ΜΑΙΛΟΝΤ ΣΤΟ NEWS 24/7: “ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΤΟΥ GAME OF THRONES ΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΑΝ ΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ”

Σε πρόσφατο κείμενο για την εξαιρετική σειρά The Bear μιλούσαμε αναλυτικά για την έλξη που ασκεί η foodie κουλτούρα στο σημερινό μας κόσμο, με την κόλαση της κουζίνας, το φαγητό ως ουσία αλλά και στυλ, την τεχνική, τη λεπτομέρεια, την εμμονή.

Δεν πέρασε λίγος καιρός και είμαστε ξανά εδώ μαζί: Στο The Menu (που κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Feelgood Entertainment) το ρεστοράν είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Ένα μάτσο ευκατάστατοι θαμώνες και μη, επισκέπτονται ένα απομονωμένο νησί όπου ο ιδιοφυής και αναγνωρισμένος σεφ Σλόβικ (Ρέιφ Φάινς) πρόκειται να τους παρουσιάσει το concept δείπνο της ζωής του.

Ανάμεσά τους η Μάργκο της Άνια Τέιλορ-Τζόι, μια χαμηλότερου εισοδήματος κοπέλα που βρέθηκε εκεί ελαφρώς από σπόντα, και ο Τάιλερ του Νίκολας Χουλτ, ο οποίος βγάζει τον Σλόβικ θεό ό,τι παλαβό κι αν κάνει και φωτογραφίζει τα φαγητά του παρά τις σαφείς οδηγίες να μην το κάνει κανένας.

Καθώς όμως τα πιάτα αρχίζουν να έρχονται το ένα μετά το άλλο, αρχίζουν κι οι υποψίες πως κάτι δεν πάει καθόλου καλά με αυτό το δείπνο. Τι κρύβει τελικά αυτό το μενού;

Τις απαντήσεις έρχεται να δώσει ο σκηνοθέτης Μαρκ Μάιλοντ, που γνωρίσαμε καλύτερα χάρη στη δουλειά του στις σειρές Game of Thrones και Succession– ναι, ο Μαρκ Μάιλοντ είναι πράγματι ο σκηνοθέτης του εκπληκτικού φινάλε της 3ης σεζόν του Succession.

Πώς συνδέονται όμως τελικά το Μενού, το Succession, ο Μπουνιουέλ, ο Μπονγκ Τζουν-χο και το food porn, με εστιατόρια που ανακάλυψε ο Μάιλοντ χάρη στους showrunners του Game of Thrones; Βρήκαμε τον σκηνοθέτη μέσω Zoom για να μας λύσει όλες τις απορίες– για μια ταινία που γεννά πολλές από αυτές.

Αρχικά, τι εμπειρία έχεις σε high end ρεστοράν; Είχες και φρικτά φαγητά; Με δεδομένο ότι μπορεί να υπάρχει κάτι πολύ προσποιητό σε αυτή την όλη εμπειρία. Ένας στόμφος. Αυτό ήταν κάτι που υπογραμμίζει κι η ταινία.
Δεν είχα ποτέ αληθινά κακή εμπειρία, απλά δεν ήμουν ποτέ άνετος σε όλα αυτά. Πάντα ένιωθα άβολα και δεν απολάμβανα αυτή την εξεζητημένη επιμέλεια της εμπειρίας. Όταν δούλευα στο Game of Thrones, κι ήμουν εκεί για 3 χρόνια, πάντα ζήταγα υποδείξεις από τον Νταν και τον Ντέιβιντ όσο ήμασταν στην Ευρώπη, γιατί ήταν μεγάλοι foodies. Μου πρότειναν εστιατόρια με αστέρια Μισελέν, και πάντα ήταν υπέροχο να αράζουμε εκεί, αλλά πάντα ένιωθα άβολα στα ρεστοράν αυτά. Οπότε αυτός υποθέτως ήταν ένας από τους λόγους που όταν πήρα το σενάριο αμέσως συνδέθηκα με αυτή την ματιά στο στυλ αντί ουσίας.

