ΟΙ 161 ΚΥΚΛΑΔΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟ “ΔΩΡΟ” ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΤΟΝ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΣΤΕΡΝ

Έτσι… ξαφνικά ένας πασίγνωστος δισεκατομμυριούχος εμφανίζει μία άγνωστη μέχρι σήμερα αρχαιοελληνική συλλογή. Με έκπληξη μαθαινουμε το περιεχόμενό της. 161 Κυκλαδικές αρχαιότητες, όλες εξαιρετικά σπάνιες, παγκοσμίως μοναδικά δείγματα της τέχνης και της τεχνικής του Κυκλαδικού Πολιτισμού της 3ης προχριστιανικής χιλιετίας και παρέχουν νέα δεδομένα στην επιστημονική γνώση αυτής της περιόδου.

O λόγος για τον 84χρονο Λέοναρντ Ν. Στερν, Aμερικανό δισεκατομμυριούχο, επιχειρηματία και φιλάνθρωπο, όπως διαβάζουμε στη wikipedia. Στο Bloomberg αναφέρεται πως η περιουσία του εκτιμάται στα $6.46, ενώ στο Forbes στα $7.6 δισεκατομμύρια. Ήταν αποφασισμένος να γίνει «ο νεότερος των πλουσίων και στη συνέχεια ο πλουσιότερος των πλουσίων». Πολλοί γνωρίζουν το όνομά του χάρη στη δωρεά του 30 εκατομμυρίων δολαρίων πριν από 30 χρόνια στη σχολή επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που μετονομάστηκε προς τιμήν του.

Όπως πολλοί εκ των ζαμπλούτων, έτσι και ο Στερν είναι συλλέκτης έργων Τέχνης και εξαιρετικός γνώστης της ελληνορωμαϊκής τέχνης. Η συλλογή του είναι μυστική, ουδείς -ως είθισται- δεν γνωρίζει τι ακριβώς περιέχει. «Γνωρίζει ιδιαίτερα την ελληνορωμαϊκή τέχνη και έχει μια πολύ εκτενή συλλογή, που περιλαμβάνει την τέχνη του Βαν Γκογκ και του Μοντιλιάνι, μεταξύ άλλων», δήλωνε πριν από καιρό ένας άνθρωπος του περιβάλλοντός του. Σε μία συνέντευξή του είχε αποκαλύψει ότι ονειρευόταν να κατέχει την κυκλαδίτικη τέχνη από τότε που ήταν έξι ετών. «Είδα μια φωτογραφία ενός κυκλαδίτικου ειδωλίου και την κρέμασα πάνω από το κρεβάτι μου. Μέχρι τα 15 μου ξόδεψα έξι εβδομάδες από το χαρτζιλίκι μου για ένα βιβλίο με το θέμα αυτό».

Στην Ελλάδα μάθαμε τα πάντα γι αυτόν μετά την πολυσυζητημένη, αλλά και αμφιλεγόμενη δωρεάς της άγνωστης μέχρι πρότινος μοναδικής συλλογής του στο “Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού” με έδρα το Ντέλαγουερ και συνεκδοχικά στην Ελλάδα, όπως πανηγυρίζει το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ο Στερν και η σύνδεσή του με την αρχαιοκαπηλία

Την Πέμπτη 9 Σεπτεμβρίου υπερψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων η συμφωνία για τις 161 αυτές κυκλαδικές αρχαιότητες που κατήρτισε το Υπουργείο Πολιτισμού με το Metropolitan Museum of Art της Νέας Υόρκης και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης της Αθήνας. Έτσι οι αρχαιότητες αυτές θα εκτεθούν σε ειδική αίθουσα στο ΜΕΤ, ενώ 15 εξ αυτών θα ταξιδέψουν στην Αθήνα για να παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην έκθεση του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης που θα ξεκινήσει την 1η Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έναν χρόνο.

Από την άλλη πλευρά αρχαιολόγοι και αντιπολίτευση δε σταματούν να μιλούν για σκάνδαλο τεραστίων διαστάσεων και ουχί για επαναπατρισμό αρχαιοτήτων, καθώς νομιμοποιήθηκε μία συλλογή πριν καν ελεγχθεί από τους αρμόδιους φορείς.

