ΝΑΤΑΣΣΑ ΜΠΟΦΙΛΙΟΥ: “ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΘΑ ΗΤΑΝ ΠΟΛΥ ΠΙΟ ΑΣΦΑΛΕΣ ΝΑ ΜΗ ΛΕΩ ΤΙΠΟΤΑ”
Λίγο πριν την πρώτη συναυλία στην Αθήνα μίλησε στο Magazine για το πως αισθάνεται που έχει φτάσει "η εποχή του θερισμού".
Η Νατάσσα Μποφίλιου δεν μπορεί να μείνει μακριά από τη σκηνή. Ούτε θα το κάνει αυτό το καλοκαίρι αφού ήδη έχει ξεκινήσει η περιοδεία της για το καλοκαίρι, με κεντρικό θέμα την “Εποχή του Θερισμού”, τον τελευταίο της δίσκο.
Όπως εξηγεί παρακάτω μέσα στην καραντίνα κατάλαβε πώς η μουσική, η δημιουργία είναι ένα υπαρξιακό ζήτημα γι΄ αυτήν. Τραγουδά άρα υπάρχει. Επίσης υπαρξιακό ζήτημα είναι και να παίρνει θέση για τα πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής. Μια θέση που όπως λέει η ίδια της στοιχίζει. Δεν επιθυμεί όμως να είναι απλά μια “καλή τραγουδίστρια” αλλά μια καλλιτέχνης που θα υπηρετεί τις δικές της αξίες. Α, και δεν ακούει τραπ αλλά προτιμά τον ΛΕΞ και τον Bloody Hawk.
Έχω την εντύπωση ότι κατά τη διάρκειας της πανδημίας, όποτε “άνοιγε” λίγο το lockdown, ήσουνα η πρώτη που ανακοίνωνες συναυλία. Σαν να ήσουν στην πόρτα και να περίμενες…
Εμείς έχουμε την τύχη ν’ ανήκουμε στους λίγους καλλιτέχνες να είμαστε ένα ασφαλές όνομα να κλείσει κάποιος για συναυλία. Επίσης, έχουμε την πολυτέλεια να έχουμε έναν μάνατζερ-παραγωγό που κάνει τις δικές μας παραγωγές. Έτσι, οποιαδήποτε στιγμή είμαστε έτοιμοι να παίξουμε. Αν έχεις τόσους ανθρώπους που δουλεύουν για ένα πρότζεκτ, έχεις και μια τεράστια ευθύνη γιατί αυτοί οι άνθρωποι πρέπει κάπως να ζήσουν.
Πώς έγραψε μέσα σου αυτή η αποχή; Φοβάσαι μην ξανατύχει;
Διαπίστωσα, ότι το θέμα σκηνή και μουσική είναι υπαρξιακό. Πριν από την πανδημία πίστευα ότι και να στραβώσει κάτι δεν πειράζει θα κάνω κάτι άλλο. Μέσα στo lockdown διαπίστωσα ότι η δημιουργία είναι υπαρξιακό ζήτημα. Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε ν’ αντικαταστήσει τη σκηνή και τη μουσική είναι κάτι που θα μου εμπνέει το ίδιο πάθος. Έψαχνα να δω τι θα μπορεί να είναι αυτό και δεν έβρισκα. Η σκηνή για μένα είναι ένας τόπος ελευθερίας. Είμαι 20 χρόνια σε αυτή τη δουλειά και τώρα το αποδέχτηκα. Έχω πια στο πίσω μέρος του μυαλού μου ότι πρέπει να το ξετυλίξω το κουβάρι της μουσικής.
