ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΕΦΑΝΟ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗ, «ΑΓΟΡΑΖΕΙΣ ΤΩΡΑ-ΠΛΗΡΩΝΕΙΣ ΜΕΤΑ…»

Η εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ είναι ένα σοκ. 

Όχι τόσο με την έννοια της δυσάρεστης εξέλιξης, αυτό σίγουρα ισχύει για όσους τον βλέπουν ως την «λαμπερή μεταπολιτική περσόνα που ήρθε να αλώσει την Αριστερά» και σκίζουν κομματικές ταυτότητες. Για πιο ψύχραιμους παρατηρητές, το σοκ ερμηνεύεται ως απόλυτη έκπληξη. Πριν 6 μήνες δεν τον ήξερε κανείς, πριν 3 μήνες τον γνωρίσαμε στο τηλεοπτικό του viral, τον τελευταίο μήνα καταναλώσαμε περισσότερο Κασσελάκη (και ΣΥΡΙΖΑ) απ’ όσο μπορούμε να επεξεργαστούμε. Κι αυτό το επικοινωνιακό blitzkrieg ήταν, πέρα από κάθε αμφιβολία, βασικό συστατικό της επιτυχίας του. Μαζί με μια σαφέστατη ένδειξη «αγoράζεις τώρα – πληρώνεις μετά».

ΓΙΑΤΙ ΚΕΡΔΙΣΕ Ο ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΣΕΛΑΚΗΣ;

Υπάρχουν άπειρες απαντήσεις. Για την ώρα κοντράρονται στα χαρακωματα των σόσιαλ μίντια, εκεί που είναι τραγικωμικό (αν κι ένοχα απολαυστικό) να παρακολουθεί κανείς τις κωλοτούμπες των ΣΥΡΙΖΑίων, όλων των στρατοπέδων και τάσεων, τον τελευταίο μήνα. Οι υποστηρικτές του Στέφανου Κασσελάκη να καταφέρονται εναντίον των υπόλοιπων με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς που θα ντρεπόταν να εκστομίσει βετεράνος ΟΝΝΕΔίτης σε αντικομμουνιστικό οίστρο. Κι εκείνοι των Αχτσιόγλου-Τσακαλώτου να θυμίζουν τον τρόπο με τον οποίο τους είχε υποδεχθεί το μετέπειτα «ακραίο κέντρο» όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε κυβέρνηση το 2015. Πολλές υπερβολές, αδίστακτα συντροφικά μαχαιρώματα, «αυτές είναι οι απόψεις μας, αλλά αν δεν σας αρέσουν (ή αν μας βολεύει) έχουμε κι άλλες». Απαντήσεις θα δοθούν φυσικά και στα αμφιθέατρα. Στο «φαινόμενο Κασσελάκης», για το οποίο θα γραφτούν πολλά διδακτορικά, η πολιτική κοινωνιολογία και οι θεωρίες των νέων μέσων βρήκαν σημείο τομής: «το πρόσωπο είναι το μήνυμα».

Ο Στέφανος Κασσελάκης κέρδισε γιατί όλοι θέλουν να είναι μέρος της νίκης (ή έστω μιας οιωνεί νικηφόρας κατάστασης). Είναι ο πρώτος πολιτικός στην ιστορία της μεταπολίτευσης που εκλέχθηκε με όρους influencer. Δεν ξέρουμε ακριβώς από που προέρχεται και πού πάει, ούτε τι τον νομιμοποιεί να «πουλήσει» αυτό που «πουλάει», αλλά είδαμε ότι υπάρχει κοινό που απεγνωσμένα ήθελε να το «αγοράσει». Έτσι, λοιπόν, κι ο Στέφανος Κασσελάκης μας ζήτησε στο εισαγωγικό του βίντεο να συστρατευθούμε μαζί του για να γίνει πραγματικότητα «το Ελληνικό Όνειρο» (την ώρα που εκείνος ζούσε το δικό του). Σχεδόν 30 χρόνια μετά, υπενθύμισε το παλιό γνωστό σλόγκαν «η ζωή είναι μικρή για να ‘ναι θλιβερή». Ακόμα και στην πολιτική. Ειδικά στην πολιτική. Ειδικότερα, σε ένα κόμμα-ζαλισμένο κοτόπουλο από τις διαδοχικές ήττες, εκ των οποίων η τελευταία ήταν συντριβή.  

