Ο ΤΟΜ ΧΑΝΚΣ ΕΓΙΝΕ ΕΛΛΗΝΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΚΑΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΤΕΤΟΚΟΥΝΜΠΟ

Από το ενδιαφέρον που εισέπραξε το κείμενο του Κώστα Μανιάτη για τον Τομ Χανκς (που ήταν fictional, αλλά υγεία να υπάρχει), μπορώ να υποθέσω εύκολα πως ενδιαφέρεσαι το ίδιο, να μάθεις πώς πήρε την ελληνική υπηκοότητα ο superstar του Hollywood. Σε πρώτη φάση θα σου πω ότι την πήρε με τον τρόπο που την εξασφάλισε και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο.

Δεν επρόκειτο για τη νόρμα, αλλά για την εξαίρεση -που είναι σαν όλα τα ‘παραθυράκια’ που σέβονται τον εαυτό τους. Δηλαδή, είναι όσο ανοιχτό πρέπει για να ‘χωράει’ όσους ‘πρέπει’ και όσο ‘κλειστό’ χρειάζεται να είναι, ώστε να μην ‘μπαίνουν’ όλοι έχουν το δικαίωμα.

Θα σου εξηγήσω στη συνέχεια τι εννοώ. Ή μάλλον θα σου εξηγήσει η Generation 2.0 που ετοίμασε το ‘γλωσσάρι’ της ελληνικής ιθαγένειας, καθώς υπάρχουν πολλές παρανοήσεις. Που κάποια στιγμή είναι χρήσιμες να ‘εξαφανιστούν’. Όχι ότι αυτό θα αποτρέψει αυτούς που θέλουν να μιλούν γιατί τους αρέσει να ακούν τη φωνή τους, να λένε ό,τι θέλουν. Αν όμως, τύχει να είναι κάπου εκεί τα αυτιά σου, θα ξέρεις ποια είναι η πραγματικότητα.

Ας ξεκινήσουμε με τα απαραίτητα.

Η συγγραφή και η παραγωγή του εντύπου με τίτλο “Ελληνική Ιθαγένεια: Γνωστοί μύθοι/Άγνωστες αλήθειες” πραγματοποιήθηκε, ως δράση του έργου “Η Ιθαγένεια στην πράξη”.

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Generation 2.0 for Rights, Equality & Diversity και εταίρο την Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

“Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων”.

Για να ξέρεις και ποιος πλήρωσε, το πρόγραμμα ‘Active citizens fund’, ύψους €13,5 εκατ., χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ), για την περίοδο 2014 – 2021 (γνωστού ως EEA Grants).

Ο Διαχειριστής της Επιχορήγησης του Προγράμματος στην Ελλάδα είναι από κοινού του Ιδρύματος Μποδοσάκη και του SolidarityNow.

Όπως διευκρινίζεται στο έντυπο “οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν αποτελούν προσωπικές απόψεις του συντάκτη / της συντάκτριας και δεν απηχούν απαραίτητα τις απόψεις του Χρηματοδοτικού Μηχανισμού του ή του Διαχειριστή της Επιχορήγησης του προγράμματος“.

Πάμε τώρα, στους δέκα μύθους

Μύθος #1

ΑΛΛΟ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΥΠΗΚΟΟΤΗΤΑ

Οι όροι “ιθαγένεια” και “υπηκοότητα” είναι ταυτόσημοι και δηλώνουν τον νομικό δεσμό που συνδέει το άτομο με την πολιτεία. Στην ελληνική νομοθεσία και τα λοιπά νομικά κείμενα, ο επίσημος όρος που χρησιμοποιείται είναι η “ιθαγένεια”.

Παρότι η λέξη “υπηκοότητα” συνεχίζει να χρησιμοποιείται, ακόμη και σε επίσημα έγγραφα, θεωρείται σήμερα παρωχημένη.

Συνδέεται με τον θεσμό της βασιλείας και η ίδια η λέξη “υπήκοος” προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα “υπακούω”. Ο όρος “ιθαγένεια” προέρχεται από το “ιθύς + γένος”, δηλαδή, “απευθείας εκ του γένους”. Για τον λόγο αυτόν πολύς κόσμος νομίζει ότι “υπηκοότητα αποκτάς, ιθαγένεια όμως όχι””.

