ΚΑΒΑΦΗΣ, ΚΟΥΒΕΝΤΑ ΚΑΙ ΦΑΪ ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Στον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων στην Ομόνοια, μπορείς να διαβάσεις Κωνσταντίνο Καβάφη τρώγοντας φαλάφελ από κουκιά.
Στην πολύβουη Ομόνοια, στην καρδιά της Αθήνας, μια ομάδα ανθρώπων κάνει τα πάντα για να κρατήσει ζωντανή την ιστορία και τον πολιτισμό των Ελλήνων της Αιγύπτου. Και τα καταφέρνει εδώ και περίπου 88 ολόκληρα χρόνια, μέσα από τις ποικίλες δράσεις της, το φιλανθρωπικό της έργο και το έθνικ φαγητό της.
Πρόκειται για τον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων, που στεγάζεται στον πρώτο όροφο ενός κτιρίου στον αριθμό 56 της 3ης Σεπτεμβρίου και διαθέτει μια μακρά πορεία από το 1933 έως και σήμερα.
Ο Σύνδεσμος έχει περάσει από διάφορες φάσεις όλα αυτά τα χρόνια: από την πλήρη απραξία και τις κλειστές συνευρέσεις, μέχρι την συγκινησιακή κοινωνική αλληλεγγύη και την λαμπρή πολιτισμική προβολή.
Η ιστορία του χωρίζεται σε τρεις φάσεις, με την τελευταία περίοδο (από το 1975 μέχρι και τώρα) να αποτελεί την σημαντικότερη, αφού τότε εδραιώθηκε η συνοχή του ΔΣ του και μπήκαν τα θεμέλια για να γίνουν σημαντικά έργα. Τελικά, κατάφερε επιβιώσει και να αφήσει την δική του σφραγίδα, φέρνοντας εις πέρας τον σκοπό του, που είναι να συσπειρώσει τους Αιγυπτιώτες που ζουν στην Ελλάδα, αλλά και να διασώσει το πνεύμα και την ιστορία του Ελληνισμού στην Αίγυπτο.
«Όταν πιείς νερό απ’ τον Νείλο, δεν ξεχνιέσαι»
Ήδη από την είσοδό σου στον χώρου του Συνδέσμου, αισθάνεσαι την βαθιά σύνδεση της Ελλάδας με την Αίγυπτο. Η προτομή του Κωνσταντίνου Καβάφη, του μεγάλου Έλληνα ποιητή που γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια, σε καλωσορίζει στο σαλόνι του Συλλόγου, μαζί με τις σημαίες των δύο χωρών που δεσπόζουν πίσω από τον μεγάλο καναπέ, αλλά και την πλούσια βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει ξένη και ελληνική λογοτεχνία, Αιγυπτιώτες συγγραφείς, Έλληνες συγγραφείς που γράφουν για την Αίγυπτο, ποίηση και λευκώματα.
Εκεί, συναντήσαμε τον κ. Γιώργο Μαρκουλή, μέλος του Συνδέσμου και υπεύθυνο του Εντευκτηρίου και της επιτροπής των ψυχαγωγικών εκδηλώσεων. Ο ίδιος κατάγεται από μια μικρή πόλη της Αιγύπτου, την Ισμαηλία, ενώ ζει στην Ελλάδα εδώ και περίπου 60 χρόνια.
Ο ίδιος αναφέρει πως ο Σύνδεσμος δημιουργήθηκε πριν από περίπου 88 χρόνια από μια μικρή ομάδα Ελλήνων της Αιγύπτου, ενώ όταν έγιναν δύσκολα τα πράγματα στην χώρα με τις εθνικοποιήσεις, ήρθαν ακόμη περισσότεροι στην Ελλάδα και κάπως έτσι ο Σύνδεσμος μεγάλωσε και ισχυροποιήθηκε.
Η νεολαία δεν μπορούσε να δουλέψει στην Αίγυπτο, αν δεν είχε πράσινη κάρτα. Έτσι, οι περισσότεροι έφυγαν και ήρθαν στην Ελλάδα
«Η Ισμαηλία είναι το κέντρο της Διώρυγας του Σουέζ. Είναι το Πορτ Σάιντ στη Μεσόγειο, το Σουέζ είναι στην Ερυθρά και η Ισμαηλία είναι στο μέσο. Είναι στη Λίμνη Τιμσάχ, που λέμε εμείς, η οποία παλιά λεγόταν “η λίμνη των κροκοδείλων”. Είναι μια μικρή πόλη, η οποία είχε γύρω στις 5.000 Έλληνες. Είχαμε σχολείο, δύο εκκλησίες, λέσχη. Καλά ήμασταν. Οι περισσότεροι δούλευαν στη Διώρυγα, σαν εργάτες, σαν πιλότοι. Είναι αυτοί που παίρνουν τα καράβια και τα περνάνε στη Διώρυγα. Είχαμε και πολλούς επιχειρηματίες.
