ΚΑΝΝΑΒΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΚΑΙ ΤΡΙΑ ΠΙΣΩ

Η Κάνναβη θα μπορούσε να είναι το νέο ελαιόλαδο ή το νέο κρασί για την Ελλάδα, ένα εξαγώγιμο προϊόν με αναγνωρισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά και προστατευόμενη ονομασία προέλευσης. Η Ελλάδα με τη σειρά της, θα μπορούσε να παίζει ήδη πρωταγωνιστικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά της κάνναβης, εκμεταλλευόμενη τη γεωμορφολογία, το κλίμα και την παράδοσή της με το φυτό, αλλά και την όποια έγκαιρη ενασχόλησή της με τη νόμιμη αγορά από το 2016.

Αντί όμως να δοθούν στην κάνναβη αναπτυξιακά κίνητρα και ανταγωνιστικά χαρακτηριστικά για να προσελκύσουμε σοβαρές παραγωγικές επενδύσεις από την Ελλάδα και το εξωτερικό, δημιουργείται ένα σφιχτό ρυθμιστικό, σχεδόν ολιγοπωλιακό περιβάλλον, που αποθαρρύνει για μια ακόμη φορά τους σοβαρούς επενδυτές, αλλά και τους παραγωγούς/ αγρότες, και προσελκύει τυχοδιώκτες και απατεώνες που ξεπλένουν μαύρο χρήμα. Για μια ακόμα φορά βάζουμε τρικλοποδιά στις αναπτυξιακές μας προοπτικές με την πολυνομία και την κοντόφθαλμη αγροτική και αναπτυξιακή πολιτική που δίνει έμφαση στις συνδεδεμένες επιδοτήσεις και τις πολύ μεγάλες επενδύσεις, αντί να ενισχύσει την ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας που είναι οι μικρομεσαίοι παραγωγοί και επιχειρηματίες.

Οι Έλληνες παραγωγοί βιομηχανικής κάνναβης που ανοίξαμε τον δρόμο για τη νομιμοποίηση του κλάδου, εξακολουθούμε να είμαστε όμηροι του κράτους αφού τα τρόφιμα από κάνναβη, ακόμα και αυτά που δεν περιέχουν την ευφορική Τετραϋδροκανναβινόλη (THC), βρίσκονται ακόμα σε γκρίζες ζώνες χωρίς όλα τα απαιτούμενα πιστοποιητικά για την απρόσκοπτη κυκλοφορία τους. Το γενετικό υλικό είναι αρκετά περιοριστικό και ανεπαρκές, ενώ η μεταποίηση παραμένει ακόμα αρρύθμιστη. Επίσης αυτοί που πραγματικά έχουν ανάγκη την κάνναβη, οι ασθενείς, δεν μπορούν ακόμα να έχουν στην διάθεσή τους σκευάσματα και θεραπευτικές επιλογές που απολαμβάνουν εκατομμύρια συνάνθρωποι μας σε Γερμανία, Δανία, Πολωνία, Ισπανία, Ιταλία και σε δεκάδες άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Αν και από το 2018 επιτρέπεται η χορήγηση φαρμακευτικής κάνναβης φτάσαμε στο τέλος του 2022 και δεν έχουμε ακόμα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης στα ράφια, ή θα έχουμε μόνο από μία εταιρεία, αφού η παρούσα κυβέρνηση σε πείσμα της καταστατικής ελεύθερης διακίνησης αγαθών στην ΕΕ, αλλά και της όποιας Ευρωπαϊκής πολιτικής περί ανταγωνισμού απαγόρευσε πρόσφατα την εισαγωγή φαρμάκων κάνναβης.

Για κάθε μία κίνηση προς τα εμπρός έχουμε τρία βήματα οπισθοδρόμησης και περιορισμού ενός κλάδου που αναπτύσσεται ραγδαία σε Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, είτε αφορά τη φαρμακευτική, είτε τη βιομηχανική, είτε ακόμα και την ευφορική χρήση της κάνναβης από ενήλικες. Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά για να δούμε τι έχει νομοθετηθεί τα τελευταία 2-3 χρόνια από την τελευταία κυβέρνηση, που με πρόφαση τον εξορθολογισμό και την ρύθμιση του κλάδου έχει οδηγήσει στον περιορισμό και την ποδηγέτησή του.