Αυτό είναι εντελώς παραπλανητικό, καθώς οι νομικοί όροι δεν κρίνονται από την ετυμολογική τους καταγωγή αλλά από τη σημασία τους. Επομένως, ιθαγένεια ίσον υπηκοότητα.

Μύθος #2

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΜΟΛΙΣ ΓΕΝΝΗΘΟΥΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ

Στην Ελλάδα δεν ισχύει, ούτε ίσχυσε ποτέ, το αυτόματο “δίκαιο του εδάφους” (Jus soli). Δηλαδή, η απευθείας απόκτηση ιθαγένειας, με τη γέννηση στην ελληνική επικράτεια.

Όπως και σε όλη την Ευρώπη, στη χώρα μας ισχύει το “δίκαιο του αίματος” (Jus sanguinis). Δηλαδή, η απευθείας απόκτηση της ιθαγένειας του γονέα/των γονέων.

Tα παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα από γονείς με ιθαγένεια άλλου κράτους, δεν παίρνουν την ελληνική ιθαγένεια αυτόματα. Μόνο αφού εγγραφούν στην Α’ Δημοτικού και εφόσον πληρούνται τα αυστηρά κριτήρια πολυετούς νόμιμης διαμονής των γονέων τους στην Ελλάδα.

Ένας άλλος τρόπος για ν’ αποκτήσει την ιθαγένεια ένα παιδί που έχει γεννηθεί στην Ελλάδα –ή ένα νεαρό άτομο που ήρθε σε μικρή ηλικία– είναι να ολοκληρώσει επιτυχώς 9 χρόνια σε δημοτικό και γυμνάσιο ή 6 χρόνια σε γυμνάσιο και λύκειο ή να έχει απολυτήριο ελληνικού λυκείου και πτυχίο ελληνικού ΤΕΙ ή ΑΕΙ.

Οι παραπάνω δύο κατηγορίες αποτελούν τη λεγόμενη “ιθαγένεια της δεύτερης γενιάς”, που στηρίζεται στο τεκμήριο της ελληνικής παιδείας, το οποίο κατά τον νομοθέτη αποτελεί το πιο ισχυρό κριτήριο ένταξης.

Έτσι, τα παιδιά των πολιτών τρίτων χωρών παίρνουν την ελληνική ιθαγένεια έπειτα από μια μακρά διαδικασία.

Η διαφορετικότητα της τρίτης γενιάς

Τα μόνα παιδιά που αποκτούν ιθαγένεια με τη γέννησή τους, αν και προέρχονται από αλλοδαπούς γονείς, είναι η λεγόμενη “τρίτη γενιά”.

Το 2010 ο νομοθέτης προέβλεψε ορθώς την αυτοδίκαιη κτήση της ελληνικής ιθαγένειας γι’ αυτή την περίπτωση, θεωρώντας πως η παρέλευση τριών γενεών (παππούδες, γονείς και παιδιά) στην ελληνική επικράτεια είναι ικανός λόγος για εξομοίωση του πληθυσμού αυτού με τους Έλληνες εξ αίματος.

Επομένως, τα εγγόνια των μεταναστών που έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα γίνονται Έλληνες με τη γέννησή τους. Αυτό είναι το λεγόμενο “διπλό δίκαιο του αίματος” και είναι το μόνο που ισχύει στην Ελλάδα.

Μύθος #3

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

Η διαδικασία για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας, από ανθρώπους με μεταναστευτική καταγωγή, έχει συγκεκριμένα και αυστηρά κριτήρια βάσει νόμου και γίνεται με δύο τρόπους:

1. με αίτηση-δήλωση για παιδιά και νέες/νέους δεύτερης γενιάς, επειδή γεννήθηκαν στη χώρα και/ή φοίτησαν στο ελληνικό σχολείο,
2. με πολιτογράφηση, δηλαδή με αίτηση ενήλικα, για όσα άτομα ζουν στη χώρα και:

a. είναι πολίτες κρατών μελών της ΕΕ ή έχουν άδεια διαμονής ως σύζυγοι Ελλήνων πολιτών που έχουν αποκτήσει μαζί παιδί. Μπορούν να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης μετά από 3 έτη συνεχούς νόμιμης διαμονής.

