ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ: ΚΑΘΕ ΔΙΑΔΟΧΗ ΚΑΙ ΚΡΙΣΗ

Η αλλαγή ηγεσίας στα κόμματα σπανίως γίνεται ομαλά και χωρίς να συνοδευτεί από εσωκομματική κρίση. Για τη Νέα Δημοκρατία όμως κάθε ιστορία διαδοχής είναι γεμάτη όχι μόνο από ίντριγκες, συγκρούσεις και ανατροπές και συνήθως αποτελεί και αφορμή μίας νέας περιόδου εσωστρέφειας.

“Ίσως αν ορίσω εγώ κάποιον θα πάψετε να τρώγεστε!”

Ίσως διότι η μεγάλη κεντροδεξιά παράταξη της Μεταπολίτευσης ήταν από ιδρύσεως της από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ένα αρχηγοκεντρικό κόμμα. Ο Εθνάρχης φέρεται να μην… συμπαθούσε ιδιαίτερα την εσωκομματική δημοκρατία και όπως “έκλεψε” το όνομα του κόμματος που ίδρυσε από τον τίτλο ενός βιβλίου του Μάο Τσε Τουνγκ, έτσι “έστησε” τη ΝΔ πάνω στα πειθαρχημένα πρότυπα οργάνωσης των κομμουνιστικών κομμάτων, με την κεντρική επιτροπή, το γραμματέα αυτής, αλλά πάνω από όλα τον πρόεδρο. Η προσωπικότητα του επισκίαζε έτσι κι αλλιώς οποιονδήποτε άλλο και οποιαδήποτε διαδικασία στο εσωκομματικό πεδίο.

Η πρώτη κρίση στη ΝΔ ήλθε εκ των πραγμάτων λοιπόν όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αποφάσισε να μεταπηδήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας το 1980. Ουκ ολίγοι γαλάζιοι τον κατηγορούσαν ότι τους εγκαταλείπει μπροστά στον Ανδρέα Παπανδρέου, που ερχόταν καβάλα στον άνεμο της Αλλαγής. Εκείνος είχε λάβει την απόφαση του, αλλά ανησυχούσε για το πώς θα λειτουργούσε το κόμμα χωρίς τον ίδιο στο τιμόνι. Οι δύο επίδοξοι διάδοχοι του Γιώργος Ράλλης και Ευάγγελος Αβέρωφ μισούν ο ένας τον άλλο θανάσιμα. Έτσι το βράδυ της εκλογής του στην Προεδρία της Δημοκρατίας, στις 5 Μαΐου 1980, ο Καραμανλής καλεί και τους δύο στην οικία του στην Ηρώδου Αττικού.

“Ίσως αν ορίσω εγώ κάποιον θα πάψετε να τρώγεστε!” τους είπε αυστηρά ο Καραμανλής. Έτσι κατάφερε να τους πείσει να δεχθούν την εκλογή από την κοινοβουλευτική ομάδα, αποφεύγοντας να δώσει το δαχτυλίδι της διαδοχής και εισάγοντας την πρώτη τέτοια διαδικασία στη ΝΔ. Ζήτησε επίσης και από τους δύο να δεσμευθούν ότι όποιος και να κερδίσει, θα έκανε τον άλλο αντιπρόεδρο του κόμματος σε μία προσπάθεια να αποτρέψει την εσωκομματική καταιγίδα που έβλεπε να πλησιάζει πριν καλά καλά ο ίδιος αφήσει την καρέκλα του προέδρου της ΝΔ που έγινε στη συνέχεια ηλεκτρική.

Υπήρχε όμως και ένας ακόμη που είχε φιλοδοξίες: Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που το 1978 έχει προσχωρήσει στη ΝΔ στο πλαίσιο της διεύρυνσης που έκανε προς το φιλελεύθερο κέντρο ο Καραμανλής. Όταν όμως είπε στον Εθνάρχη ότι σκεπτόταν να θέσει υποψηφιότητα, εκείνος τον αποθάρρυνε: “Πόσους πιστεύεις ότι θα έχεις;” τον ρώτησε. “Καμιά δεκαριά” απάντησε ο Μητσοτάκης. “Με δέκα δεν πας για αρχηγός” του ξέκοψε ο Σερραίος.

