Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΓΟΥΙΛΙΑΜΣ

Όταν η Σερίνα Γουίλιαμς ρωτήθηκε το 1999 τι είναι αυτό που της αρέσει περισσότερο στο τένις, δεν δίστασε πριν απαντήσει. «Το να κερδίζω», αποκρίθηκε. «Μου αρέσει να βγαίνω εκεί έξω και να κερδίζω κόσμο. Βρίσκω μεγάλη χαρά σε αυτό. Πραγματικά».

Δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς πως οι Βίνους και Σερίνα Γουίλιαμς είναι τα σπουδαιότερα αδέλφια αθλητές στην ιστορία του επαγγελματικού αθλητισμού. Μεταξύ τους έχουν κερδίσει 30 σόλο γκραν σλαμ τίτλους (κι άλλους 14 στο διπλό), έχουν υπάρξει και οι δύο #1 στην παγκόσμια κατάταξη, κι η κυριαρχία τους υπήρξε τόσο απόλυτη που υπήρξαν χρονιές που οι δυο τους ήταν αντίπαλοι στον τελικό όχι μόνο ενός αλλά τεσσάρων διαδοχικών Γκραν Σλαμ τουρνουά. (Από το Ρολάν Γκαρός του 2002 ως το Αυστραλιανό Όπεν του 2003· η Σερίνα κέρδισε και τα τέσσερα.)

Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουμε δει στον αθλητισμό -ή, για να είμαστε ειλικρινείς, σε κάθε τομέα της επαγγελματικής ζωής- ανθρώπους που κουβαλάνε το όνομα ή τη συγγένεια με κάποιον πρωταθλητή να βρίσκουν πόρτες ανοιχτές ακόμα κι αν δεν είναι στο ίδιο επίπεδο ταλέντου.

Στην περίπτωση των Γουίλιαμς συνέβη κάτι αληθινά σπάνια. Ακόμα κι αν η Σερίνα είναι σύμφωνα με κάθε πιθανή μέτρηση η ανώτερη αθλήτρια ανάμεσά τους, η σπουδαιότητα και των δύο δεν αμφισβητήθηκε ποτέ. Είναι λες και φτιάχτηκαν για να θριαμβεύσουν στο τένις.

Αν ρωτήσετε τον Ρίτσαρντ Γουίλιαμς, πατέρα και προπονητή τους, αυτό ακριβώς συνέβη. «Το κλειδί της επιτυχίας είναι το να κοιτάς κάτι που θέλεις και να ονειρεύεσαι πως είναι δικό σου», λέει στο Sports Illustrated πριν ακόμα οι κόρες του να κερδίσουν Γκραν Σλαμ τίτλο. «Οι άνθρωποι συνήθιζαν να με κοιτάνε και να λένε, “αυτός ο άντρας ξέρει να λέει ψέματα”.» Αυτή είναι μάλλον κι η πεμπτουσία του αμερικάνικου ονείρου, για ανθρώπους ειδικά που μεγάλωσαν στις σκοτεινότερες γωνιές της χώρας της ευκαιρίας – εκεί όπου οι ευκαιρίες δεν έμοιαζαν δηλαδή και τόσο άπλετες.

Γεννήθηκε το 1942 στη Λουιζιάνα όπου αντιμετώπισε σειρά περιστατικών βίας και ρατσισμού, ακόμα και επιθέσεις από την Κου Κλουξ Κλαν. Στην αυτοβιογραφία του αναφέρει επιθέσεις με μπαστούνια, φακούς και μπουκάλια, συμβάντα που όπως είναι φυσικό γέννησαν μέσα του ένα πολεμικό μίσος: «Ήθελα να σκοτώσω ανθρώπους, ήμουν σε πόλεμο με τη λευκή φυλή. Αλλά πώς πολεμάς όταν είσαι 8 χρονών;» Μιλώντας στο CNN το 2015 αναφέρει πως είδε ένα φίλος του να λιντσάρεται κι έναν άλλον να σκοτώνεται από αυτοκίνητο μιας λευκής γυναίκας που υποστήριξε πως το συμβάν ήταν ευθύνη του θύματος. «Δεν έγινε έρευνα. Δεν ήρθε περιπολικό. Αλλά αυτή ήταν η ζωή. Έφτασα κοντά στο να σκοτωθώ τόσες πολλές φορές», θυμάται.