Η ταινία μιλά για το εξεζητημένο ενάντια στην τέχνη για τις μάζες. Πώς διαχειρίζεσαι ένα πιο εξεζητημένο καλλιτεχνικό προϊόν που θες να απευθυνθεί στις μάζες αλλά και στην ελίτ; Τι μπορεί να κάνει δηλαδή κάποιος αν θέλει να φτιάξει ένα χάμπουργκερ που να είναι όμως και γκουρμέ;
Ω, ναι, πώς ταιριάζεις και τα δύο, ε; Υποθέτω αυτό είναι το δίλημμα του σεφ Σλόβικ, ποτέ δεν κατάφερε να βρει τον τρόπο να ταιριάξει αυτά τα δύο. Η όλη διαδικασία πάντως τείνει να είναι όλο και πιο αποκομμένη από τον πραγματικό κόσμο, κι αυτό είναι που προσπαθούμε να σχολιάσουμε. Στη Νέα Υόρκη για παράδειγμα, που βρίσκεις κάθε είδους εξεζητημένη κουλτούρα, τείνει να είναι όλο και πιο ελιτίστικη.

Εγώ προσωπικά ελπίζω το Succession να μην μοιάζει με ελιτίστικη σειρά, είναι για ελιτιστές χαρακτήρες φυσικά αλλά ελπίζω το γράψιμο και το γύρισμα να είναι παντελώς προσβάσιμα. Και το ίδιο με το Menu. Έχει ζητήματα που ήθελα να ερευνήσω, όπως αυτό της ερώτησης. Δεν ξέρω πώς παντρεύει κανείς αυτά τα δύο. Αν το ήξερε ο Σλόβικ θα το είχε βρει, κι εγώ δε θα είχα αυτή τη δουλειά!

Υπάρχει γενικά μια απόλαυση μάλλον στο να βλέπεις πλούσιους και ισχυρούς να υποφέρουν;
Ναι υποθέτω είναι εύκολο ε; Το όλο «φάτε τους πλούσιους». Αλλά είναι κάπως εύκολος στόχος, δεν είναι η προσέγγισή μου. Έχω κάποιους φρικτούς πλούσιους χαρακτήρες στο Succession και στο Menu αλλά η προσέγγισή μου είναι πιο ανθρώπινη. Αγαπώ τους προβληματικούς χαρακτήρες και αγαπώ να προσπαθώ να τους καταλάβω και να βρω πλαίσιο ανάγνωσης για τη συμπεριφορά τους. Και όπου είναι δυνατόν, να βρω μια ευαισθησία και να έχω ενσυναίσθηση για αυτούς, μέχρι που νιώθω προστατευτικά απέναντί τους κιόλας, περιέργως.

Ο Εξολοθρευτής Άγγελος ήταν μια ταινία που έδωσε μεγάλη έμπνευση για να κάνω το Menu. Στην ταινία του Μπουνιουέλ οι παγιδευμένοι καλεσμένοι έχουν μια σταδιακή αίσθηση ενοχής και των ελαττωμάτων τους ως χαρακτήρες. Αγαπώ το αντίστοιχο ταξίδι που έχουμε στην ταινία μας με τον Σλόβικ και τους πελάτες. Είναι ένα πολύ σκοτεινό ταξίδι αλλά από την άλλη μπορείς να το δεις ως ταξίδι προς την επιφοίτηση, σε μια υπέρβαση των ανθρώπινων ελαττωμάτων μας. Δεν το βλέπω δηλαδή απαραίτητα ως «eat the rich» όλο αυτό. Μου αρέσει να κάνω πλάκα μαζί τους φυσικά, αλλά είναι πιο διασκεδαστικό να προσπαθώ να καταλάβω τη συμπεριφορά τους. Τι ρόλο παίζει το εγώ τους ώστε να γίνουν έτσι, εξαρχής.