Μετά από έντονο παρασκήνιο αρχηγός εκλέγεται ο Ράλλης με 88 ψήφους, ενώ ο Αβέρωφ έλαβε 84. Οι αφερωφικοί που ήταν σίγουροι για μία άνετη νίκη, εν εξάλλω καταστάσει κατηγορούν τον Καραμανλή και το περιβάλλον του, πως παρά την υποτιθέμενη ουδέτερη στάση στο παρασκήνιο έχει στηρίξει Ράλλη ή και πως η εντολή σε καραμανλικούς που ήταν με το μέρος του Αβέρωφ να κρατήσουν ουδετερότητα εν τέλει ευνόησε το “Γιώργη” όπως αποκαλούσε το Ράλλη ο Εθνάρχης.

Τα πέτρινα χρόνια στο γαλάζιο μαντρί

Αλλά και εντός του αβερωφικού στρατοπέδου έχουν αρχίσει οι καυγάδες. Ο Γιώργος Τζιτζικώστας (πατέρας του σημερινου υποψηφίου για την προεδρία της ΝΔ Απόστολος Τζιτζικώστας) κατηγορεί το νεαρό τότε Αντώνη Σαμαρά, που είχε αναλάβει την προσέγγιση βουλευτών για λογαριασμό του Αβέρωφ ότι το παράκανε, τάζοντας το ίδιο υπουργείο σε πέντε διαφορετικά στελέχη, τα οποία όταν το ανακάλυψαν θεώρησαν πως τους κορόιδευαν και ψήφισαν Ράλλη. Ο Σαμαράς κατηγορεί τον Καραμανλή και ο ίδιος ο Αβέρωφ που παραπονείται στους συνομιλητές του ότι ενώ εκείνος έφερε τον Καραμανλή στην Ελλάδα, ο ιδρυτής της ΝΔ δεν τον στήριξε.

Ο Ράλλης δεν ακολουθεί τη συμβουλή του Καραμανλή και δεν προσφέρει την αντιπροεδρία στον Αβέρωφ, που αρχίζει να τον αντιπολιτεύεται εσωκομματικά. Αυτά όμως μικρή σημασία είχαν για την κοινωνία, η οποία έχει αρχίσει ήδη να… ερωτεύεται τον Ανδρέα Παπανδρέου και στις 18 Οκτωβρίου του 1981 φέρνει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.

Η συντριπτική ήττα με δέκα μονάδες προκαλεί σοκ στη Ρηγίλλης, όπου ήταν τόσο σίγουροι για το αποτέλεσμα, που είχαν αγοράσει σαμπάνιες και πίτσες για να το γιορτάσουν. Μόνο ο ίδιος ο Ράλλης με το πολιτικό του ένστικτο είχε διαισθανθεί την επερχόμενη συντριβή. Όταν την παραμονή των εκλογών η σύζυγος του σε μία προσπάθεια να του ανυψώσει το ηθικό δήλωσε σίγουρη πως το βράδυ της Κυριακής θα κοιμόταν με τον πρωθυπουργό της χώρας, ο Ράλλης της απάντησε με το γνωστό του χιούμορ: “Θα πας στο Καστρί;”

Μετά τις εκλογές και αφού 61 βουλευτές έχουν ήδη άρει την εμπιστοσύνη τους στο πρόσωπο του, ο Ράλλης παραιτείται εγκαινιάζοντας μία παράδοση, που μόνο ο Σαμαράς έσπασε τον περασμένο Ιανουάριο (και ο Καραμανλής το 2000 έχοντας όμως χάσει στο νήμα από το Σημίτη), δηλαδή ο αρχηγός της ΝΔ να αποχωρεί οικειοθελώς μετά από μία καθαρή ήττα. Είχε έρθει η ώρα της “εκδίκησης” του Αβέρωφ.