Ήταν ο μόνος γιος της οικογένειάς του και είχε 4 μικρότερες αδερφές, ενώ ο πατέρας τους ήταν sharecropper, δηλαδή δεν είχε δική του ιδιοκτησία, παρά ζούσε σε γη την οποία καλλιεργούσε πληρώνοντας για αυτή σε είδος, δηλαδή με σοδειά.

Ο Ρίτσαρντ έπρεπε από πολύ μικρός να μάθει τεράστιας σημασίας μαθήματα επιβίωσης και, με το που τελείωσε το σχολείο, μετακόμισε στο Μίσιγκαν κι έπειτα στην Καλιφόρνια όπου γνώρισε την πρώτη του μετέπειτα σύζυγο. «Όταν με έβλεπαν άνθρωποι έλεγα, “είμαι εκατομμυριούχος”. Μου έλεγαν “φίλε ζεις σε αυτό το χαμόσπιτο”. Κι έλεγα “και τι με αυτό; Δεν ξέρεις εκατομμυριούχους που ζουν σε χαμόσπιτα;” Σήμερα έχω σπίτι στο Μπέβερλι Χιλς κι έχω σπίτι στο Μπρεντγουντ [σσ. άλλο ένα προάστιο του Λος Άντζελες, 12 λεπτά από το Μπέβερλι Χιλς με αυτοκίνητο]».

Φτάνοντας στην Καλιφόρνια, ο Ρίτσαρντ έμαθε τένις από έναν άντρα ονόματι “Old Whiskey”, κάτι που του φάνηκε χρήσιμο τη βραδιά που άλλαξε τη ζωή του – και τη ζωή των αγέννητων ακόμα παιδιών του. Το 1978 παρακολουθούσε τον τελικό του Ρολάν Γκαρός όπου η Βιρζινια Ρουζίκι κέρδισε τον μοναδικό τίτλο της καριέρας της παίρνοντας σπίτι 40.000 δολάρια. Ο Γουίλιαμς τότε κάθισε και έγραψε ένα αναλυτικό πλάνο 85 σελίδων πάνω στο πώς τα παιδιά του θα γίνονταν σουπερ σταρ του τένις.

(Η ταινία Η Μέθοδος των Γουίλιαμς, που κυκλοφορεί στις αίθουσες, είναι αρκετά πιστή στα πραγματικά γεγονότα σε γενικές γραμμές, αλλά μια από τις σημαντικές διαφορές είναι ο λόγος για τον οποίο ο Γουίλιαμς έγραψε το πλάνο: Στην αφήγηση της ταινίας, οι λόγοι του έχουν να κάνουν 100% με μια κοινωνική αντίδραση, με το πώς ο κόσμος του τένις είναι σχεδόν αποκλειστικά γεμάτος με λευκούς αθλητές και αθλήτριες.

Φυσικά η φυλετική διάσταση ενυπάρχει σε κάθε απόφαση και κάθε συμβάν της ζωής ενός άντρα σαν τον Γουίλιαμς, κάτι που κάνει ακόμα πιο περίεργο το focus της ταινίας. Η οποία στέκεται ελάχιστα στο background του, στην ΚΚΚ, στη φυτεία “ελεύθερης αγοράς” στην οποία δούλευε και ζούσε ο πατέρας του, υπογραμμίζοντας αντιθέτως μια ανιδιοτέλεια εκεί που δεν υπήρχε – κι ούτε είχε και λόγο να υπάρχει. «Όταν ξεκινήσαμε με το τένις ήταν για να πάμε εκεί έξω και να βγάλουμε πολλά λεφτά. Πιστέψτε με, βγάλαμε ένα σωρό λεφτά, και θα βγάλω ακόμα περισσότερα», λέει το ‘99.)

Δύο χρόνια αργότερα ο Ρίτσαρντ γνωρίζει και παντρεύεται τη δεύτερη γυναίκα του, την Ορασίν Πράις, με την οποία αποκτά δύο κόρες – η Βίνους γεννιέται το 1980 κι η Σερίνα το 1981. Η οικογένεια μετακόμισε στο Κόμπτον και τα δύο κορίτσια άρχισαν μαθήματα τένις ήδη από όταν ήταν τεσσάρων.

