ΤΑ ΤΕΜΠΗ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ. ΗΤΑΝ, ΚΑΙ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΝ, ΕΓΚΛΗΜΑ.

Η εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τα Τέμπη ξεκίνησε στις 23 Νοεμβρίου. Ολοκλήρωσε τις εργασίες της, μετά από 89 ημέρες, την περασμένη Τρίτη 20 Φεβρουαρίου, γιατί έτσι το αποφάσισε η κυβερνητική πλειοψηφία. Στην τελευταία συνεδρίαση, οι εκπρόσωποι ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ, Ελληνικής Λύσης, Νέας Αριστεράς και Σπαρτιατών άδειασαν την αίθουσα (Νίκη και Πλεύση Ελευθερίας παρέμειναν μέχρι το τέλος) σε μια κίνηση διαμαρτυρίας για την πρόωρη διακοπή της διαδικασίας. Ξεκαθαρίζοντας συμβολικά ότι δε θέλουν να θεωρηθούν «συνένοχοι» σε μια διαδικασία που καθ’ όλη τη διάρκεια του τριμήνου τη συνοδεύουν οι λέξεις «παρωδία» και «συγκάλυψη», την οποία μάλιστα δε θα νομιμοποιήσουν εκδίδοντας πορίσματα.

Πρόκειται για μια εξεταστική επιτροπή που διεκόπη πριν καν φτάσει τμήμα της δικογραφίας από το Συμβούλιο Εφετών Λάρισας στη Βουλή (κι ενώ σύσσωμη η αντιπολίτευση ζητούσε παύση των εργασιών, κι όχι διακοπή, ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο). Άλλη μια φορά, για να το κατανοήσουμε πλήρως: Η εξεταστική επιτροπή για -αντιγράφω από το site της Βουλής των Ελλήνων – «τη διερεύνηση του εγκλήματος των Τεμπών και όλων των πτυχών που σχετίζονται με αυτό» ολοκλήρωσε τις εργασίες της γιατί δεν μπορούσε να περιμένει 2-3 μέρες να λάβει εικόνα της εξελισσόμενης δικαστικής έρευνας. (Θυμίζουμε ότι από τον περασμένο Αύγουστο έχει γίνει γνωστό το πόρισμα των ευρωπαίων εισαγγελέων για την μοιραία Σύμβαση 717, έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε 23 μη πολιτικά πρόσωπα, ενώ σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico η ευρωπαϊκή εισαγγελία ζήτησε την έρευνα σε βάρος δύο ελλήνων υπουργών και η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε το αίτημα.)

Η κυβέρνηση εξήγησε το κλείσιμο της εξεταστικής με κάτι σαν «δεν είχαμε τι άλλο να πούμε» κι ετοιμάζεται να εκδώσει (όπως και τα υπόλοιπα κόμματα που παρέμειναν μέχρι τέλους) το πόρισμά της στις 8 Μαρτίου για να συζητηθεί κατόπιν στη Βουλή. Είναι προφανές, σαφώς δηλωμένο και καθόλου κρυφό από τους εισηγητές της ΝΔ στην εξεταστική ότι η θέση/τακτική της κυβέρνησης είναι «αμύνεσθαι» περί ανθρώπινου λάθους. Κάτι που είχε φανεί πεντακάθαρα κι από τις πρώτες μέρες μετά το τραγικό δυστύχημα, παρότι ο τότε υπουργός Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, είχε παραιτηθεί «αναλαμβάνοντας πολιτική ευθύνη». Μια ανάληψη (ή μια ευθύνη) που κράτησε μέχρι να συμπεριληφθεί τελικά δύο μήνες μετά στο ψηφοδέλτιο των εθνικών εκλογών και να επανεκλεγεί πανηγυρικά ως πρώτος στο νομό Σερρών.  

Η κυβέρνηση απομακρύνει την κουβέντα από τον καταλογισμό πολιτικών ευθυνών (ευθύνες που, τουλάχιστον όσον αφορά τη μη ολοκλήρωση της 717, περιλαμβάνουν και προηγούμενες κυβερνήσεις), κατηγορεί τα κόμματα της αντιπολίτευσης ότι εργαλειοποιούν τα Τέμπη κάνοντας «εμπόριο πόνου» κι ότι θέλουν να «αναβιώσουν ημέρες πάνω και κάτω πλατείας». Τα κενά και οι παραλήψεις της διαδικασίας μέχρι τώρα, βέβαια, γεννούν κι άλλα κραυγαλέα ερωτηματικά.