Μια που αναφέρεις την ταινία του Μπουνιουέλ, ήθελα να πω ότι το αγαπημένο μου πράγμα στο Succession είναι το πώς αφήνεις ένα μάτσο χαρακτήρες σε κάποιο διαφορετικό αποκλεισμένο setting κάθε φορά και τους αφήνεις να μπλεχτούν μεταξύ τους, να δεις τι θα γίνει. Αυτό είναι κάτι που ισχύει και για το Menu προφανώς. Πώς χορογραφείς το καστ σε τέτοιες καταστάσεις κλειστές, με περιορισμένους χώρους; Είναι σαν μικρές όπερες, κάπως.
Αγαπώ την ερώτησή σου, είναι οξυδερκής γιατί ακριβώς αυτό κάνουμε στο Succession. Στο δωμάτιο των σεναριογράφων πολλές φορές η αποστολή είναι το πώς θα παγιδεύσουμε αυτούς τους χαρακτήρες σε έναν χώρο ή ένα περιβάλλον ώστε απλώς να συγκρούονται εδώ κι εκεί, και μεταξύ τους, να αναπηδούν στους τοίχους που λέει ο λόγος. Υπάρχει δυνητικά τεράστιο περιθώριο για δραματική σύγκρουση αλλά και σπίθα κωμωδία από αυτό το στήσιμο.

Τεράστια έμπνευση ήταν το Parasite, ο τρόπος που ο Μπονγκ χρησιμοποιεί την αρχιτεκτονική του χώρου τον κάνει όπλο. Δημιουργεί αυτή την απειλητική ένταση και την κωμωδία, που ήταν φοβερό να το βλέπεις.

Το Menu καθώς επίσης διαδραματίζεται σε ένα δωμάτιο, είναι τεράστια ευκαιρία να παγιδεύσεις του χαρακτήρες με τόση σύγκρουση και τόση ενέργεια και τόσο μεγάλες δυνατότητες για σκοτεινή κωμωδία. Και με τρομερή ενέργεια, κάτι παράδοξο καθώς βρίσκονται σε ένα μόνο χώρο και συνήθως καθιστοί. Ήταν πρόκληση το να διατηρήσω μια κινηματογραφική αίσθηση και κινητική ενέργεια όταν είναι άνθρωποι καθιστοί για τόση ώρα.

Τεράστια έμπνευση ήταν το Parasite, ο τρόπος που ο Μπονγκ χρησιμοποιεί την αρχιτεκτονική του χώρου τον κάνει όπλο. Δημιουργεί αυτή την απειλητική ένταση και την κωμωδία, που ήταν φοβερό να το βλέπεις. Αυτό ενέπνευσε πολλές επιλογές μας και δούλεψα μαζί με τον σκηνογράφο Ίθαν Τόντμαν ώστε να σιγουρευτώ ότι αυτός ο χώρος, στη σύνδεση μεταξύ κουζίνας και χώρου εστίασης, τη σύνδεση με τη φύση, με τον ωκεανό έξω από το παράθυρο, ότι όλοι αυτοί οι χώροι έπρεπε να είναι δυναμικοί αλλά παρόλαυτά να έχουν τους χαρακτήτες παγιδευμένους μέσα τους.

Αυτή είναι η πρώτη σου ταινία μετά από χρόνια στην τηλεόραση. Γιατί ήταν αυτή η ταινία που σε τράβηξε πίσω;
Αποφάσισα πριν 10 χρόνια να προσπαθήσω να είμαι πιο τολμηρός με τις επιλογές που έκανα. Ήμουν σε μια ασφαλή ζώνη με την κωμωδία οπότε άρχισα να επιλ΄γω πρότζεκτ που με τρόμαζαν. Αυτό με έσπρωξε στο Game of Thrones και το Succession. Θα έκανα άλλο φιλμ αν ήταν κάτι για το οποίο ένιωθα τρελό πάθος και δε μπορούσα να το αρνηθώ. Κάτι που να ένιωθα πως ήμουν ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που θα μπορούσα να το κάνω.

Γνώρισα τον [συν-σεναριογράφο] Γουίλ Τρέισι δουλεύοντας μαζί στο Succession, μου έστειλε το σενάριο και κατευθείαν σκέφτηκα πως θα ήμουν το σωστό άτομο. Παρόλο που με τρόμαξε, γιατί ήταν για ένα χώρο για τον οποίο ήξερα πολύ λίγα πράγματα τότε. Αλλά υπήρχε αυτό το τρίγωνο σάτιρας, κωμωδίας και τρόμου που είχε πολύ μικρό περιθώριο ευστοχίας, αλλά μπορούσα κατευθείαν να νιώσω πως θα ήταν αδύνατον να πω όχι.

Πώς δούλεψες για αυτή την ισορροπία;
Ειλικρινά δεν έχω ιδέα. Υπάρχει αυτή η παλιά ατάκα του Σίντνεϊ Πόλακ που λέει ότι πρέπει βασικά να είμαστε όλοι σίγουροι ότι κάνουμε την ίδια ταινία. Στις πρόβες λοιπόν μίλαγα πολύ με τους ηθοποιούς, και ο Εξολοθρευτής Άγγελος ήταν για όλους σημείο αναφοράς. Μέχρι να φτάσουμε στο σετ μιλούσαμε όλοι την ίδια γλώσσα κι απλώς κάναμε μικρές βελτιώσεις καθώς ερευνούσαμε τους χαρακτήρες.

Ο ήρωάς μου είναι ο Ρόμπερτ Όλτμαν και το πώς δουλεύει με ηθοποιούς, όλοι έχουν μικρόφωνα, αυτοσχεδιάζουν, πατάνε ο ένας στα λόγια του άλλου, οπότε προσπαθώ κι εγώ να εισάγω λίγο νατουραλισμό σε αυτό τον κόσμο και ξέρω πως οι ηθοποιοί αντιδρούν πολύ θετικά σε αυτό. Είναι σαν παιχνίδι, γιατί κάθε λήψη έχει κάτι διαφορετικό. Είναι σα να δοκιμάζω διάφορα υλικά κι απλά έχω ένα αίσθημα για το πότε ο τόνος είναι σωστός.

Αργότερα στο μοντάζ υπήρξε κάτι που έκανε καλό στην ισορροπία του φιλμ. Όταν τελειώσαμε, νιώσαμε πως έλειπε κάτι, και συγκεκριμένα δεν είχαμε πολύ από το food porn του Τάιλερ. Πήγαμε λοιπόν και γυρίσαμε μια ντουζίνα πλάνα με πανέμορφα foor porn πλάναι. Και με το που τα έβαλα στο μοντάζ, το όλο πράγμα απλά αναδείχθηκε όλο. Η ισορροπία των υλικών ήταν απλά σωστή.

Ο Τάιλερ που ανέφερες, ο χαρακτήρας του Νίκολας Χουλτ δηλαδή, είναι πολύ κεντρικός γιατί από εκεί περνάει όλη η food culture εμμονή του κοινού. Πώς δούλεψες με τον ηθοποιό;
Βρήκαμε μια ιστορία για τον χαρακτήρα μαζί με τον Νικ που ήταν θεμελιώδης ακόμα κι αν ποτέ δεν εμφανίστηκε στο τελικό σενάριο. Τον είδαμε ως κάποιον μοναχικό τύπο, που ήθελε πολύ να ταιριάξει, που έβλεπε την foodie κουλτούρα ως ευκαιρία να αγκιστρωθεί από κάπου και να ανήκει. Η αξία που δίνουμε στον εαυτό μας είναι εξάλλου ένα μοτίβο που διατρέχει το φιλμ. Όπως κι η αναζήτηση του ανήκειν.

Όταν φέρνουμε τους χαρακτήρες κοντά στη γη με ένα αίσθημα πάθους, αυτό παραδόξως επιτρέπει στην κωμωδία να βγει προς τα έξω. Το ίδιο συμβαίνει και με τον χαρακτήρα του Ρέιφ. Όταν μπολιάζεις τον χαρακτήρα με μια αίσθηση καλλιτεχνικού πόνου αλλά και μίσους για τον εαυτό του και για τις επιλογές του, βρίσκεις τον δρόμο σου προς την κωμωδία. Είναι μια συμβιωτική σχέση ανάμεσα στον πόνο και την κωμωδία. Ήταν μια υπέροχη άσκηση για όλους μας.

Η Άνια Τέιλορ-Τζόι γιατί πίστευες ότι ταιριάζει στον πρωταγωνιστικό ρόλο;
Απλά κάποιους ηθοποιούς τους βλέπεις κάποια στιγμή στη ζωή σου και σκέφτεσαι κατευθείαν πως θα κάνουν μπαμ. Είδα το Witch και βρήκα πως υπήρχε ένας μαγνητισμός σε αυτήν, έγινα κατευθείαν φαν κι είδα όλη τη δουλειά της. Ο πρώτος που ήρθε στο καστ ήταν ο Ρέιφ γιατί εγώ κι οι συγγραφείς τον είχαμε στο μυαλό μας ήδη από την ανάπτυξη του σεναρίου. Όταν ήρθε ο Ρέιφ η πρόκληση ήταν να βρούμε κάποιο νέο ηθοποιό που μπορούσε να ακολουθήσει, γιατί η καρδιά του φιλμ είναι οι σκηνές με τους δυο τους, με την Μάργκο και τον σεφ Σλόβικ. Η σύγκρουση και η σύνδεση μεταξύ τους.

Έπρεπε λοιπόν η Μάργκο να μοιάζει ισάξιά του, ήθελα κάτι πολύ δυνατό, μια παρουσία που ελέγχει την οθόνη. Η Άνια έχει μια άγρια εξυπνάδα και ένστικτο κι η παρουσία της στην οθόνη είναι απίστευτη. Και είχα βγει νοκ άουτ κι από το Queen’s Gambit όπως όλος ο κόσμος, από το πώς απλά κρατά την οθόνη δική της ξεχειλίζοντας από ενέργεια και εσωτερικό αναλογισμό. Που είναι ακριβώς ό,τι χρειάζεται ο χαρακτήρας μας στο Menu. Ήταν η τέλεια ηθοποιός για τον ρόλο.

Πώς δημιουργήθηκαν τα μενού και τα πιάτα για την ταινία;
Πήραμε στοιχεία στη δημιουργία των πιάτων και στον σχεδιασμό τους από τα σπουδαία ρεστοράν σε όλο τον κόσμο. Κάναμε εκπαίδευση με όλους τους μάγειρες στην κουζίνα, που όλοι τους δουλεύουν κέτερινγκ, ώστε όλοι να κάνουν το σωστό πράγμα ανά πάσα στιγμή προς τη δημιουργία του επόμενου πιάτου.

Στυλίστες φαγητού έκαναν διάφορες εκδοχές για το κάθε φαγητό. Βλέπαμε ας πούμε ένα και λέγαμε πως μπορεί να είναι πιο τρισδιάστατο, να απλώνεται πιο πολύ, κι έβγαινε ξανά με άλλο ντιζάιν. Ήταν μια τέλεια δημιουργική διαδικασία. Επειδή η σεφ Ντομινίκ Κρεν που μας συμβούλεψε δημιουργεί εγγενώς συναισθηματικά ζεστά πιάτα, ενώ του Σλόβικ είναι όλα συναισθηματικά κρύα και νεκρά. Οπότε έπρεπε να βάλουμε τους εαυτούς μας στη θέση του Σλόβικ και να πούμε, πώς θα δημιουργούσε αυτός το κάθε πιάτο; Ήταν πολύ διασκεδαστικό αυτό.

Στυλίστες φαγητού έκαναν διάφορες εκδοχές για το κάθε φαγητό. Βλέπαμε ας πούμε ένα και λέγαμε πως μπορεί να είναι πιο τρισδιάστατο, να απλώνεται πιο πολύ, κι έβγαινε ξανά με άλλο ντιζάιν. Ήταν μια τέλεια δημιουργική διαδικασία.