H πανδημία βοήθησε και πολύ κόσμο να πάρει off από τη ζωή που είχε μέχρι τότε. Για παράδειγμα έχουμε αυτό το κύμα της μεγάλης παραίτησης από νέους ανθρώπους που δεν δέχονται πια να δουλεύουν σε κακές συνθήκες. Υπάρχει η ανάγκη του off και στους καλλιτέχνες;
Ναι και είναι απαραίτητη. Πρέπει να συνδυάζεις τα πράγματα με τέτοιο τρόπο που να μπορείς να παίρνεις αποστάσεις. Να βλέπουν την τέχνη τους λίγο απέξω. Πολλές φορές σε παίρνει η ζωή και γίνεσαι λίγο ασυνείδητος στις επιλογές σου. Υπάρχει πάντως παραίτηση και σε αυτό έχει μεγάλη ευθύνη η κοινωνία που ζούμε.
Για την παραίτηση;
Σε αναγκάζει να νιώθεις έρμαιο των καταστάσεων και ότι αυτά που σου συμβαίνουν είναι μοιραία.
Νιώθεις αδικημένη από το σύστημα;
Δεν είμαι ούτε ευνοημένη ούτε αδικημένη από το σύστημα. Είμαι ένας άνθρωπος που παλεύει για ότι έχει καταφέρει. Αυτό μου δίνει εμπιστοσύνη στις δυνάμεις μου και από την άλλη κάθε μέρα που υπενθυμίζει ότι σ’ ένα σύστημα που δεν υπάρχει καμία κοινωνική πρόνοια είσαι μόνος και πρέπει να ψάξεις να βρεις και άλλους.
Πώς την αναπολείς την περίοδο που ταξιδεύατε συνέχεια από περιοχή σε περιοχή, από σκηνή σε σκηνή για να παίξετε τα τραγούδια σας και να σας γνωρίσει ο κόσμος; Μπορείς να πεις ότι ήταν πιο ρομαντικά απ’ τώρα;
Όταν γυρνάω πίσω να σκεφτώ αυτή την πρώτη επταετία, αυτό που αισθάνομαι είναι πολύ περηφάνια, πολύ συγκίνηση για αυτά που κάναμε. Γιατί άξιζε τον κόπο, γιατί έγινε. Απλά τώρα είναι πολύ πιο ρομαντικά τα πράγματα γιατί εξακολουθούμε να είμαστε με τους ανθρώπους που θέλουμε, να παίζουμε τα τραγούδια που θέλουμε και να μην υπάρχει αυτό το απίστευτο βάρος και η ανησυχία αν αυτό που κάνουμε, το κάνουμε καλά. Είτε είναι καλό είτε όχι, είναι το δικό μας. Αν κάποιος το θέλει το παίρνει αν δεν το θέλει, όχι.
Νιώθεις λίγο το στρες για το τι θ’ απογίνεις χωρίς την ομάδα που έχετε φτιάξει.
Με πληγώνει αυτό σαν σκέψη. Κάνει ένα κρακ μέσα μου. Έχω μια βεβαιότητα και μια πίστη ότι αυτό θα γίνει με αγάπη, δεν φοβάμαι έναν καυγά. Θα γίνει με αγάπη επειδή κάποιος θα θέλει να κάνει κάτι άλλο και έτσι θα μπορέσουμε να το διαχειριστούμε. Δηλαδή, αν μου πει αύριο ο Γεράσιμος ότι δεν θέλει να γράφει πια στίχος και θ’ ασχολείται μόνο με το θέατρο, θα τρελαθώ αλλά θα συνεχίσω να τον αγαπάω και να είναι ο κολλητός μου.
Τώρα είναι πολύ πιο ρομαντικά τα πράγματα γιατί εξακολουθούμε να είμαστε με τους ανθρώπους που θέλουμε, να παίζουμε τα τραγούδια που θέλουμε και να μην υπάρχει αυτό το απίστευτο βάρος και η ανησυχία αν αυτό που κάνουμε, το κάνουμε καλά.
Το τελευταίο άλμπουμ έχει τον τίτλο “Η εποχή του Θερισμού”. Είναι αυτοβιογραφικός ο τίτλος για την ομάδα;
Ναι γιατί είμαστε όλοι ένα βήμα πρίν τα σαράντα. Με απασχολεί πολύ αυτό και το συζητάω και στις συναυλίες, το συζητάω πολύ αυτό το 39.
