ΜΙΑ ΝΙΚΗ ΠΟΥ ΘΑ ΕΝΘΟΥΣΙΑΖΕ ΜΑΛΛΟΝ ΤΟΝ ΤΣΕ ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΤΟΝ ΜΠΑΣΚΕΤΙΚΟ ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ

Πριν από μια εβδομάδα, έγινε ένα ιστορικό ματς, τουλάχιστον με βάση το τελικό του αποτέλεσμα. Η Εθνική μπάσκετ της Κούβας νίκησε την αντιπροσωπευτική ομάδα των ΗΠΑ στο δεύτερο μεταξύ τους αγώνα, στα προκριματικά του FIBA Americas. Κάτι τέτοιο είχε να συμβεί 53 ολόκληρα χρόνια και στην Αβάνα, άναψαν τα πούρα ενός πραγματικού θριάμβου. Το κουβανέζικο μπάσκετ έζησε μετά από μισό αιώνα μεγάλες στιγμές, αντίστοιχες με εκείνες του 1971 όταν πάλι η Εθνική Ομάδα είχε νικήσει τους “γιάνκηδες” στους Παναμερικανικούς Αγώνες, ή αν προτιμάτε, από τότε που ο ίδιος ο Φιντέλ Κάστρο, έπαιζε μπάσκετ με τους φίλους του (ή και με κανονικές ομάδες, όταν ήθελε), ανακαλύπτοντας όπως λένε και το … euro-step που μπορεί να είναι, εν τέλει, και Cuban Step.

Ας τα πάρουμε, όμως, από την αρχή. Η νίκη της Κούβας (81-67) ήρθε στις 25 του μηνός, όταν οι δυο ομάδες συναντήθηκαν για δεύτερη φορά σε τρεις μέρες, στο πλαίσιο των προκριματικών του επόμενου FIBA Americas (το αντίστοιχο τουρνουά στην Ευρώπη, είναι το Ευρωμπάσκετ, για να πάρετε μια ιδέα). Στην πρώτη μάχη, που έγινε στον Οσεόλα των ΗΠΑ, η team USA δεν είχε πρόβλημα να επικρατήσει με 100-79. Ίσως αυτή η διαφορά των 21 πόντων να χαλάρωσε … επικίνδυνα τους Αμερικανούς, που ταξίδεψαν στην Χαβάνα μάλλον ανυποψίαστοι.

Μια ομάδα από τις ΗΠΑ, με εννιά πρώην παίκτες του ΝΒΑ, ανάμεσα τους και ένας πρωταθλητής (Τζόρνταν Μπελ, με τους Γουόριορς το 2018), αλλά κι ένας που βρέθηκε στην πρώτη δεκάδα του ντραφτ (Πέιτον Τζούνιορ, νο 10 το 2014). Εντάξει δεν πήγαν στην Κούβα ο ΛεΜπρον και ο Ντουράντ που ετοιμάζονται, όπως λένε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και αυτή η ομάδα που μετέχει στον όμιλο των προκριματικών (εκτός της Κούβας, συμμετέχουν ακόμα Μπαχάμες και Π.Ρίκο, στα τελικά περνάνε οι τρεις πρώτοι) ήταν γκραν φαβορί. Στα … λόγια.

Η ταπεινή ομάδα της Κούβας, με μόλις δέκα παίκτες, πιο γνωστούς απ’ αυτούς τον “δικό μας” Χάουαρντ Σαντ Ρος (άλλοτε γκαρντ φόργουορντ για ΑΕΚ και Παναθηναϊκό, τώρα συνεχίζει στη Μούρθια) και τον Χασιέλ Ριβέρο (φέτος στη Μακάμπι, πέρσι στη Βαλένθια) έκανε το θαύμα της. Ο παντελώς άγνωστος σέντερ Πέδρο Μπομπίνο (2.06), που παίζει κάπου στην Αργεντινή, σκόραρε 19 πόντους και σόκαρε την αμερικάνικη ομάδα, η οποία από την αρχή βρέθηκε πίσω στο σκορ, έχανε στο ημίχρονο 41-32, ενώ στο 30′ η διαφορά είχε φτάσει ακόμα και στους 20 πόντους (72-52).

