Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ “ΨΩΜΙΕΡΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ” ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα διαταράχθηκε σε άνευ προηγουμένου βαθμό, εν καιρώ πανδημίας. Μετά προέκυψαν οι καταστροφές καλλιεργειών εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων (κλιματική αλλαγή λέγεται) και η αύξηση στις τιμές των καυσίμων (εξαιτίας του Covid-19) που επηρέασαν και τις τιμές των φαγητών. Ναι, όπως διαπιστώνεις καθημερινά.

Πριν καταφέρει ο πλανήτης να διαχειριστεί και να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα (ώστε να αρχίσει το έργο αποκατάστασης των προβλημάτων), ξεκίνησε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι Ευρωπαίοι βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ενεργειακό πρόβλημα, δεδομένης της τεράστιας εξάρτησης που υπάρχει από το αέριο και το πετρέλαιο της Ρωσίας. Μεταξύ των συζητήσεων που γίνονται αυτές τις ημέρες είναι και οι τρόποι που θα επιτρέψουν στην ΕΕ να μην κάνει ό,τι επέτρεπε (και βοηθούσε) την περασμένη 20ετια. Δηλαδή, να βρει άλλους πάροχους και καλώς εχόντων των πραγμάτων, να επιστρέψει το κόστος σε βιώσιμες τιμές.

O Γιώργος Καρελιάς έγραψε στο NEWS 24/7 για την προσέγγιση ΗΠΑ-Βενεζουέλας, τονίζοντας ότι αν η Ευρώπη ακολουθήσει τους Αμερικανούς και απαγορεύσει τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, εν πολλοίς θα καταστραφεί -την ώρα που οι ΗΠΑ έχουν δική τους παραγωγή.

Δεν είναι όμως, μόνο το φυσικό αέριο (ή το πετρέλαιο ή η βενζίνη) που αυξάνουν τον κίνδυνο για πληθωριστικό σοκ στην οικονομία.

Όσα γίνονται στην Ουκρανία απειλούν και την προσφορά στα τρόφιμα και τα μέσα διαβίωσης όχι μόνο των ανθρώπων της Ευρώπης, αλλά και της Αφρικής, όπως και της Ασίας. Δηλαδή, όσων βασίζονται σε αυτά που δίνουν οι τεράστιες εύφορες γεωργικές εκτάσεις της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας, όπως γράφει το Associated Press. Ειρήσθω εν παρόδω, αυτή η περιοχή είναι γνωστή ως “η ψωμιέρα του κόσμου”.

Μετά την έναρξη του πολέμου και το μπλόκο των Ρώσων στα λιμάνια της Ουκρανίας, αμέτρητα φορτηγά πλοία, γεμάτα με προϊόντα της μάνας γης έμειναν αγκυροβολημένα. Επιπροσθέτως, αεροπορικές εταιρίες ακύρωσαν πτήσεις και έτσι έγινε ακόμα πιο δύσκολη η μεταφορά των αγαθών σε όλον τον κόσμο -με κάποιες χώρες να εξαρτώνται απόλυτα από αυτά.

Για την ιστορία, πρόκειται για το εναπομείναν 30% του τελευταίου θερισμού.

Οι Ρώσοι εν τω μεταξύ, περιόρισαν από πέρυσι τις δικές της αποστολές σιταριού, μέσω φόρου εξαγωγών που είχε ως στόχο να ‘κρατήσει’ σε χαμηλά επίπεδα τις εγχώριες τιμές στα τρόφιμα. Παρεμπιπτόντως, κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με το φυσικό αέριο. Και ό,τι κάνει η Ρωσία με την παροχή φυσικού αερίου σε άλλες χώρες η Ρωσία (σε συνάρτηση με τις κυρώσεις της Δύσης), αναμένεται να το κάνει και με το σιτάρι.

Η αύξηση δεν θα σταματήσει εδώ

Πριν την εμφάνιση του Covid-19 στον πλανήτη, οι Ρωσία και Ουκρανία ήταν δυο εκ των πέντε κορυφαίων εξαγωγών σιταριού του πλανήτη. Για την ακρίβεια, έτρεφαν δισεκατομμύρια ανθρώπους, δίνοντας μαζί το 29% του παγκόσμιου σίτου (και άρα όσων παράγονται από αυτόν). Ήταν και στις κορυφαίες θέσεις παραγωγών κριθαριού (20%), σπόρων ηλιελαίου που είναι απαραίτητο για την επεξεργασία τροφίμων (80%) και καλαμποκιού (19%), μεταξύ πολλών άλλων. *Στις παρενθέσεις είναι οι έως τώρα αυξήσεις των προϊόντων που διασφαλίζουν την τροφική ασφάλεια των φτωχότερων χωρών.

Ειρήσθω εν παρόδω, η Ρωσία είναι εκ των μεγαλύτερων πηγών λιπασμάτων, παρέχοντας το 15% των αναγκών της γης.