ΓΚΡΙΖΕΣ ΖΩΝΕΣ

Καταρχάς θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η προηγούμενη κυβέρνηση έβαλε μεν τα θεμέλια για την βιομηχανική και φαρμακευτική χρήση, άφησε όμως πολλά ζητήματα ανοικτά και σε γκρίζες ζώνες, είτε λόγω απειρίας, είτε λόγω αφέλειας. Ενώ γνώριζε τα καίρια θέματα που θα απογείωναν τον κλάδο αρκετά έγκαιρα, μέσα από την διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών, τους παραγωγούς και τους επαγγελματίες, επέλεξε να μην νομοθετήσει για σημαντικά ζητήματα (ΚΥΑ για τα ανώτερα όρια THC στα τρόφιμα, Εθνική Υπηρεσία Κάνναβης, Ρύθμιση εισαγωγών και εξαγωγών Φαρμακευτικής Κάνναβης, Ποικιλία στα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης και γαληνικά σκευάσματα, Κάρτα Ασθενών, CBD στα τρόφιμα/ συμπληρώματα διατροφής, Αποποινικοποίηση της κατοχής για προσωπική χρήση, και πολλά άλλα) και προτίμησε να αφήσει διάφορες γκρίζες ζώνες στην εφαρμογή. Οι γκρίζες ζώνες όμως δεν ωφελούν τους σοβαρούς και νομοταγείς επιχειρηματίες και τους καταναλωτές ή τους ασθενείς, αλλά τους τυχοδιώκτες και το μαύρο εμπόριο που ξέρει να ελίσσεται σε αυτές.

Η παρούσα κυβέρνηση αναθεώρησε αρχικά την στάση της για την εμπορική εκμετάλλευση της κάνναβης, στην πορεία όμως έδειξε ότι θέλει να διαχειριστεί ένα κλάδο με πολύ λίγους παίκτες και μέσα σε ένα αρκετά περιοριστικό πλαίσιο με όφελος για λίγους. Οι συλλήψεις και οι δικαστικές περιπέτειες ασθενών, καταναλωτών, παραγωγών και εμπόρων νόμιμων προϊόντων βιομηχανικής κάνναβης συνεχίζονται ακάθεκτες ανά την επικράτεια, με αποτέλεσμα την ταλαιπωρία, τα περιττά έξοδα και την περιθωριοποίηση συμπολιτών μας.

Παράλληλα, παρατηρείται μια άνοδος στα επικίνδυνα συνθετικά ναρκωτικά, αλλά και στα λεγόμενα legal highs στα οποία συμπεριλαμβάνονται νέα ημι-συνθετικά κανναβινοειδή (που παράγονται στο εργαστήριο και όχι στην φύση δηλαδή) όπως τα HHC, THC-O, Δ8-THC, τα οποία είναι ισομερή ή ανάλογα του THC που παράγονται από αποθέματα CBD και μπορεί να δημιουργήσουν μεγάλο πρόβλημα στο νόμιμο κλάδο βιομηχανικής κάνναβης (καθώς δεν υπόκεινται σε ποιοτικό έλεγχο και κάποια στιγμή θα ενταχθούν στις ελεγχόμενες ουσίες με ότι συνεπάγεται αυτό για την πρόδρομη ουσία), ενώ ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί ότι είναι ασφαλή για τη δημόσια υγεία, ακόμα και αν έχουν φαρμακευτική εφαρμογή.

Ο ΚΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΟΡΙΖΕΤΑΙ

Το πιο πρόσφατο νομοθέτημα στην Ελλάδα που περιορίζει τον κλάδο και φαίνεται να είναι φωτογραφικό, σχεδόν καθ’ υπόδειξη από συγκεκριμένη εταιρεία, αφορά τη ρύθμιση των συμπληρωμάτων διατροφής που περιέχουν κάνναβη, κάτι που ήταν πάγιο αίτημα των παραγωγών, όχι όμως με τον τρόπο που έγινε τελικά. Η Κοινή Υπουργική Απόφαση Δ3(α)20492 (ΦΕΚ Β’ 2712/01-06-2022) επιβάλει την μη ύπαρξη THC στα συμπληρώματα διατροφής κάνναβης, θέτει πολύ χαμηλά όρια μη-ανιχνευσιμότητας της THC, ενώ αποκλείει από την ελληνική αγορά εξολοκλήρου όλα τα σκευάσματα πλήρους φάσματος (THC<0.2%) που είναι η πλειοψηφία των ελαίων στην παγκόσμια αγορά αυτή τη στιγμή, δημιουργώντας έτσι επιπλέον εμπόδια εισόδου στην παγκόσμια αγορά για τους Έλληνες παραγωγούς.