Δεν πρέπει να υπάρχει το 39, να πάμε απευθείας στα 40.
Ε, ναι, τι το θέλουμε αυτό το κατώφλι. Έτσι, πια όταν γυρνάω πίσω, συγκινούμαι, γιατί έχουμε αδράξει τα χρόνια που πέρασαν. Όμως, υπάρχει μέσα και η πικρία που προκαλεί η κοινωνική συνθήκη που σε υποχρεώνει κάθε μέρα να δίνεις μια μάχη.
Μια μάχη που είναι και συνεχόμενη. Οικονομική κρίση, πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία. “Όχι κάτι πάλι”, λέμε κάθε λίγο και λιγάκι.
Η δική μας γενιά μεγάλωσε μ’ ένα αφήγημα πώς αν έχεις σπουδές και είσαι καλό παιδάκι τότε θα έρθει η ανταμοιβή. Είμαστε παιδιά που μάθαμε να υπακούμε εντολές. “Θα κάνεις αυτό, θα ‘σαι καλό παιδί”. Μεγαλώσαμε μ΄ένα δάχτυλο να μας δείχνει.
Από τους γονείς μας;
Και από όλο το σύνολο. Οι γονείς να λένε ότι πέρασαν μεγάλη φτώχεια για να μας μεγαλώσουν, ότι κάναμε θυσίες για να σας στείλουμε στο φροντιστήριο. Στο εξώφυλλο του πρώτου μας δίσκου είναι ένα παιδάκι που το δείχνουν με το δάχτυλο, η δική μας γενιά δηλαδή.
Πάντως απ’ ότι φαίνεται η προηγούμενη γενιά πέρασε καλύτερα. Τουλάχιστον μπορούσε ν’ αγοράσει ένα σπίτι.
Και για μένα δε λένε ότι έχω λεφτά με τη σέσουλα; Η πραγματικότητα είναι πως αν δεν εργαστείς δεν μπορείς να εξασφαλιστείς σε κανένα επίπεδο. Δε με πειράζει καθόλου γιατί η εργασία σε κάνει να είσαι ένας άνθρωπος σε επαφή με την πραγματικότητα. Μιλάς άλλη γλώσσα, συναναστρέφεσαι άλλους ανθρώπους. Δεν μπορείς να είσαι καλλιτέχνης αν δεν έχεις επαφή με την κοινωνία.
Σαν γενιά καλλιτεχνών έχετε ίδια αντίληψη απέναντι στα πράγματα;
Όχι, έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις. Αλλά έχουμε μια τρυφερότητα ο ένας απέναντι στον άλλον. Έχουμε μοιραστεί το ίδιο σκάψιμο.
Τραπ, ακούς;
Πώς θα μπορούσα να ακούω κάτι που είναι τόσο σεξιστικό; Τόσο απολιτικ που προάγει μια ζωή ενός ανθρώπου που με τον πιο βρώμικο τρόπο έχει σαν στόχο να βγάλει λεφτά και να κάνει σεξ.
Το προάγει όντως; Δηλαδή, όλα τα πιτσιρίκια θα γίνουν γκάνγκστερ; Δεν υπάρχει και ένα στοιχείο χαβαλέ μέσα; Σαν να λέμε όποιος ακούει πανκ είναι έτοιμος να σκοτώσει και τη Βασίλισσα.
Δεν είναι το ίδιο γιατί η πανκ είναι μια διοχέτευση μιας οργής που έχει κάθε λόγο να υπάρχει. Η πανκ είναι κάτι υγιές. Το να σου γίνεται μια προπαγάνδα, μια υποσυνείδητη συνθήκη ενός ανθρώπου που αν πουλήσει όπλα, πάρει κόκα και πάει στο κλαμπ, θα είναι κάποιος, αυτό το πράγμα είναι ο απόλυτος πάτος. Ειδικά όταν υπάρχει απέναντι σε αυτό η ραπ που είναι κάτι πολύ πιο υγιές. Αν δεν υπήρχε ο ΛΕΞ και ο Bloody Hawk μέσα στην καραντίνα δεν θα την έβγαζα. Ειλικρινά στο λέω, με βοήθησαν πάρα πολύ.