Πώς είναι δυνατόν…

• Η εξεταστική επιτροπή της βουλής να μη συσχετίζει τη μη ολοκλήρωση της Σύμβασης 717 με το δυστύχημα, ενώ το πόρισμα της ευρωπαϊκής εισαγγελίας, αλλά κι ο ανακριτής τα συνδέουν άμεσα; Αφού αν, για παράδειγμα, υπήρχε το σύστημα αυτόματης προστασίας συρμών ETCS (που προβλεπόταν από την 717) το τραγικό δυστύχημα θα είχε αποφευχθεί.
• Να κλήθηκαν στην εξεταστική για να καταθέσουν υπουργοί Μεταφορών όπως ο Τάσος Μαντέλης (1997-2000) και ο Χρίστος Βερελής (2000-2004) αλλά όχι ο Χρήστος Τριαντόπουλος, υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας την περίοδο του δυστυχήματος που σύμφωνα με τον πρώην Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κώστα Αγοραστό, ήταν αυτός που έδωσε την εντολή για το περίφημο μπάζωμα που -σύμφωνα με το πόρισμα του εμπειρογνώμονα- «μόλυνε» τον χώρο του δυστυχήματος; (Ο κύριος Τριαντόπουλος αρνείται ότι έδωσε την εντολή, στην εξεταστική ο κύριος Αγοραστός επικαλέστηκε το δικαίωμα της σιωπής ως κατηγορούμενος.)
• Να μην κλήθηκε στην εξεταστική ο πρόεδρος των μηχανοδηγών, Κώστας Γενηδούνιας, που λίγες μόνο ώρες ώρες πριν το δυστύχημα είχε καταγγείλει με ανάρτησή του στα σόσιαλ ότι «δε λειτουργεί σηματοδότηση και τηλεδιοίκηση»;
• Να μην κλήθηκε στην εξεταστική ο πρώην πρόεδρος της επιτροπής ETCS, Χρήστος Κατσιούλης, που στην επιστολή παραίτησής του τον Απρίλιο του 2022 είχε καταγγείλει πολλαπλά σημεία μη τήρησης της σύμβασης 717, επισημαίνοντας τους κινδύνους που αυτό συνεπαγόταν;
• Να μην κλήθηκαν, επίσης, ο Γενικός Γραμματέας Μεταφορών, Νίκος Σταθόπουλος, που παραιτήθηκε το 2019 κι ο πρόεδρος του ΟΣΕ, Κώστας Σπηλιόπουλος, που έχει αποστείλει επιστολή στον πρωθυπουργό, η οποία είναι στοιχείο της δικογραφίας;

Αυτά είναι που δεν έγιναν στην εξεταστική. 

Από αυτά που έγιναν, κρατάμε: το ύφος του πρώην υπουργού Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή όταν υποστήριξε ότι «και τα συστήματα άνθρωποι τα διαχειρίζονται» // το μπούλινγκ που κατηγορήθηκε ότι έκανε σε μάρτυρες ο πρόεδρος της επιτροπής, Δημήτρης Μαρκόπουλος, διανθίζοντας την πληθωρική παρουσία του ως enforcer της διαδικασίας // την ομολογία για 210 προσλήψεις εκτός ΑΣΕΠ στον ΟΣΕ, απ’ ότι μάθαμε στην πλειοψηφία τους από την περιοχή των Σερρών // το εξώδικο που απέστειλε στην επιτροπή η οικογένεια του μηχανοδηγού που εξαϋλώθηκε στο δυστύχημα για όσα είπε ο εισηγητής της ΝΔ, Λάζαρος Τσαβδαρίδης.

Στο περιθώριο της εξεταστικής, η πρόεδρος του συλλόγου «ΤΕΜΠΗ 2023» που εκπροσωπεί τις οικογένειες των θυμάτων, Μαρία Καρυστιανού, αποκάλυψε ότι η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη, της είπε όταν την δέχθηκε ότι «αυτά συμβαίνουν» και «να πάει στην Εκκλησία», ενώ ανάλογες αποκαλύψεις έκανε ο Παύλος Ασλανίδης, επίσης πατέρας θύματος, λέγοντας ότι η εισαγγελέας χαρακτήρισε «μικρό ηθικό θέμα» το πώς διαχειρίστηκαν οι αρχές τα προσωπικά αντικείμενα των θυμάτων. Κι επίσης, έχουμε την αποκάλυψη του NEWS 24/7 για την αλλαγή του νόμου για τις υποκλοπές σχετικά με τα «βουβά κινητά» των μηχανοδηγών, αλλά και την απέραντη συνωμοσιολογία που γεννούν τα ίχνη ξυλόλιου που ανιχνεύθηκαν στο σημείο της σύγκρουσης και γεννούν ερωτηματικά για το φορτίο της εμπορευματικής αμαξοστοιχίας. 

Στα Τέμπη έχασαν τη ζωή τους 57 συμπολίτες μας, στην πλειοψηφία τους νέοι άνθρωποι, άνθρωποι της διπλανής μας πόρτας. Είναι ένα ακόμα συλλογικό τραύμα που φυσικά δεν έχει επουλωθεί, όπως δείχνουν οι περισσότερες από 700.000 υπογραφές στο ψήφισμα για ενεργοποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Δεν είναι το ναυάγιο στην Πύλο για να καλυφθεί πίσω από κατηγορίες σε διακινητές, ΜΚΟ, αναφορές στην ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική και διακριτική επίκληση στα κατώτερα ένστικτα της ξενοφοβίας. Δεν είναι σκάνδαλο υποκλοπών για να υποτιμηθεί ως «αυτά παντού γίνονται» και «ποιος ασχολείται με τις παρακολουθήσεις;». 

Το δυστύχημα στα Τέμπη είναι μια μεγάλη εθνική τραγωδία. Αλλά πριν απ’ αυτό ήταν, και παραμένει, έγκλημα. Μπορούμε να αντέξουμε την μη απόδοση ευθυνών;  Γιατί πιθανή συγκάλυψη θα σημαίνει ότι έχουμε περάσει οριστικά στο τρίτο στάδιο της σχέσης μας με ένα κράτος-παράγκα.

Πρώτα έρχεται η συνειδητοποίηση, μετά η ντροπή, στο τέλος η αποδοχή. 

ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ ΣΤΑ ΤΕΜΠΗ; Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ ΣΕ 5’