Το όριο μη-ανιχνευσιμότητας/ ποσοτικοποίησης (της THC) της τάξης του 0,1 mg/l (άρθρο 3.2), επιβάλει σχεδόν την χρήση (βιο)συνθετικών κρυστάλλων CBD που φτιάχνονται στο εργαστήριο και όχι με τη συνήθη διαδικασία από το φυτό, ιδιαίτερα για έλαια μεγάλης περιεκτικότητας σε CBD, γεγονός που προσκρούει με την πρόβλεψη ότι τα «συστατικά πρέπει να αποδεικνύεται ότι προέρχονται από νόμιμη καλλιέργεια του φυτού Cannabis Sativa L» (άρθρο 3.1), ή επιβάλει με έμμεσο τρόπο πανάκριβες διαδικασίες αφαίρεσης της THC που δημιουργούν άλλα προβλήματα διαχείρισης της THC μετά.

Επίσης το συγκεκριμένο όριο προσκρούει στον πρόσφατο Κανονισμό (ΕΕ) 2022/1393 σχετικά με τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα Δ9-τετραϋδροκανναβινόλης (Δ9-THC) στους σπόρους κάνναβης και τα παράγωγα προϊόντα τους. Σε αυτό τον Κανονισμό το μέγιστο επιτρεπτό επίπεδο στο έλαιο σπόρων κάνναβης ορίζεται στα 7.5 mg/kg (0.0075%), ενώ από μελέτες έχουμε δει ότι η περιεκτικότητα THC (επιμόλυνση) στα έλαια σπόρου κάνναβης στην Ευρώπη κυμαίνεται από 3-70mg/kg. Το όριο επιμόλυνσης δηλαδή στο σπορέλαιο κάνναβης, που δεν περιέχει κανονικά THC, είναι 75 φορές υψηλότερο από το επίπεδο THC που επιτρέπει πλέον η ελληνική νομοθεσία στα συμπληρώματα διατροφής (0.0001%), αποκλείοντας με αυτό τον τρόπο ακόμα και το σπορέλαιο κάνναβης να χρησιμοποιηθεί σε αυτά. Μπορεί σε κάποιες χώρες να μην επιτρέπεται η THC στα συμπληρώματα, τα όρια όμως που ισχύουν για την επιμόλυνση είναι από 0.3% (Αυστρία) και 0.1% (Αγγλία) έως 0.05% (Γερμανία, Ολλανδία), 0.02% (Ελβετία) και 0.01% (Δανία, Βέλγιο), και όχι το 0.0001% που επιβάλει η ελληνική νομοθεσία. Αυτή η ενέργεια έγινε για να βγουν όλοι οι υπάρχοντες παίκτες εκτός αγοράς και να μείνει μόνο η εταιρεία που έχει προϊόν με αυτά τα χαρακτηριστικά.

Από τα δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής από την παγκόσμια αγορά, τα έλαια πλήρους φάσματος είναι η πλειοψηφία και αυτά που προτιμούν οι καταναλωτές, ακολουθούν τα ευρέως φάσματος και τελευταία στην προτίμηση των καταναλωτών, αλλά και τις πωλήσεις, είναι τα έλαια με κρύσταλλο CBD. Αυτό γιατί τα έλαια πλήρους φάσματος (THC<0.3%) είναι κατά ομολογία ασθενών, αλλά και από ποικίλες επιστημονικές δημοσιεύσεις, πιο αποτελεσματικά και λειτουργικά από τα έλαια ευρέως φάσματος (ελάσσονα κανναβινοειδή χωρίς THC), αλλά και από τα έλαια με κρύσταλλο CBD (μόνο CBD χωρίς THC).

Με το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο δεν συμφέρει να παράγεις τα συγκεκριμένα προϊόντα στην Ελλάδα, αλλά να τα παράγεις σε μια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, πχ Γαλλία, για λογαριασμό μιας εταιρίας που έχεις στήσει σε τρίτη Ευρωπαϊκή χώρα, πχ Ολλανδία, και να τα εξάγεις στο υποκατάστημά σου στην Ελλάδα, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο και την ελληνική φορολογία.