«Τα παιδιά μου μεγάλωσαν δουλεύοντας», λέει ο Ρίτσαρντ χρόνια αργότερα. «Κάθε παιδί στο σπίτι δούλευε από όταν ήταν δύο χρονών. Η Βίνους κι η Σερίνα παρέδιδαν τηλεφωνικούς καταλόγους. Έμαθα τα παιδιά μου να είναι πολύ, πολύ ανεξάρτητα. Η γυναίκα μου αναστατωνόταν αλλά δε με ένοιαζε ποιος αναστατωνόταν. Μια μέρα αυτό το παιδί θα έπρεπε να είναι έξω στον κόσμο μόνο του». Υπό αυτό το πρίσμα και το σκεπτικό, ο Γουίλιαμς έβαλε από μικρές τις κόρες του σε πρόγραμμα, αλλά με εντελώς δικούς του όρους.

Απέσυρε τις κόρες του από τα παιδικά πρωταθλήματα επειδή δεν συμφωνούσε με την πίεση που αυτά ασκούσαν στις νεαρές αθλήτριες, επιλέγοντας αντ’αυτού δικές του τακτικές. Ήθελε να έχουν χρόνο για τα μαθήματα, για τις εργασίες τους, και ακόμα της πήγαινε και σε μπρέικ στην Disneyland. Εξασφάλιζε γήπεδα προπόνησης στην περιοχή, συχνά παλεύοντας κυριολεκτικά με ανθρώπους για χρόνο σε αυτά. Σταδιακά, τα μέλη συμμοριών της περιοχής άρχισαν να προστατεύουν τις Γουίλιαμς.

«Δεν υπήρχε μέρος στον κόσμο πιο σκληρό από το Κόμπτον», λέει στο CNN ο Ρίτσαρντ. «Το γκέτο θα σε σκληραγωγήσει, θα σε μάθει να αντέχεις, θα σε κάνει δυνατό. Και γι’αυτό πήγα στο Κόμπτον μαζί τους», εξηγεί. Η οικογένειά τους δεν ήταν φτωχή και μπορούσε να ζει σε πιο ασφαλείς περιοχές, όμως ένα βασικό μέρος εκείνου του πολυσέλιδου σχεδίου ήταν ακριβώς αυτό: Ότι η όλη διαπαιδαγώγηση θα έπρεπε να συμβεί σε μια σκληρή περιοχή.

Άλλα κομμάτια του σχεδίου συμπεριλαμβάνουν το να αποτρέπει τις κόρες του από να βγαίνουν με αγόρια και ακόμα και το να επιχειρεί να σβήσει σκέψεις μητρότητας: όποτε η Βίνους έφερνε κούκλες στο σπίτι, ο Ρίτσαρντ τις αποκεφάλιζε. Αργότερα στην καριέρα τους, υπήρξε κατά περιόδους η αίσθηση -με αποκορύφωμα έναν ημιτελικό του τουρνουά Indian Wells ανάμεσα στις δύο αδερφές όπου η Βίνους αποσύρθηκε λίγο πριν την έναρξη του αγώνα- πως ο Ρίτσαρντ κανονίζει εν πολλοίς την «ιεραρχία» των νικών. (Η ταινία αποφεύγει πολλές τέτοιες δύσκολες συζητήσεις, επιλέγοντας μια πιο συμβατική οδό σα να επρόκειτο για βίου Αγίου – μια ακόμα υπενθύμιση πως το να πραγματοποιούνται βιογραφικά φιλμ σε συνεργασία με τα αντικείμενά τους οδηγεί συχνά στην ελεγχόμενη αφήγηση και το γυαλισμένο προφίλ.)

