ΜΑΝΤΕΨΕ ΣΕ ΠΟΙΑ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ

O Άντονι Φάουτσι είναι ενδεχομένως ο πιο αναγνωρίσιμος άνθρωπος του πλανήτη, ως “αυτός που ενημερώνει με εγκυρότητα και συνέπεια επί όσων αφορούν τον Covid-19”. Η αλήθεια είναι ότι είχε βοηθήσει και ο Ντόναλντ Τραμπ να κερδίσει ο Φάουτσι τον κόσμο που πραγματικά ήθελε να ενημερώνεται για το δολοφονικό ιό -με τις διαρκείς αμφισβητήσεις όσων είχε να καταθέσει ο επιστήμονας.

Προηγουμένως ο 81χρονος είχε επαινεθεί ευρέως από την επιστημονική κοινότητα, για τη σημαντική συνεισφορά του στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ανταποκρίνεται το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα στους ανοσοκατασταλτικούς παράγοντες -ενώ μπορούσε να εξηγεί απλά και κατανοητά τους σύνθετους μηχανισμούς Σύμφωνα με την Britannica, το αυτό ίσχυσε και για το ρόλο που έπαιξε στην ανάπτυξη θεραπειών για ασθένειες όπως η οζώδης πολυαρτηρίτιδα, ενώ ήταν διάσημος και για τη θεμελιώδη έρευνα του σχετικά με τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV). Ως αρχιτέκτονας του Emergency Plan for AIDS Relief που δημιουργήθηκε το 2003, εκτιμάται πως έσωσε εκατομμύρια ζωές έκτοτε. Βασίστηκε στο να ακούει ό,τι είχαν να πουν οι ασθενείς, όπως τους φρόντιζε.

Τα πειράματα στα ζώα

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι πως ως διευθυντής του Νational Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID -ένα από τα 27 ινστιτούτα και κέντρα της National Institutes of Health) από το 1984, είναι υπεύθυνος για διάφορες μελέτες που σχετίζονται με κακομεταχείριση ζώων και εντόμων, αλλά και βίαιες μεταχειρίσεις, αλλά και ευθανασία. Ένα γκρουπ επικριτών του είχε τονίσει ότι είχε εγκρίνει έξοδο άνω του 1.000.000 δολαρίων “για να δηλητηριάσει κουτάβια beagle και να τους κόψει τις φωνητικές χορδές”. Ακόμα δεν έχει τοποθετηθεί ο ίδιος επ’ αυτού.

Η NIAID εξέδωσε ανακοίνωση Τύπου, σύμφωνα με την οποία η φωτογραφία που κυκλοφόρησε και είχε beagles σε άθλια κλουβιά, δεν αφορούσε project που λάμβανε χρηματοδότηση από τον οργανισμό. “Όλα τα ζώα που χρησιμοποιούνται σε έρευνα που χρηματοδοτείται από το National Institutes of Health προστατεύονται από νόμους, κανονισμούς και πολιτικές, για να διασφαλιστεί ο μικρότερος δυνατός αριθμός προβλημάτων και η μεγαλύτερη δυνατή δέσμευση για την ευημερία τους” κατέληγε η ανακοίνωση. Το επόμενο ‘κατηγορώ’ είχε να κάνει με πείραμα σε εγκεφάλους πιθήκων, με στόχο την πρόκληση και τη μεγέθυνση του φόβου. Η NIAID και πάλι διευκρίνισε ότι “ο κύριος Φάουτσι δεν εμπλέκεται και δεν έχει ποτέ εμπλακεί σε αυτήν τη μελέτη”.

Έλεγε πως ο Covid-19 είναι τεράστια απειλή όταν φαινόταν εξόχως περιορισμένος

Στα τέλη του Γενάρη του 2020, όταν ήταν ακόμα Πλανητάρχης ο Τραμπ, ο Φάουτσι είχε χαρακτηρίσει τον κορονοϊό ως “πρόκειται για τεράστια απειλή” των Αμερικανών, εξηγώντας ότι εκείνη τη χρονική στιγμή ο κίνδυνος ήταν χαμηλός, πριν τονίσει πως πρόκειται για εξελισσόμενη κατάσταση, που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους οι υπάλληλοι δημόσιας υγείας”.

