ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ 1000 ΛΕΞΕΙΣ: ΑΛΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

O Κόνραντ Σούμαν και ο Πέτερ Λάιμπιγκ γεννήθηκαν με διαφορά ελάχιστων μηνών στην καρδιά του Β Παγκοσμίου Πολέμου στην μαχόμενη για την κατάκτηση του κόσμου Γερμανία. Η πτώση του ναζισμού τους βρίσκει πολίτες δύο διαφορετικών κρατών, ο Σούμαν στην Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και ο Πέτερ Λάιμπιγκ στην Ομοσπονδιακή. Στις 15 Αυγούστου του 1961 οι δύο συνομήλικοι – 19χρόνοι πλέον – θα συνυπήρχαν στο ίδιο σημείο για πρώτη φορά στην ζωή τους.

Ο Πέτερ Λάιμπιγκ ως φωτογράφος κοντά σε ένα φυλάκιο στο Δυτικό Βερολίνο και ο Σούμαν ως μεθωριακός φρουρός στο Ανατολικό Βερολίνο. Ο τελευταίος έχοντας επιδείξει ζήλο και αγωνιστικότητα για τα ιδανικά του σοσιαλισμού βρέθηκε αμέσως μετά τα 18α γενέθλια του στην αστυνομία της Ανατολικής Γερμανίας και λίγο αργότερα του προσφέρθηκε μία θέση στην BePo, την ομάδα που ήταν εξειδικευμένη στην καταστολή εξεγέρσεων, κάτι σαν τα δικά μας “ΜΑΤ” (σ.σ. αλλά ακόμη πιο βίαια και αποτελεσματικά).

Είναι 15 Αυγούστου του 1961. Ο 19χρόνος Σούμαν έχει τοποθετηθεί στην γωνία των οδών Ruppiner και Bernauer όπου εδώ και τρεις ημέρες έχουν ξεκινήσει οι εργασίες για την ανέγερση του Τείχους. Μέχρι εκείνη την περίοδο το διαχωριστικό ανάμεσα στα δύο τμήματα της πόλης ήταν ένα μικρό αγκαθωτό συρματόπλεγμα. Στην απέναντι πλευρά, για να καλύψει φωτογραφικά τις εργασίες, βρισκόταν ο Πέτερ Λάιμπιγκ . Για περισσότερο από μία ώρα παρατηρούσε ένα νεαρό υπαξιωματικό ο οποίος πήγαινε κάτω νευρικά καπνίζοντας το ένα τσιγάρο πίσω από το άλλο. Από την πλευρά του Δυτικού Βερολίνου οι φωνές που έλεγαν Komm’ rüber (έλα απέναντι) πλήθαιναν. Η ώρα περνούσε, τέσσερις το απόγευμα κάποιος φωνάζει «φαίνεται ότι θα πηδήξει». Ο Λάιμπιγκ παίρνει θέση και στρέφει το φακό του πάνω στον Σούμερ. Αυτός πετάει το τσιγάρο, γυρνάει και τρέχει προς το συρματόπλεγμα. Στα πρώτα βήματα του μετά από την υπερπήδηση από το Ανατολικό στο Δυτικό Βερολίνο το PPSh-41 που είχε στο ώμο του θα πέσει κάτω.

Ο Πέτερ Λάιμπιγκ “έχει” την στιγμή όπως και ένας οπερατέρ που βρίσκεται στο ιδιο σημείο. Ο πρώτος θα περάσει στην ιστορία ως ο δημιουργός της φωτογραφίας που έγινε αφίσα σε αρκετά εφηβικά δωμάτια υπό τον τίτλο «Το άλμα προς την ελευθερία» και ο Σούμερ ως ο πρώτος Ανατολικογερμανός που πέρασε στην απέναντι πλευρά για να γίνει σύμβολο ηρωισμού για τους Δυτικούς και πρότυπο προδοσίας για τους πάλαι ποτέ συμπατριώτες του.

«Στα πέριξ τριγύριζαν αρκετοί άνθρωποι και αυτό ήταν καλό γιατί αποσπούσαν την προσοχή των συναδέλφων μου. Προτού πηδήξω κατάφερα να αλλάξω το γεμάτο αυτόματό μου με ένα άδειο. Ετσι θα ήταν ευκολότερο το άλμα. Πατώντας πάλι κάτω, το όπλο μου έφυγε και έσκασε με πάταγο στο λιθόστρωτο. Αν είχε γεμιστήρα, θα μπορούσε να γίνει κανένα κακό…». Είναι μία από τις πολλές και επαναλαμβανόμενες αναφορές του Κόνραντ Σούμαν για την στιγμή της μεγάλης απόφασης.

Δευτερόλεπτα μετά το γεγονός ο νεαρός υπαξιωματικός συνελήφθη και οδηγήθηκε στο κοντινότερο αστυνομικό τμήμα. Εκεί το πρώτα πράγμα που ζήτησε ήταν ένα σάντουιτς (liverwurst) και μετά ένα δυτικό τσιγάρο. Ακολούθησε ενδελεχής ανάκριση και αφού οι Δυτικοί κατάλαβαν ότι δεν έχει να τους προσφέρει κάτι ουσιαστικό φρόντισαν να τον προμηθεύσουν ένα αεροπορικό εισιτήριο για τη Βαυαρία – ένα από τα πιο μακρινά σημεία απο τη ΛΔΓ,  όπου και έπιασε δουλεία σε ένα οινοποιείο.