Ευτυχώς, έχουν και ένα πολύ μεγάλο κοινό.
Ευτυχώς υπάρχει αντίλογος, και αυτή η πλευρά της κοινωνίας και αυτό είναι σημαντικό.
Ζούμε μια περίοδο που είναι όλοι εκφράζονται οργισμένα παντού, από την τέχνη μέχρι τα κοινωνικά δίκτυα, χωρίς όμως να υπάρχει και κάποιο αποτέλεσμα από αυτή την οργή.
Η οργή είναι πολύ χρήσιμη ειδικά όταν υπάρχουν κοινωνικές ζυμώσεις απλά πρέπει να βρεθούν και τα κανάλια για να διοχετευθεί. Η οργή δεν είναι χρήσιμη όταν απλώς εξαντλείται σε μια τοποθέτηση στα κοινωνικά δίκτυα. Πρέπει να βρει κοινωνικά κανάλια που θα δημιουργήσουν κάτι το οποίο θ’ αλλάξει το γεγονός που σου έχει δημιουργήσει οργή.
Κόμματα, δηλαδή.
Κόμματα, συλλογικότητες, έναν πολιτικό φορέα, μια κοινωνική δομή. Αν εσύ είσαι οργισμένος που βλέπεις ανθρώπους να κοιμούνται στο δρόμο, αν την εξαντλήσεις για να πάρεις 150 like, δεν έχει κανένα νόημα. Αυτή η οργή πέφτει στο ίδιο πηγάδι που τη θρέφει. Ουσιαστικά εξυπηρετεί το ίδιο το σύστημα, αφού σε εκτονώνει και τελειώνεις. Όμως αν κάνεις κάτι χρήσιμο, αυτή η οργή γίνεται ανατροπή.
Είναι εύκολο να πεις ότι η Μποφίλιου είναι μια χαζή πουτινίστρια, για να πεις ότι εσύ υποστηρίζεις την άλλη πλευρά και ότι η Ελλάδα πρέπει να εμπλακεί στον πόλεμο.
Μήπως τα λες λίγο εκ του ασφαλούς όλα αυτά. Δηλαδή, μπορεί να πεις κανείς ότι πουλάς αριστερίλα, ενώ κάνεις μια, δυο συναυλίες και την βρίσκεις την άκρη σου.
Δεν μπορώ να σου απαντήσω ακριβώς σε αυτό γιατί θα πρέπει να εξηγήσω τις συνθήκες που ζω, να μιλήσω για την οικογένεια μου, με τι έχω να παλέψω κάθε μέρα. Το οποίο δεν χρειάζεται, εδώ που τα λέμε, να το ξέρετε. Γιατί κάθε άνθρωπος κουβαλάει το δικό του φορτίο, που το διαχειρίζεται με τον δικό του τρόπο. Ακόμη και αν ήμουν ένας άνθρωπος που είχα την οικονομική δυνατότητα, θεωρώ ότι ρισκάρω κάθε μέρα την ασφάλεια αυτής της δυνατότητας αυτής με το να τοποθετούμαι στην απέναντι πλευρά. Άρα, για μένα θα ήταν πολύ πιο ασφαλές να μη λέω τίποτα, θα με αγαπούσαν περισσότεροι, είμαι ένα παιδί που δεν βρίσκομαι στο εμπόδιο κάποιου άλλου, οπότε θα είχα μεγαλύτερη αποδοχή και θα μπορούσα να κάνω και πράγματα που δεν κάνω γιατί οι πολιτικές μου θέσεις δεν το επιτρέπουν. Επιλέγω αυτή την ασφάλεια να τη ρισκάρω κάθε μέρα, γιατί θεωρώ ότι είναι πιο σημαντικές οι αξίες που έχει ένας άνθρωπος μέσα του απ’ οτιδήποτε άλλο.