b. κατέχουν ήδη άδειες διαμονής που προσδίδουν ισχυρό καθεστώς διαμονής (προσφυγικό καθεστώς, επικουρική προστασία, ανθρωπιστικοί λόγοι, επί μακρόν διαμένοντος, μέλη οικογένειας Ελλήνων πολιτών, δεύτερη γενιά, δεκαετίας). Μπορούν να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης μετά από 7 έτη συνεχούς μόνιμης διαμονής.

c. κατέχουν τους υπόλοιπους τύπους αδειών διαμονής (π.χ. εξαρτημένης εργασίας, εξαιρετικοί λόγοι κ.λπ.). Μπορούν να καταθέσουν αίτηση πολιτογράφησης αφού έχουν συμπληρώσει 12 έτη συνεχούς νόμιμης διαμονής.

Εκτός από αυτά τα κριτήρια, οι παραπάνω ομάδες δικαιούχων θα πρέπει επιπλέον να πιστοποιήσουν, μέσω γραπτών εξετάσεων του Υπουργείου Εσωτερικών, τις γνώσεις τους στην ελληνική γλώσσα και σε τέσσερις θεματικές ενότητες (Ιστορία, Γεωγραφία, Πολιτικοί θεσμοί και Πολιτισμός της χώρας).

Τέλος, χρειάζεται να πληρούν οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια, όπως σταθερή εργασία, φορολογία όλων των τελευταίων ετών διαμονής στη χώρα, οικογενειακούς δεσμούς κ.ο.κ., τα οποία αποδεικνύουν ενώπιον επιτροπής τριών υπαλλήλων της Γενικής Γραμματείας Ιθαγένειας του Υπουργείου Εσωτερικών.

Ο όρος ‘ελληνοποίηση’ είναι για προϊόντα, όχι για ανθρώπους.

Χρησιμοποιήθηκε τη δεκαετία του 1990 με αρνητικό πρόσημο προκειμένου να καλύψει τις κτήσεις ιθαγένειας ομογενών από την πρώην ΕΣΣΔ. Γενικότερα, ως όρος χρησιμοποιείται μόνο όταν αναφερόμαστε σε μια ξένη φράση ή λέξη που οικειοποιούμαστε στα ελληνικά ή όταν αναφερόμαστε σε εμπορικά προϊόντα.

Η χρήση του, λοιπόν, είναι αυθαίρετη και υποτιμητική, εφόσον δεν αναφερόμαστε σε προϊόντα από άλλες χώρες, αλλά σε ανθρώπους και διαδικασίες που ένα δημοκρατικό κράτος έχει θέσει για την απόκτηση της ιθαγένειας.

Επομένως, το ελληνικό κράτος ούτε μοιράζει ταυτότητες ούτε κάνει μαζικές “ελληνοποιήσεις”.

Η νομοθεσία που ισχύει θέτει αυστηρά κριτήρια, όπως συμβαίνει και στα περισσότερα κράτη του κόσμου, και όσα άτομα ενδιαφέρονται ν’ αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια πρέπει να περάσουν από μια ιδιαίτερα δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία με πολλαπλά εμπόδια και μεγάλες καθυστερήσεις. Η κτήση, μάλιστα, ιθαγένειας με πολιτογράφηση είναι μια εξαιρετικά αργή, δαπανηρή και κοπιαστική διαδικασία: η πολιτογράφηση είναι, χωρίς υπερβολή, η πιο σύνθετη και “βαριά” διοικητική διαδικασία της ελληνικής έννομης τάξης.

Μύθος #4

ΟΣΑ ΑΤΟΜΑ ΕΧΟΥΝ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΠΑΡΕΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ Ή ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΑ ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΔΑ/Α ΠΟΛΙΤΗ, ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΑΥΤΟΜΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ

Οι μετανάστες/ριες που έχουν παιδιά Έλληνες ή έχουν παντρευτεί ή συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με Ελληνίδα/ Έλληνα, περνούν κανονικά από τη διαδικασία της πολιτογράφησης. Πρέπει και να πληρούν όλα τα προαπαιτούμενα που ισχύουν γενικά (συνεχή έτη νόμιμης διαμονής, γραπτές εξετάσεις, οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια κ.ο.κ.).