Στην Ελλάδα ήρθα το 1966 για να σπουδάσω και έμεινα εδώ, γιατί δεν μπορούσα να δουλέψω στην Αίγυπτο. Έπρεπε να έχω την πράσινη κάρτα και για να την πάρω έπρεπε να πάρω αιγυπτιακή υπηκοότητα. Εμείς, οι περισσότεροι, δεν μπορούσαμε να πάρουμε ποτέ την υπηκοότητα. Και αναγκαστικά μείναμε εδώ. Στον Σύνδεσμο είμαι από το 1972-1973. Εγώ έμενα κοντά, ο Σύλλογος πάντα ήταν εδώ στο κέντρο της Αθήνας. Αλλά ήταν διαφορετικά τα πράγματα τότε.
Ήταν ένα κλειστό κύκλωμα, δεν μπορούσες να μπεις. Ήταν 75άρηδες και είχαν άλλη νοοτροπία, όταν έβλεπαν τον νεαρό, φοβούνταν ότι θα τους “διώξει”. Αυτό άλλαξε μέσα στα χρόνια. Τώρα έχουμε ισότητα και περνάει ό,τι θέλει η πλειοψηφία», περιγράφει στο The Magazine.
Ο Σύνδεσμος Αιγυπτιωτών Ελλήνων έχει πλούσια δράση, διοργανώνοντας εβδομαδιαίες εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν διαλέξεις, ομιλίες, εκθέσεις, συνέδρια, εκδρομές, χοροεσπερίδες, ενώ διαθέτει χορωδία, η οποία έχει βραβευτεί πολλάκις από την Ακαδημία Αθηνών.
Μάλιστα, στις 4 και 5 Δεκεμβρίου θα πραγματοποιηθεί χριστουγεννιάτικο bazaar με δημιουργίες των μελών του Συνδέσμου. Ο κ. Μαρκουλής, πάντως, θεωρεί ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα του Συνδέσμου όλα αυτά τα χρόνια, είναι το φιλανθρωπικό του έργο.
Ο Σύνδεσμος κάνει μεγάλο φιλανθρωπικό έργο. Έχουμε πολλούς απόρους τους οποίους συντηρούμε κάθε μήνα
«Έχουμε πολλούς απόρους τους οποίους συντηρούμε κάθε μήνα. Το κόστος κάθε χρόνο ανέρχεται στις 100.000 ευρώ. Το ποσό αυτό προέρχεται από τις δωρεές, από τις εισφορές των μελών μας. Όταν μπορείς και συντηρείς τόσες οικογένειες, σε φαγητά, σε φάρμακα και σε ό,τι χρειαστούν, είναι μεγάλο πράγμα.
Βέβαια, για να τα δώσουμε όλα αυτά, έχουμε εξετάσει πρώτα την περίπτωση του καθενός. Μας ψάχνουν και ζητάνε τη βοήθειά μας και φυσικά τους την δίνουμε, αλλά αρχικά θα τους επισκεφθεί μια επιτροπή από εμάς, για να δει την φορολογική δήλωση κλπ. Επίσης, βοηθάμε με τα Γεύματα Αγάπης», εξηγεί, προσθέτοντας πως ο Σύνδεσμος στηρίζεται και από τις ελληνικές κοινότητες της Αιγύπτου, οι οποίες στέλνουν ορισμένα χρήματα που τον βοηθά να στέκεται στα πόδια του.
Ο Σύνδεσμος λειτουργεί ως μια κοινότητα που φέρνει κοντά τους Αιγυπτιώτες που ζουν στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα προσπαθεί, αφενός, να κρατήσει ζωντανή την ιστορία και τον πολιτισμό τους και, αφετέρου, να προβάλει την μνήμη αυτή προς τα έξω. «Εμείς λέμε “όταν πιείς νερό απ’ τον Νείλο, δεν ξεχνιέσαι”. Μας δένει η ιστορία της Αιγύπτου», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Μαρκουλής.
Το μέλλον του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων
Ο Σύνδεσμος σήμερα έχει περίπου 3.500 ενεργά μέλη. Πριν από μερικά χρόνια ο αριθμός έφτανε τις 5.000, αλλά ορισμένοι έφυγαν από τη ζωή ενώ άλλοι που είναι τώρα 90 χρονών, δεν τον επισκέπτονται πια.
Ανάμεσα στους σκοπούς του Συνδέσμου περιλαμβάνεται και η προσέλκυση των νεότερων Αιγυπτιωτών και των παιδιών τους, με στόχο τη διατήρηση της επαφής τους με τις αιγυπτιώτικες ρίζες και τη διατήρηση της αίσθησης και της μνήμης της ζωής και της δράσης των Ελλήνων στην Αίγυπτο. Ωστόσο, αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο, τόσο για τον συγκεκριμένο Σύνδεσμο όσο και όλους τους Συλλόγους.