Είχε προσθέσει και ότι “ο κορονοϊός μπορεί να γίνει παγκόσμια πανδημία, που θα έχει σημαντικές επιπτώσεις για τις ΗΠΑ”. Το Μάρτιο του ίδιου έτους προέβλεψε πως το ποσοστό θανάτων θα πλησιάσει στο 1% (στα τέλη του Σεπτέμβρη ξεπέρασαν τους 200.000) και εξήγησε πως είναι δέκα φορές πιο σοβαρό από το 0.1% της εποχικής γρίπης.

Τότε έλεγε πως δεν ήταν αναγκαία η χρήση μάσκας (ή όποιου άλλου καλύμματος προσώπου), αλλά όποιος ήθελε να τη φορέσει θα ήταν για καλό του, πριν προβλέψει ότι θα δημιουργηθούν ελλείψεις σε χειρουργικές μάσκες “που είναι απαραίτητο για τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας”. Σύντομα προέκυψε πρόβλημα με τις προμήθειες. Τον Απρίλιο του 2020 επέμεινε για τη σημασία της χρήσης μάσκας, όταν ο CDC έλεγε πως είναι περιττή και όταν τον ρώτησαν για την κοινωνική απόσταση και τις εντολές παραμονής στο σπίτι, σχολίασε ότι “έπρεπε να αποφασιστούν νωρίτερα, για να σωθούν περισσότερες ζωές”.

Όλα αυτά δεν ήταν τότε ο κανόνας, αλλά η εξαίρεση, με συνέπεια να γίνει ο 81χρονος επιστήμονας, ανοσολόγος, με πενήντα χρόνια προϋπηρεσίας στον τομέα της δημόσιας υγείας στόχος του Τραμπ και των Ρεπουμπλικάνων(τον χαρακτήριζαν κινδυνολόγο), με το #FireFauci να τρεντάρει στα social media. Ο ίδιος δέχθηκε και απειλές κατά της ζωής του, ενώ όπως αποκάλυψε σε συνέντευξη, παρενοχλούνταν και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του. Όταν τον Ιούνιο του 2020 οι Αμερικανοί είχαν ξεχυθεί στους δρόμους, για να διαμαρτυρηθούν επί όσων επέβαλε η κυβέρνηση (ως κανόνες προστασίας), ο Φάουτσι προειδοποιούσε πως δημιουργούν την τέλεια συνθήκη για την εξάπλωση του ιού.

Όσο του επιτίθονταν με ό,τι μέσο διέθεταν οι συνωμοσιολόγοι, τόσο επέμενε σε επιστημονικά δεδομένα και πληροφορίες “γνωρίζοντας πως κάνω πολλούς να αισθάνονται άβολα”, όπως είχε πει σε συνέντευξη του στο Fox News Sunday.

Συνέχισαν να του επιτίθενται, αλλά μάντεψε τι έγινε: τον Ιούλιο του 2020 ο Τραμπ δήλωσε πως ο Φάουτσι έκανε πολλά λάθη και έδωσε μια λίστα, από την οποία έλειπαν κάποιες λεπτομέρειες, που θα έλεγες ότι κάνουν τη διαφορά. Για παράδειγμα, είχε πει το Φλεβάρη του 2020 πως “στην παρούσα φάση δεν υπάρχει ανάγκη να αλλάξει κάτι από όσα κάνουμε κάθε μέρα”. Είχε προσθέσει όμως, και ότι “ο κίνδυνος θα αλλάξει όταν αρχίσει ο ιός να μεταδίδεται στην κοινότητα. Τότε ο ιός μπορεί να γίνει τεράστια έξαρση στη χώρα”. Αυτά δεν δημοσιεύτηκαν.

Τη σήμερον ημέρα, ο γιος φαρμακοποιών που ήταν αρχηγός της ομάδας μπάσκετ του high school του, στο Μανχάταν και έχει υπηρετήσει έξι διαφορετικούς Πλανητάρχες (ξεκινώντας από τον Ρόναλντ Ρίγκαν) επιλέχθηκε από τον Τζο Μπάιντεν και για επικεφαλής ιατρικός σύμβουλος του.