Σε όλη αυτή την ιστορία με τις συναυλίες για την Ουκρανία, που θεωρείς ότι ενόχλησες; Πιστεύεις ότι θα το θυμόμαστε σε λίγο καιρό αυτό το θέμα;
Πιστεύω ότι έτυχε να είμαι το πρώτο πρόσωπο που θα μπορούσε να λοιδορηθεί, να γίνει δολοφονία χαρακτήρα, να διασυρθεί, με μια αφορμή που δεν έχει καμία ουσία. Έτσι, γίνεται η πραγματική προπαγάνδα, με ασήμαντες αφορμές. Είναι εύκολο να πεις ότι η Μποφίλιου είναι μια χαζή πουτινίστρια, για να πεις ότι εσύ υποστηρίζεις την άλλη πλευρά και ότι η Ελλάδα πρέπει να εμπλακεί στον πόλεμο.
Το πρόβλημα ποιο ήταν ακριβώς;
Ότι υπάρχει μια πλευρά της κοινωνίας που δεν θέλει τον πόλεμο ούτε από τη μία πλευρά ούτε από την άλλη. Που στέκεται ολιστικά ενάντια στον πόλεμο. Είναι δίπλα στους πρόσφυγες χωρίς να τους διαχωρίζει σε μαύρους και άσπρους. Αυτοί που αντιδρούν δεν θέλουν ν’ ακούγεται η άποψη ότι ο άνθρωπος είναι ανώτερος από τον πόλεμο. Επίσης βρήκαν μια ακόμα ευκαιρία να χτυπήσουν την Αριστερά.
Ότι είναι με τον Πούτιν.
Είναι τόσο φαιδρό αυτό που για αυτό το λόγο έφερε αντίθετα αποτέλεσμα. Γιατί έγινε μια συναυλία ειρήνης και ήρθε 25.000 κόσμος.
Πάντως στην Ελλάδα ο Πούτιν έχει αρκετούς που τον συμπαθούν.
Είναι γελοίο αυτό που συμβαίνει και σίγουρα δεν τον συμπαθούν από την Αριστερά. Η Αριστερά δεν είναι με τον Πούτιν και το έδειξε από την πρώτη στιγμή.
Δεν έχεις ανησυχήσει ποτέ πώς μήπως αυτή η έντονη πολιτικοποίηση σου μπορεί να σου στερήσει το κοινό. Πολλοί θα πουν, τι θα πάμε να δούμε τώρα, την κουμμουνίστρια;
Γι’ αυτό σου λέω ότι δεν τα λέω εκ του ασφαλούς όσα λέω. Με βάζουν διαρκώς σ’ ένα πεδίο ανασφάλειας. Τι να κάνουμε; Όλα έχουν ένα τίμημα. Αν πιστεύεις κάτι βαθιά, είσαι διατεθειμένος να το πληρώσεις.
Οφείλει να τοποθετείται δηλαδή, ο καλλιτέχνης;
Πρέπει να πράττει όπως αισθάνεται, Για μένα είναι πολύ σημαντικό να είμαι ένα άτομο που δεν προσδιορίζεται από την επαγγελματική του δραστηριότητα αλλά από τις αξίες που φτιάχνουν την προσωπικότητά του. Είναι υποχρέωση μου, απέναντι σε μένα, να έχω μια θέση στην κοινωνία. Το να πεις ότι είμαι κατά του πολέμου, δεν είναι μια άποψη που επιτίθεσαι σε κάποιον. Δεν θα παρασύρω κανέναν να ψηφίσει το κόμμα που ψηφίζω. Προσπαθώ να τοποθετούμαι για πράγματα που έχουν ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Αυτό θα το έκανα, όποια και να ήταν η δουλειά μου. Τώρα αν ένας καλλιτέχνης δεν θέλει να το κάνει, να μη τον κάνει. Δεν είναι σωστό να κρίνεις την τέχνης ενός ανθρώπου από την πολιτική τους πεποίθηση.