Υπό το βλέμμα του Τσε Γκεβάρα, η μορφή του οποίου δέσποζε στις εξέδρες του κλειστού της Αβάνας, 4.000 Κουβανοί είδαν την Εθνική τους ομάδα να κάνει πράγματα και θαύματα. Πολλοί δεν πίστευαν ότι όλα όσα συνέβαιναν στο παρκέ ήταν αλήθεια, αλλά οι πρώην ΝΒΑερς έδειχναν αρκετές φορές να μη ξέρουν τι κάνουν μέσα στο γήπεδο.

Η ήττα ήρθε φυσιολογικά, αφού η ανωτερότητα της Κούβας ήταν δεδομένη σε ολόκληρη τη διάρκεια του ματς, που σε καμιά περίπτωση δεν θύμιζε παλιότερες … συναντήσεις των δυο ομάδων, όπως ας πούμε το 1992 όταν η ορίτζιναλ ντριμ τιμ είχε συντρίβψει τους Κουβανούς με διαφορά … 79 πόντων (136-57) στην πρεμιέρα του ολυμπιακού τουρνουά της Βαρκελώνης: “Δεν θες να σκοτώσεις κανέναν, αλλά τι μπορούσαμε να κάνουμε. Αν κρατούσαμε την μπάλα θα ήταν ντροπιαστικό όχι μόνο για μας, αλλά και για τον αντίπαλο…” σχολίαζε ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ.

Τότε, βέβαια, στην πρώτη εμφάνιση των επαγγελματιών από το ΝΒΑ οι ΗΠΑ σάρωσαν τα πάντα στο διάβα τους, θέλοντας να αποδείξουν -λες και δεν το ξέραμε- ότι μια ομάδα με Τζόρνταν, Μπερντ, Μάτζικ, Μπάρκλεϊ και σία δεν μπορούσε να χάσει ποτέ και από κανέναν.

Τριάντα δυο χρόνια μετά, ωστόσο, τα πράγματα ήταν τελείως διαφορετικά. Στην Αβάνα, οι άσημοι Κουβανοί, έκαναν μια πολύ μεγάλη νίκη…

Ο Ριβέρο είχε 9 ριμπάουντ και σκόραρε 11 πόντους, όσους και ο 20χρονος Τσακόν, ο πολλά υποσχόμενος γκαρντ της αργεντίνικης Γκιμνάσια. Από 9 πόντους έβαλαν ο Τίτο Κασέρο, μέλος της Μορόν της τρίτης κατηγορίας στην Ισπανία, και ο Ρεϊνάλντο Γκαρσία, ο 33χρονος γκαρντ, που αγωνίζεται στην Ιαπωνία, ενώ το κουβανέζικο πρωτάθλημα εκπροσώπησαν ο Ζοέλ Κουμπίγια (2π, της Βίλα Κλάρα) και οι Ζοάν Γκουντιέρεζ (5π0, Μισέλ Εσπινόζα (3π) και Μάρλον Ντίαζ (6π), που αγωνίζονται στην πρωταθλήτρια Καπιταλίνος. Ο Σαντ Ρος που επέστρεψε μετά από χρόνια στην Εθνική Ομάδα της Κούβας τελείωσε το ματς με 6π και 5 ασίστ…

Η νίκη έμοιαζε με ένα πραγματικό θαύμα και ο προπονητής Ονέλ Πλάνας πανηγύριζε τον θρίαμβο, με τα χέρια υψωμένα και τα … πουκάμισα έξω, ενθουσιασμένος, όπως είπε, από την υπέροχη απόδοση και την ιστορική επιτυχία

Η πρώτη φορά το 1971!

Χρειάστηκε να περάσουν 53 χρόνια για να ξαναζήσει το κουβανέζικο μπάσκετ τέτοιες στιγμές δόξας. Το μακρινό 1971 ήταν η πρώτη φορά, που η Κούβα άφηνε το παγκόσμιο μπάσκετ άφωνο, με το 73-69 που πετύχαινε κόντρα στο συγκρότημα των ΗΠΑ στους παναμερικανικούς αγώνες που είχαν φιλοξενηθεί στο Κάλι της Κολομβίας. Μέσα σε αποθέωση από το κοινό που παρακολουθούσε το ματς και ζητωκραύγαζε υπέρ της Κούβας, οι Αμερικανοί, που είχαν παίκτες όπως ο Σπένσερ Χέιγουντ (χρυσός Ολυμπιονίκης το 1968) και ο Ντουάιτ Τζόουνς γνώρισαν μόλις τη δεύτερη ήττα τους στη διοργάνωση.