«Δυστυχώς, δύσκολα έρχονται νέα παιδιά. Το πρόβλημα είναι σε όλους τους Συλλόγους, όλοι οι Σύλλογοι πάσχουν. Δεν μπορούμε να βρούμε νέους. Οι οικογένειες θα φέρουν τα παιδιά τους, αλλά όταν μετά πάνε να σπουδάσουν, δεν θα σκέφτονται τον Σύνδεσμο. Θα σκέφτονται τις σπουδές τους, την επαγγελματική τους πορεία, την δουλειά τους. Θα ασχοληθούν με τον Σύνδεσμο, αν δεν έχουν δουλειά; Τα παιδιά δεν τα απασχολεί. Ξέρουν την ιστορία από τους δικούς τους, από τους παππούδες τους. Γιατί δεν έχουν γεννηθεί κάτω. Εμείς έχουμε αυτό που οι Αιγύπτιοι λένε “πιπεριά”, δηλαδή κάτι που σε τραβάει», αναφέρει στο The Magazine ο κ. Γιώργος Μαρκουλής.
Προσπαθούμε να φέρουμε τους νέους κοντά μας, για να αναλάβουν και να αποσυρθούμε σιγά σιγά
«Είχαμε εκλογές πριν από λίγο καιρό και έχουμε τώρα στο ΔΣ πέντε νέους. Όταν λέμε νέους, εννοούμε κάτω από 40 ετών, γιατί εμείς τώρα είμαστε όλοι από 70 ετών και πάνω. Προσπαθούμε να τους φέρουμε κοντά μας, να τους βοηθήσουμε στην αρχή, για να αποσυρθούμε σιγά σιγά. Τους βοηθάμε να αναλάβουν εκείνοι και όταν χρειαστούν βοήθεια, εδώ θα είμαστε, δεν κόβουμε τους δεσμούς μας», αναφέρει ο κ. Μαρκουλής, εξηγώντας πως ο Σύνδεσμος εναποθέτει τις ελπίδες του για τη συνέχιση της δράσης του στη νέα γενιά, κάτι που αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για το μέλλον του.
Προς το παρόν, ο Σύνδεσμος προσπαθεί να βρει ξανά τους ρυθμούς του, αφού η πανδημία του κορονοϊού είχε τις επιπτώσεις της στην προσέλευση του κόσμου. «Τα τελευταία δύο χρόνια με τον κορονοϊό ήταν δύσκολα τα πράγματα. Τα μέλη δεν έρχονταν να πληρώσουν τις συνδρομές τους. Ακόμη και τώρα, φοβάται ο κόσμος, δεν έρχεται. Έχει πέσει η προσέλευση. Τώρα αρχίσαμε κάπως να μαζεύουμε κόσμο. Κάνουμε μια γιορτή, μαζεύονται 30-40 άτομα και λέμε “καλά είμαστε”. Πιο παλιά, μαζεύονταν 100-200 άτομα. Μέχρι στιγμής, είμαστε καλά γιατί δεν ξέρουμε τι θα μας ξημερώσει», δηλώνει ο κ. Μαρκουλής.
Πιάτα και γεύσεις με άρωμα Αιγύπτου
Μία από τις κυριότερες δραστηριότητες του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων είναι η διατήρηση ενός εστιατορίου εντός του χώρου όπου στεγάζεται, το οποίο είναι ανοιχτό για να το επισκεφθεί ο καθένας, είτε ανήκει στον Σύλλογο είτε όχι. Στο πλάι του μικρού σαλονιού όπου βρεθήκαμε, βρίσκεται μία μεγάλη σάλα με δεκάδες καλοστρωμένα τραπέζια, τα οποία είναι έτοιμα να υποδεχτούν όποιον θέλει να πάρει – κυριολεκτικά – μια γεύση από τα αυθεντικά πιάτα της Αιγύπτου.
Ο Σύνδεσμος είναι ιδιαίτερα περήφανος για το φαγητό του, το οποίο παρασκευάζεται εκείνη τη στιγμή στην πεντακάθαρη κουζίνα του. Όπως εξηγεί ο Αιγύπτιος διευθυντής του εστιατορίου Reda Sheasha στο The Magazine, το εστιατόριο λειτουργεί από το 1990 και τα φαγητά του είναι αιγυπτιακά, δεν είναι βαριά, ενώ μοιάζουν πολύ με την ελληνική κουζίνα.
Το εστιατόριο προσφέρει, μεταξύ άλλων, χυμό από μάνγκο, ενώ τα πιάτα που δοκιμάσαμε και ξετρελαθήκαμε είναι: αιγυπτιακό ρύζι με κουκουνάρι, κάσιους, σταφίδες και κιμά, κόφτα που είναι κεμπάπ από μοσχάρι και αρνί, σαλάτα ταμπουλέ, κουμπέμπα δηλαδή κεφτέδες από κιμά μοσχαρίσιο με πλιγούρι και κουκουνάρι και ταμίες που είναι φαλάφελ από κουκιά. Στο μενού θα βρείτε επίσης ντολμαδάκια κασιώτικα, συκωτάκια αραβικά, αλοιφή από φούλια (κουκιά), φιλέτο κοτόπουλο, ομελέτα με παστουρμά και αρίσα, που είναι αιγυπτιακό παραδοσιακό γλυκό με σιμιγδάλι.
