την παρατεταμένη χρήση οθονών.

Οι οφθαλμικές παθήσεις και ασθένειες που σχετίζονται με τη χρήση smartphone πιστεύεται ότι προκαλούνται από διάφορους παράγοντες. Ας δούμε ποιος ξεχώρισε το Rebuild Your Vision:

• Το κείμενο και οι εικόνες στην οθόνη είναι μικρών διαστάσεων και έτσι τα μάτια μας αναγκάζονται να προσαρμοστούν και να εστιάσουν. Αυτό, σε παρατεταμένη χρήση μπορεί να οδηγήσει σε καταπόνηση.
• Η απόσταση που κρατάμε από τα smartphone είναι πολύ μικρή -σε αντίθεση με ένα βιβλίο ή ένα περιοδικό-, γεγονός που στρεσάρει περισσότερο τα μάτια μας.
• Η οθόνη είναι πολύ φωτεινή. Ακόμη και με ρυθμιζόμενη φωτεινότητα, πολλοί από εμάς διατηρούμε τα τηλέφωνά μας στο 100% της φωτεινότητας -ειδικά σε δωμάτια με κακό φωτισμό. Και πάλι, αυτή η αντίθεση φωτός μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους λόγω κούρασης των ματιών.

Και πού κολλάει σε όλα αυτά η πρεσβυωπία;

Η υπερβολική χρήση smartophone προκαλεί υπερβολική καταπόνηση του κρυστάλλινου φακού των ματιών μας -που μας βοηθάει να εστιάσουμε-, αφού τον καταπονούμε συνεχώς. Όπως διάβασες νωρίτερα, η πρεσβυωπία προκαλείται από την πάχυνση του φακού λόγω ηλικίας, κάτι που εικάζεται ότι συμβαίνει στα νεαρά μάτια όταν γίνεται κατάχρηση της χρήσης smartphone.

Έτσι, τα νεαρά μάτια κινδυνεύουν όλο και περισσότερο να αναπτύξουν πρώιμη πρεσβυωπία. Εάν αυτή η πρώιμη μορφή της νόσου μοιάζει με κανονική πρεσβυωπία, μπορεί να μην είναι δυνατή η αναστροφή της.

Τα καλά νέα

Όπως κάθε άλλος μυς στο σώμα, και αυτοί των ματιών χρειάζονται άσκηση για να μπορούν να λειτουργούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν μπορούμε να διαγράψουμε το ενδεχόμενο να αποκτήσουμε πρεσβυωπία. Μπορούμε όμως, να της βάλουμε δύσκολα.

Υπάρχουν μερικές απλές ασκήσεις ματιών που μπορούμε να κάνουμε, για να αποτρέψουμε την εξέλιξη της νόσου και να βελτιώσουμε την όραση μας. Χρειάζονται μόνο 30 λεπτά κάθε μέρα -που δεν είναι απαραίτητο να είναι συνεχόμενα.

Οι ασκήσεις ματιών εκπαιδεύουν τους μύες των ματιών να κάμπτονται και να χαλαρώνουν, επομένως τους καθιστούν λιγότερο επιρρεπείς στην αδυναμία που σχετίζεται με την ηλικία.

Με τακτική εξάσκηση, οι ασκήσεις για τα μάτια μπορούν να μειώσουν την επιβάρυνση των μυών των ματιών και να βοηθήσουν το μάτι να εστιάσει καλύτερα.

Ποιες είναι αυτές οι ασκήσεις.

1) Μια κοινή άσκηση για τα μάτια περιλαμβάνει την περιστροφή των ματιών δεξιόστροφα και αντίστροφα.

Ενώ βρίσκεστε σε χαλαρή, καθιστή θέση, κλείστε τα μάτια σας. Φανταστείτε έναν κύκλο στο πίσω μέρος των βλεφάρων σας και ‘βάλτε’ το μάτι σας να ακολουθήσει αυτόν τον κύκλο, με τη φορά των δεικτών του ρολογιού για περίπου 10-15 περιστροφές.

Ξεκουράστε τα μάτια σας για λίγα λεπτά και κάντε το προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Αυτή η άσκηση όχι μόνο εκπαιδεύει τους μύες των ματιών σας, αλλά βελτιώνει και την κυκλοφορία του αίματος γύρω από την περιοχή. Πράγμα που σημαίνει ότι περισσότερο οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά μπορούν να θρέψουν το μάτι και να βελτιώσουν την όρασή σας.

2) Μια άλλη άσκηση που πρέπει να δοκιμάσετε είναι να κρατάτε τον δείκτη σας 15 εκατοστά από το πρόσωπό σας.

Εστιάστε στην άκρη του δακτύλου σας για περίπου 90 δευτερόλεπτα και μετά στρέψτε το βλέμμα σας προς την ίδια κατεύθυνση σε ένα άλλο αντικείμενο 3 μέτρα μακριά.

Πηγαίνετε προς τα εμπρός και προς τα πίσω, μεταξύ της άκρης του δακτύλου σας και του αντικειμένου. Κάνετε αυτό για περίπου 5 λεπτά.

3) Μια τρίτη επιλογή είναι να ‘καρφώσετε’ το βλέμμα σας για λίγα δευτερόλεπτα, σε ένα αντικείμενο που είναι πολύ κοντά σας, στη συνέχεια σε ένα που είναι λίγο πιο μακριά, έπειτα σε κάποιο που είναι ακόμα μακρύτερα και ούτω καθ’ εξής. Προφανώς χρειάζονται κάποιες επαναλήψεις.

4) Για το τέλος αφήσαμε την πιο απλή άσκηση: το 10-10-10 rule

Δηλαδή, κάθε 10 λεπτά, εστιάστε σε κάτι που είναι 3 μέτρα μακριά, για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Στις νεαρότερες ηλικίες συνιστάται ο κανόνας 20-20-20 που είναι της ίδιας λογικής.