ΝΤΡΟΠΗ ΣΟΥ, ΚΙΑΡΑ ΦΕΡΑΝΙ

Εν έτει 2023, μας σοκάρει ακόμη το γυμνό σώμα. Αλλά προσέξτε, όχι οποιοδήποτε γυμνό σώμα: μόνο το γυναικείο γυμνό σώμα, όταν αυτό παρουσιάζεται από τις θηλυκότητες με τον τρόπο που οι ίδιες επιθυμούν, χωρίς ενοχές και ντροπή. Όσο μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση έχει η γυναίκα που προβάλλει το γυμνό σώμα της ή που απολαμβάνει τη σεξουαλικότητά της, τόσο μεγαλύτερο είναι το σοκ – μάλλον επειδή τόσο μεγαλύτερη είναι και η απειλή που αισθάνονται τα μέρη που «διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους».

Η Κιάρα Φεράνι, μία από τις πιο δημοφιλείς και επιτυχημένες Ιταλίδες influencer και επιχειρηματίες, βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα» τις τελευταίες μέρες με αφορμή τις στιλιστικές επιλογές της και με αιτία την απόφασή της να πάει κόντρα στην πατριαρχία, διεκδικώντας το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση του σώματός της και κατακτώντας την καταπληκτική αίσθηση του να είναι ο εαυτός της, χωρίς να ντρέπεται. Και, φυσικά, «τιμωρήθηκε» γι’ αυτό, όπως τιμωρείται κάθε γυναίκα που τολμά να χαρεί το σώμα, τη σεξουαλικότητα και τη ζωή της, απενεχοποιημένα και χωρίς να ανησυχεί για το τι θα πουν οι άλλοι.

Συγκεκριμένα, η 35χρονη επιτυχημένη influencer και μητέρα δύο παιδιών, παρουσίασε το Φεστιβάλ Τραγουδιού στο San Remo και επέλεξε μια σειρά από iconic εμφανίσεις, με φορέματα τα οποία περνούν φεμινιστικά μηνύματα και εκφράζουν την απελευθέρωση των γυναικών. Μάλιστα, φωτογραφήθηκε με αυτά και τα καρέ κυκλοφόρησαν ευρέως στο διαδίκτυο και τα social media. Για το κάθε εντυπωσιακό κομμάτι που φόρεσε (όλα δια χειρός Maria Grazia Chiuri και Dior) υπήρχε καταγεγραμμένο το σκεπτικό που οδήγησε στη δημιουργία του και οι συμβολισμοί του.

“Το ξεδιάντροπο φόρεμα”

Το «ξεδιάντροπο (shameless) φόρεμα» – όπως ονομάστηκε – σόκαρε το κοινό της περισσότερο από όλα. Πρόκειται για ένα naked dress που προσομοιώνει το γυμνό σώμα της Φεράνι και συμβολίζει την απελευθέρωση από την ντροπή που επιβάλλουν οι κοινωνίες στις γυναίκες, ξεκινώντας από την Εύα, την πρώτη γυναίκα στην ιστορία που προκαλείται να νιώσει ντροπή (εξ ου και το μήλο που κρατάει στο χέρι). Με αφορμή την «ψευδαίσθηση» του γυμνού, στοχεύει στο να υπενθυμίσει το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του σώματος και την ισότητα των φύλων, τονίζοντας πως η απόφαση μιας γυναίκας να εμφανιστεί ή να αισθανθεί σέξι, δεν αφορά κανέναν και δεν δικαιολογεί την βία των ανδρών.

Η εμβληματική εμφάνιση της Κιάρα Φεράνι προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και εκατοντάδες αρνητικά σχόλια στα social media, που την καταδίκασαν για την ελευθερία της. Τα περισσότερα επικεντρώθηκαν στο γεγονός ότι δεν θα έπρεπε να προβάλλει το σώμα της και να εκφράζει τη σεξουαλικότητά της, ειδικά από τη στιγμή που έχει παιδιά!

Είναι γνωστό, άλλωστε, πως όταν μία γυναίκα γίνεται μητέρα, παύει να υπάρχει ως οντότητα, χάνει την οποιαδήποτε ταυτότητά της, δεν υφίσταται σε αυτό τον κόσμο με καμία άλλη ιδιότητα και οφείλει να είναι ταπεινή, ήσυχη και, κυρίως, ντυμένη. Αν δεν ακολουθήσει τα παραπάνω, τότε αυτομάτως θεωρείται «κακιά μάνα», που δεν νοιάζεται για τα παιδιά της, ούτε και τα φροντίζει. Άσε που «θα τα κάνει σαν τα μούτρα της».