Μάλιστα με έγγραφό τους αποδεικνύουν πως ο Λέοναρντ Στερν είναι αρχαιοκάπηλος. Στο έγγραφο διαβάζουμε χαρακτηριστικά πως “Το 1990 ο Λ. Στερν είχε εκθέσει 10 έργα από την Συλλογή του στην έκθεση Masterieces of Cycladic Art στην Merrin Gallery (8/3-12/4/1990). Τα αντικείμενα είναι δημοσιευμένα στον τον κατάλογο της έκθεσης που φέρει τον τίτλο «Masterpieces of Cycladic Art from private collections, museums and the Merrin Gallery». Από εκεί αντλούμε την πληροφορία ότι ο συλλέκτης «Harmon Fine Arts», που ταυτίζεται με τον Leonard Stern συμμετείχε με αντικείμενα από την προσωπική του συλλογή, και ο ιδιώτης συλλέκτης Στάιχαρντ, που του έχει απαγορευτεί ισόβια η ενασχόληση με εμπόριο τέχνης από την Εισαγγελία Ν. Υόρκης.

Το No 27 του καταλόγου «Ειδώλιο Σαρδηνίας», που το 1990 εκτέθηκε ως μέρος της Συλλογής του Λ. Στερν, συνδέει τον κ. Στερν ευθέως με παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων. Πρόκειται για το ίδιο ειδώλιο που κατασχέθηκε στο πλαίσιο της υπόθεσης του εκατομμυριούχου συλλέκτη Στάινχαρντ (βλ. Εισαγγελία Ν. Υόρκης, 6.12.2021). Ο συλλέκτης αγόρασε το ειδώλιο απευθείας από τον Symes, που έχει διωχθεί για παράνομη διακίνηση αρχαιοτήτων! Υπάρχει φωτογραφία του με ίχνη της λαθρανασκαφής καθώς και ηλεκτρονικό μήνυμα επίσης από το αρχείο Medici όπου ενημερώνεται ο Symes για την λαθρανασκαφή. Το ειδώλιο έχει ήδη επαναπατριστεί στην Ιταλία”.

Δωρεά γενναιόδωρη με κύριο αποδέκτη τον εαυτό του!

Όσον αφορά για αυτή την τόσο ανιδιοτελή δωρεά του Αμερικανού δισεκατομμυριούχου στο “Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού” με έδρα το Ντέλαγουερ και στην Ελλάδα, υπάρχουν ισχυρές ενστάσεις. Καταρχάς ο Στερν θα έχει τα τεράστια φορολογικά οφέλη που προβλέπει η αμερικανική νομοθεσία.

Κατά δεύτερον η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Δέσποινα Κουτσούμπα δήλωσε σε συνέντευξη ης στο NEWS 24/7 πως “η εταιρεία στο Ντέλαγουερ είναι μία offshore του Ιδρύματος Γουλανδρή. Το Ίδρυμα Νικολάου και Ντόλλης Γουλανδρή είναι το Ίδρυμα που έχει ιδρύσει το Κυκλαδικό Μουσείο στην Αθήνα, με τη συλλογή που κατείχε η οικογένεια Γουλανδρή”.

Επιπροσθέτως, κοιτώντας κανείς το διοικητικό συμβούλιο της Ινστιτούτου του Ντέλαγουερ θα δει μέσα και τον γιο του κύριου Στερν κι ένα ακόμη στέλεχος απ΄τις επιχειρήσεις του!

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει η κ. Κουτσούμπα, “Το διοικητικό συμβούλιο του Ινστιτούτου του Ντέλαγουέρ, στο οποίο μεταβίβασε την κατοχή των 161 ο Στερν και το ΥΠΠΟΑ ενέκρινε τη συμφωνία αυτή ως έγκυρη και ισχυρή, διοικείται μεταξύ άλλων από τον γιο του Στερν, ο οποίος εμφανίζεται με την ιδιότητα του εταίρου της εταιρείας Hartz που είναι η εταιρεία του Στερν. Με την ίδια ιδιότητα εμφανίζεται και ο από κάτω. Αρα, ο πατέρας έκανε μια γονική παροχή στο γιο του, και θα πάρει και φοροαπαλλαγή για αυτό! Αυτό επικυρώθηκε στις 9/9. Η ιδιοκτησία του δημοσίου μόνο στα χαρτιά”.