Η ΚΥΑ για τα συμπληρώματα αναφέρει επιπλέον ότι για τα συστατικά που εμπίπτουν στον κανονισμό των νέων τροφίμων (βλέπε ελάσσονα Κανναβινοειδή και ιδιαίτερα CBD) θα πρέπει να έχουν λάβει πρώτα την έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ αφήνει ένα παραθυράκι εφαρμογής που λέει ότι «Σε περίπτωση αμφιβολίας, ως προς την κατάταξη ή μη συστατικού στον ορισμό των «νέων τροφίμων» ή επιδίωξης θέσης συστατικού ως νέου τρόφιμου στη Χώρα μας» (άρθρο 2) θα ακολουθείται διαδικασία διαβούλευσης με το Γενικό Χημείο του Κράτους που έχει αναλάβει το θέμα των νέων τροφίμων (novel food), με ότι συνεπάγεται αυτό για την εμπλοκή ουσιαστικά της όλης διαδικασίας από το ΓΧΚ που δεν φημίζεται για την διαλλακτικότητά του. Ενώ πολλές εταιρείες αναμένουν τα αποτελέσματα των εγκρίσεων για τα νέα τρόφιμα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, αυτές δεν πρόκειται να προχωρήσουν πριν το τέλος του 2023 ιδιαίτερα τώρα που «πάγωσε» η διαδικασία από την ΕΕ, αφήνοντας έτσι όλο τον κλάδο ουσιαστικά στον αέρα. Γι’ αυτό και καμία εταιρεία μέχρι στιγμής δεν έχει πάρει από τον ΕΟΦ την πολυπόθητη γνωστοποίηση, ασχέτως τι διατείνονται.

Με το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο δεν συμφέρει να παράγεις τα συγκεκριμένα προϊόντα στην Ελλάδα, αλλά να τα παράγεις σε μια άλλη Ευρωπαϊκή χώρα, πχ Γαλλία, για λογαριασμό μιας εταιρίας που έχεις στήσει σε τρίτη Ευρωπαϊκή χώρα, πχ Ολλανδία, και να τα εξάγεις στο υποκατάστημά σου στην Ελλάδα, αποφεύγοντας με αυτό τον τρόπο και την ελληνική φορολογία, αλλά και τη νομοθεσία περί συμπληρωμάτων διατροφής (φωτογραφίζοντας τους δημιουργούς των φωτογραφικών διατάξεων). Οι Ολλανδοί άλλωστε έχουν μεριμνήσει να δίνουν την δυνατότητα να κυκλοφορούν νόμιμα αυτά τα προϊόντα σαν συστατικά τροφίμων και όχι ως συμπληρώματα με αποτέλεσμα να έχουν συγκεντρώσει τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου στην χώρα τους.

ΜΑΥΡΗ ΑΓΟΡΑ

Ένα άλλο πρόσφατο νομοθέτημα που θα δημιουργήσει συνθήκες μαύρης αγοράς αντί να τις καταπολεμήσει είναι η ΚΥΑ 192/49949 (ΦΕΚ Β’ 974/03-03-2022) που έρχεται να απαγορεύσει ουσιαστικά την εισαγωγή και πώληση σπόρων κάνναβης που δεν διατίθενται για αδειοδοτημένη σπορά, αυτούς δηλαδή που πωλούνταν ως σουβενίρ μέχρι πρόσφατα για να παρακάμψουν τη νομοθεσία. Γίνεται πλέον πολύ δύσκολο για κάποιον να εισάγει και να πουλάει αυτούς τους σπόρους από φυσικά καταστήματα και το μόνο σίγουρο είναι ότι θα αναπτυχθεί πάλι μια παραοικονομία με διαδικτυακές αγορές από το εξωτερικό, καθώς ο κόσμος δεν θα σταματήσει να αγοράζει σπόρους για τις μικρές σπιτικές παραγωγές. Αυτή η απαγόρευση ουσιαστικά θα πλήξει μόνο την σπιτική καλλιέργεια για ιδία χρήση, καθώς οι πιο μεγάλες παράνομες παραγωγικές μονάδες δεν αγοράζουν σπόρους από φυσικά καταστήματα. Έχουμε δηλαδή μια ενίσχυση του οργανωμένου εγκλήματος και πάταξη της οικιακής καλλιέργειας που καταπολεμάει στην πράξη το μαύρο εμπόριο, αφού ο μικροπαραγωγός δεν ψωνίζει από τα παράνομα κυκλώματα, ούτε και οι φίλοι του.