Νέος. Όντως άφθαρτος. Ένας πρωτοεμφανιζόμενος πολιτικός χωρίς κομματικά διαπιστευτήρια. Ένα πλούσιο βιογραφικό χωρίς πολλούς πρόθυμους να το επιβεβαιώσουν. Ένα φωτογενές πρόσωπο που μιλάει καλύτερα αγγλικά απ’ ότι ελληνικά, «καλύτερα αγγλικά κι από τον Κυριάκο Μητσοτάκη». Ένας πολιτικός αρχηγός (όχι ο πρώτος) που δεν θα έχει κοινοβουλευτική παρουσία για τα επόμενα x χρόνια. Ένας ανοιχτά gay πολιτικός αρχηγός (ιστορικά κι αξιοσημείωτα ο πρώτος) που την ώρα του θριάμβου φωνάζει στο βήμα τον σύντροφό του και παράλληλα υποστηρίζεται (αν όχι επιλέχθηκε) από τον «αψύ Σφακιανό» Παύλο Πολάκη σε ένα match made in heaven: μια εξισορρόπηση προοδευτικότητας-ματσίλας που είτε σχεδιάστηκε, είτε απλά προέκυψε, αποδείχθηκε τόσο ευφυής που εξαφάνισε τα συντηρητικά αντανακλαστικά. 

Ο Στέφανος Κασσελάκης μας κάλεσε να κολυμπήσουμε στον ωκεανό των αντιφάσεών του. Παράγοντας, ως σωσίβιο, περιεχόμενο (διαβάστε την ανάλυση του ιστορικού Χρήστου Τριανταφύλλου), σε μια άρτια επικοινωνιακή καμπάνια που είναι να απορεί κανείς (αφού βρισκόταν τόσο κοντά στον ΣΥΡΙΖΑ) γιατί δεν χρησιμοποιήθηκε ώστε να αποφευχθεί η αναιμική παρουσία του κόμματος στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές. Ο Κασσελάκης πείραξε τόσο τον αλγόριθμο που τον ανάγκασε να «ασχοληθεί» μαζί του. Καταρρίπτοντας εν μέρει τη μόνιμη (ασφαλώς βάσιμη αλλά και ταυτόχρονα βολική) δικαιολογία των ΣΥΡΙΖΑιων περί «εχθρικών media». Τι κι αν συχνά δεν έβγαζαν νόημα αυτά που έλεγε; Τι κι αν το μήνυμα της ημέρας έμοιαζε να είναι βασισμένο στο social listening της αμέσως προηγούμενης; Τι κι αν «διαχωρισμός κράτους-Εκκλησίας…πρώτα ο Θεός»; 

Τι κι αν το βίντεο στη Μακρόνησο ήταν περισσότερο ανερμάτιστο απ’ ότι «βλάσφημο»; Κατάφερε να μονοπωλήσει την επικαιρότητα, ακόμα και λίγα 24ωρα αφότου οι πλημμύρες συγκλόνισαν το πανελλήνιο. Προσφέροντάς μας, και περνώντας ταυτόχρονα μήνυμα με πολλαπλούς αποδέκτες, το μνημειώδες cameo του ναυάρχου Αποστολάκη, του για λίγες ώρες υπουργού της κυβέρνησης Μητσοτάκη που, λίγες ώρες μετά την εκλογή Κασσελάκη, «κάνοντας πόρτα» στην Κουμουνδούρου ξεκαθάρισε: «όποιος δεν θέλει, ας κάτσει στην άκρη». 

Ο πρώτος, δηλαδή ο Στέφανος Κασσελάκης, είναι πρώτος. Αλλά υπάρχει και δεύτερος, η Έφη Αχτσιόγλου που σηκώνει εξίσου μεγάλη κουβέντα, είτε «είναι κι αυτός πρώτος μεταξύ συντρόφων» (όπως είπε ενωτικά ο νέος αρχηγός) είτε «είναι τίποτα» (όπως του είπε ο Τσίπρας ότι «λένε στο NBA» σε μια αρκετά-καμμένη-για-Δευτέρα-πρωί συνομιλία – δείτε εδώ). Η Αχτσιόγλου ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί. Όμως, απέναντι στον πολύχρωμο βομβαρδισμό Κασσελάκη επέλεξε αμυντική στρατηγική «εξαφάνισης». Όταν έγινε εξωστρεφής, ήταν too little too late. Η Αχτσιόγλου και το επιτελείο της υποτίμησαν τον Κασσελάκη επιβεβαιώνοντας ότι έχουν ελάχιστη επαφή με την κοινωνία, εγκλωβισμένοι στην ευκολία και την ασφάλεια του κομματικού σωλήνα. Είναι θέμα πολιτισμικό: αν αντιλαμβάνεσαι όλον τον κόσμο ως ΣΥΡΙΖΑ, αν πιστεύεις ότι όλος ο κόσμος οφείλει να πιστεύει στις ιδέες/αξίες του ΣΥΡΙΖΑ, τότε στο φινάλε δεν πιστεύουν εσένα. Κι έτσι, ενώ η Έφη Αχτσιόγλου έμοιαζε να καλύπτει όλα τα κουτάκια της επόμενης μέρας – μορφωμένη, έντιμη, εργατική, με potential για τη δική της ιστορική πρωτιά («πρώτη γυναίκα Πρωθυπουργός»)- δεν μπόρεσε να μηδενίσει στα μάτια του κόσμου το κοντέρ. Συνδέθηκε με τις ήττες και, αντιστρέψτε ότι λέγαμε παραπάνω, κανείς δε θέλει να είναι μέρος της ήττας. Σαφώς, σημαντικό ρόλο έπαιξε εδώ ότι στο πρόσωπό της κατασκευάστηκε με χυδαίο τρόπο ένας «εσωτερικός εχθρός» που δήθεν υπονόμευε τον Τσίπρα (χωρίς ποτέ κανείς να εξηγήσει έστω και στο ελάχιστο το πώς), παρότι τελικά ήταν γύρω από τον Κασσελάκη που στοιχήθηκε το τοξικότερο κομμάτι από το περιβάλλον του πρώην Πρωθυπουργού. 