Άλλοι σχολίασαν πως όλο αυτό είναι αχρείαστο και πως, αφού θέλει να επιστήσει την προσοχή στα δικαιώματα των γυναικών, δεν θα έπρεπε να εμφανίζεται γυμνή. Κάποιες γυναίκες (!), μάλιστα, δήλωσαν πως «ντρέπονται που εκπροσωπείται με αυτό τον τρόπο το φύλο τους».

Οι αντιδράσεις συνεχίστηκαν και στις υπόλοιπες εμφανίσεις της. Στο φόρεμα με το όνομα “Manifesto” που γράφει με κεφαλαία γράμματα “Pensati Libera” δηλαδή «Σκεφτείτε Ελεύθερα» και το οποίο είναι αφιερωμένο σε όλες τις γυναίκες που θέλουν απλά να νιώθουν ο εαυτός τους χωρίς να τις κρίνουν. Στο «Γυναίκα πολεμίστρια και μητέρα» που θέλει να «φωτίσει» την γυναίκα πίσω από την ιδιότητα της μάνας. Στο λευκό «Φόρεμα κατά του μίσους» που περιλαμβάνει σεξιστικές φράσεις τις οποίες η γνωστή influencer λαμβάνει καθημερινά στα social media της. Στην εμφάνιση με το όνομα «Κλουβί» όπου ποζάρει με την κορούλα της, εμπνέοντάς μας να σπάσουμε τις συμβάσεις που μας καταπιέζουν για χάρη της νέας γενιάς. Σε όλα.

Πώς τολμάς Κιάρα Φεράνι;

Οι γυναίκες μαθαίνουμε από πολύ μικρές ότι πρέπει να είμαστε ευγενικές, λιγομίλητες, σοβαρές και, φυσικά, μαζεμένες. Δεν πρέπει να προβάλλουμε την σεξουαλικότητά μας γιατί «θα μας περάσουν για πουτ@νες», δεν πρέπει να έχουμε ισχυρή άποψη γιατί «ο άντρας πρέπει να νιώθει ισχυρότερος αλλιώς θα ξενερώσει», δεν πρέπει να κάνουμε ό,τι θέλουμε γιατί «δεν θα βρούμε κανέναν που να μας αντέχει». Γενιές ολόκληρες έχουν γαλουχηθεί με τις παραπάνω ιδέες και με άλλες τόσες.

Την ίδια στιγμή, όποτε «σπάσουμε» κάποια από αυτές τις συμβάσεις μας κατακλύζει η ντροπή. Γιατί έτσι μας μάθανε. Αν είσαι πολύ σέξι, θα έπρεπε να ντρέπεσαι. Αν δεν είσαι αρκετά σέξι, πάλι θα έπρεπε να ντρέπεσαι. Αν δεν θες να γίνεις μητέρα, θα έπρεπε να ντρέπεσαι. Αν γίνεις μητέρα, αλλά θες περιποιείσαι τον εαυτό σου και να κάνεις (κι άλλα) πράγματα που σου δίνουν χαρά, θα έπρεπε να ντρέπεσαι. Γενικώς, θα έπρεπε να ντρέπεσαι που υπάρχεις. Κι αυτό, δεν είναι καθόλου υπερβολή. Επανερχόμενοι στο “προπατορικό αμάρτημα”, συνειδητοποιούμε πως στην ουσία αυτό μας διδάσκουν, αυτό μας λένε: ότι θα έπρεπε να ντρεπόμαστε που υπάρχουμε, γιατί η Εύα είναι ο λόγος που εκδιώχθηκε μαζί με τον Αδάμ από τον Παράδεισο. Είμαστε υπεύθυνες για όλα τα δεινά του κόσμου!

Και κάπου εκεί, που έχουμε συνηθίσει να ζούμε με τις ενοχές μας, πιστεύοντας πως έτσι είναι το σωστό, έρχεται η Κιάρα Φεράνι να γκρεμίσει όλο το καταπιεστικό πέπλο γύρω μας και να διεκδικήσει τα δικαιώματά μας. Πώς τολμά να εμφανίζεται γυμνή παίρνοντας τη ζωή της στα χέρια της; Πώς να τολμά να είναι και όμορφη και έξυπνη; Πώς τολμά να είναι και σέξι, αλλά να έχει και άποψη; Πώς τολμά να μην ντρέπεται; Για να καταλήξουμε στο… ντροπή της, που δεν ντρέπεται!