Επιπλέον, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων χωρίς καμία διαβούλευση, εισήγαγε αιφνίδια στις 2 Δεκεμβρίου 2021 μια διάταξη μέσα στον νόμο 4864/2021 (ΦΕΚ 237/Α/2-12-2021) περί Στρατηγικών Επενδύσεων, το άρθρο 71 όπου απαγορεύει την εισαγωγή τελικών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης που προορίζονται για εγχώρια κατανάλωση. Αυτή είναι μια πολύ δυσμενής εξέλιξη για τους Έλληνες ασθενείς, καθώς δεν υπάρχει ακόμα εγχώρια παραγωγή φαρμάκων από κάνναβη και δεν προβλέπεται να υπάρξει τελικό φαρμακευτικό προϊόν εγχώριας παραγωγής τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2022. Αυτή η νομοθετική ρύθμιση εμμέσως πλην σαφώς οδηγεί πάλι τους ασθενείς στην προμήθεια παράνομης κάνναβης που προέρχεται από αναξιόπιστες πηγές, είναι ασαφούς σύστασης και αμφιλεγόμενης αποτελεσματικότητας.

Δημιουργεί επίσης ένα κλίμα αθέμιτου ανταγωνισμού και μονοπωλιακής/ ολιγοπωλιακής ανάπτυξης του κλάδου στην Ελλάδα, αφού μόλις μία εταιρεία έχει ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις και αναμένεται να προβεί σε παραγωγή συγκεκριμένων σκευασμάτων (περιορισμένων επιλογών), ενώ μόλις 2 επιπλέον εταιρείες έχουν προβεί σε κατασκευαστικές ενέργειες, αλλά είναι αμφίβολο το πότε θα ξεκινήσουν παραγωγή φαρμάκων από κάνναβη, αφού πλέον η κάνναβη με τη μορφή ανθού θα εξάγεται μόνο.

Κλείνοντας αυτή την αναδρομή αξίζει να αναφερθούμε επιγραμματικά στην ΚΥΑ 27462 (ΦΕΚ Β’ 1151/15-03-2022) που ρυθμίζει τις εξαγωγές ανθού χωρίς καμία πρόβλεψη που να διασφαλίζει την εγχώρια διάθεσή τους αλλά και την ποικιλία θεραπευτικών επιλογών για λογαριασμό των ασθενών, καθώς και στην ΚΥΑ 1033/364487 (ΦΕΚ Β’ 6021/31-12-2020) που καταργεί την δυνατότητα καλλιέργειας ποικιλιών κάνναβης εκτός Ευρωπαϊκού καταλόγου, ενώ επιβάλλει την καταστροφή με έξοδα του παραγωγού της σοδειάς εφόσον βρεθεί στον έλεγχο ότι η THC είναι πάνω από 0.2%. Με αυτό τον τρόπο καταργεί δύο διατάξεις της προηγούμενης κυβέρνησης, την δυνατότητα καλλιέργειας σπόρων εκτός καταλόγου ΕΕ (που είναι πιο αποδοτικές στη νότια Ευρώπη για τα κανναβινοειδή/ τερπένια που είναι το ανταγωνιστικό μας πλεονέκτημα έναντι των βόριων Ευρωπαίων) και το όριο ανοχής του 0.6% THC που παραμένει μόνο για τις ποινικές διώξεις.

ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ας δούμε τώρα τι ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και παγκόσμια. Καταρχάς σε ότι αφορά την βιομηχανική κάνναβη, το όριο του THC θα αλλάξει πανευρωπαϊκά το 2023 από 0.2% σε 0.3% σε ότι αφορά όμως τις ενισχύσεις, καθώς δεν υπάρχει νομοθεσία που να επιβάλει στα κράτη μέλη να έχουν αυτό το όριο και στη νομοθεσία τους. Γι’ αυτό και η Τσεχία έχει όριο 1% THC για την βιομηχανική κάνναβη, όπως και η Ελβετία, η Ισπανία έχει θεσπίσει το 0.6% THC ως όριο στην ακατέργαστη πρώτη ύλη, ενώ χώρες όπως η Αυστρία και το Βέλγιο έχουν ήδη όριο το 0.3%.