Ο χαρακτήρας του Ρέιφ Φάινς είναι εδώ κάτι μεταξύ ροκ σταρ και δικτάτορα. Έχει ενδιαφέρον ότι οι σεφ αυτή τη στιγμή κυριαρχούν στο σταρ σίστεμ.
Ναι, έχει πλάκα ότι αποθεώνουμε τον σεφ μέσα από τα μάτια του Τάιλερ, τον κοιτάμε να παίζει με τα οργανικά υλικά της ίδιας της ζωής υπό μία έννοια. Η ιδέα του σούπερ σεφ ως ροκ σταρ αναρωτιέμαι γιατί άργησε τόσο πολύ να συμβεί, για να είμαι ειλικρινής. Σε κάθε τέχνη έχουμε αυτή τη μορφή σταρ, σούπερ μόντελ, σούπερ ροκ σταρ… μόνο πρόσφατα συμβαίνει με την κουζίνα. Αναρωτιέμαι αν συνδέεται με το ότι σε πιο αναπτυγμένες χώρες άνθρωποι έχουν περισσότερο εισόδημα.

Δουλεύοντας αυτό τον χαρακτήρα με τον Ρέιφ, καταλήξαμε στην προσέγγιση ενός καλλιτέχνη βυθισμένου στον πόνο που έψαχνε τρόπο να τον απαλύνει. Μισεί τον εαυτό του για τις επιλογές που έκανε, το πώς το εγώ του τον έφερε σε αυτές τις αποφάσεις, να φτάσει δηλαδή σε ένα απομονωμένο μέρος τόσο μακριά από εκεί που ξεκίνησε και δίχως να μπορεί να βρει τον δρόμο πίσω. Δεν θα τον σκεφτόμουν περιέργως ποτέ ως εγγενώς βίαιο άτομο, αλλά έναν άνθρωπο βουτηγμένο μέσα στον πόνο.

Ποιο είναι το καλύτερο fine dining που έχεις φάει ποτέ;
Αυτό που αποζητώ περισσότερο, επειδή μένω Αμερική τώρα, είναι ένα pasty. Ένα τοπικό φαγητό, σαν μίξη ζύμης και κρέατος που όμως εκεί που μεγάλωσα εκεί, στην επαρχιακή Αγγλία αυτό ζητάμε. Στο Game of Thrones είχαμε πάντα τέλεια φαγητά αλλά δεν ήμουν άνετος με όλα αυτά. Είχα λατρέψει κι ένα ρεστοράν στη βόρεια Ισπανία, στα βουνά, ενός άντρα που βάζει στο γκριλ τα πάντα, εδώ και 30 χρόνια. Δεν θυμάμαι πώς το λένε, με τίποτα! [γελάει]

Με αφορμή το Menu, πώς νιώθεις όταν βλέπεις πλούσιοιυς να ξοδεύουν περιουσίες σε φαγητό;
Δεν μπορώ να κάνω κήρυγμα επί του θέματος, στο πού ξοδεύουν οι άνθρωποι τα λεφτά τους. Φυσικά το όλο σύστημα, ότι πρέπει να δημιουργήσουμε ένα μπουκάλι κρασί 10.000 ευρώ επειδή πρέπει να νιώσουν οι πλούσιοι ότι παίρνουν αξία από κάτι… είναι φαιδρό.

Από την άλλη πώς θα αρχίσω να κουνάω το δάχτυλό μου; Είμαι ένας καλοπληρωμένος σκηνοθέτης, έχω το προνόμιο ενός 50άρη λευκού άντρα, το να αρχίσω λοιπόν να κρίνω θα ήταν υποτκριτικό. Γι’αυτό και, παρόλο που μου αρέσει να υποδεικνύω τον παραλογισμό μιας κουλτούρας που επιτρέπει σε όλα αυτά να υπάρχουν, δεν μπορώ να κάνω κήρυγμα.

Γι’αυτό και στο Menu και στο Succession προσεγγίζω τον παραλογισμό σε ανθρώπινο επίπεδο. Πού μπαίνει το «εγώ», ποιες είναι οι επιλογές, τι χρειάζεται το σύστημα για να παραμείνει σε λειτουργία… παρά ευθέως να κάνω επίθεση. Δεν είναι αυτός ο τρόπος μου.

Το Μενού (The Menu) κυκλοφορεί στις αίθουσες από την Feelgood Entertainment.