Ο DRIES VERHOEVEN ΜΑΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΤΑ PLáSMATA ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ ΤΗΝ ΙΔΑΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ… ΕΥΤΥΧΙΑΣ
Ο θεατρικός δημιουργός και εικαστικός καλλιτέχνης Dries Verhoeven μιλά στο Magazine για το “Happiness”, το νέο του project που έχει στηθεί στο Πεδίον του Άρεως.
Κάθε δουλειά του θεατρικού δημιουργού και εικαστικού καλλιτέχνη Dries Verhoeven που έχουμε δει στην Αθήνα χάρη στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, είναι μία αξέχαστη εμπειρία που μας φέρνει αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας και που αποτελεί ένα καυστικό σχόλιο απέναντι στην πραγματικότητα που βιώνουμε.
Το 2014, στο “No Man’s Land” είχαμε κάνει μία διαδρομή ζωής με σημείο εκκίνησης το Μοναστηράκι, όπου είχαμε έρθει κοντά με μετανάστες και είχαμε γίνει συμμέτοχοι στις προσωπικές τους ιστορίες. Τρία χρόνια αργότερα, το 2017, στo “Phobiarama” είχαμε μπει σε ένα σκοτεινό “τρενάκι του τρόμου” του στην Πλατεία Συντάγματος και είχαμε έλθει αντιμέτωποι με τους φόβους μας.
Φέτος, αν περπατήσετε ανάμεσα στα αλλόκοτα Plásmata στο Πεδίον του Άρεως -που σημειωτέον τελείωνουν την εβδομάδα αυτή- θα παρατηρήσετε ένα μικρό τσιμεντένιο κτίριο, κάτι ανάμεσα σε φαρμακείο και δημόσιο ουρητήριο. Αν επιχειρήσετε να μπείτε μέσα, θα συναντήσετε ένα ανδροειδές με γυναικεία μορφή. Θα σας μιλήσει ήρεμα. αποστασιοποιημένα, σχεδόν ευτυχισμένα και θα σας θέσει μία σειρά ερωτήσεων: Σε ηρεμεί που είμαι ρομπότ; Σου αρέσει που είμαι γυναίκα; Θέλεις να είσαι ευτυχισμένος; Εν συνεχεία θα σας δώσει την ιδανική συνταγή για να κατακτήσετε την….ευτυχία τροποποιώντας τη συναισθηματική σας πραγματικότητα.
Ο λόγος για το “Happiness”, το νέο project του Dries Verhoeven που αρέσκεται να δημιουργεί εγκαταστάσεις, περφόρμανς και χάπενινγκ σε μουσεία, θέατρα, αυτοσχέδιους και δημόσιους χώρους πόλεων, να μας φέρνει αντιμέτωπους με τους ίδιους μας τους φόβους και να ρίχνει μέσα μας σπόρους αμφιβολίας και αβεβαιότητας. Γιατί όπως λέει ο ίδιος “ο μόνος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας είναι να τους αντιμετωπίσουμε κατάματα”.
Με αφορμή αυτό, εμείς είχαμε μία συζήτηση μαζί του για τη σύγχρονη… ευτυχία και όχι μόνο…
Σήμερα, στα Plásmata σχολιάζεις με τον δικό σου τρόπο την “τεχνητή ευτυχία”. Είναι ικανή αυτή η “ευτυχία” να μας βοηθήσει να ζήσουμε πιο εύκολα σε αυτούς τους σκοτεινούς και δύσκολους καιρούς;
Για μερικούς ανθρώπους είναι ο μόνος τρόπος. Ένας γρήγορος τρόπος για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν το αίσθημα της δυστυχίας. Πολλοί άνθρωποι στις μέρες μας παίρνουν αντικαταθλιπτικά, δυνατά παυσίπονα, χάπια κατά του άγχους ή ναρκωτικά που ανεβάζουν τη διάθεση, προκειμένου να νιώσουν ευτυχία ή αυτό που αυτό που αυτοί θεωρούν ευτυχία. Έτσι, καταπολεμούν το αίσθημα του άγχους, της μοναξιάς ή της έλλειψης επαφής.
Θέλω να σας κάνω να νιώθετε αβέβαιοι. Και με αυτό το συναίσθημα να επιστρέφετε στη ζωή σας.