Κρατήστε μία απαραίτητη διευκρίνιση. Μετά τη δωρεά του Λέοναρντ Στερν, η κατοχή των αρχαιοτήτων δεν πέρασε στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα πέρασε η κυριότητα, όπως συμβαίνει με όλα τα καταγεγραμμένα ελληνικά αρχαία. Η κατοχή πέρασε στο “Ινστιτούτο Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού” με έδρα το Ντέλαγουερ. Και ο κάτοχος είναι αυτός που αποφασίζει τι θα γίνει με αυτά που κατέχει. Αυτός που έχει την κυριότητα απλώς και μόνο εγκρίνει.

Ας κάνουμε όμως μία αναδρομή στο ποιος είναι ο Λέοναρντ Στερν…

Τον πλούτο έφεραν τα…καναρίνια

Γεννήθηκε σε μια εβραϊκή οικογένεια στις 28 Μαρτίου του 1928 και φοίτησε σε σχολείο εβραϊκό. Ο πατέρας του Μαξ είχε μεταναστεύσει από τη Γερμανία στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1920, επειδή η επιχείρηση κλωστοϋφαντουργίας που είχε αποδείχθηκε ασύμφορη οικονομικά.

Είχε όμως την οξύνοια και μαζί του κουβάλησε 2.100 καναρίνια με το σκεπτικό να τα πουλήσει στην αγορά των ΗΠΑ. Έτσι, πουλώντας πτηνά σε κλουβιά, κλουβιά πουλιών και άλλες προμήθειες πτηνών και κατοικίδιων ζώων σε ιδιοκτήτες κατοικίδιων στις ΗΠΑ μέσω των καταστημάτων Woolworth’s τα επόμενα τριάντα χρόνια, ο πατέρας του Stern δημιούργησε την οικογενειακή επιχείρηση: Hartz Mountain Corporation (HMC), με έδρα επίσης στο Secaucus, NJ. Η HMC αργότερα αναπτύχθηκε για να γίνει η ναυαρχίδα θυγατρική του Ομίλου Hartz (αν αναρωτιέστε γιατί Harz, η επιχείρηση πήρε το όνομά της από τα ομώνυμα γερμανικά βουνά).

Ο Λέοναρντ Στερν αρχικά κληρονόμησε τον πλούτο του από τον πατέρα του. Σταδιακά αγόρασε το μερίδιο του αδελφού και της αδελφής του στην οικογενειακή επιχείρηση και στις αρχές της δεκαετίας του 1960, άσκησε τον απόλυτο έλεγχο της Hartz Mountain Corporation (HMC). Μέχρι το 1984, η Hartz Mountain Corporation (HMC) έλεγχε το 75% έως 90% της αγοράς των ΗΠΑ για τα περισσότερα προϊόντα προμήθειας κατοικίδιων ζώων στις ΗΠΑ. Η επιχείρηση προμήθειας κατοικίδιων ζώων της εκτιμήθηκε ότι αξίζει 400 εκατομμύρια δολάρια και κέρδιζε 40 εκατομμύρια δολάρια σε ετήσια κέρδη. Παράλληλα, αγόρασε μία μεγάλη εταιρεία καθαρισμού χαλιών, ουρανοξύστες και πολυτελή ξενοδοχεία, βιομηχανικούς χώρους, καταστήματα, συνολικά περισσότερα από 210 κτίρια,

Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, σε ηλικία 47 χρόνων αγόρασε την εβδομαδιαία εναλλακτική εφημερίδα της Νέας Υόρκης Village Voice από τον Μέρντοχ και ανακηρύχθηκε από το περιοδικό Forbes ως ένας από τους 400 πλουσιότερους Αμερικανούς, με καθαρή περιουσία άνω των 550 εκατομμυρίων δολαρίων. Εκείνη την εποχή μάλιστα ίδρυσε τη Stern Publishing, αγοράζοντας παρόμοιες εκδόσεις σε όλη τη χώρα.