Η εκλογή του νέου αρχηγού γίνεται και πάλι από την κοινοβουλευτική ομάδα το Νοέμβριο του 1981 με υποψηφίους τον Αβέρωφ, τον Κωστή Στεφανόπουλο και το Γιάννη Μπούτο. Νικητής αναδεικνύεται ο καθαροαιμα δεξιός Αβέρωφ ως αποτέλεσμα της αντίδρασης των νεοδημοκρατών στην Αλλαγή του Ανδρέα Παπανδρέου. Όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, δεν ήταν και η πιο έξυπνη πολιτικά αντίδραση.

Από τον Αβέρωφ στο Μητσοτάκη

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης που το 1980 είχε στηρίξει το Ράλλη, το Νοέμβριο του 1981 τάσσεται στο πλευρό του Αβέρωφ που υπόσχεται ότι εάν εκλεγεί πρόεδρος, θα ορίσει τον Ψηλό κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο- όπως και γίνεται. Στο άρμα του Μητσοτάκη έχει εν τω μεταξύ προσδεθεί ο Αντώνης Σαμαράς, που ούτως ή άλλως βρισκόταν κοντά στον Αβέρωφ.

Σύντομα όμως έγινε εμφανές ότι η αβερωφική ΝΔ, έχοντας εγκαταλείψει την καραμανλική κεντρώα στάση και έχοντας κάνει στροφή προς τα δεξιά, δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει το νέο κυρίαρχο του πολιτικού σκηνικού, το ΠΑΣΟΚ. Ο Αβέρωφ συν τοις άλλοις είναι μεγάλος σε ηλικία και αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Όταν το 1984 επιστρέφει από διακοπές έχοντας ήδη λάβει την απόφαση να παραιτηθεί, στο αεροδρόμιο τον περιμένει μεταξύ άλλων και ο Μητσοτάκης. Και στην επικείμενη διαδοχή ο Αβέρωφ ουσιαστικά δίνει το δαχτυλίδι στο Μητσοτάκη, που έχει αντίπαλο στην ψηφοφορία τον Κωστή Στεφανόπουλο. Κρίσιμος παράγοντας για την επιλογή αυτή του Αβέρωφ φέρεται το ότι γνωρίζει πως ο Καραμανλής (στον οποίο χρέωνε την ήττα του από το Ράλλη) δεν ενθουσιαζόταν στην ιδέα του να δει το Μητσοτάκη πρόεδρο της ΝΔ συν το ότι ο Κρητικός έχει ως υπαρχηγό το Σαμαρά, στον οποίο ο Αβέρωφ έχει επενδύσει για το μέλλον.

Καθώς όμως οι επόμενες εθνικές εκλογές (του 1985) δεν αργούν, τα αντίπαλα στρατόπεδα στη ΝΔ επιλέγουν την ανακωχή μέχρι την κάλπη. Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει ξανά και τότε ξεσπά η θύελλα, ο σπόρος της οποίας είχε φυτευτεί ήδη από τη διαδικασία διαδοχής. Λιβανός και Μπούτος ανεξαρτητοποιούνται, ο Μητσοτάκης παραιτείται για να ζητήσει εκ νέου εκλογή από την κοινοβουλευτική ομάδα και εκλέγεται ξανά αρχηγός ως μόνος υποψήφιος, αλλά με αντίπαλο 37 λευκά. Στη συνέχεια 10 βουλευτές με επικεφαλής το Στεφανόπουλο αποχωρούν και ιδρύουν τη ΔΗΑΝΑ. Η πρώτη διάσπαση της ΝΔ είναι γεγονός και αποτέλεσμα του διχασμού που ξεκίνησε ήδη από τη διαδοχή Καραμανλή και δεν είχε θεραπευθεί.