Στις αρχές του Οκτώβρη, είχε ενημερώσει τους Αμερικανούς πολίτες πως θα προέκυπτε νέο στέλεχος, εφόσον επέτρεπαν στον ιό να κυκλοφορεί. Για την ακρίβεια, είχε πει ότι “εφόσον ο ιός κυκλοφορεί ελεύθερα στο περιβάλλον, στην κοινωνία και περνάει από άτομο σε άτομο, δεδομένου ότι αναπαράγεται συνεχώς δίνει στον εαυτό του άφθονες ευκαιρίες να μεταλλαχθεί. Όταν του δίνουμε αυτήν τη δυνατότητα, αργά ή γρήγορα θα προκύψει συσσώρευση μεταλλάξεων που θα οδηγήσουν σε μια ακόμα παραλλαγή. Για αυτό λέμε ότι η καλύτερη τακτική είναι να μην αφήσουμε στον ιό να εξαπλωθεί ελεύθερα”. Τον αφήσαμε και ζήσαμε το στέλεχος ‘όμικρον’.

Πάμε τώρα, στην τελευταία επισήμανση του γιατρού -που αν μη τι άλλο ξέρει τι λέει-, η οποία έγινε στο online World Economic Forum του Νταβός, όπου ‘εμφανίστηκε’ τη Δευτέρα 17/1. Εκεί ενημέρωσε ότι η πανδημία έχει πέντε στάδια. Σε ποιο είμαστε, έπειτα από δυο χρόνια; Πριν σου πω, θα σου ζητήσω να φανείς ψύχραιμος/ψύχραιμη.

Είμαστε ακόμα στο πρώτο στάδιο της πανδημίας.

“Η πραγματικά πανδημική φάση είναι όταν επηρεάζεται ολόκληρος ο πλανήτης πολύ αρνητικά. Κάτι που ισχύει στην περίπτωση μας, τη δεδομένη χρονική στιγμή”. Τι μας περιμένει στη συνέχεια;

Επιβράδυνση

“Μετά το πρώτο στάδιο, έρχεται η επιβράδυνση. Δηλαδή, η μείωση στον αριθμό των νέων επιβεβαιωμένων κρουσμάτων. Τα περιστατικά της ‘όμικρον’ αυξήθηκαν κατακόρυφα και στη συνέχεια ‘έπεσαν’ σε αρκετές χώρες, όπου έφτασε η παραλλαγή. Στη Νότιο Αφρική από όπου ξεκίνησε το τέταρτο ‘κύμα’ της πανδημίας με την ‘όμικρον’, διήρκεσε συνολικά τρεις εβδομάδες. Χαρακτηριστικό είναι και ότι οι νοσηλείες στη Μεγάλη Βρετανία άρχισαν να μειώνονται, έπειτα από ένα μήνα σχεδόν κάθετης αύξησης”.

Μοντελοποίηση δείχνει πως μπορεί να προκύψει νέο κύμα ‘όμικρον’ το καλοκαίρι (όταν θα αυξηθεί η κοινωνική δραστηριότητα και θα έχει εξασθενήσει το ανοσοποιητικό), εν τούτοις δεν αναμένεται η αύξηση που παρατηρήθηκε το Δεκέμβριο. Οι πιο αισιόδοξοι λένε ότι η φυσική ανοσία θα είναι αυτή που θα προκαλέσει τη μείωση των καθημερινών κρουσμάτων. Ο Φάουτσι δήλωσε ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς, για να πούμε τι θα γίνει και ότι πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο εμφάνισης νέου στελέχους.

Είναι ένα ανοιχτό ερώτημα το αν η ‘όμικρον’ θα γίνει ο live εμβολιασμός του ιού -κάτι στο οποίο ελπίζουμε όλοι- ή όχι. Ο λόγος έχει να κάνει με την μεγάλη μεταβλητότητα των νέων παραλλαγών που εμφανίζονται.

Έλεγχος

Η τρίτη φάση της πανδημίας, μετά την επιβράδυνση του ιού, προκύπτει ο έλεγχος. Πολλοί αναφέρονται σε αυτό με τη λέξη ‘ενδημία’. Η ουσία είναι πως ο Covid-19 θα ενσωματωθεί στο ευρύ φάσμα μολυσμαντικών ασθενειών, τις οποίες διαχειριζόμαστε συνήθως -όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα. “Ο έλεγχος σημαίνει ότι τον έχεις πρόχειρο, σε επίπεδο που δεν διαταράσσει την κοινωνία”, διευκρίνισε ο Φάουτσι, “θέλουμε να το πάμε σε ένα επίπεδο που δεν διαταράσσει την κοινωνία και αυτός είναι ο ορισμός μου για το τι σημαίνει ‘ενδημία’: μια παρουσία που δεν προκαλεί αναστάτωση, χωρίς να υπάρχει εξάλειψη”.

Εξέδρασε την ελπίδα να ζήσουμε τον έλεγχο “αλλά αυτό θα γίνει μόνο αν δεν προκύψει άλλη παραλλαγή που καταφέρνει να διαφύγει από την ανοσολογική απόκριση”.

Θα έχεις ενημερωθεί φαντάζομαι, πως η ‘όμικρον’ συμπεριφέρεται σαν επιθετικός που νικά αντίπαλες άμυνες (όταν το ανοσοποιητικό μας προσπαθεί να την σταματήσει). Στην ερώτηση αν ο Covid θα γίνει ενδημικός μέσα στο 2022, ο Φάουτσι απάντησε “δεν ξέρουμε”. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να μην μας εμφανίσει άλλη έκπληξη -σε ό,τι αφορά τη μεταδοτικότητα και τη μολυσματικότητα ή παραλλαγές. Ήμασταν τυχεροί που η ‘όμικρον’ ήταν εξαιρετικά μεταδοτική μεν, αλλά όχι το ίδιο παθογόνος με τη ‘δέλτα’. Βέβαια, ο τεράστιος όγκος των ανθρώπων που μολύνονται υπερισχύει αυτού του μάλλον μικρότερου επιπέδου παθογένειας. Οπότε, πραγματικά πιστεύω ότι είναι ανοιχτό το ερώτημα εάν η ‘όμικρον’ θα είναι ή όχι ο live εμβολιασμός του ιού και ο λόγος είναι η πολύ μεγάλη μεταβλητότητα στις νέες παραλλαγές που εμφανίζονται”.

Εξάλειψη

Ενώ έχουμε ‘φάει’ το γάιδαρο, με το πέρασμα και της τρίτης φάσης, θα φτάσουμε στην εξάλειψη του ιού. Αυτό σημαίνει ότι θα εξακολουθήσει να υπάρχει στον κόσμο, αλλά θα έχει εξαλειφθεί από ορισμένες περιοχές ή χώρες. Κάτι που συμβαίνει με τον ιό HIV και την πολιομυελίτιδα.

Ο Φάουτσι τόνισε ότι ο κόσμος απέχει ακόμα πολύ από αυτό το σημείο, με τον καθηγητή επιδημιολογίας και ιατρικής στο Columbia University, Dr. Wafaa El-Sadr να έχει πει ήδη στο Fortune πως “για πολλούς υπάρχει η ελπίδα ότι θα ξημερώσει η ημέρα που θα ανακοινωθεί αυτή η νίκη. Πως από την επομένη θα ζούμε σε κόσμο χωρίς Covid. Μόνο που αυτό είναι μη ρεαλιστικό και μη εφικτό”.

Τελική εξολόθρευση

Το τελευταίο στάδιο της πανδημίας είναι η εξολόθρευση, που όπως διευκρίνισε ο Φάουτσι είναι σχεδόν αδύνατο να επιτευχθεί. Υποστήριξε ότι υπάρχει μόνο μια περίπτωση μολυσματικής ασθένειας ανθρώπων που έχει εξολοθρευτεί ποτέ και ήταν η ευλογιά, πριν καταλήξει ότι “αυτό δεν πρόκειται να συμβεί με τον Covid-19”.