Χώρες όπως είναι η Τουρκία, το Καζακστάν, ο Λίβανος, η Αίγυπτος και αρκετές χώρες της Ευρώπης προμηθεύονται από τη Ρωσία και την Ουκρανία το 70% του σιταριού τους. Οι διατροφές τους εξαρτώνται από το ψωμί και τα λοιπά παράγωγα του σίτου, όπου βασίζονται και οι αφρικανικές χώρες που το 2020 εισήγαγαν από τη Ρωσία γεωργικά προϊόντα, αξίας 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από εκεί πήραν και το 90% του σιταριού, αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό λιπασμάτων.

Μεταξύ άλλων, οι Ουκρανοί είναι οι κορυφαίοι εξαγωγείς καλαμποκιού στην Κίνα (μέχρι το 2020 αυτήν τη θέση την είχαν οι ΗΠΑ), του κόσμου σε ηλιέλαιο, φιναλίστ σε κριθάρι, στο ΤΟΡ5 στις πατάτες και στην παραγωγή σίκαλης και αυγών. Η γενική παραγωγή της μπορεί να καλύψει τις ανάγκες 600 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Σύμφωνα με το International Monetary Fund, μεταξύ του Απριλίου του 2020 και του Δεκεμβρίου του 2021, η τιμή του σιταριού ‘άνέβηκε’ κατά 80%. Αυτό είχε ως συνέπεια να εκτοξευθούν και οι τιμές του αλευριού (10.3%) και εύλογα των μακαρονιών (θες να πούμε pasta;), των ντόνατς, των κράκερ, των πιτών και όσων άλλων φτιάχνονται με αλεύρι.

Εταιρίες παραγωγής δημητριακών ενημέρωναν τους μετόχους τους πως ο πληθωρισμός του αλευριού ασκούσε τεράστια πίεση. Και μετά ξέσπασε ο πόλεμος που την πρώτη εβδομάδα αύξησε την τιμή του σιταριού κατά 55%.

Αν συνεχιστεί ο πόλεμος, θα υπάρχουν ελλείψεις σε στάρι από τον Ιούλιο και θα δημιουργηθεί περαιτέρω επισιτιστική ανασφάλεια, με αύξηση ανθρώπων που θα πεινούν -και όπου η διατροφή είναι σε άμεση εξάρτηση με το επιδοτούμενο, από την κυβέρνηση, ψωμί -όπως είναι η Αίγυπτος και ο Λίβανος.

“Θα υπάρχει άμεσος αντίκτυπος στην σταθερότητα της παγκόσμιας αγοράς αλευριού”, σύμφωνα με δηλώσεις του ερευνητή του International Food Policy Research Institute, David Laborde στους New York Times.

Κοινώς, ποιος θα θερίσει, τι θα θερίσει και ποιος θα κάνει τη μεταφορά.

“Το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί (περισσότερο) το προσεχές τετράμηνο, όταν υπό νορμάλ συνθήκες θα άρχιζε ο επόμενος θερισμός σιταριού. Μόνο που οι αγρότες δεν αναμένεται να τον κάνουν, με τις καλλιέργειες να έχουν καταστραφεί και τα λιμάνια και τα τρένα να έχουν υποστεί ζημιές, ενώ αύξηση είχαν οι τιμές καυσίμων και λιπασμάτων”.

Τη ζήτηση που δεν μπορούν να καλύψουν οι Ρώσοι με τους Ουκρανούς, είναι περισσότερο από ευτυχείς να αναλάβουν οι Αυστραλία, Αργεντινή και τα δυτικά της Αμερικής. Μια στιγμή όμως, να σου πω κάτι ακόμα.

Οι κυρώσεις μπορούν να αυξήσουν κι άλλο την παγκόσμια τιμή

Αναλυτές της Rabobank ενημέρωσαν ότι τα 2/3 του ρωσικού σιταριού και κριθαριού για τη σεζόν, είχαν ήδη εξαχθεί πριν επιβληθούν κυρώσεις. Εάν με αυτές θέσουν εκτός το υπόλοιπο της καλλιέργειας από τις ξένες αγορές, θα αυξήσουν σχεδόν κατά 1/3 τις παγκόσμιες τιμές.

Οι αναλυτές εξηγούν πως η στάση της Κίνας θα καθορίσει τις εξελίξεις σε επίπεδο τιμών. Είναι η χώρα που εισάγει τεράστιες ποσότητες καλαμποκιού, κριθαριού και ζαχαρόχορτου για ζωοτροφές από τις παγκόσμιες αγορές. Μπορεί να επιλέξει ως μοναδικό πάροχο τη Ρωσία και έτσι θα γίνουν αδιάφορες οι κυρώσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης.

Μετά την επίσκεψη του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Κίνα, πριν την έναρξη των χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, οι Κινέζοι άρχισαν να εγκρίνουν εισαγωγές σιταριού από τη Ρωσία, τις οποίες είχαν απαγορεύσει προ καιρού γιατί ανησυχούσαν για μύκητες και άλλες ξένες προσμείξεις. Πάντα χρήσιμο είναι να θυμάσαι ότι η Κίνα αρνείται να καταδικάσει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία -αυτό που έκανε ήταν να ζητήσει το σεβασμό της εθνικής κυριαρχίας.