 Τι ήταν αυτό που τον οδήγησε να πάρει την απόφαση; Σύμφωνα με τον ίδιο όλα άλλαξαν όταν είδε ένα παιδί να προσπαθεί να διαβεί την διαχωριστική γραμμή αλλά το έσυραν πίσω βιαίως οι φρουροί. «Τα νεύρα μου είχαν τεντωθεί τόσο που νόμιζα ότι θα σπάσουν. Ημουν πολύ τρομαγμένος. Τινάχτηκα επάνω, πέρασα το συρματόπλεγμα και μέσα σε τρία – τέσσερα δευτερόλεπτα βρέθηκα μέσα στο αυτοκίνητο…».

Τα χρόνια που ακολούθησαν δεν ήταν και τα πλέον ευτυχισμένα για τον Σούμαν. Ήταν το κόστος της δημοσιότητας που δεν επιδίωξε και στην συνέχεια δεν μπόρεσε να διαχειριστεί; ο φόβος ότι η KGB βρίσκονταν πίσω από κάθε του βήμα; η ανησυχία για την τύχη των δικών του ανθρώπων πίσω στην Ανατολική Γερμανία; Το όνειρο για την νέα πατρίδα που δεν επαληθεύτηκε;

Το ποτό μπήκε σύντομα στην ζωή του και τον συντρόφεψε μέχρι το Σάββατο 20 Ιουνίου – σαν σήμερα – του 1998 όπου και έβαλε τέλος αυτοκτονώντας δια απαγχονισμού σε ένα δέντρο στην αυλή του σπιτιού του. Είχε προλάβει να κάνει οικογένεια και ένα γιο, να εργαστεί σε εργοστάσιο της Audi για 27 χρόνια αλλά, το σημαντικότερο, να δει το Βερολίνο να ενώνεται ξανά και τους δικούς του ανθρώπους από κοντά.

Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου αλληλογραφούσε μαζί τους και εκείνοι τον καλούσαν να επιστρέψει πίσω και τον διαβεβαίωναν ότι δεν κινδύνευε και όλα θα ήταν σαν μην είχε συμβεί τίποτα. Με το Τείχος ακόμη υψωμένο θα προσπαθήσει να επιστέψει όμως ένας Δυτικογερμανός φρουρός του τόνισε πόσο παράτολμο ήταν το εγχείρημα του. Το 1994 – αφού είχε μάθει όλη την αλήθεια από τους συγγενείς του – δήλωνε ότι οι δακρύβρεχτες επιστολές που λάμβανε είχαν γραφεί καθ’ υπαγόρευση της Στάζι.

Οι ημέρες της πτώσης του Τείχους τον βρήκαν στο φυλάκιο Τσάρλι να υπογράφει αυτόγραφα στους τουρίστες και λίγο αργότερα όταν πλέον πέρασε να βρει τους δικούς, σε αντίθεση με ότι περίμενε, αντιμετώπισε μία χλιαρή υποδοχή με λίγες αντικρουόμενες αντιδράσεις από πρώην (και ταυτόχρονα νυν) συμπατριώτες του. Για κάποιους συνέχιζε να ήταν ο προδότης και για κάποιους ένας γενναίος ήρωας. Ο άνθρωπος που τα βήματα του ακολούθησαν στην συνέχεια 2.100 Ανατολικογερμανοί αστυνομικοί και στρατιώτες και στην συνέχεια ένας λαός.

Photo: teutopress

Οι δύο συνομήλικοι δεν έγιναν ποτέ πλούσιοι από την φωτογραφία. Όταν ο Σούμαν προσπάθησε να δει αν η ιστορική στιγμή στην οποία πρωταγωνιστούσε μπορούσε να του αποφέρει κάποιο έσοδο, «Οι δικηγόροι μου είπαν ότι ως ιστορικό πρόσωπο στερούμαι πνευματικών δικαιωμάτων και η φωτογραφία μπορεί να δημοσιευθεί οπουδήποτε χωρίς δική μου έγκριση. Ούτε και ο φωτογράφος πλούτισε όμως, γιατί δούλευε για λογαριασμό κάποιου πρακτορείου» ανέφερε γλυκαίνοντας κάπως την πικρία του.

Η φωτογραφία του Σούμαν από τον Πέτερ Λάιμπιγκ, ο οποίος έχει φύγει και αυτός από την ζωή , είναι ένα από τα σύμβολα που συναντάει κανείς σε αρκετά σημεία στο σημερινό Βερολίνο ενώ έχει αφήσει και συνεχίζει να αφήνει το δικό της στίγμα στην ποπ κουλτούρα και το street art.

Με πληροφορίες από τον independent και το rarehistoricalphotos