Η προηγούμενη εντοπίζεται στο … 1955 (από την Αργεντινή). Δέκα έξι χρόνια μετά, ήρθε ο θρίαμβος της Κούβας, που τότε, όμως, είχε μια σπουδαία ομάδα, ίσως την κορυφαία στην ιστορία της.

Ένα χρόνο αργότερα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, η Κούβα κατακτούσε (όπως στους Παναμερικανικούς του 1971) το χάλκινο μετάλλιο στην κορυφαία στιγμή της, με την επικράτηση της στο μικρό τελικό με 66-65 κόντρα στην Ιταλία του Ρέντσο Μπαριβιέρα, του Ντίνο Μενεγκίν και του Πιερλουίτζι Μαρτζοράτι. Η Κούβα είχε κατακτήσει την 8η θέση στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ήταν τρίτη το 1972, 7η το 1976 στο Μόντρεαλ και 6η το 1980 στη Μόσχα. Η ίδια ομάδα είχε πάρει την 8η θέση στο Μουντομπάσκετ του 1970 στη Γιουγκοσλαβία και τερμάτισε 4η (με ρεκόρ 5-4) στην αντίστοιχη διοργάνωση το 1974 του Πουέρτο Ρίκο, όταν τις τρεις πρώτες θέσεις είχαν κατακτήσει η Σοβιετική Ένωση, η Γιουγκοσλαβία και οι ΗΠΑ!

Ο Ρουπέρτο Χερέρα Τάπιο που πριν από λίγα χρόνια τιμήθηκε από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή για την προσφορά του στον αθλητισμό θεωρείται το τοτέμ αυτής της ομάδας, καθώς μετείχε σε όλες αυτές τις διοργανώσεις. Μαζί με τον Πέδρο Τσάπε (πρώτος σκόρερ στους Ολυμπιακούς Αγώνες) ένα υπεραθλητή που έπαιζε μπέιζμπολ και πινγκ πονγκ, παράλληλα με το μπάσκετ, τον Καλδερόν, τον Ουργκέλες και τους υπόλοιπους πιονιέρους έγραψαν ιστορία. Η αύρα της καλής Εθνικής ομάδας της Κούβας κράτησε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 80.

Τους Κουβανούς είχε αντιμετωπίσει στο Μουντομπάσκετ 86, η Εθνική μας ομάδα, στη δεύτερη φάση του τουρνουά όταν και ηττήθηκε με 74-66, σε ένα ματς όπου ο Νίκος Γκάλης είχε … καθηλωθεί στους 18 πόντους.

Στο ΝΒΑ έχουν παίξει μόλις δυο Κουβανοί, όχι φυσικά εκείνης της γενιάς, αλλά ο Λάζαρο Μπορέλ τη σεζόν 1999-2000 (Σιάτλ) και βέβαια ο Άντρες Γκίμπερτ, που φόρεσε τη φανέλα των Μινεσότα Τίμπεργουλφς τη σεζόν 1994-95 (παρέα με τον Γκρεγκ Φόστερ που αργότερα έπαιξε στον Παπάγο) πριν δηλαδή κατηφορίσει στην Ελλάδα και αγωνιστεί σε Σπόρτιγκ, Απόλλωνα Πάτρας, Νήαρ Ηστ, Ηράκλειο και ΚΑΟΔ!

To Cuban step του Φιντέλ

Το μπάσκετ, πάντως, το λάτρευε ο Φιντέλ Κάστρο. Ο ηγέτης της κουβανέζικης επανάστασης έπαιζε συχνά. Του άρεσε να φτιάχνει ομάδες, η να παίζει σε κανονικά ματς, αφού ήταν εξαιρετικός παίκτης. Με ύψος 1.90, ο Φιντέλ λέγεται ότι … κέρδιζε πάντοτε σε κάθε ματς που συμμετείχε, είτε αυτοί ήταν οι “κόκκινοι” είτε οι “μπλέ” (τα χρώματα της Κούβας). Είχε μαζί του πάντα μια μπάλα του μπάσκετ και ακόμα και στις επίσημες επισκέψεις του, έβρισκε τον χρόνο να ρίξει μερικά σουτάκια. Μέχρι που το 1982, όταν ήταν ήδη 56 ετών, έσπασε το δάχτυλο του και αποσύρθηκε από τα γήπεδα!

Αυτό το ξέραμε. Εκείνο που μας διέφευγε ήταν ότι ο Κάστρο σε μια έμπνευσή του καθιέρωσε ένα ιδιαίτερο μπάσιμο, που προσομοιάζει σε αυτό, που αργότερα ονομάστηκε euro-step, επειδή το συνήθιζαν οι προερχόμενοι από την Ευρώπη μπασκετμπολίστες! Πράγματι, υπάρχουν μαρτυρίες αλλά και … κριτική, από τον πάντοτε αυστηρό Τσε Γκεβάρα που στις 12 Δεκεμβρίου του 1962, έγραφε ότι “στα τελευταία ματς, ο Φιντέλ έχει λανσάρει μια νέα κίνηση την οποία ονομάζει “the step”. Σίγουρα είναι πολύ αποτελεσματικό, είναι όμως κάτι που πρέπει να αποδεχθούμε (σ.σ προφανώς λόγω της αρχικής προσποίησης ότι θα πάει ας πούμε δεξιά και τελικά πάει αριστερά). Σαν επαναστάτες δεν πρέπει να δίνουμε τόσο μεγάλη σημασία στον σκοπό, όσο στα μέσα που χρησιμοποιούμε. Ναι, καταλήγει αυτή η κίνηση στο καλάθι, τι σημαίνει όμως για το ομαδικό πνεύμα;”

Μάλλον μιλούσε με … παραβολές ο Τσε, που προφανώς ήθελε να κριτικάρει κάποιες άλλες σκέψεις ή κινήσεις του Φιντέλ, παρά το πρωτοποριακό του βήμα στο μπάσκετ. Ο ίδιος πάντως είχε ασχοληθεί με το ποδόσφαιρο, παίζοντας σαν τερματοφύλακας και η πρώτη του συλλογική προτίμηση, πριν αναλύσει τον μαρξισμό, ήταν η Ροζάριο Σεντράλ.

Αντίθετα, ο Φιντέλ αγάπησε το μπάσκετ από την εποχή που σπούδαζε στο πανεπιστήμιο της Αβάνας και πέρασε πολλές στιγμές βάζοντας καλάθια, ή κάνοντας το … περίφημο μπάσιμο, με την ιδιαίτερη μορφή. Ο Μανού Τζινόμπιλι ήταν από τους μετρ που καθιέρωσαν το euro step στο ΝΒΑ και στα περισσότερα ντράιβ που επιχειρούσε εξουδετέρωνε τους αντιπάλους του με αυτόν τον τρόπο. Για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, σε αυτόν έχει αποδοθεί ο τίτλος του “εφευρέτη” της συγκεκριμένης κίνησης, που έκανε πολύ συχνά όταν έπαιζε στην Ευρώπη και τελειοποίησε στις ΗΠΑ.

Δείτε τι ακριβώς εννοούμε:

Χρόνια αργότερα ρωτήθηκε αν είχε ιδέα ότι αντέγραφε τον Φιντέλ. Ο Αργεντίνος άσος είπε ότι από την κουβανέζικη επανάσταση παρακολουθούσε, όπως ήταν φυσικό, περισσότερο τον Τσε Γκεβάρα και λιγότερο τον Κάστρο: “Πάντως η συγκεκριμένη κίνηση δεν ανήκει στον Φιντέλ ή σε κάποιον άλλον μεμονωμένο, αλλά είναι πλέον κτήμα όλων όσων αγαπούν το μπάσκετ και εκείνων που θέλουν να διασπάσουν την άμυνα για να βρεθούν μπροστά στο αντίπαλο καλάθι”

Ο Ράσελ Γουέστμπρουκ που επίσης χρησιμποίησε το euro-step στο επιθετικό του ρεπερτόριο ήταν πιο κυνικός: “Δεν με ενδιαφέρει ποιος το επινόησε, τώρα είναι … δικό μου”!

Όλα αυτά κι ενώ οι Κουβανοί πανηγυρίζουν ακόμα τη νίκη κόντρα στις ΗΠΑ. Πάντα, άλλωστε, μια τέτοια επιτυχία έχει ιδιαίτερη σημασία για το νησί της Καραϊβικής που βρίσκεται στο υπογάστριο του αμερικάνικου καπιταλισμού, τραβώντας το δικό του ξεχωριστό δρόμο. Αν ζούσαν ακόμα, ο Τσε μάλλον θα έδινε συγχαρητήρια αλλά θα ανέλυε από … μαρξιστική άποψη τον απόηχο της νίκης, ενώ ο Φιντέλ σίγουρα θα καλούσε την Εθνική Ομάδα για να παίξει μαζί της ένα διπλάκι πέντε εναντίον πέντε…