Η κόντρα του με τον Τραμπ

Με τον Ντόναλντ Τραμπ είχαν μία δημόσια διαμάχη που μεταφέρθηκε στα τηλεοπτικά δίκτυα και στα περιοδικά. Διαμάχη που κορυφώθηκε όταν ο Τραμπ δήλωσε πως η νέα σύζυγος του Στερν -και πρώην μοντέλο- Αλισον, τον φλέρταρε επίμονα. Ο Στερν ξόδεψε τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δολάρια για να χρηματοδοτήσει ένα τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ που ξεμπρόστιαζε τον αντίπαλό του υπό τον τίτλο «Τραμπ: Ποια είναι η συμφωνία;».

Ο πιο αδίστακτος επιχειρηματίας της Νέας Υόρκης

Θα μπορούσαμε να γράψουμε τόσα κι άλλα τόσα για τον Λέοναρντ Στερν. Δεν έχει άλλωστε χαρακτηριστεί ως ο πιο αδίστακτος επιχειρηματίας της Νέας Υόρκης.

Αρκεί να αναφέρουμε πως η είσοδός του στην αγορά ακινήτων έγινε αγοράζοντας ένα βαλτώδες, γεμάτο σκουπίδια ακίνητο στην περιοχή Meadowlands του Νιου Τζέρσεϊ που πωλούνταν σε τιμή ευκαιρίας 13.000 δολάρια το στρέμμα. Αργότερα εξομολογήθηκε στους New York Times ότι ο κόσμος τον θεωρούσε τρελό. Η κίνησή του αυτή ωστόσο ήταν σαν να κέρδισε το Τζόκερ, καθώς το μέρος αυτό προσέλκυσε εκατοντάδες γραφεία από το Μανχάταν και η αξία του μετά το 1980 εκτινάχθηκε σε περισσότερα από 500.000 δολάρια ανά στρέμμα. Το λεγόμενο Harmon Cove έγινε κάτι σαν ένα σύγχρονο σημερινό outlet mall shopping.

Όπως όλοι οι πλούσιοι, έτσι και αυτός είναι γνωστός για το φιλανθρωπικό του έργο. Ήταν ο ιδρυτής το 1986 και είναι πρόεδρος του οργανισμού Homes for the Homeless (Σπίτια για τους Άστεγους), που εξυπηρετεί περισσότερες από 630 οικογένειες αστέγων και πάνω από 1.200 άστεγα παιδιά κάθε μέρα σε πέντε ξεχωριστές τοποθεσίες σε όλη τη Νέα Υόρκη. Το 2011 ανέλαβε την πρωτοβουλία «Milk From the Heart» για την παροχή δωρεάν γάλακτος σε οικογένειες με χαμηλό εισόδημα στη Νέα Υόρκη. Και ναι, όπως συμβαίνει πάντα, δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν τη φιλανθρωπική του δράση ως μία μεγάλη βιτρίνα, καθώς με τις επιχειρηματικές του κινήσεις συχνά είναι αυτός υπεύθυνος που πολλοί άνθρωποι μένουν κυριολεκτικά στον δρόμο.

Το 1980 χώρισε με τη Judith Stern Peck, οικογενειακή θεραπεύτρια και σύμβουλο επιχειρήσεων. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά: Τον Emanuel T. Stern (“Manny”) που διευθύνει την επιχείρηση ακινήτων της οικογένειας και είναι γνωστός για την απώλεια μιας συμφωνίας 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την εκ νέου ανάπτυξη ενός αθλητικού και ψυχαγωγικού συγκροτήματος στο Meadowlands Sports Complex του Νιου Τζέρσεϊ. Τον Edward J. Stern που οποίος διηύθυνε το hedge fund Canary Capital Partners LLC και ήταν ο πρώτος διαχειριστής κεφαλαίων που κατηγορήθηκε από τον Γενικό Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης Eliot Spitzer για «δόλια» καθυστερημένες συναλλαγές και χρονισμό της αγοράς των αμοιβαίων κεφαλαίων. Τον Andrea C. Stern που είναι φωτογράφος.

Το 1987 παντρεύτηκε την Άλισον Μάχερ, πρώην μοντέλο και τηλεοπτική παραγωγό, και σήμερα ως επι το πλείστον ζουν σε ένα σπίτι γεμάτο Τέχνη στην Πέμπτη Λεωφόρο, πολύ κοντά στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης. Ε, δεν είναι τυχαίο που η συλλογή του θα φιλοξενηθεί εκεί.