Η ίδια η κοινωνία είναι αυτή που βάζει ξεκάθαρα όρια ανάμεσα στις διάφορες ουσίες. Ο εγκέφαλός μας, ωστόσο, δεν τα αντιλαμβάνεται. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στις ουσίες που μπορείς να παραγγείλεις από το φαρμακείο και σε αυτές που μπορείς να πάρεις από τον ντίλερ σου. Και όλες “επιτίθενται” στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο μας.
Υπάρχει τελικά κάποια φόρμουλα για την ευτυχία;
Οι ουσίες είναι ένας γρήγορος τρόπος για να αισθανθείς καλά. Ιδιαίτερα οι ουσίες “χαράς” έχουν πρόσκαιρο αποτέλεσμα: τη στιγμή που τις παίρνεις τα επίπεδα της σεροτονίνης σου αυξάνονται και αισθάνεσαι πόσο ωραία μπορεί να είναι η ζωή.
Ζούμε σε καιρούς μοναξιάς, κατά της διάρκεια της πανδημίας το αίσθημα αυτό γιγαντώθηκε και μαζί το κοινωνικό άγχος, η αίσθηση της αποκοπής από τον κόσμο.
Όταν κάποιος κάνει τακτική χρήση των ουσιών αυτών, τότε τις απενοχοποιεί, συνειδητοποιεί πως δεν κάνουν τόσο πολύ κακό και αυτόν τον “ορίζοντα ευτυχίας” πιστεύει πως μπορεί να τον αγγίξει ακόμη και χωρίς αυτές. Από την άλλη πλευρά, πολλοί άνθρωποι παίρνουν αντικαταθλιπτικά προσωρινά, για ένα δύο χρόνια, και συνειδητοποιούν πως δεν πρέπει να φοβούνται. Γιατί είδαν μια ζωή πολύ πιο ευχάριστη λαμβάνοντάς τα. Έτσι, εκπαιδεύουν τον εαυτό τους να τα καταφέρουν χωρίς αυτά..
Γιατί πιστεύεις πως καταφεύγουμε πια τόσο εύκολα σε αυτά; Δε θα μπορούσαμε να επιλέξουμε άλλους τρόπους για να είμαστε καλά; Ας πούμε να ερωτευτούμε, να αγαπήσουμε…
Ο τρόπος που είναι κατασκευασμένος ο εγκέφαλος των καταθλιπτικών ατόμων, είναι διαφορετικά κατασκευασμένος από τον δικό σου. Κάποιος μπορεί να έχει μεγαλύτερη προδιάθεση να είναι καταθλιπτικός και είναι πολύ απλοϊκό να τον κατηγορήσουμε πως δεν μπορεί να νιώσει χαρούμενος.
Ζούμε σε καιρούς μοναξιάς, κατά της διάρκεια της πανδημίας το αίσθημα αυτό γιγαντώθηκε και μαζί το κοινωνικό άγχος, η αίσθηση της αποκοπής από τον κόσμο. Και κάποιος μπορεί να θεωρήσει πολύ λυπηρή τη χρήση ουσιών, αλλα πρέπει να θεωρούμε τύχη που υπάρχουν.
Είναι μέρος της κουλτούρας μας πια να χρησιμοποιούμε τεχνητά μέσα: το γεγονός πως μπορείς να βάλεις ένα τεχνητό μέλος ή μία τεχνητή καρδιά είναι κάτι άξιο θαυμασμού. Για την ακρίβεια είμαστε υπερήφανοι που έχουμε αυτές τις ανακαλύψεις σήμερα.
Όμως, όλα αλλάζουν όταν παρεμβαίνουμε στο μυαλό και στον τροπο που αισθανόμαστε. Τότε οι άνθρωποι αρχίζουν να γίνονται πιο νευρικοί. Νιώθουμε άβολα και αυτό έχει να κάνει με το γεγονός πως υποτίθεται πως τα αισθήματά μας πρέπει να είναι αυτόνομα και αυθεντικά. Πως δεν πρέπει να παρεμβαίνουμε σε αυτά. Αν αισθανόμαστε θλιμμένοι, πρέπει να παραμένουμε θλιμμένοι.