Δεν είναι διαπραγματεύσιμο

Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα τα σώματα των γυναικών θεωρούνται διαθέσιμα προς κριτική, εκμετάλλευση, «χρήση» από τον οποιονδήποτε και, κυρίως, από τους άντρες, που αισθάνονται ότι έχουν κάθε δικαίωμα επάνω τους, μόνο και μόνο επειδή είναι άντρες. Την ίδια στιγμή, το δικαίωμα της γυναίκας στην αυτοδιάθεση του σώματός της αμφισβητείται και τίθεται υπό συζήτηση ή διαπραγμάτευση. Λες και έχουμε να συζητήσουμε για το εάν θα παραγγείλουμε πίτσα ή σουβλάκια.

Πότε θα γίνει, επιτέλους, κατανοητό πως κανείς δεν έχει λόγο στα σώματά μας, ούτε στις επιθυμίες μας; Πόσο δύσκολο είναι να καταλάβουν ότι μπορούμε να φοράμε ό,τι θέλουμε, όποτε το θέλουμε, χωρίς να δώσουμε λογαριασμό σε κανέναν; Ότι μπορούμε να έχουμε και μυαλό και ομορφιά; Ότι οι γυναίκες είναι αυτόνομες, αυτόφωτες και μπορούν να επιτύχουν τα πάντα;

Ζούμε, λοιπόν, στο 2023 και η πατριαρχία καλά κρατεί. Όσα βήματα κι αν νομίζουμε πως έχουμε κάνει προς την ισότητα των δύο φύλων, την εξάλειψη του σεξισμού και την κατάρριψη των στερεοτύπων, έρχονται κάποια τέτοια παραδείγματα και μας υπενθυμίζουν πως όχι μόνο η πρόοδος γίνεται με πολύ μικρά και πολύ αργά βήματα, αλλά κάποιες φορές μοιάζει σαν να κουβαλάμε τον βράχο του Σίσσυφου. Ένα βήμα μπροστά, τρία βήματα πίσω και πάλι απ’ την αρχή.

Μάλιστα, είναι ανατριχιαστικό το πώς οι συμπεριφορές αυτές εκφράζονται και από πολλές γυναίκες, οι οποίες δεν κατανοούν πως είναι θύματα του εσωτερικευμένου μισογυνισμού τους, κατάλοιπο – κι αυτό – της πατριαρχίας, που θέλει τις γυναίκες να είναι καλές και σωστές σύζυγοι, να μην προκαλούν, να είναι κυρίες και σοβαρές. Ξέρετε, γυναίκες για σπίτι που λέμε. Έτσι, μειώνοντας μια άλλη γυναίκα ή σχολιάζοντας αρνητικά το γεγονός ότι προβάλλει το σώμα της και το παρουσιάζει γυμνό, δείχνουν πως αυτές είναι καλύτερες και πιο σωστές και πιο σοβαρές. «Εμείς δεν είμαστε τέτοιες!», φωνάζουν, χωρίς να καταλαβαίνουν πως όλες στο ίδιο καζάνι βράζουμε.

Το θέμα είναι πως οι αγώνες για τη γυναικεία χειραφέτηση θα πρέπει να γίνουν μεγαλύτεροι και πιο έντονοι, εφόσον βλέπουμε πως υπάρχουν τόσο αναχρονιστικές αντιλήψεις ακόμη και στις μέρες. Γιατί αλλιώς, οδηγούμαστε σε επικίνδυνα μονοπάτια, που θα έχουν ολέθριες συνέπειες, κι αυτό δεν είναι εκτίμηση ή μελλοντική πρόβλεψη. Το έχουμε δει να συμβαίνει, στο εδώ, στο τώρα. Από το «μην ντύνεσαι έτσι/μην γδύνεσαι» μέχρι το «προκάλεσε τον βιαστή της με αυτά που φορούσε», αλλά και μέχρι το «απαγορεύονται οι αμβλώσεις» που είδαμε πρόσφατα να αναζωπυρώνεται στις ΗΠΑ. Στους αγώνες αυτούς, μέχρι τα αυτονόητα δικαιώματά μας να μην γράφονται καν σε άρθρα σαν κι αυτό, θα πρέπει να είμαστε ενωμένες σαν μία γροθιά.