Θα τραγουδούσες μαζί μ΄’ έναν έντονο υποστηρικτή του Κυριάκου Μητσοτάκη;
Αγαπώ πάρα πολύ έναν καλλιτέχνη που είναι ας πούμε φιλελεύθερης αντίληψης. Αν ανοίξουμε πολιτική συζήτηση θα διαφωνήσουμε σε όλα τα επίπεδα. Στο Μουσικό Κουτί, συμμετείχαμε καλλιτέχνες με διαφορετικές απόψεις, αλλά όλοι θέλαμε να βοηθηθούν οι πρόσφυγες της Ουκρανίας, θα το κάναμε όλοι και για τους πρόσφυγες της Συρίας. Αν ήταν όλοι όμως εμείς να πάμε να παίξουμε στο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, ε δε θα μπορούσα να πάω.
Με το κοινό σου πώς τα πάς;
Πριν ξεκινήσουμε να κάνουμε τον τελευταίο δίσκο, δώσαμε τα χέρια με τον Γεράσιμο και τον Θέμη, ότι θα ξεχάσουμε ό,τι έχουμε κάνει και θα κάτσουμε να γράψουμε τι θέλουμε να πούμε. Πιστεύω ότι αυτό είναι το στοιχείο της επιτυχίας μας. Ο κόσμος δεν αγαπάει δύο τραγούδια από τους δίσκους μας. Ο καθένας έχει και το δικό του αγαπημένο. Από την αρχή έχουμε πει ότι θα κάνουμε αυτό που μας αρέσει. Ακόμα και να είναι χάλια. Εγώ δεν είμαι καλή ψεύτρα, είμαι ξεροκέφαλη και δογματική οπότε δεν μπορώ ν’ ακολουθήσω κάτι που δεν μου αρέσει.
Πόσα τραγούδια θα παίξετε στις συναυλίες;
Όσα και να παίξουμε θα έχουμε γκρίνιες για αυτά που αποκλείσαμε.
Παρακολουθείς αν θα βγει μια καινούρια “Μποφίλιου”; Είσαι σε αυτο το σημείο;
Είμαι στο σημείο που νιώθω ότι δεν είμαι πια η “νέα γενιά καλλιτεχνών”. Όταν βγήκαμε εμείς, έλεγαν τον Αλκίνοο, νέο καλλιτέχνη που είχε κάνει μια ολόκληρη διαδρομή μέχρι τότε. Νέα παιδιά είναι αυτοί που βγαίνουν τώρα. Θεωρώ ότι υπάρχει πάρα πολύ ταλέντο. Υπάρχει αισθητική και πολλές διαφορετικές σκηνές.
Υπάρχουν τραγούδια;
Ζυμώνονται με το κοινωνικό γίγνεσθαι. Όπως και σε μας που εμφανίστηκαμε όταν ξεφούσκωνε η φούσκα και μας επέτρεψε ν’ ασχοληθούμε με αυτό που συμβαίνει. Ο καθένας με το δικό του ύφος, με τις δικές του αγωνίες. Τα παιδιά σήμερα ψάχνουν κι εκείνα να βρουν κάτι, και θα το βρουν. Είμαι σίγουρη ότι η εποχή θα βγάλει σπουδαία πράγματα.
Σε δέκα χρόνια τι θα ήθελες να συζητάμε;
Ότι όλα αυτά που ζήσαμε έφεραν ένα αποτέλεσμα καλύτερο γι’ αυτούς που έρχονται. Θα είναι πιο ασφαλή τα παιδιά που μεγαλώνουν και θ’’ αξίζουν τον κόπο όλες αυτές οι μάχες που δίνουμε κάθε μέρα.