Γιατί ο Μητσοτάκης στήριξε τον Έβερτ

Τελικά όμως ο Μητσοτάκης καταφέρνει να κερδίσει τον Παπανδρέου μέσα στο κλίμα σκανδάλων και αναταραχής του 1989. Υπουργό Εξωτερικών ορίζει τον εκλεκτό του και θεωρούμενο ως βέβαιο διάδοχο του Αντώνη Σαμαρά. Επειδή όμως ΝΔ χωρίς εσωκομματική αντιπολίτευση δε γίνεται, αυτής ηγείται ο Μιλτιάδης Έβερτ. Γύρω του έχουν συσπειρωθεί καραμανλικοί που δε βλέπουν με καλό μάτι τη μητσοτακοποίηση του κόμματος.

Την περίοδο εκείνη ο νεαρός βουλευτής τότε Κώστας Καραμανλής επισκέπτεται το θείο του και επανεκλεγέντα Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή στο Προεδρικό Μέγαρο. Συζητούν τα εσωκομματικά της ΝΔ και ο νέος Καραμανλής αναφέρει πως ο ‘Εβερτ λέει ότι θα γίνει αρχηγός. “Αρχηγός δε γίνεται αυτός που λέει ότι θα γίνει αρχηγός. Αλλά αυτός που οι άλλοι λένε οτι θα γίνει αρχηγός”, του απαντά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Αρχηγός θέλει να γίνει όμως και ο Σαμαράς, που συγκρούεται με το Μητσοτάκη με αφορμή το Σκοπιανό. Οδηγεί εν τέλει στην πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1993. Ο Ψηλός παραιτείται και δεν θέτει εκ νέου υποψηφιότητα, παρόλο που το περιβάλλον του τον πιέζει θεωρώντας βασίμως ότι θα κέρδιζε άνετα την ψηφοφορία στην κοινοβουλευτική ομάδα.

Υποψήφιοι είναι ο Έβερτ και ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης. Κερδίζει καθαρά ο πρώτος καθώς οι μητσοτακικοί δε στήριξαν όπως αναμένετο το πρωτοπαλίκαρο του Μητσοτάκη.

Ο Επίτιμος επέμενε στη συνέχεια ότι δεν παρενέβη υπέρ του Έβερτ. Ο ίδιος ο Βαρβιτσιώτης έχει αποκαλύψει στο δεύτερο τόμο των πολιτικών του απομνημονευμάτων την εξής ιστορία που είχε προδημοσιεύσει το News247 στα 40 χρόνια της ΝΔ: Την εκλογή καθόρισε μία συμφωνία που κλείσθηκε κατά τη συνάντηση που είχαν στην οικία του Γιώργου Βουλγαράκη δύο ημέρες πριν την ψηφοφορία ο Έβερτ και η Ντόρα Μπακογιάννη. Οι μητσοτακικοί προσέφεραν τη στήριξη τους στον Έβερτ και εκείνος υποσχέθηκε να μη θίξει τα μητσοτακικά πεπραγμένα στο κόμμα, από τη διοίκηση μέχρι τα οικονομικά του.

Σε επίπεδο στελεχών όμως ο Έβερτ ξεκίνησε την επιχείρηση απομητσοτακοποίησης της ΝΔ την επομένη κι όλας ημέρα. Δεν έκανε όμως το λάθος του Ράλλη και έχρισε τον αντίπαλο του στην εκλογικη αναμέτρηση Γιάννη Βαρβιτσιώτη αντιπρόεδρο της ΝΔ στο συνέδριο του 1994. Παρόλα αυτά δεν είχε εσωκομματική ειρήνη.

Το επτασφράγιστο μυστικό του Καραμανλή

Οι μητσοτακικοί κάνουν πόλεμο στον Έβερτ και όταν στις 22 Σεπτεμβρίου του 1996 ο “μπουλντόζας” χάνει από το Σημίτη, ήδη από τις πέντε το απόγευμα με τις πρώτες διαρροές των exit poll ο Κώστας Πυλαρινός αρχίζει να διαρρέει ότι τίθεται θέμα ηγεσίας.