Στην Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, έχει ξεκινήσει ήδη δημόσια διαδικασία διαβούλευση από τη νέα κυβέρνηση συνασπισμού, ούτως ώστε να ρυθμιστεί η νόμιμη χρήση κάνναβης από ενήλικες άνω των 21 ετών μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η Γερμανία, μαζί με το Λουξεμβούργο και την Μάλτα, εξέδωσαν το καλοκαίρι του 2022 κοινή ανακοίνωση όπου δεσμεύονται να προτείνουν και να ακολουθήσουν καινοτόμες προσεγγίσεις για τη νόμιμη χρήση κάνναβης από ενήλικες. Η Μάλτα από τον Δεκέμβριο του 2021 έχει γίνει η πρώτη Ευρωπαϊκή χώρα που έκανε νόμιμη την ευφορική χρήση από ενήλικες, ενώ η φαρμακευτική χρήση ήταν ήδη νόμιμη από το 2018. Πλέον στην Μάλτα οι ενήλικες πολίτες της χώρας θα μπορούν να κατέχουν νόμιμα πάνω τους μέχρι 7 γραμμάρια κάνναβης (πλήρης αποποινικοποίηση μέχρι αυτή τη ποσότητα), ενώ αν συλλαμβάνονται με έως 28 γραμμάρια κατοχή θα αντιμετωπίζουν μόνο διοικητικό πρόστιμο, που θα πληρώνει και όποιος καπνίζει κάνναβη δημόσια. Θα μπορούν να καλλιεργούν μέχρι 4 φυτά στο σπίτι τους για ιδία χρήση, ενώ θα μπορούν να συμμετέχουν σε μη-κερδοσκοπικές λέσχες κάνναβης, που θα επιτρέπεται να έχουν μέχρι 500 μέλη, από τις οποίες θα μπορούν να παίρνουν μέχρι 50 γραμμάρια το μήνα. Επίσης δημιουργήθηκε μια εθνική υπηρεσία μόνο για την Κάνναβη, κάτι που διεκδικούμε και στην Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια.

Στο Λουξεμβούργο από το 2021 συζητάνε μια δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος γύρω από τα «ναρκωτικά» που περιλαμβάνει και την αποποινικοποίηση της κατοχής 3 γραμμαρίων για προσωπική χρήση, την οικιακή καλλιέργεια 4 φυτών για ιδία χρήση, ενώ θα υπάρχουν διοικητικά πρόστιμα για την κατοχή μέχρι 28 γραμμαρίων. Στην Ελβετία νομιμοποιήθηκε σε ομοσπονδιακό επίπεδο η ιατρική χρήση της κάνναβης και η εξαγωγή της φαρμακευτικής κάνναβης με έμφαση στην βελτίωση της πρόσβασης των ασθενών, ενώ από το καλοκαίρι έχει ξεκινήσει ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την ευφορική χρήση από ενήλικες στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Στην πρωτεύουσα της Δανίας, την Κοπεγχάγη, ξεκίνησε επίσης ένα πιλοτικό πρόγραμμα για την ευφορική χρήση από ενήλικες με στόχο να επεκταθεί σε όλη τη χώρα η νόμιμη προμήθεια κάνναβης από κρατικά σημεία πώλησης. Στην Γαλλία η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει μια ευρεία δημόσια διαβούλευση από την οποία βγήκαν συστάσεις για τις διαφορετικές χρήσεις της κάνναβης, που εξειδικεύτηκαν σε προτάσεις πολιτικής για την ευφορική, τη φαρμακευτική και την βιομηχανική χρήση που θα χρησιμοποιηθούν ως βάση για την αλλαγή της νομοθεσίας.

Στις ΗΠΑ είναι θέμα χρόνου η νόμιμη ρύθμιση της κάνναβης σε ομοσπονδιακό επίπεδο, καθώς 19 πολιτείες έχουν ήδη νομιμοποιήσει την ευφορική χρήση (μέσω δημοψηφισμάτων) και 39 πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει και την φαρμακευτική χρήση.

