Ναθαρένος και πίσω τους το Paso, λίγο πριν βγουν από το παρεκκλήσι για τη λιτανεία στους δρόμους της Σεβίλλης. Diego Radames/Anadolu Agency/ABACA PRESS/VISUALHELLAS.GR

Η ΣΕΒΙΛΛΗ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ

Το Magazine σας βάζει στο κλίμα της Μεγάλης Εβδομάδας της Σεβίλλης, εκεί όπου ο άκρατος καθολικισμός συναντάει το ανδαλουσιανό ταμπεραμέντο σε μια μοναδική φιέστα χωρίς όρια. Η απόλυτη "διονυσιακή" εμπειρία σε ένα θρησκευτικό "μιούζικαλ" που παίζεται στους δρόμους της πρωτεύουσας του ισπανικού Νότου.

Γεια σας και χρόνια πολλά! Η βυζαντινή παράδοση και η ορθόδοξη τελετουργία επιβάλλουν την απόλυτη κατάνυξη ανάμεσα στους πιστούς που συρρέουν στους ναούς για να προσκυνήσουν και να παρακολουθήσουν τις δυο σημαντικότερες ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας, αυτήν της Μεγάλης Πέμπτης με τα δώδεκα Ευαγγέλια και αυτήν της Μεγάλης Παρασκευής με την περιφορά του Επιτάφιου. Και στον Καθολικό κόσμο όμως, θα δούμε ότι τα στοιχεία που επικρατούν στο αντίστοιχο τελετουργικό είναι η μυστικιστική διάθεση, η ευλάβεια και ο σεβασμός.

Με μια εξαίρεση όμως. Μια μεγάλη εξαίρεση. Τη Μεγάλη Εβδομάδα στην Ανδαλουσία, με πρώτη και καλύτερη την πρωτεύουσα του Νότου, τη Σεβίλλη. Εκεί όπου πρωταγωνιστές εκτός από όλα τα ανωτέρω, είναι και η φασαρία, το αλκοόλ, τα επιφωνήματα, οι ζητωκραυγές, το φλαμένκο, οι τσιγγάνοι, η υπερβολή, η κραιπάλη. Εκεί όπου την Μεγάλη Πέμπτη – την ημέρα της κορύφωσης των θρησκευτικών τελετών – όλα θυμίζουν ένα καλοστημένο μιούζικαλ, μια διονυσιακή γιορτή, ένα ξεφάντωμα ωρών, μια εμπειρία μοναδική.

Το Magazine θα σας μεταφέρει όσο καλύτερα γίνεται το κλίμα που επικρατεί σε ολόκληρη την ισπανική πόλη από το σούρουπο της Μεγάλης Πέμπτης μέχρι και την ανατολή της Μεγάλης Παρασκευής, όταν η θρησκεία “παντρεύεται” τον Ισπανικό Νότο σε μια φιέστα άνευ προηγουμένου. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά.

Nazarenos της αδελφότητας "Santa Marta" διασχίζουν το εσωτερικό του Καθεδρικού Ναού στη διάρκεια της λιτανείας της Μεγάλης Εβδομάδας (Σεβίλλη, 3/4/2023). ⓒ 2023 Emilio Morenatti/Associated Press

Η “Semana Santa” (Σεμάνα Σάντα), η Μεγάλη Εβδομάδα δηλαδή (για την ακρίβεια η Αγία Εβδομάδα), είναι η πρώτη από τις δυο μεγάλες γιορτές της Σεβίλλης, αφού λίγο καιρό μετά ακολουθεί και η Feria de Abril (η φιέστα του Απρίλη). Συμπίπτει με την άνοιξη στην πόλη και δημιουργεί μια τρελή εικόνα, μέσα στην οποία συνυπάρχουν τα πάντα: παγανιστικά κατάλοιπα, μαυριτανικό χρώμα, τσιγγάνικες υπερβολές, αυθόρμητο φλαμένκο, καθώς πρέπει ντύσιμο, θρησκευτικός φανατισμός, άκρατο αλκοόλ, αχαλιναγώγητη μάσα, ατελείωτο πέρα δώθε.