Ο οικογενειακός δεσμός με Ελληνίδα/ Έλληνα παίζει ρόλο μόνο κατά τη συνεκτίμηση των κριτηρίων κοινωνικής ένταξης, ως μίας από τις ουσιαστικές προϋποθέσεις πολιτογράφησης. Και ορθώς συνεκτιμάται θετικά, όπως εξάλλου γίνεται σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Είναι απολύτως λογικό, ο/η σύζυγος Έλληνα πολίτη ή, ακόμη περισσότερο, ο γονέας παιδιού που είναι πολίτης της χώρας να διαθέτει ένα πρόσθετο τεκμήριο κοινωνικής ένταξης. Το αντίθετο θα ήταν άδικο και παράλογο.

Η διαφορά που εντοπίζεται στις τυπικές προϋποθέσεις είναι ότι οι σύζυγοι Ελλήνων πολιτών, που έχουν αποκτήσει μαζί και παιδί, μπορούν να καταθέσουν για πολιτογράφηση, έπειτα από 3 χρόνια νόμιμης διαμονής -αντί για 7 χρόνια που ισχύει για τους υπόλοιπους τύπους αδειών διαμονής μακράς διαρκείας.

Επομένως, οι γονείς ή οι σύζυγοι Ελλήνων πολιτών δεν παίρνουν απευθείας ελληνική ιθαγένεια λόγω του οικογενειακού τους δεσμού, απλώς ο δεσμός συνεκτιμάται θετικά στην κρίση της διοίκησης –και δικαίως.

Μύθος #5

ΟΙ ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ, ΑΝΤΙ ΤΩΝ ΠΡΟΦΟΡΙΚΩΝ, ΘΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΑΔΙΑΒΛΗΤΟ

Οι γραπτές εξετάσεις Πανελλαδικού τύπου για την απόκτηση του Πιστοποιητικού Επάρκειας Γνώσεων για την Πολιτογράφηση (ΠΕΓΠ), οι οποίες καθιερώθηκαν πρόσφατα, μπορούν ως έναν βαθμό να εξασφαλίσουν ότι η διαδικασία θα είναι αδιάβλητη και διαφανής.

Δεν μπορούν όμως, να εξασφαλίσουν κατά πόσο θα είναι δίκαιο το νέο σύστημα, ούτε εξυπηρετούν τον σκοπό της πολιτογράφησης.

Ο βαθμός ένταξης στην ελληνική κοινωνία είναι αυτό που μετράει. Πώς μπορεί να εξακριβωθεί κάτι τέτοιο αποτελεσματικά και αντικειμενικά μόνο μέσα από ένα γραπτό τεστ υψηλού επιπέδου γνώσεων; Η κοινωνική ένταξη δεν είναι εγκυκλοπαιδικό ζήτημα ούτε πρέπει να γίνει.

Οι περισσότερες από τις ερωτήσεις που περιέχει η Τράπεζα Θεμάτων δεν συμβάλλουν στη διακρίβωση της ένταξης των εξεταζόμενων και απαιτούν στείρα απομνημόνευση των απαντήσεων.

Πώς προκύπτει ότι ένας μετανάστης είναι ενταγμένος επειδή έμαθε ποιο ήταν το σημαντικότερο ίδρυμα του Ποντιακού Ελληνισμού τον 17ο αιώνα; Ή αλλιώς, πόσοι Έλληνες γνωρίζουν τι ήταν η Φεντερασιόν; Πολιτογράφηση δεν σημαίνει εισαγωγή σε κάποια ανώτατη σχολή αλλά κτήση της ιδιότητας του πολίτη.

Επιπλέον, ο αυξημένος βαθμός δυσκολίας της Τράπεζας Θεμάτων και το είδος των ερωτήσεων για τις εξετάσεις του ΠΕΓΠ παραγνωρίζουν τελείως το κοινό των εξεταζόμενων όπου απευθύνονται.