«Υπάρχει μέθοδος στην τρέλα του Ρίτσαρντ», λέει ο Κέβιν Ντέιβις, ατζέντης της οικογένειας. «Κάθε τι που λέει ο Ρίτσαρντ είναι αποτέλεσμα βαθιάς περισυλλογής και έχει στόχο ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα. 99 φορές στις 100, παίρνει αυτό το αποτέλεσμα. Μην υποτιμάτε ποτέ τον Ρίτσαρντ». Πράγματι, η μέθοδός του απέδωσε καρπούς μεμιάς. Ο Ρίτσαρντ κατάφερε να χτίσει έναν μικρό μύθο γύρω από τις δύο κόρες του και τις αντισυμβατικές τακτικές προπόνησής τους. Τα media έδειξαν ενδιαφέρον από νωρίς κι οι σπόνσορες όρμηξαν, ειδικά από τη στιγμή που από τα πρώτα τους κιόλας επίσημα παιχνίδι φάνηκε πως πρόκειται όντως για τεράστια ταλέντα.

Στο πρώτο της επίσημο τουρνουά, στα 14 της, η Βίνους έριξε στα σχοινιά την τότε #2 της παγκόσμιας κατάταξης Αράντσα Σάντσεζ Βικάριο, κερδίζοντας το πρώτο σετ. Τρία χρόνια μετά έγινε η πρώτη τενίστρια των τελευταίων 30 χρόνων που έφτανε σε τελικό του Αμερικάνικου Όπεν χωρίς να έχει seed στην παγκόσμια κατάταξη.

Μια από τις διασημότερες στιγμές του Γουίλιαμς έρχεται όταν η Βίνους είναι 15 χρονών και δίνει συνέντευξη στο ABC. Η μικρή δηλώνει με σιγουριά πως μπορεί να νικήσει την επόμενη αντίπαλό της κι ο ρεπόρτερ την ρωτάει γιατί, την ρωτάει από πού προέρχεται αυτή η σιγουριά. Ο Ρίτσαρντ διακόπτει φωνάζοντάς του πως «πρέπει να καταλάβεις πως έχεις να κάνεις με την εικόνα ενός 14χρονου κοριτσιού. Έχεις να κάνεις με ένα μικρό Μαύρο κορίτσι, άφησέ την να είναι παιδί».

Το στιγμιότυπο έγινε viral πριν λίγα χρόνια:

«Φυσικά είμαστε μία οικογένεια Αφροαμερικανών κι είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να βλέπουν μία οικογένεια Αφροαμερικανών με τόση δυναμική, να λειτουργεί ως ίνδαλμα», λέει σήμερα η 41χρονη Βίνους στο Harper’s Bazaar με αφορμή την κυκλοφορία της ταινίας (όπου οι δύο αδερφές είναι executive producers). «Αλλά η οικογένειά μας ήταν τρομερά μοναδική»

«Πολύς κόσμος έχει κατά νου του τους πατεράδες των αθλητών, ειδικά του τένις, ως πολύ πιεστικούς», λέει η Σερίνα στην ίδια συνέντευξη. «Πολλοί μας ρωτάνε πώς γίνεται να παίζουμε τένις για τόσον καιρό. Είναι γιατί δεν μεγαλώσαμε σ’ ένα περιβάλλον που μας έκανε να το αποστρεφόμαστε», εξηγεί.

«Ο μπαμπάς μου πάντα μας έλεγε να σχεδιάζουμε το μέλλον. Αν αποτύχεις να σχεδιάσεις, σχεδιάζεις την αποτυχία σου», λέει ακόμα, επιστρέφοντας σε εκείνο το θρυλικό πολυσέλιδο σχέδιο – που μοιάζει σαν μαγικό χειρόγραφο, σαν κάποια από εκείνες τις περίεργες προφητείες για τις οποίες παρακολουθούμε πανίσχυρα πλάσματα να παλεύουν στο σινεμά και την τηλεόραση.

Πίσω στο ‘99, ο Ρίτσαρντ έμοιαζε ήδη ικανοποιημένος με όσα είχε κάνει, με τις βάσεις, με την εκπαίδευση και με την διαδρομή στην οποία είχε βάλει τις κόρες του. Έλεγε πως τους είχε μάθει όσα είχε να τους μάθει. «Αν δεν τώρα δεν βγουν εκεί έξω και εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους, είναι δικό τους πρόβλημα πια. Εγώ έκανα τη δουλειά μου».