Η Semana Santa είναι υπόθεση “τιμής” για ολόκληρη τη Σεβίλλη, αφού εκείνες τις ημέρες υποδέχεται και φιλοξενεί χιλιάδες επισκέπτες, όχι μόνο από την Ισπανία αλλά και από ολόκληρο τον υπόλοιπο κόσμο. Τηρουμένων των αναλογιών, θυμίζει λίγο το Καρναβάλι του Ρίο, αφού οι 70 περίπου “αδελφότητες” ασχολούνται για μήνες ολόκληρους με την προετοιμασία της “φιέστας”, προσπαθώντας κάθε μία από αυτές να διατηρήσει όσο περισσότερο γίνεται την παράδοση και μαζί τη γραφικότητα ενός ξεπεσμένου καθολικού φανατισμού, που ξεφτίζει όσο περνούν τα χρόνια και αλλάζουν οι γενιές.

Επειδή όμως η Σεβίλλη είναι ένα από τα προπύργια του καθολικισμού παγκοσμίως και οι ρίζες του παπισμού πολύ βαθιά ριζωμένες στο θυμικό του μέσου Σεβιλιάνου, η οργάνωση και η “πνευματική περιφρούρηση” των πιστών συνεχίζει ακόμα και σήμερα να λειτουργεί υποδειγματικά. Ας τη δούμε λίγο πιο αναλυτικά:

Η ΒΑΣΗ: COFRADÍAS & HERMANDADES

Ένας Nazareno της αδελφότητας "La Sed", σε ένα καταπληκτικό φωτογραφικό κλικ με κοντράστ τα παραδοσιακά χρώματα της Σεβίλλης, το λευκό και το κίτρινο (Σεβίλλη, 31/3/2010). ⓒ 2010 Emilio Morenatti/Associated Press

Καταρχάς υπάρχουν οι Cofradías ή Hermandades, “αδελφότητες” δηλαδή που αποτελούνται από πιστούς, οι οποίοι έχουν αφιερωθεί είτε στο Χριστό, είτε στην Παρθένο Μαρία, είτε σε κάποιον άγιο. Υπάρχουν τριών ειδών τέτοιες ομάδες, για να μην σας κουράζω άσκοπα όμως, θα ασχοληθούμε μόνο με τις ομάδες αυτές που σχετίζονται με τη Μεγάλη Εβδομάδα και ονομάζονται penitenciales, έχουν δηλαδή σαν σκοπό τους να κερδίσουν τη μετάνοια για τις αμαρτίες τους.

Οι αδελφότητες αυτές είναι οργανωμένες με ιεραρχίες τόσο αυστηρές και προκαθορισμένες που παραπέμπουν σε άλλες εποχές και κυρίως στην Ιερά Εξέταση. Υπάρχουν ανώτερα συμβούλια, πειθαρχικά συμβούλια, πρόεδρος, αντιπρόεδροι και ατελείωτοι διαφορετικοί τίτλοι, έτσι ώστε ακόμα και τα κατώτερα μέλη να νιώθουν τον ρόλο και τον προορισμό τους μέσα στο πετσί τους. Για να γίνεις μέλος μιας τέτοιας αδελφότητας απαιτείται να είσαι χριστιανός (εννοείται καθολικός) και να σε προτείνει κάποιο μέλος της ομάδας.

Nazarenos της αδελφότητας "La Paz" ποζάρουν στον φωτογραφικό φακό πριν ξεκινήσει η λιτανεία του paso τους (Σεβίλλη, 2/4/2023). ⓒ 2023 Emilio Morenatti/Associated Press

Στην τελετή υποδοχής των νέων μελών, οι παλαιοί παραδίδουν στους “φρέσκους” την επίσημη ενδυμασία της cofradía (ένας χιτώνας, μια κουκούλα και το “ιδιαίτερο” καπέλο που θυμίζει Κου Κλουξ Κλαν) μαζί με το μετάλλιο, το οποίο αρκετοί πιστοί δεν αποχωρίζονται ποτέ από πάνω τους όλο το χρόνο. Μια από τις υποχρεώσεις των ομάδων αυτών, είναι να οργανώνουν μια λιτανεία, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο. Οι cofradías penitenciales λοιπόν, πραγματοποιούν τη λιτανεία αυτή στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας.

Οι παρελάσεις αυτές – γιατί για τέτοιες πρόκειται – και οι κανόνες που τις διέπουν, πάνε πολύ πίσω χρονικά, μέχρι τον 14ο αιώνα και την εποχή της Reconquista (ανακατάκτηση) από τους Άραβες, όταν και δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά οι αδελφότητες όπως πάνω κάτω τις ξέρουμε μέχρι και σήμερα. Φυσικά όλοι αυτοί οι κανόνες άλλαξαν στο πέρασμα των αιώνων, διατηρούν όμως μέχρι και σήμερα στοιχεία από τον αρχικό σχεδιασμό τους.

Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ: LA CARRERA OFICIAL

Η πλατεία του Σαν Φρανθίσκο, ακριβώς πίσω από το Δημαρχείο της Σεβίλλης, ένα από τα τέσσερα βασικά σημεία της επίσημης διαδρομής των Pasos. Στο βάθος διακρίνεται ο Καθεδρικός Ναός και η Χιράλδα, το αραβικό καμπαναριό του (8/4/2023). Eduardo Briones/Contacto via ZUMA Press/Visualhellas.gr

Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι οι αδελφότητες έχουν την έδρα τους σε παρεκκλήσια που βρίσκονται σκορπισμένα σε ολόκληρη την πόλη της Σεβίλλης, είναι απαραίτητη η οργάνωση των λιτανειών, έτσι ώστε να μην δημιουργούνται προβλήματα, αφού οι δρόμοι στο ιστορικό κέντρο της πόλης όπου κατευθύνονται όλοι οι “επιτάφιοι”, είναι μικροί και στενοί. Έτσι λοιπόν, στο διάταγμα που εκδόθηκε το 1604, κάθε αδελφότητα γνωρίζει με απόλυτη ακρίβεια το “υποχρεωτικό” δρομολόγιό της, τα 4 σημεία δηλαδή από τα οποία περνούν όλοι οι επιτάφιοι, προερχόμενοι από το παρεκκλήσι τους και στη συνέχεια κατευθυνόμενοι και πάλι προς αυτό.

Η επίσημη διαδρομή κινείται από την Campana, συνεχίζει στον κεντρικό δρόμο του ιστορικού κέντρου, την οδό Sierpes, περνάει από την πλατεία του San Francisco, ακριβώς πίσω από το Δημαρχείο της Σεβίλλης, βγαίνει στην κεντρική αρτηρία της λεωφόρου Constitución και κατευθύνεται στον Καθεδρικό Ναό. Μέσα εκεί γίνεται η “Estación de Penitencia”, η στάση δηλαδή για τη μετάνοια. Στη συνέχεια ο επιτάφιος βγαίνει από τον Ναό και παίρνει τον δρόμο της επιστροφής.

Nazarenos της αδελφότητας "La Candelaria" κατευθύνονται προς τον Καθεδρικό Ναό της Σεβίλλης (αριστερά στο βάθος). Δεξιά βλέπουμε τα τείχη του αραβικού Αλκάθαρ, του μαυριτανικού βασιλικού ανακτόρου (Σεβίλλη, 26/3/2013). ⓒ 2013 Emilio Morenatti/Associated Press

Εκτός από τη διαδρομή, υπάρχει αυστηρό πρωτόκολλο και για την ακριβή ώρα που θα βγει κάθε επιτάφιος από το παρεκκλήσι του, όπως επίσης και για το πότε θα πρέπει υποχρεωτικά να βρίσκεται σε κάθε ένα από τα σημεία της επίσημης διαδρομής. Μην ξεχνάτε πως κατά μέσο όρο κάθε μέρα βγαίνουν στη γύρα περίπου 10 επιτάφιοι (μαζί με τους Nazarenos, τους Penitentes και τη Φιλαρμονική που συνοδεύουν κάθε έναν από αυτούς) και αν δεν τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα, με τις εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου που βρίσκονται ανά πάσα στιγμή συγκεντρωμένοι στους δρόμους, το μπάχαλο που θα μπορούσε να δημιουργηθεί, θα ήταν μοναδικό.

Και εδώ δε μιλάμε για επιτάφιους όπως τους ξέρουμε στην Ελλάδα, αλλά για ολόκληρα άρματα που για να τα κουμαντάρεις ανάμεσα στην “κόλαση” που επικρατεί στα σοκάκια, χρειάζεσαι ατσάλινα νεύρα, άφθονα “άντερα” και μοναδικές ικανότητες. Γι’ αυτό μην παραξενευτείτε, αν βρεθείτε στη Σεβίλλη σε άσχετη με το Πάσχα εποχή και δείτε τους “αδελφούς” να κάνουν πρόβες μέσα στη νύχτα, κουβαλώντας όχι βέβαια τον κανονικό επιτάφιο, αλλά μια πλατφόρμα ανάλογου μεγέθους!

ΟΙ ΕΠΙΤΑΦΙΟΙ – LOS PASOS

Λεπτομέρειες από τα ξυλόγλυπτα πάνω στο paso της αδελφότητας "El Valle", στη διάρκεια της λιτανείας του τη Μεγάλη Εβδομάδα του 2015 στους δρόμους της Σεβίλλης. DANIEL GONZALEZ ACUNA/NurPhoto/AFP

Οι καθολικοί επιτάφιοι είναι μεγάλα άρματα, πάνω στα οποία υπάρχουν αναπαραστάσεις από το Θείο Δράμα. Ονομάζονται pasos (πάσος) από το λατινικό passus που σημαίνει σκηνή. Τα πρώτα pasos χρονολογούνται μετά τη Σύνοδο του Τρέντο στην Ιταλία (1545-1563) και σκοπός τους ήταν να δείξουν στους πιστούς – στην συντριπτική τους πλειοψηφία αναλφάβητους, άρα και ανίκανους να διαβάσουν τη Βίβλο – σκηνές από το ιερό βιβλίο και το μαρτύριο του Ιησού τις τελευταίες μέρες της ζωής του.

Έτσι, πάνω σε ένα paso, εκτός από την κυρίαρχη φιγούρα – συνήθως ο Ιησούς ή η Παναγία – μπορεί κανείς να δει ολόκληρες σκηνές, όπως η Σταύρωση, η Αποκαθήλωση, η Ταφή, η είσοδος στα Ιεροσόλυμα, η σύλληψη του Ιησού από τους Ρωμαίους κλπ. Βέβαια, υπάρχουν και pasos με μόνο την κυρίαρχη φιγούρα πάνω τους. Οι φιγούρες των pasos είναι στην πλειοψηφία τους ξυλόγλυπτες (συνήθως τεχνοτροπίας μπαρόκ), είτε μόνο το ανθρώπινο σώμα που ντύνεται από τους πιστούς στη συνέχεια με ρούχα, είτε ολοκληρωμένο, δηλαδή με τα ρούχα γλυπτά.

Το paso της αδελφότητας "La Estrella", περικυκλωμένο από την "La Bulla", δηλαδή το "μπούγιο", τον κόσμο, το πλήθος που παρακολουθεί τη λιτανεία (Σεβίλλη, 2/4/2023). ⓒ 2023 Emilio Morenatti/Associated Press

Με την κατασκευή τους έχουν καταπιαστεί οι μεγαλύτεροι τεχνίτες τα τελευταία 600 χρόνια και κάθε ένα από αυτά είναι πραγματικό έργο τέχνης, μερικά δε ανεκτίμητης αξίας. Για να πάρετε μια ιδέα, ένα paso μπορεί να φτάσει σε μήκος τα 10 μέτρα, πλάτος τα 4 και ύψος τα δύο μέτρα (μόνο η βάση, όχι οι φιγούρες, οι οποίες είναι συνήθως φυσικού μεγέθους ή λίγο μεγαλύτερες). Όλο το paso είναι στολισμένο με φύλλα χρυσού και ασημιού, αλλά και με λουλούδια.

Το βάρος ενός paso κυμαίνεται από 800 κιλά μέχρι και 2 τόνους και το σηκώνουν στους ώμους τους οι αφανείς ήρωες της Μεγάλης Εβδομάδας, οι θρυλικοί costaleros, όλοι οι σφίχτες δηλαδή της πόλης που με αυτόν τον τρόπο υπηρετούν την αδελφότητα και παίρνουν άμεση συγχώρεση από τον Κύριο. Όσο απίστευτο και αν ακούγεται, υπάρχει λίστα αναμονής με υποψήφιους costaleros, αφού το να βρεθείς κάτω από το paso και να κουβαλήσεις τον Ιησού, την Παρθένο, κάνα δυο μαθητές και τον απαραίτητο Ρωμαίο που κλείνει το ντεκόρ, περιποιεί μοναδική τιμή και θεωρείται μεγάλο προνόμιο (συν την αναγνωρισιμότητα στα συνοικιακά μπαρ!).

ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΛΙΤΑΝΕΙΑΣ (ΑΦΑΝΕΙΣ & ΜΗ)

Costaleros της αδελφότητας "La Estrella", περιμένουν τη σειρά τους για να κουβαλήσουν το paso στη λιτανεία. Τα μαντήλια που φοράνε στο κεφάλι, είναι με τέτοιο τρόπο τυλιγμένα στο πίσω μέρος, ώστε να προστατεύουν το λαιμό τους από το υπερβολικό βάρος του άρματος (Σεβίλλη, 24/3/2013). ⓒ 2013 Emilio Morenatti/Associated Press

Αφού κάναμε την απαραίτητη αναφορά στους costaleros, αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για την παρουσίαση των υπόλοιπων πρωταγωνιστών της Μεγάλης Εβδομάδας. Αρχίζουμε λοιπόν:

1. Ο Capataz: Είναι ο απόλυτος υπεύθυνος για το paso, από τη στιγμή που αυτό θα βγει από το παρεκκλήσι μέχρι την επιστροφή του. Ο Capataz βρίσκεται πάντοτε στην μπροστινή μεριά του paso και συνεννοείται με τους costaleros, είτε χτυπώντας ένα σφυράκι, το οποίο είναι προσαρμοσμένο πάνω στη βάση του paso, είτε βάζοντας τις φωνές, κυρίως σε συνθήκες παροξυσμού των πιστών.

2. Οι Nazarenos: Έτσι αποκαλούνται οι αδελφοί που συνοδεύουν το paso στη διαδρομή της λιτανείας. Συναντώνται κυρίως στην Ανδαλουσία και ντύνονται σύμφωνα με τον κώδικα της αδελφότητας, στην οποία ανήκουν. Είναι οι περίεργοι με τους χιτώνες, τις κουκούλες και τα μυτερά καπέλα (είτε πιερότο σας θυμίζουν, είτε κου κλουξ κλαν, οι συνειρμοί μάλλον δεν είναι τυχαίοι…) που κρατάνε κεριά και σε μερικές περιπτώσεις σέρνουν σταυρούς. Όταν συμβαίνει αυτό το τελευταίο, τότε πρόκειται για την επόμενη κατηγορία, τους “πενιτέντες”.

Penitentes της αδελφότητας του "San Gonzalo" κουβαλούν τους σταυρούς τους στη διάρκεια της Μεγάλης Εβομάδας του 2013 στη Σεβίλλη. ⓒ 2013 Emilio Morenatti/Associated Press

3. Οι Penitentes: Έτσι αποκαλούνται οι ιδιαζόντως αμαρτωλοί Nazarenos, που σέρνουν έναν σταυρό (συνήθως από ξύλο) και περπατούν ξυπόλυτοι σε όλη τη διάρκεια της λιτανείας, με μοναδικό στόχο την έμπρακτη μετάνοια. Συνήθως φοράνε μαύρους χιτώνες, μαύρες κουκούλες, αλλά όχι μυτερό καπέλο. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι αμίλητοι όση ώρα διαρκεί το “μαρτύριό” τους.

4. Οι Cofrades: Εδώ έχουμε να κάνουμε με τους “ξερόλες” της υπόθεσης. Πρόκειται για τους φανατικούς της Semana Santa, που ξέρουν απέξω κι ανακατωτά όλες τις λεπτομέρειες κάθε λιτανείας, από το τι “παίζει” πάνω στο paso και το ωράριο της διαδρομής μέχρι το τί φοράνε οι Nazarenos και τί ψέλνουν σε κάθε στάση. Αγνοούν επιδεικτικά τα λεπτομερή προγράμματα που εκδίδονται κάθε χρόνο και αν πέσει κατά τύχη κάποιο στα χέρια τους, μπορούν να βρουν ανά πάσα στιγμή λάθη και παραλείψεις.

5. La Bulla (το μπούγιο): Με αυτή την ονομασία γίνεται αναφορά σε όλους όσους παρακολουθούν τις περιφορές των pasos στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας. Πρόκειται για τους χιλιάδες ανώνυμους πιστούς και άπιστους που κατακλύζουν κάθε σοκάκι του μεγαλύτερου σε έκταση ιστορικού κέντρου στον κόσμο, μην αφήνοντας τα pasos να περάσουν, εμποδίζοντας κάθε πιθανή κίνηση, καταναλώνοντας απίστευτες ποσότητες αλκοόλ, τρώγοντας τόνους πασατέμπου, κουτσομπολεύοντας ασταμάτητα, επευφημώντας τους επιτάφιους όταν περνάνε από μπροστά τους και διαμαρτυρόμενοι μεγαλόφωνα συνεχώς για την φασαρία, προκαλώντας έτσι ακόμα μεγαλύτερη βαβούρα.

ΟΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

Γυναίκες από τη Σεβίλλη ποζάρουν φορώντας την παραδοσιακή mantilla (μαντίγια), κλασικό ένδυμα της Μεγάλης Εβδομάδας στην Ανδαλουσία (Σεβίλλη, 21/4/2011). ⓒ 2011 Emilio Morenatti/Associated Press

Όπως είπαμε και πιο πάνω, μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα υπάρχουν ανακατεμένα στοιχεία από πολλές διαφορετικές κουλτούρες και παραδόσεις. Αυτή η “πολυχρωμία” είναι και το πιο ενδιαφέρον πράγμα στη σεβιλιάνικη Σεμάνα Σάντα. Στην πολύχρονη πορεία του καθολικού Πάσχα, υπάρχουν μερικές στιγμές και συνήθειες, που στη Σεβίλλη είναι συνώνυμες της θρησκείας. Μια από αυτές είναι η επίσημη αμφίεση των ημερών, κυρίως δε της Μεγάλης Παρασκευής.

Πρόκειται για το σκούρο μαύρο κουστούμι του άντρα (συνοδευόμενο από μαύρα παπούτσια και μαύρη γραβάτα) και τη γυναικεία mantilla (μαντίγια), το απόλυτο ενδυματολογικό φετίχ της Σεβίλλης. Μαύρο φόρεμα από λεπτή δαντέλα που υποχρεωτικά (πρέπει να) τελειώνει κάτω από το γόνατο, σε συνδυασμό με τη μαύρη χαρακτηριστική τιάρα και το επίσης μαύρο πέπλο από τούλι, συνθέτουν μια από τις πλέον κλασικές εικόνες της πόλης αυτές τις μέρες.

Η παραδοσιακή mantilla (μαντίγια) σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια (Σεβίλλη, 24/3/2016). ⓒ 2011 Francisco Seco/Associated Press

Φυσικά δεν κυκλοφορούν πολλές γυναίκες ντυμένες κατ’ αυτόν τον τρόπο, αλλά όσες το κάνουν, έχουν διαρκώς την προσοχή στραμμένη πάνω τους. Το πρωί της Κυριακής των Βαΐων (Domingo de Ramos) η παράδοση θέλει όλους τους πιστούς να επισκέπτονται τα παρεκκλήσια, μέσα στα οποία βρίσκονται ακόμα τα pasos, έτοιμα και στολισμένα για τις λιτανείες των επόμενων ημερών.

Υπάρχουν βέβαια αδελφότητες, οι οποίες βγαίνουν στους δρόμους από το απόγευμα της Παρασκευής πριν το Σάββατο του Λαζάρου (Viernes de Dolores), αλλά πρόκειται για τις πιο πρόσφατες και λιγότερο σημαντικές. Οι λιτανείες σταματούν την Κυριακή του Πάσχα, όταν και βγαίνει η τελευταία αδελφότητα, η “Hermandad de la Resurrección”, δηλαδή της Ανάστασης.

Η ΚΟΡΥΦΩΣΗ – LA MADRUGÁ

Το Paso του Jesús del Gran Poder στη διάρκεια της λιτανείας του στη Semana Santa του 2021. Eduardo Briones/Contacto via ZUMA Press/Visualhellas.gr

Η πιο μεγάλη μέρα όμως της Μεγάλης Εβδομάδας είναι μια… νύχτα. Αυτή της Μεγάλης Πέμπτης προς Μεγάλη Παρασκευή, η γνωστή στην Ανδαλουσία και ως “madrugá”, δηλαδή ξημέρωμα. Τότε είναι που βγαίνουν στη γύρα οι τρεις σημαντικότερες αδελφότητες της Σεβίλλης, μαζί με μια τέταρτη που αποτελεί την εξαίρεση στον κανόνα του υπόλοιπου χάους. Τις ώρες αυτές μέσα στη σεβιλιάνικη νύχτα, δεν μπορείς να προχωρήσεις ούτε μπροστά, ούτε πίσω. Απλά περιμένεις να δεις, καρφωμένος στη θέση σου.

Πρώτα βγαίνει το paso της αδελφότητας “El Silencio” (η σιωπή). Πρόκειται για πραγματικά μοναδική εμπειρία. Οι κατά τα άλλα φωνακλάδες Σεβιλιάνοι κρατούν ακόμα και την ανάσα τους, την ώρα που ο Ιησούς του “El Silencio” βγαίνει από το παρεκκλήσι του. Η εικόνα είναι μαγική. Δεκάδες χιλιάδες πιστοί – και μη – συνωστισμένοι μπροστά στον μικρό ναό, δεν κάνουν κιχ. Τα μόνα πράγματα που ακούγονται είναι η φωνή του Capataz που καθοδηγεί τους costaleros και το σύρσιμο των παπουτσιών των τελευταίων καθώς κινούν το paso. Σίγουρα στο τοπ 5 της Semana Santa.

Λίγη ώρα αργότερα ακολουθεί ο πλέον λατρεμένος Ιησούς της Σεβίλλης, ο “Jesús del Gran Poder”. Πρόκειται για τη σημαντικότερη ίσως αδελφότητα στην πόλη και ο κόσμος που συγκεντρώνεται για να δει την πορεία του συγκεκριμένου paso, είναι κατά πάσα πιθανότητα ο μεγαλύτερος σε όγκο από όλες τις υπόλοιπες λιτανείες. Ένα από τα πιο γνωστά μέλη της αδελφότητας αυτής – και μεγάλος της ευεργέτης – δεν είναι άλλος από τον ημισαλεμένο πρώην ιδιοκτήτη της τοπικής Real Betis, τον γνωστό και μη εξαιρετέο Μανουέλ Ρουίθ δε Λοπέρα. Ο “Ιησούς της Μεγάλης Δύναμης” στεγάζεται στο μοναστήρι San Benito de Calatrava και αποκαλείται συχνά ως ο “Señor de Sevilla” (ο Κύριος της Σεβίλλης).

ESPERANZA (MACARENA) VS ESPERANZA (TRIANA)

Η Esperanza της Macarena στη διάρκεια της λιτανείας της τη Μεγάλη Εβδομάδα του 2019. CRISTINA QUICLER/AFP

Και αμέσως μετά αρχίζει το μεγάλο πανηγύρι. Το απόλυτο θρησκευτικό ντέρμπι των Καθολικών. Το Ολυμπιακός – Παναθηναϊκός της Μεγάλης Εβδομάδας, ή αν προτιμάτε, το Ρεάλ – Μπαρτσελόνα. Η τρέλα, ο φανατισμός και η ψύχωση χτυπάνε κόκκινο, όταν από δυο διαφορετικές συνοικίες της πόλης ξεκινούν τα pasos δυο Παρθένων με το ίδιο ακριβώς όνομα: La Esperanza (η Ελπίδα). Δυο Παναγίες που χωρίζουν τη Σεβίλλη στα δύο.

Η πρώτη, η Esperanza της Macarena (συνοικία της πόλης), αποτελεί το μεγαλύτερο σύμβολο της σεβιλιάνικης Μεγάλης Εβδομάδας και είναι γνωστή ως η Κυρία και Μητέρα της Σεβίλλης (La Señora y Madre de Sevilla). Οι κάτοικοι δίνουν τα ρέστα τους από τη στιγμή που θα βγει και για όσες ώρες βρεθεί στο δρόμο, μέχρι να γυρίσει και πάλι στη θέση της στον ναό. Την Μακαρένα – όπως λαϊκά αποκαλείται – συνοδεύουν χιλιάδες Nazarenos, αλλά και 1500 περίπου Ρωμαίοι στρατιώτες, οι περίφημοι “armaos” (αρματωμένοι).

Οι Ρωμαίοι στρατιώτες που ακολουθούν παραδοσιακά το Paso της Esperanza της Macarena, οι περίφημοι "armaos" (αρματωμένοι) (Σεβίλλη, 14/4/2006). PHILIPPE DESMAZES/AFP

Η λιτανεία της είναι μακράν η πιο εντυπωσιακή της Μεγάλης Εβδομάδας, ενώ την Παρθένο ακολουθούν διάφοροι μύθοι, με γνωστότερο αυτόν που λέει, πως όταν βγαίνει το paso για την λιτανεία, το πρόσωπο της Παναγίας είναι χαρούμενο, ενώ κατά την επιστροφή της, μπορείς να δεις καθαρά αποτυπωμένη στην έκφρασή της την κούραση από όσα έχει περάσει…! Κάτι τέτοια ακούνε στην άλλη όχθη του Γουαδαλκιβίρ οι Τριανέρος (κάτοικοι της Triana, συνοικίας της Σεβίλλης) και γίνονται έξαλλοι.

Η Τριάνα, η πιο λαϊκή γειτονιά της Σεβίλλης, λατρεύει, βλέπετε, τη δική της Esperanza. Η φιγούρα της Παρθένου που στεγάζεται στη διάρκεια του χρόνου στο παρεκκλήσι της Αγίας Άννας, είναι το αντίπαλο δέος της Macarena. Και αυτό διότι πρόκειται για την αγαπημένη Παναγία των τσιγγάνων. Το τι γίνεται τη στιγμή που το paso της ξεπροβάλλει στον δρόμο, στην οδό Πουρέθα, δεν έχει λόγια να περιγραφεί.

Η Esperanza της Triana στη διάρκεια της λιτανείας της στη φετινή Semana Santa της Σεβίλλης (7/4/2023). Eduardo Briones/Contacto via ZUMA Press/Visualhellas.gr

Χιλιάδες κραυγές, επιφωνήματα, ροδοπέταλα και λουλούδια συνοδεύουν την Παρθένο των κεραμοποιών (η αδελφότητα ιδρύθηκε από τέτοιους τεχνίτες το 1418), ενώ οι gitanos δε χάνουν την παραμικρή ευκαιρία για φωναχτές υπερβολές του τύπου: “Hija de puta, que guapa eres” (“πόσο όμορφη είσαι” το δεύτερο σκέλος, το πρώτο, μέρες που είναι, δε μεταφράζεται) και διάφορα άλλα τέτοια γραφικά. Διότι το μεγάλο θέμα των υποστηρικτών των δυο Παρθένων, δεν είναι άλλο από το ποια τους είναι η πιο όμορφη.

Στη Σεβίλλη οι κάτοικοι έχουν να διαλέξουν ανάμεσα σε δυο στρατόπεδα, ποδοσφαιρικά και θρησκευτικά: Sevillistas (οπαδοί της Σεβίγια) και Béticos (οπαδοί της Μπέτις) από τη μία, με την Esperanza της Μακαρένα ή με αυτήν της Τριάνα από την άλλη. Όποιος τυχερός βρεθεί στη Σεβίλλη το ξημέρωμα της Μεγάλης Παρασκευής στην πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας, μπορεί να πάρει μια πρώτης τάξης γεύση του τί σημαίνει θρησκευτικός φανατισμός, βλέποντας την αναχώρηση της Esperanza της Triana και την επιστροφή της Esperanza της Macarena.

Το Paso της Esperanza της Triana περνάει τον Γουαδαλκιβίρ πάνω από τη γέφυρα Isabel II. Στο βάθος δεξιά διακρίνονται ο Καθεδρικός και η Χιράλδα, το αραβικό καμπαναριό του (Απρίλιος 2023). ⓒ 2023 Emilio Morenatti/Associated Press

Απλοί, καθημερινοί άνθρωποι που οδύρονται στην κυριολεξία, γδέρνουν τα πρόσωπά τους, ουρλιάζουν, χτυπιούνται, παραμιλούν και κάνουν ησυχία μόνο στο άκουσμα της περίφημης saeta από κάποιο μπαλκόνι (αυτοσχέδιο a cappella τραγούδι με στοιχεία φλαμένκο, που απευθύνεται στην κεντρική φιγούρα του paso που περνάει), για να συνεχίσουν την διονυσιακή τους έκσταση, μόλις αυτή ολοκληρωθεί.

Βοήθειά μας… Και καλό Πάσχα!

Ροή Ειδήσεων

Περισσότερα