Έτσι, το νέο σύστημα γραπτής εξέτασης αποκλείει ευθύς εξαρχής ένα μεγάλο μέρος πολιτών τρίτων χωρών από την όλη διαδικασία και καταντά αποτρεπτικό για τους περισσότερους. Ιδίως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ή όσοι ασχολούνται με χειρωνακτική εργασία, και ενδεχομένως δεν είναι εξοικειωμένοι με τον ελληνικό γραπτό λόγο, έχουν αντικειμενική αδυναμία ν’ ανταποκριθούν στη νέα αυτή εξέταση. Το σύστημα δεν αρκεί να είναι αδιάβλητο, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να είναι και δίκαιο.

Μύθος #6

ΤΑ ΑΥΣΤΗΡΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤΕΘΗΚΑΝ ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΗΔΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΔΕΙΕΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ

Στο νέο σύστημα πολιτογράφησης μπήκαν για πρώτη φορά συγκεκριμένα τεκμήρια οικονομικής ένταξης. Οι αιτούσες και οι αιτούντες θα πρέπει ν’ αποδείξουν ότι τα προηγούμενα 3, 5 ή 7 έτη πριν την κατάθεση της αίτησης –ανάλογα με τον τύπο διαμονής που διαθέτουν– είχαν επαρκές εισόδημα.

Ως “επαρκές” ορίζεται το ετήσιο εισόδημα βάσει κατώτατου μισθού και υπολογίζεται από 7.500 ευρώ και πάνω.

Η πρόβλεψη για επαρκές εισόδημα αυστηροποιεί υπέρμετρα τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που τα ενδιαφερόμενα άτομα θα πρέπει να πληρούν και αγνοεί πλήρως την ελληνική οικονομική πραγματικότητα των τελευταίων ετών. Επίσης υποτιμά τον σκοπό που εξυπηρετεί η πολιτογράφηση, που δεν είναι άλλος απ’ το να δοθεί η ιδιότητα του πολίτη στο άτομο που έχει ενταχθεί στην ελληνική κοινωνία.

Έτσι, τα οικονομικά κριτήρια συρρικνώνουν τον αριθμό των ικανών προς πολιτογράφηση αλλοδαπών με τρόπο αδόκιμο και άδικο.

Το επιχείρημα ότι τέτοια κριτήρια υπάρχουν και για τις άδειες διαμονής καταρρίπτεται αμέσως, αν μπει κανείς στον κόπο να διαβάσει τον Κώδικα Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ένταξης. Εκεί προβλέπονται πάνω από 30 κατηγορίες αδειών διαμονής.

Μόνο για 3 από αυτές ζητούνται συγκεκριμένα αυστηρά οικο- νομικά κριτήρια: για την άδεια επί μακρόν διαμένοντος, για τα οικονομικά ανεξάρτητα άτομα και για τη μόνιμη άδεια επενδυτή.

Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν ισχύει ότι όλοι οι μετανάστες πρέπει ν’ αποδείξουν επαρκές εισόδημα για ν’ αποκτήσουν άδεια διαμονής. Οι άδειες που κατέχει η πλειοψηφία του μεταναστευτικού πληθυσμού στην Ελλάδα βασίζονται στον βαθμό ένταξης στη χώρα: χρόνια διαμονής, δεύτερη γενιά, ύπαρξη εξαρτημένης εργασίας, οικογενειακοί δεσμοί με Έλληνα/νίδα ή πολίτη ΕΕ, σπουδές.

Ως προς την εξαρτημένη εργασία, μάλιστα, δεν χρειάζεται να αποδεικνύεται η συνεχής αδιάκοπη εργασία, αλλά να συμπληρώνεται ένας ελάχιστος αριθμός ενσήμων τα τελευταία έτη.

Οπότε, τα αυστηρά οικονομικά κριτήρια δεν ισχύουν για τις άδειες διαμονής που δεν συνδέονται με οικονομική και επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα.

Μύθος #7

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΟΥ ΕΝΑΝ ΧΡΟΝΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ

Πράγματι, ο Κώδικας Ελληνικής Ιθαγένειας ορίζει 1 έτος συνολικά, για τη διαδικασία πολιτογράφησης. Για την ιθαγένεια δεύτερης γενιάς ορίζει 6 μήνες, για τις αιτήσεις ανηλίκων και 1 έτος, για τις αιτήσεις ενηλίκων. Η πραγματικότητα, όμως, διαφέρει κατά πολύ.