Ο ρόλος του Τσίπρα είναι φυσικά το μεγάλο αίνιγμα αυτής της εσωκομματικής αναμέτρησης. Αυτό, αν θέλετε, που βιβλία και ντοκιμαντέρ θα κληθούν να εξηγήσουν στο μέλλον (ειδικά αν ο πρώην Πρωθυπουργός επιστρέψει ως πρωταγωνιστής στην ενεργό πολιτική, όπως πολλοί θεωρούν περίπου βέβαιο). Είναι φυσικά αδύνατο να μπει κανείς στο μυαλό του, τι ήθελε κι αν επηρέασε κάτι, πάντως ένα φαίνεται προφανές εκ του αποτελέσματος: ότι επέτρεψε διά της «ουδέτερης» σιωπής στον Κασσελάκη να πλασαριστεί εξαρχής ως «εκλεκτός» του. Κι αυτό με αποδέκτη ένα εκλογικό σώμα, στο οποίο ο ίδιος ο Τσίπρας ενέπνευσε πανίσχυρά στοιχεία προσωπολατρείας, στα όρια της θεολογίας. Οι 70+ χιλιάδες ψήφοι στον Κασσελάκη, πέρα από μια πολιτικά φασέικη ανταπόκριση, υπονόησαν ξεκάθαρα ότι «μόνο ο Στέφανος μπορεί να νικήσει τον Μητσοτάκη». (Πεποίθηση που ευνοήθηκε από το ότι οι εσωκομματικές του ΣΥΡΙΖΑ συνέπεσαν με περίοδο ηχηρής επιτελικής αποτυχίας από την πλευρά της κυβέρνησης.) 

Να τον νικήσει, αλλά πώς; (Ερώτηση που θα ήθελε να κάνει κάποιος: τυχαίο όνομα, Ευκλείδης Τσακαλώτος.) Άγνωστο αν η εποχή Κασσελάκη μεταλλάσσει τον δικομματισμό σε ένα σχήμα «Δημοκρατικοί vs Ρεπουμπλικάνοι», όπως θέλει μια ανάλυση των ημερών που τείνει να γίνει πιο κλισέ κι από την επίκληση της «μεταπολιτικής». Η Αριστερά πάντως δείχνει να εξασθενεί ως πόλος, ως παρουσία στα πολιτικά πράγματα. Η ευκολία με την οποία (της) είπαν «απεταξάμην» αυτοί που συμβούλεψαν τον Κασσελάκη, ο χλευασμός της «ιδεολογικής καθαρότητας» που διατράνωναν τα τρολ στα σόσιαλ, η επαναφορά αυτής της ασαφούς διεύρυνσης γιούργια προς το κέντρο (με τα γνωστα θριαμβευτικά αποτελέσματα στις φετινές εκλογές), δείχνει ότι ένα σημαντικό κομμάτι, έστω αυτού του κατακερματισμένου ΣΥΡΙΖΑ, μάλλον θεωρεί την Αριστερά «χαμένη υπόθεση». Η αντιπαράθεση, άλλωστε, τα τελευταία 24ωρα πριν την κάλπη, με την πρόθυμη συμμετοχή της πλευράς Αχτσιόγλου, ήταν μια πλειοδοσία πατριωτισμού, μια μάχη «δεξιάς ατζέντας». 

Ο ΣΥΡΙΖΑ ζει την Τραμπ στιγμή του. Ή την BRexit στιγμή του. Όχι ως ιδεολογική κατεύθυνση, ας μη θιχτεί κανείς, αλλά ως αποτέλεσμα. Κάτι που έμοιαζε με φάρσα ή απιθανότητα, τελικά συνέβη. Το συνέδριο έρχεται, λογικά οι τόνοι θα πέσουν – κάποιος ψύχραιμος θα μπορούσε να πει ότι αυτό που συμβαίνει είναι η βίαιη ενηλικίωσή του ως κόμμα εξουσίας. Κάποιος άλλος ίσως παρατηρούσε ότι «όλα τριγύρω αλλάζουνε, αλλά το κόμμα στα ίδια χέρια μένει».