Αλλά για σκέψου, μπορούμε να πούμε σε έναν άστεγο που ζει στον δρόμο και δεν έχει χρήματα, “μη χρησιμοποιείς ηρωίνη, απλώς αγάπα κάποιον;”. Δεν είναι λίγο εγωιστικό και αλαζονικό αυτό;. Γιατί για αυτόν τον άνθρωπο είναι αυτά τα 15 λεπτά “ευφορίας” που αξίζουν. Και φυσικά ναι, είναι τελείως ανθυγιεινό να πάρεις ηρωίνη. Είναι εθιστικό και κάνει κακό, άσε που μπορεί να πάρεις υπερβολική δόση. Αλλά πως να πεις στον άνθρωπο αυτόν “έλα τώρα, γίνε χαρούμενος με κάποιον άλλο τρόπο”;
Τι σε ενέπνευσε σε όλο αυτό;
Έκανα πολλές συζητήσεις πριν από χρόνια για τις των ψυχοτρόπες ουσίες στη ζωή μας με διάφορους ανθρώπους. Κάποιοι φίλοι μου έπαιρναν ναρκωτικά, κάποιοι αντικαταθλιπτικά, ενώ η μητέρα μου έπαιρνε ισχυρά παυσίπονα στην ανάρρωσή της από τον καρκίνο.
Και αυτά τα τρία παραδείγματα ανθρώπων που πήραν τελείως διαφορετικές ουσίες επικεντρώνονταν στο “είμαι καλύτερα τώρα ναι, αλλά μπορώ να τις εμπιστευτώ; Είναι εντάξει να νιώθω καλύτερα; Γιατί δεν είμαι εγώ, αλλά οι ουσίες που με κάνουν να νιώθω καλύτερα…”
Τελικά, είναι δύσκολο να δώσεις μία σαφή απάντηση. Όταν ο ίδιος πήρα έκσταση, είπα στον άνθρωπό μου “σε αγαπω”. Μπορείς να πεις πως αυτό ήταν ψεύτικο και οφειλόταν στην ουσία ή μπορείς να πεις πως η ουσία η ίδια μεγέθυνε το συναίσθημά μου;
Ήθελα να θέσω θέσω αυτές τις ερωτήσεις. Τι είναι ευτυχία και πώς την προσδιορίζουμε; Είναι η ευτυχία μία βόλτα στο δάσος, είναι η μέρα του γάμου σου, είναι οι διακοπές με τους φίλους σου ή θα μπορούσε να είναι ένα χάπι;
Υπάρχουν ιστορίες ανθρώπων που πήραν αγιαβάσκα -ένα τσάι που φτιάχνουν στη λατινική Αμερική που σε φέρνει κοντά στο βαθυτερό σου εαυτό. Κάποιοι άνθρωποι που πάσχουν από μετατραυματικό στρες το παίρνουν, αλλά υπάρχουν και άνθρωποι που το παίρνουν για πλάκα. Και σε συζητήσεις που έκανα με φίλους που έπαιρναν αντικαταθλιπτικά, μου εκμυστηρεύονταν τον φόβους τους πως χάνοντας την καταθλιπτική τους πλευρά, θα χάσουν και τον αληθινό του εαυτό. Και πως απλώς θα ζούσαν σε έναν κόσμο όπου όλα είναι τέλεια.
Αυτός είναι ένας λόγος για μένα να δημιουργήσω το έργο αυτό. Ήθελα να θέσω θέσω αυτές τις ερωτήσεις. Τι είναι ευτυχία και πώς την προσδιορίζουμε; Είναι η ευτυχία μία βόλτα στο δάσος, είναι η μέρα του γάμου σου, είναι οι διακοπές με τους φίλους σου ή θα μπορούσε να είναι ένα χάπι;
Γιατί το “φαρμακείο” σου παραπέμπει σε δημόσια τουαλέτα;
Αυτές οι ουσίες έχουν ομοιότητες σε νευρολογικό επίπεδο και είναι η κοινωνία αυτή που τις διαχωρίζει. Εγώ ήθελα να τις αναμείξω και να δημιουργήσω μία “θολή” εγκατάσταση που δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι φαρμακείο ή δημόσια τουαλέτα. Είναι είτε ένα μέρος που πας με τη συνταγή σου να πάρεις τα φάρμακα νόμιμα ή ένα άλλο που πας παράνομα να πάρεις ουσίες. Ήθελα να το κρατήσω ασαφές αυτό…
Και γιατί μέσα στο φαρμακείο αυτό τη συνταγή δίνει ένα ανθρωποειδές;
Το κύριο ερώτημα μου στην εγκατάσταση αυτή είναι το ποιος θέτει τα ερωτήματα. Ήταν καλύτερα να μην υπάρχει κάποιος άνθρωπος, αλλά κάποιο τεχνητό κατασκεύασμα, ένα ανθρωποειδές. Γιατί αυτή η μορφή είναι σχεδόν ανθρώπινη και συνομιλεί με την ιδέα πως και εμείς γινόμαστε λιγότερο ανθρώπινοι. Επειδή το να είσαι άνθρωπος κάποιες φορές είναι πολύ επώδυνο.
Σαν άνθρωποι έχουμε μία κατεύθυνση προς τον τεχνητό κόσμο, γι’ αυτό θεώρησα καλή ιδέα να βάλω ένα ανθρωποειδές να μιλά, γιατί αυτό δεν ξέρει τι είναι νόμιμο και τι όχι. Μπορεί μόνο να σκεφτεί τις ουσίες και τη λειτουργικότητά τους και ακολούθως τις αναμειγνύει με έναν θαυμαστό τρόπο.
Νιώθω πως δεν σου αρέσουν τα όρια και πως νιώθεις πως χάνουμε σιγά σιγά την ανθρώπινη ιδιότητά μας…
Έχεις δίκιο. Από τη μία πλευρά είναι ευλογία που έχουμε όλες αυτές τις ουσίες που μας βοηθούν να αντιμετωπίζουμε τα καθημερινά μας προβλήματα. Αυτό παλιά δεν είχαμε τη δυνατότητα να το κάνουμε. Παράλληλα είναι τέλειο που απαλλασσόμαστε από κάποια ταμπού, πως επιτέλους τολμάμε να μιλάμε για την κατάθλιψη και τις αγχωτικές μας εκρήξεις και πως συνειδητοποιούμε πως κάποιες ουσίες δεν είναι χειρότερες από άλλες. Το αλκοόλ είναι ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνικής μας ζωής, τα ναρκωτικά τύπου έκσταση είναι ένα θέμα που φέρνει πολλούς ανθρώπους σε άβολη θέση να μιλήσουν.
Είμαι χαρούμενος που θέτουμε ερωτήματα για τη θέση αυτών των ουσιών στη ζωή μας, αλλά από την άλλη, όλο αυτό μας φέρνει αντιμέτωπους με τους καιρούς που ζούμε, με αυτήν την τεράστια απαίτηση γύρω μας να δείχνουμε τέλειοι. Υποτίθεται πως πρέπει να είμαστε καλά, να είμαστε πάντα στην κορυφή, να αποδίδουμε στο μέγιστο, να είμαστε οι πιο σέξι, οι πιο έξυπνοι, να έχουμε τις πιο καλές απόψεις. Ε, αυτή η ινσταγκραμική εκδοχή του εαυτού μας είναι πολλές φορές απίθανο να κατακτηθεί.
Είμαι χαρούμενος που θέτουμε ερωτήματα για τη θέση αυτών των ουσιών στη ζωή μας, αλλά από την άλλη όλο αυτό μας φέρνει αντιμέτωπους με τους καιρούς που ζούμε, με αυτήν την τεράστια απαίτηση γύρω μας να δείχνουμε τέλειοι.
Ζούμε σε καιρούς νεοφιλελεύθερους και πείθουμε τους εαυτούς μας πως εμείς είμαστε υπεύθυνοι για το πώς αισθανόμαστε. Ο νεοφιλελευθερισμός σού λέει πως ναι μπορείς, μπορείς να γίνεις καλύτερος. Τα social media κάνουν κάτι αντίστοιχο. Βάζουν τον εαυτό μας στο κέντρο των πάντων. Έτσι, αν αντιπαραβάλλουμε τον πραγματικό με τον ινσταγκραμικό μας εαυτό και έρθουμε αντιμέτωποι με τις διαφορές -γιατί στην πραγματική ζωή μπορεί να μη βρίσκουμε τις κατάλληλες λέξεις να εκφραστούμε ή να δειχνουμε λίγο γερασμένοι- γιατί να μην πάρουμε κάποια ουσία ώστε να φτάσουμε σε αυτή την επίπλαστή μας εκδοχή;
Πρέπει να συζητάμε αυτά τα θέματα. Είναι τέλειο που δεν υπάρχουν όρια και ταμπού και που βλέπουμε και τις δύο όψεις του νομίσματος και είναι τρομερό που κάποιες ουσίες μπορούν να λειτουργήσουν σαν λύση έστω και προσωρινά. Αλλά πρέπει πάντα να είμαστε ενήμεροι και για το πλαίσιο στο οποίο αυτές οι ουσίες λειτουργούν. Και δυστυχώς ζούμε σε μία κοινωνία μέσα στην οποία τα μέλη της ανταγωνίζονται σκληρά. Πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν έναν τέτοιον ανταγωνισμό και αυτό “μαλακώνει” με τη χρήση κάποιων ναρκωτικών. Ας μην κατηγορούμε, λοιπόν, τα ναρκωτικά και τον κόσμο, ας δούμε το κοινωνικό πλαίσιο.
Πώς φαντάζεσαι το μέλλον;
Δεν έχω απαντήσεις ποτέ. Εκεί είναι που η ουτοπία μου πολεμά τη δυστοπία μου. Ο ουτοπικός μου εαυτός ελπίζει πως σε 20 χρόνια που δε θα ανταγωνιζόμαστε ο ένας τον άλλο. Και θα τολμάμε να είμαστε αγχώδεις και μόνοι, δε θα φοβόμαστε να μην είμαστε οι καλύτεροι και δε θα χρειάζεται να παίρνουμε ουσίες για να γράφουμε καλά στις εξετάσεις, δε θα χρειάζεται να σνιφάρουμε κοκαΐνη για να βγάζουμε ωραίους λόγους σαν δικηγόροι. Να τολμάμε να λέμε αυτός είμαι.
Ας ελπίσουμε πως θα έρθει μία μέρα που θα συνειδητοποιήσουμε πόσο επιβλαβής είναι η κοινωνία αυτή που ζούμε.
Η δυστοπική πλευρά μου βέβαια λέει πως δε θα γίνει αυτό ποτέ. Αναλογίσου τι έγινε τα τελευταία 20 χρόνια, όλες αυτές οι διαφοροποιήσεις στο θέμα του εισοδήματος, η απαίτηση της αίσθησης της προσωπικής επιτυχίας όλο και θα μεγαλώνει και υπάρχουν κάποιες ουσίες που μας βοηθούν να βάζουμε τα πράγματα σε μία προοπτική.
Ας ελπίσουμε πως θα έρθει μία μέρα που θα συνειδητοποιήσουμε πόσο επιβλαβής είναι η κοινωνία αυτή που ζούμε.
Ποιος ο ρόλος της τέχνης σου λοιπόν μέσα σε όλο αυτό;
Θέλω να σας κάνω να νιώθετε αβέβαιοι. Και με αυτό το συναίσθημα να επιστρέφετε στη ζωή σας. Λέμε ο ένας στον άλλο ιστορίες για το τι είναι καλό κακό ή επιθυμητό και για το πώς θα πρέπει να λειτουργήσουμε και να αισθανθούμε. Και πολλές φορές αυτές οι αποψεις γίνονται δόγματα. Και γινόμαστε πολύ σίγουροι για το ποιοι είμαστε και για το πως λειτουργεί ο κόσμος, για το πως θα πρέπει να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε και νομίζω. Η τέχνη είναι αυτή που πρέπει να τοποθετεί κάποιες βελόνες στα κατάλληλα σημεία για να μας ενεργοποιεί εκ νέου.
Εμένα προσωπικά μου αρέσει πάρα πολύ να αισθάνομαι αβέβαιος, να αμφιβάλλω, να μην έχω απαντήσεις, να μην έχω τόση σημασία. Και για αυτό θα συνεχίσω να δημιουργώ.
Να περιμένουμε άλλο ένα δυστοπικό έργο λοιπόν…
Και βέβαια, Αυτό κάνω και αυτό θα συνεχίσω να κάνω και ελπίζω να το φέρω και στην Αθήνα. Μου αρέσει τόσο πολύ να φέρνω την τέχνη μου σε δημόσιο χώρο, όπου ο καθένας νιώθει προσκεκλημένος. Και είναι φοβερό να τοποθετείς τα έργα σου σε μία “συνομιλία” με τα άλλα έργα που θέτουν παρόμοια ερωτήματα.
Το αίσθημα της” αγοράς” με την αρχαιοελληνική έννοια, ένα μέρος όπου είμαστε όλοι μαζί οι άνθρωποι με εξιτάρει. Το facebook και το instagram μας δίνουν αυτή την αίσθηση, αλλα είναι επίπλαστη. Είναι σαν να ζούμε σε ένα δωμάτιο ηχούς με καθρέφτες και είδωλα του εαυτού μας.
Το πάρκο είναι διαφορετικό, ο καθένας μπαίνει μέσα και έρχεται αντιμετωπος με δύσκολες ερωτήσεις. Και σε αυτό δεν έρχονται μόνο οι λάτρεις της Τέχνης. Ξέρω και βλέπω πως έρχονται και πολλοί λάτρεις του ίνσταγκραμ που απλώς φωτογραφίζουν και πάνε στο επόμενο έργο. Αλλά έρχονται και πολλοί άλλοι που κάθονται μπροστα στα έργα και εκθέτουν τον εαυτό τους στα διαφορετικά επίπεδα νοημάτων. Ελπίζω λοιπόν πως όλη αυτή η δουλειά δεν επαναπαύει το κοινό, αλλά το ενεργοποιεί..
Σου αρεσουν τα μουσεία;
Και ναι και όχι. Μου αρέσουν γιατί εγώ είμαι ο υπευθυνος της διαδρομής εντός τους. Τα έργα απλώς υπάρχουν και περιμένουν υπομονετικά και σου λένε “εγώ είμαι εδώ και σου λέω την ιστορία μου. Και ακόμη και αν δε με κοιτάς, εγώ θα συνεχίσω να τη λέω”. Και έρχομαι αντιμέτωπος σαν επισκέπτης με το γεγονός πως πρέπει να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό για να επικοινωνήσω με αυτά. Μπαίνω έτσι σε μία πολύ ενεργή κατάσταση και προσπαθώ να εξηγήσω τι βλέπω. Και πολλές φορές είμαι φορτισμένος με μία αίσθηση αβεβαιότητας, καθώς δεν ξέρω τι θέλει να μου πει το έργο.
Αυτό που δε μου αρέσει στα μουσεία είναι η σπουδαιότητα που τους αποδίδουμε και το αίσθημα πως ότι κρέμεται στον τοίχο τους είναι σημαντικό και πρέπει να το σεβαστούμε και να εντυπωσιαστούμε. Αυτοί οι μεγάλοι λευκοί τοίχοι των μουσείων είναι υποβλητικοί και φέρουν μία αίσθηση αυτοπραγμάτωσης.
Παράλληλα, το μουσείο είναι μέρος που πολλοί άνθρωποι νιώθουν πως δεν είναι ευπρόσδεκτοι. Μπαίνεις σε αυτό και είναι σαν να μπαίνεις σε μια φούσκα που είσαι εσύ και άνθρωποι με παρόμοια αίσθηση με σένα. Και είναι σαν να επιβεβαιώνεται η σκέψη και η “γεύση” που ήδη είχες και σαν να δέχεσαι ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη πως ο δικός σου συμβατικός λευκός μεσοαστικός τρόπος σκέψης είναι ο σωστός. Αυτο με κάνει καχύποπτο.
Γιατί εγώ προσπαθώ περιστοιχίζομαι με ανθρώπους που σκέφτονται διαφορετικά και ενεργοποιούμαι όταν συναντιέμαι με μετανάστες, με άστεγους, με φυλακισμενους. Το ξένο είναι αυτό που με ενεργοποιεί και με ιντριγκάρει. Ενώ το μουσείο πολλές φορές επιβεβαιώνει αυτό που ήδη πιστεύουμε…
Ψηφιακή τέχνη Plásmata στο Πεδίον του Άρεως
Plásmata: Bodies, Dreams, and Data
23 Μαΐου – 10 Ιουλίου 2022
Πεδίον του Άρεως
Καθημερινά, 18:30 – 22:30
Είσοδος ελεύθερη