Σύμφωνα με τη Γενική Γραμματεία Ιθαγένειας, τον Μάιο του 2021 οι εκκρεμείς αιτήσεις ξεπερνούσαν τις 30.000.

Η εξέταση των αιτήσεων αυτών –ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα– μπορεί να παρατείνεται από 7 έως και 8 χρόνια από την ημερομηνία κατάθεσής τους. Αν κάποιος μπει στον κόπο να κάνει μια έρευνα στα ΦΕΚ απόδοσης ιθαγένειας, θα δει αποφάσεις πολιτογράφησης από 9 έως και 10 χρόνια αναμονής, ενώ έχουν υπάρξει πρόσφατα και αποφάσεις για αιτήσεις που κατατέθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Το ίδιο συμβαίνει και με τη δεύτερη γενιά. Οι τόσο μεγάλες καθυστερήσεις σ’ αυτή την περίπτωση είναι ακόμα πιο αδικαιολόγητες, καθώς η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει τα διάφορα στάδια της πολιτογράφησης.

Στις ήδη υπάρχουσες αργοπορίες ήρθαν να προστεθούν οι τελευταίες διοικητικές αλλαγές που έχουν επιβραδύνει ακόμα περισσότερο τη διαδικασία. Σήμερα στην Αττική, οι καθυστερήσεις στις αιτήσεις τις 2ης γενιάς φτάνουν τα 3 έως 4 χρόνια από την ημέρα κατάθεσης.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, λοιπόν, έρχεται να διαψευστεί όχι μόνο η εύλογη σκέψη πολλών αλλά και όσα ορίζει ο ίδιος ο νόμος. Όχι, η διαδικασία απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας δεν ολοκληρώνεται ούτε σε ένα ούτε σε δύο αλλά σε πολύ περισσότερα χρόνια.

Μύθος #8

ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΤΗΣΗ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΑΠΟΚΤΑ ΑΥΤΟΜΑΤΑ ΟΛΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΨΗΦΙΖΕΙ

Στην πράξη η διαδικασία είναι πιο πολύπλοκη και χρονοβόρα απ’ όσο νομίζουμε. Μετά την απόφαση για την κτήση ιθαγένειας –και την ορκωμοσία για την πολιτογράφηση–, ακολουθεί η διαδικασία της δημοτολόγησης. Δηλαδή, η εγγραφή του νέου πολίτη στους καταλόγους του Δήμου όπου κατοικεί.

Αφού ολοκληρωθεί και αυτό το στάδιο, ο πολίτης πηγαίνει στο Αστυνομικό Τμήμα για να εκδώσει ελληνική ταυτότητα. Η αναμονή από την απόφαση μέχρι την κλήση για δημοτολόγηση μπορεί να πάρει πολλούς μήνες. Ειδικά για τους άντρες, μέχρι πρόσφατα υπήρχαν μεγάλες καθυστερήσεις στα μητρώα αρρένων, με αποτέλεσμα η ολοκλήρωση της διαδικασίας να κολλάει για πολύ καιρό.

Άρα, το άτομο δεν αποκτά αυτόματα όλα τα δικαιώματα του πολίτη, ούτε μπορεί να ψηφίσει αμέσως μόλις δημοσιευτεί η απόφαση για την κτήση ιθαγένειας.

Μύθος #9

ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΧΥΟΥΣΑ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΙΘΑΓΕΝΕΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΤΟ ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΘΕΛΟΥΝ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΤΟΥΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΤΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Καταρχάς, οι πολίτες τρίτων χωρών έχουν το δικαίωμα να μεταναστεύσουν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και να παραμείνουν εκεί για λόγους εργασίας, εφόσον είναι κάτοχοι της άδειας διαμονής “επί μακρόν διαμένοντος” ή κάτοχοι άδειας διαμονής ως “μέλος οικογένειας Έλληνα ή Ευρωπαίου πολίτη”.

Δεν χρειάζονται δηλαδή, ελληνικό διαβατήριο, καθώς νομοθετικά έχουν ήδη το παραπάνω δικαίωμα. Την περασμένη δεκαετία, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης πολλοί μετανάστες που είχαν το δικαίωμα από τον νόμο έφυγαν από την Ελλάδα προς αναζήτηση καλύτερης εργασιακής προοπτικής – ακριβώς όπως και εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες πολίτες.

Αναρωτιόμαστε, ποιος θα έμπαινε στον λαβύρινθο της απόκτησης της ελληνικής ιθαγένειας μόνο και μόνο για να πάρει ένα “χαρτί”; Ειδικά τη στιγμή που δεν είναι απαραίτητο σε όλες τις περιπτώσεις.

Όπως και να ’χει, το κράτος αποδίδει την ελληνική ιθαγένεια σε άτομα που διαπιστώνει ότι έχουν ισχυρούς βιοτικούς δεσμούς με τη χώρα, με βάση ιδιαίτερα αυστηρές τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις. Και σε τελική ανάλυση, από τη στιγμή που ένας άνθρωπος πολιτογραφείται, λαμβάνει την ελληνική ταυτότητα και το διαβατήριο και έχει την ελεύθερη επιλογή να τα χρησιμοποιήσει κατά βούληση, όπως κάθε Έλληνας.

Μύθος #10

Ο ΤΟΜ ΧΑΝΚΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΠΟΛΙΤΟΓΡΑΦΗΘΕΙ ΕΛΛΗΝΑΣ, ΠΕΡΑΣΕ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΔΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΕΡΝΑΝΕ ΚΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ

Ο Τομ Χανκς πήρε την ελληνική ιθαγένεια με την ειδική σύντομη διαδικασία της τιμητικής πολιτογράφησης.

Σύμφωνα με τον Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας, ένας αλλοδαπός μπορεί να πολιτογραφηθεί Έλληνας εφόσον “προσέφερε στην Ελλάδα εξαιρετικές υπηρεσίες ή του οποίου η πολιτογράφηση μπορεί να εξυπηρετήσει εξαιρετικό συμφέρον της χώρας”.

Η τιμητική πολιτογράφηση εκδίδεται με προεδρικό διάταγμα, ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών. Η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει εξετάσεις ούτε διακρίβωση του βαθμού της οικονομικής και κοινωνικής ένταξης των αλλοδαπών.

Οι όροι “εξαιρετικές υπηρεσίες” και “εξαιρετικό συμφέρον” είναι αρκετά αόριστοι, οπότε μπορούν εύκολα να συμπεριλάβουν μια μεγάλη γκάμα περιπτώσεων.

Ο Τομ Χανκς αλλά και άλλοι, όπως τα μέλη της οικογένειας Αντετοκούνμπο, ο Υπουργός Πολιτικής Προστασίας Χρήστος Στυλιανίδης, η συγγραφέας Βικτόρια Χίσλοπ, ακόμα και επιχειρηματίες της διεθνούς οικονομικής σκηνής έχουν πάρει την ελληνική ιθαγένεια μέσω αυτής της οδού. Μια ακόμη περίπτωση είναι η τιμητική πολιτογράφηση που δόθηκε στους ψαράδες που διέσωσαν κόσμο από τη θάλασσα κατά την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018.

Συμπέρασμα

“Διαβάζοντας προσεκτικά όλα τα παραπάνω, ο μύθος αυτός καταρρίπτεται. Δεν είναι καθόλου εύκολο για έναν άνθρωπο που ζει για δεκαετίες στη χώρα να πάρει την ελληνική ιθαγένεια.

Το να στερείς την ιθαγένεια από ανθρώπους που ζουν, προσφέρουν, φορολογούνται και υπόκεινται στους νόμους της χώρας δεν συνάδει με τις αρχές του κράτους δικαίου. Σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και τα θεμελιώδη δικαιώματα, ένας άνθρωπος που ζει πολλά χρόνια σε οποιαδήποτε χώρα θα πρέπει να έχει δίκαιη και απρόσκοπτη πρόσβαση στην ιδιότητα του πολίτη”.