Έτσι ο Έβερτ σπεύδει να παραιτηθεί μόνο και μόνο για να… ξεπαραιτηθεί δύο ημέρες αργότερα. Θέτει ξανά υποψηφιότητα στην κοινοβουλευτική ομάδα, με αντίπαλο το Γιώργο Σουφλιά, τον οποίο πλέον στηρίζουν οι μητσοτακικοί.

Εν τω μεταξύ ο Έβερτ έχει ήδη δεσμευθεί ότι θα ανοίξει η διαδικασία διαδοχής και ότι το συνέδριο του κόμματος θα εκλέγει πλέον αρχηγό. Σε αυτό έχει τη στήριξη των καραμανλικών, που ακόμη δεν έχουν βρει τη λύση για την επόμενη ημέρα.

Το εξάμηνο που μεσολάβησε μέχρι το συνέδριο, που τελικά συνεκλήθη το Μάρτιο του 1997 ήταν μία από τις πλέον ενδιαφέρουσες και γεμάτες εσωκομματικό παρασκήνιο γαλάζιες περιόδους.

Η λύση βρέθηκε στο πρόσωπο του νεαρού βουλευτή Κώστα Καραμανλή, με καθοριστική συμβολή των “βαρόνων” Γιάννη Βαρβιτσιώτη (ο οποίος δεν είχε ξεχάσει προφανώς ότι ο Μητσοτάκης δεν τον στήριξε έναντι του Έβερτ) και Γιάννη Κεφαλογιάννη, καθώς και με την ισχυρή υποστήριξη ομάδας 30 νέων βουλευτών της ΝΔ των αποκαλούμενων και λοχαγών. Η υποψηφιότητα κλείδωσε στην περίφημη συνάντηση στην οικία Βαρβιτσιώτη το βράδυ της 20ης Φεβρουαρίου 1997.

Λίγο νωρίτερα στο Βαρβιτσιώτη είχε τηλεφωνήσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που είχε εν τω μεταξύ φύγει από την Προεδρία της Δημοκρατίας δύο χρόνια νωρίτερα και είχε αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική. Ανησυχούσε όμως για το τόλμημα του ανιψιού του. Έκανε μόνο μία ερώτηση στο Βαρβιτσιώτη: “Γιάννη είσαι σίγουρος ότι θα τον βγάλεις;”

Το εσωκομματικό κύμα υπέρ του νεαρού Καραμανλή άρχισε να παίρνει διαστάσεις, χωρίς οι έτεροι υποψήφιοι (Έβερτ, Σουφλιάς και Πολύδωρας) να έχουν αντιληφθεί πόσο μεγάλες. Οι συνεργάτες του Καραμανλή είχαν φροντίσει να μην ανακοινώσουν ποιους είχαν μαζί τους, ώστε τα στελέχη που τον στήριζαν να μη δεχθούν πιέσεις από τους αντιπάλους. Ο Άρης Σπηλιωτόπουλος κρατούσε το φάκελο με τις υπογραφές ως επτασφράγιστο μυστικό και έτσι ούτε ο ίδιος ο Σουφλιάς δε γνώριζε ότι πχ ο Μανώλης Κεφαλογιάννης και η Αννα Μπενάκη- Ψαρούδα που θεωρούσε δικούς του, είχαν πάει με τον Καραμανλή.

Το συνέδριο ήταν πιο καραμανλικό από την κοινοβουλευτική ομάδα. Ο Κώστας Καραμανλής έλαβε 40,73%, ο Γιώργος Σουφλιάς 30,52%, ο Μιλτιάδης Έβερτ 25,34% και ο Βύρων Πολύδωρας 3,4%- ποσοστό που σχολίασε με χιούμορ λέγοντας στους συνέδρους “ζήτησα την ψυχή σας, αλλά ξεχάσατε να μου δώσετε την ψήφο σας”. Στο δεύτερο γύρο ο Καραμανλής θριάμβευσε με 69,16% έναντι 30,84% του Σουφλιά.