Διαχειριζόμαστε μια περίπλοκη κατάσταση που κάνει πολύ αόριστο τον ορισμό που είχαμε δώσει στην ανοσία της αγέλης -και την προστασία της κοινότητας, όπου συνδυάζονται αυτοί που έχουν εμβολιαστεί με ανθεκτική προστασία και εκείνοι που έχουν αρρωστήσει και αναρρώσει με επίσης, ανθεκτική προστασία. Ας δούμε όμως, τι έχουμε εμείς: μετά την ασθένεια και την ανάρρωση, η ανοσία εξασθενεί αρκετά γρήγορα. Έχουμε ένα εμβόλιο του οποίου η προστασία επίσης, εξασθενεί γρήγορα και έχουμε και ένα ιό, με την εξαιρετική ικανότητα να μεταλλάσσεται και να αναπτύσσει νέες παραλαγές που ‘διαφεύγουν’ της ανοσολογικής απόκρισης. Αυτό το σενάριο είναι διαφορετικό από όσα έχουμε δει με άλλους ιούς, όπως η ιλαρά που δεν αλλάζει πολύ και προσφέρει σχεδόν δια βίου ανοσία. Το εμβόλιο δε, δίνει δια βίου προστασία. Και αυτός ο συνδυασμός είναι η ιδανική περίπτωση ανοσίας της αγέλης. Κάτι που δεν ισχύει με τον Covid, που είναι εξόχως περίπλοκη κατάσταση”.

“Το νέο φυσιολογικό δεν θα έχει μάσκες παντού και πάντα”

Πώς θα είναι η ζωή μας όταν καταφέρουμε, με τον όποιον τρόπο, να τακτοποιήσουμε τον Covid είναι ερώτηση στην οποία δεν μπορεί να απαντήσει ο Φάουτσι. “Θα πρέπε να βγούμε από την πανδημική φάση για να έχουμε μια εικόνα. Σίγουρα θα δοθεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή στην ικανότητα των αναπνευστικών ιών να εξαπλώνονται. Το νέο φυσιολογικό ελπίζω να περιλαμβάνει και μεγαλύτερο βαθμό σύνδεσης και αλληλεγγύης σε όλο τον κόσμο και πραγματική εταιρική μνήμη για το τι μπορούν να προκαλέσουν οι πανδημίες. Πρέπει να υπάρξουν βελτιώσεις σε ό,τι αφορά την επιστημονική ετοιμότητα, αυτή της δημόσιας υγείας και της ανταπόκρισης της. Αν δεν είχαν γίνει επενδύσεις σε βασική και κλινική έρευνα για δεκαετίες, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε τα αποτελέσματα που απολαμβάνουμε -με πρώτο το εμβόλιο, το οποίο κυκλοφόρησε στους 11 μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.

Ελπίζω και ότι δεν θα συναντήσουμε ξανά την άρνηση των πολιτών να αποδεχθούν τα μέτρα δημόσιας υγείας. Δηλαδή, να μην έχουμε απροθυμία να φορούν μάσκες, να εμβολιαστούν, να ακολουθήσουν όσα διαπιστωμένα μπορούν να σώσουν ζωές. Ελπίζω ότι οι κοινωνίες θα είναι ενωμένες. Όπως ελπίζω και ότι θα υπάρχει πρόσβαση για όλους τους κατοίκους του πλανήτη στην υγειονομική περίθαλψη.

Δεν νομίζω ότι οι άνθρωποι θα κυκλοφορούν με μάσκες όλη την ώρα. Αυτό δεν πρόκειται να είναι κάτι που ο κόσμος θα δεχτεί ως φυσιολογικό. Όλα θα εξαρτηθούν από την ενδημικότητα και το αν το επίπεδο μόλυνσης θα είναι πολύ χαμηλό. Επαναλαμβάνω ότι δεν θα εξαφανιστεί η ασθένεια αυτή. Ελπίζουμε όμως, να φτάσει σε τόσο χαμηλό επίπεδο που δεν θα επηρεάζει την κοινωνία, την οικονομία και τις αλληλελπιδράσεις μας. Για εμένα, αυτό θα είναι το νέο φυσιολογικό”.