Σε διεθνές επίπεδο, στο Μεξικό το 2021 ψηφίστηκε ο ομοσπονδιακός νόμος για τη νόμιμη ρύθμιση της κάνναβης, καθώς το 2018 το ανώτατο δικαστήριο της χώρας είχε κρίνει ότι η απαγόρευση της χρήσης κάνναβης από ενήλικες είναι αντισυνταγματική. Πλέον οι ενήλικες πολίτες του Μεξικού θα επιτρέπεται να έχουν στην κατοχή τους μέχρι 28 γραμμάρια κάνναβης και στο σπίτι τους μέχρι 6 φυτά κάνναβης. Η κάνναβη θα πωλείται σε αδειοδοτημένα καταστήματα και υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για τους μικρούς αγρότες και τους ιθαγενείς σε ότι αφορά την προτεραιότητα στην αδειοδότηση της παραγωγής. Στις ΗΠΑ είναι θέμα χρόνου η νόμιμη ρύθμιση της κάνναβης σε ομοσπονδιακό επίπεδο, καθώς 19 πολιτείες έχουν ήδη νομιμοποιήσει την ευφορική χρήση (μέσω δημοψηφισμάτων) και 39 πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει και την φαρμακευτική χρήση. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη δημοσκόπηση τα 2/3 (68%) των Αμερικανών θέλουν την πλήρη νομιμοποίηση της κάνναβης, ενώ το 1977 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 28% και το 1969 μόλις 12%. To 2022 περισσότερες από 420.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης άμεσα σχετιζόμενες με την κάνναβη συνέβαλαν στην Αμερικάνικη οικονομία, σημειώνοντας αύξηση 33% μέσα σε ένα χρόνο (280 νέες θέσεις εργασίας κάθε μέρα). Οι περίπου 107.000 νέες θέσεις εργασίας γύρω από την κάνναβη που προστέθηκαν στην Αμερικάνικη οικονομία το 2021, συγκρίνονται με τις 145.000 θέσεις εργασίας που συνέβαλε ο χρηματοοικονομικός κλάδος, αλλά και με τις 165.000 που συνέβαλε ο κατασκευαστικός κλάδος, την ίδια χρονιά. Σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότερες από 70 χώρες έχουν αποποινικοποιήσει πλέον την ιατρική χρήση κάνναβης με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και περίπου 10 έχουν ρυθμίσει και την ευφορική χρήση από ενήλικες. Πολλές χώρες όπως ο Καναδάς, όχι μόνο έχουν θεσμοθετήσει την οικιακή καλλιέργεια, αλλά δίνουν και κατευθύνσεις πως να γίνει σωστά.

Όλες οι χώρες επενδύουν πλέον σημαντικά κεφάλαια και ανθρώπινους πόρους στην ανοικοδόμηση της οικονομίας της κάνναβης και θέτουν σε εφαρμογή πλάνα με γνώμονα τον ασθενή και τον καταναλωτή, όχι μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις. Χώρες όπως η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Αυστρία, η Δανία και η Γερμανία μας έχουν ξεπεράσει ήδη σε ότι αφορά την παραγωγή και προσφορά φαρμακευτικής κάνναβης αν και είχαμε ξεκινήσει αρκετά πριν από αυτές τις όποιες επενδυτικές προσπάθειες. Οι περισσότερες χώρες του κόσμου έχουν αρχίζει και εξερευνούν τις επενδυτικές και επιχειρηματικές προοπτικές του κλάδου της κάνναβης που αναπτύσσετε με ραγδαίους ρυθμούς, μεριμνώντας όμως παράλληλα για την διασφάλιση της δημόσιας υγείας, τα δικαιώματα των ασθενών και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και του μαύρου εμπορίου.

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην Ελλάδα με την κατανάλωση κάνναβης να έχει εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια (τουλάχιστον ένας στους δέκα πολίτες του λεκανοπεδίου και κατ’ επέκταση της επικράτειας χρησιμοποιεί κάνναβη), όπως έχει εκτοξευθεί και η χρήση επικίνδυνων συνθετικών ναρκωτικών, το μαύρο χρήμα από τις παράνομες ουσίες ανεβάζει και κατεβάζει κυβερνήσεις, αγοράζει ομάδες ποδοσφαίρου και εξαφανίζει μάρτυρες κατηγορίας. Οι πολιτικοί δεν έχουν βιώσει ακόμα το βαρύ πολιτικό κόστος των απαγορευτικών- κατασταλτικών πολιτικών γι’ αυτό και στηρίζουν ακόμα τις ναρκομαφίες, ενώ η μεταστροφή της κοινής γνώμης σε ότι αφορά την κάνναβη περιορίζεται στις νέες γενιές και στους ασθενείς που δεν εκφράζονται όμως δυναμικά στον δημόσιο χώρο. Στις επικείμενες εκλογές μπορούμε να πιέσουμε τα κόμματα με την ψήφο μας για να υιοθετήσουν σύγχρονες θέσεις για τη νομιμοποίηση της κάνναβης, την αποποινικοποίηση της κατοχής για προσωπική χρήση, την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών και των χρηστών, αλλά και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Το αντιαπαγορευτικό κίνημα της κάνναβης στην Ελλάδα έχει ανοίξει το δρόμο με τη δημόσια διεκδίκηση και τις τεκμηριωμένες θέσεις του όλα τα αυτά τα χρόνια. Μένει να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις και να μην αφήσουμε την κάνναβη να μετατραπεί σε μπίζνα των λίγων, των ίδιων μάλιστα που την κυνηγούσαν τόσα χρόνια.

Κλείνοντας θα συνοψίσουμε με μερικές προτάσεις για την ολοκληρωμένη ρύθμιση της κάνναβης:

1. Πλήρη αποποινικοποίηση της κατοχής 30 γραμμαρίων για προσωπική χρήση. Οικιακή καλλιέργεια μέχρι 6 θηλυκών φυτών. Προμήθεια από μη-κερδοσκοπικές λέσχες κάνναβης και αδειοδοτημένα σημεία πώλησης μέχρι 60 γραμμάρια το μήνα- 120 για ασθενείς. Χαμηλή φορολόγηση των προϊόντων κάνναβης για να μην ξεπερνάει κατά πολύ η λιανική τιμή πώλησης στα καταστήματα, την τιμή πώλησης της μαύρης αγοράς. Απαγόρευση πώλησης σε ανήλικους και εκτεταμένα προγράμματα ενημέρωσης- πρόληψης στη βάση της μείωσης της βλάβης.

2. Αύξηση του ορίου THC για τους ακατέργαστους ανθούς βιομηχανικής κάνναβης στο 0,6% THC, με όριο ανοχής το 1% THC και αντίστοιχη ρύθμιση του ορίου για την φαρμακευτική κάνναβη (>1%THC). Θέσπιση ελάχιστου ορίου ανίχνευσης στα συμπληρώματα διατροφής και τα τρόφιμα τα 20mg/kg (0.02%) THC.

3. Βελτίωση και εμπλουτισμός του διαθέσιμου γενετικού υλικού προς σπορά/καλλιέργεια, με ποικιλίες βιομηχανικής κάνναβης εκτός ΕΕ που είναι πιο αποδοτικές σε κανναβινοειδή.

4. Σύνταξη σύγχρονου ρυθμιστικού πλαισίου για την μεταποίηση της βιομηχανικής κάνναβης (τρόφιμα, καλλυντικά, συμπληρώματα, βιομηχανικές εφαρμογές) και τυποποίηση των διαδικασιών εκχύλισης και απόσταξης των ανθών. Θέσπιση ορίων οξύτητας και κριτηρίων ποιοτικού ελέγχου για το έλαιο σπόρου κάνναβης, καθώς και τυποποίηση των διαδικασιών παραγωγής του. Δημιουργία ξεχωριστών ΚΑΔ για την πρώτη επεξεργασία, τη μεταποίηση και την εκχύλιση της κάνναβης. Απαλλαγή των εκχυλισμάτων/ συμπυκνωμάτων πλήρους φάσματος Κανναβιδιόλης (CBD) με περιεκτικότητα μέχρι 20% από τον κατάλογο νέων τροφίμων. Να φύγει η αρμοδιότητα για τα νέα τρόφιμα από το Γενικό Χημείο του Κράτους.

5. Κατάργηση της απαγόρευσης εισαγωγών προϊόντων φαρμακευτικής κάνναβης από το εξωτερικό. Θεσμοθέτηση των γαληνικών σκευασμάτων κάνναβης. Αναγνώριση του ανθού ως τελικό φαρμακευτικό προϊόν για την εγχώρια αγορά. Παροχή ποικιλίας θεραπευτικών επιλογών με φαρμακευτικά προϊόντα κάνναβης κατά το πρότυπο της Γερμανίας. Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Κάνναβης. Ενεργοποίηση Κάρτας Ασθενών για την κρατική προμήθεια κάνναβης.

Ο Μιχάλης Θεοδωρόπουλος είναι σύμβουλος περιβάλλοντος και εφαρμογών κάνναβης. Kannabio, KannaLite, HempKanna Consulting. Η Κannabio ΚΟΙΝΣΕΠ συμμετέχει στην Athens Cannabis Expo 2022 που πραγματοποιείται αυτό το τριήμερο (23-25 Σεπτεμβρίου 2022) στο γήπεδο Taekwondo στο Φάληρο.