Το πρώτο πράγμα που έκανε ο νέος πρόεδρος της ΝΔ μόλις εξελέγη, ήταν να ζητήσει από τον Άρη Σπηλιωτόπουλο να βρει και να φέρει στο γραφείο του, τον πρωτεργάτη του Έβερτ Δημήτρη Σιούφα. Και την επόμενη ημέρα, του ζήτησε να καλέσει το σημερινό υποψήφιο για την προεδρία της ΝΔ Βαγγέλη Μεϊμαράκη από το επιτελείο Σουφλιά. Είχε καταλάβει πως παρά τη θριαμβευτική του εκλογή και το όνομα του, θα είχε να αντιμετωπίσει εσωκομματικά προβλήματα.

Πράγματι βαρόνοι και πρωτοκλασάτα στελέχη του έκαναν πόλεμο. Ο Καραμανλής έγινε ουσιαστικά αρχηγός όταν διέγραψε ένα χρόνο αργότερα το Σουφλιά για να τον επαναφέρει στη ΝΔ κατά το συνέδριο του 2001, όπου τον υποδέχθηκε με τη φράση “Γιώργο καλώς όρισες σπίτι σου”.

Σύγκρουση μέχρις εσχάτων

Καμία αναμέτρηση όμως δεν ήταν τόσο σφοδρή και δεν άφησε τόσο βαθιά σημάδια στην παράταξη, όσο η σύγκρουση Αντώνη Σαμαρά- Ντόρας Μπακογιάννη το 2009.

Το βράδυ της ήττας από το Γιώργο Παπανδρέου, οι δημοσιογράφοι έμαθαν από το Γιώργο Σουφλιά που αποσβολωμένος έφυγε από τη Ρηγίλλης πως ο Καραμανλής είχε πάρει την απόφαση του: Σε λίγη ώρα θα ανακοίνωνε την παραίτηση του στο Ζάππειο. Άπαντες θεωρούσαν τη Ντόρα βέβαιη διάδοχο. Υπήρχε άλλωστε εσωκομματική συμφωνία με τον Καραμανλή να μην την εμποδίσει ή έτσι ελέγετο.

Στο παρασκήνιο όμως ετοιμαζόταν και κάποιος άλλος. Ο Σαμαράς, που είχε επανέλθει από την πολιτική έρημο και είχε γίνει και υπουργός της τελευταίας κυβέρνησης Καραμανλή. Οι περισσότεροι βουλευτές (και πολλοί καραμανλικοί) ήταν με τη Ντόρα, όμως ο Μεσσήνιος είχε δουλέψει υπόγεια σε άλλο κομματικό επίπεδο και είχε τη στήριξη καραμανλικών στελεχών με ερείσματα στο μηχανισμό όπως ο Κώστας Σταϊκούρας.

Ο “στρατηγός” πάντως που έκρινε την έκβαση εκείνης της μάχης δεν ήταν άλλος από το Δημήτρη Αβραμόπουλο, ο οποίος είχε θέσει επίσης υποψηφιότητα, αλλά βλέποντας πως στο κλίμα πόλωσης μητσοτακικών- αντιμητσοτακικών δεν είχε ελπίδες, έριξε στο τραπέζι την πρόταση προσφυγής στη βάση για την εκλογή του νέου προέδρου.

Για να συμβεί αυτό έπρεπε να πειστεί ο Καραμανλής, να παραμείνει τον ένα επιπλέον μήνα που απαιτείτο για να πραγματοποιηθεί η εκλογή προέδρου με ανοιχτή ψηφοφορία. Είχε πικραθεί όμως από την ευρεία ήττα και ο θάνατος της αγαπημένης του μητέρας λίγο μετά τις εκλογές του είχε κοστίσει πολύ. Δεν είχε συνεπώς καμία διάθεση να ανακατευθεί και επιπλέον ήθελε να αποδεσμευτεί από το καθήκοντα του το συντομότερο.

Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου του 2009, συνεδριάζει η οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου , που σύμφωνα με το καταστατικό θα εξέλεγε κανονικά το νέο πρόεδρο, και στην οποία συμμετείχαν οι καραμανλικοί Δημήτρης Σιούφας και Προκόπης Παυλόπουλος. Την ίδια στιγμή οι Πέτρος Μολυβιάτης, Γιάννης Βαρβιτσιώτης και Αχιλλέας Καραμανλής έχουν συνάντηση. Συζητούν τις εξελίξεις μετά την πρόταση Αβραμόπουλου για ανοιχτή εκλογή, ενώ ήδη έχουν εμφανιστεί δημοσκοπήσεις που δείχνουν την πρόταση να έχει απήχηση στους ψηφοφόρους της ΝΔ.

Ο Μολυβιάτης αναλαμβάνει να πείσει τον απρόθυμο Καραμανλή να παραμείνει και χρησιμοποιεί ως επιχείρημα ότι εάν επιμείνει στην τήρηση του καταστατικού θα ήταν σαν να έδινε το δαχτυλίδι στη Ντόρα. Εκείνος δέχθηκε τελικά με τον όρο να συμφωνήσουν όλοι οι υποψήφιοι (ο τέταρτος ήταν ο Παναγιώτης Ψωμιάδης).

Η αποδοχή της πρότασης αυτής από τη Μπακογιάννη ήταν και το μοιραίο της λάθος. Η νέα εκλογική διαδικασία παρουσιάστηκε όμως ως άνοιγμα στην κοινωνία και το συνέδριο ως διαδικασία των μηχανισμών, ενώ ακόμη και έτσι η κόρη του επίτιμου προέδρου της ΝΔ θεωρούνταν φαβορί. Στις 17 Οκτωβρίου λοιπόν οι τέσσερις υποψήφιοι συμφώνησαν στη διαδικασία.

Μέχρι να φτάσει η ΝΔ στην κάλπη που τελικά ορίστηκε στις 29 Νοεμβρίου του 2009, κόντεψε να διαλυθεί από την οξύτητα της αντιπαράθεσης. Στην πολιτική επιτροπή της 31ης Οκτωβρίου βγήκαν όχι μαχαίρια αλλά… κρητικές χαντζάρες, όπως είπε και ο Ψωμιάδης, όταν ο Μεϊμαράκης που ήταν στο στρατόπεδο Μπακογιάννη είπε στο Σαμαρά να μη μιλά για το δάκρυ του Εθνάρχη, γιατί εκείνος διέσπασε το κόμμα και έριξε κυβέρνηση της ΝΔ. Χρειάστηκε η παρέμβαση Καραμανλή για να μην ξεφύγει περισσότερο η κατάσταση.

Στο έκτακτο συνέδριο της 7ης Νοεμβρίου, που συνεκλήθη για να εγκρίνει την τροποποίηση (για την ακρίβεια την παράβαση) του καταστατικού, η Μπακογιάννη έκανε μία “πρωθυπουργική” ομιλία, ενώ ο Σαμαράς απευθύνθηκε στο δεξιό κομμάτι της ΝΔ που ένιωθε παραγκωνισμένο. Ήταν το κομβικό σημείο αλλαγής κλίματος. Και έτσι η αλλαγή του τρόπου εκλογής, σε συνδυασμό με μία αδυσώπητη παρασκηνιακή εκστρατεία των σαμαρικών και το αντιμητσοτακικό μένος καραμανλικών στελεχών, έφερε το Σαμαρά στην ηγεσία, 16 χρόνια από τότε που έριξε την κυβέρνηση Μητσοτάκη και 29 χρόνια από τότε που ως πρωτοπαλίκαρο του Αβέρωφ είχε αναμειχθεί στη διαδοχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή.