ΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΠΡΙΓΚΙΠΕΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ
Πρώτες εικόνες από τη "“Δεσποινίς Μαργαρίτα” τη νέα παράσταστη του Παπαγεωργίου στο θέατρο του Νέου Κόσμου.
Ο Γιώργος Παπαγεωργίου σκηνοθετεί στο θέατρο του Νέου Κόσμου το έργο σταθμό του Ρ. Ατάιντε, “Δεσποινίς Μαργαρίτα” με τον Πάνο Παπαδόπουλο στον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε μια σύγχρονη διασκευή για τρεις άνδρες και ζωντανή μουσική.
“Το κείμενο αυτό έχει μέσα του την αξία και το βάθος ενός κλασικού έργου που ανεβαίνει διαρκώς και πάντα κάτι έχει να πει. Βέβαια έχει παίξει τον δικό του ρόλο το θρυλικό ανέβασμα της Λαμπέτη, ένα ανέβασμα που όσοι ανεβάζουν τη Μαργαρίτα πρέπει να το έχουν υπόψη τους” αναφέρει ο Γιώργος Παπαγεωργίου στο NEWS 24/7 και συνεχίζει “ξεκινήσαμε να συζητάμε με τον Πάνο (Παπαδόπουλο) να ανεβάσουμε το έργο αυτό μετά την πρώτη καραντίνα. Είχε αρχίσει και έπαιζε ο “Επιθεωρητής” μας σε οnline streaming, θυμόμασταν την παράσταση και την ωραία συνεργασία μας και αποφασίσαμε να ξανασυνεργαστούμε. Το έργο αυτό είναι πολύ επίκαιρο αναφορικά με το τι συμβαινει αυτά τα δύο χρόνια στον κόσμο μας. Ο τρόπος που ο Ατάιντε μιλά για την επιβολή της κρατικής εξουσίας μέσα από μία αυταρχική δασκάλα, είναι συγκλονιστικός. Πέρα από τον αιχμηρό λόγο που διακρίνει το έργο, το χιούμορ και το πολιτικό του σχόλιο, βρήκα πάρα πολύ ενδιαφέρον τον βαθιά ανθρώπινο πυρήνα μιας γυναίκας που προσπαθεί να καταπολεμήσει την μοναχικότητά της. Με γράπωσε η λαχτάρα της να αγαπηθεί και αυτό είναι κάτι που η παράσταση προσπαθεί να το αναδείξει….
Μέσω της σχέσης της δασκάλας με τους μαθητές της (με το κοινό στον ρόλο των… μαθητών), η παράσταση καταλήγει σαν ένας φόρος τιμής στους ανθρώπους που θέλουν να αγαπηθούν. Μάλιστα την Δεσποινίδα Μαργαρίτα στην παράστασή μας την παίζει ένας άνδρας, ο Πάνος Παπαδόπουλος γιατί θέλαμε να είναι ένα άφυλο ον, με την έννοια πως η λαχτάρα και η ανάγκη ενός ανθρώπου να αγαπηθεί και να γραπωθεί από τη ζωή δεν έχει φύλο”.
Ο συγγραφέας εμπνεύστηκε και έγραψε το έργο κάτω από τη βαριά σκιά του δικτατορικού καθεστώτος της Βραζιλία. Ανέβηκε για πρώτη φορά το 1973 στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Λίγες μέρες μετά την πρεμιέρα, οι παραστάσεις απαγορεύτηκαν από τις Αρχές, το κείμενο πέρασε από λογοκρισία και ξαναπαίχτηκε, αφού επιβλήθηκαν περικοπές.
Να θυμηθούμε πως ήμασταν παιδιά
“Βρήκα εξαιρετικά αστείο πως η Δεσποινίς Μαργαρίτα βγάζει τα σώψυχά της σε μαθητές της Πέμπτης Δημοτικού. Μιλά με τρόπο βαρύ για τις δυσκολίες της ζωής και για τη σεξουαλικότητά της και έχει κανείς την αίσθηση πως μιλά σε εφήβους. Όλο αυτό ουσιαστικά έρχεται για να μιλήσει- και δεν το κάνει τυχαία ο Ατάιντε- στον πυρήνα μιας ανθρωπιάς που κρύβεται πάντα σε αυτό που θυμόμαστε τον παιδικό μας εαυτό.
Αν ανατρέξουμε στην ηλικία αυτή, θα βρούμε αυτό που θα έπρεπε ο κάθε άνθρωπος να είναι στη ζωή του: ανοιχτός, περίεργος, ετοιμος να αγαπήσει, να πιστέψει. Και νιώθω πως όσο μεγαλώνουμε αυτό το πράγμα φεύγει και δε θέλω. Να, τώρα που μιλάμε, βλέπω τώρα μια φωτογραφία μου που είμαι μπέμπτης και παίζω με ένα κραγιόν της μάνας μου. Και κάπως προσπαθώ και εγώ να θυμηθώ πώς μπορεί να ήταν τότε η ψυχή μου, πόσο πιο καθαρή. Θυμάμαι πως στην Πρώτη Δημοτικού, την πρώτη μέρα του σχολείου, ήταν ένα κοριτσάκι η Ζωή που την είδα και είπα πως την αγαπώ και το πίστευα αυτό για όλη την χρονιά. Έλεγα πως “εγώ τη Ζωίτσα θα την παντρευτώ”. Παράλληλα θυμάμαι πως την πρώτη εκείνη ημέρα έκανα εμετό γιατί αποχωριστηκα για πρώτη φορά τη μαμά μου. Ήταν όλα μαζί και όλα πολύ έντονα”.
Οι σκοτεινοί πρίγκιπες του Γιώργου Παπαγεωργίου
“Εκτός από δημιουργός είμαι και άνθρωπος, δε ζω στην κοσμάρα μου και δεν κάνω ποτέ θέατρο για την μπουρζουαζία. Μου αρέσει να αντλώ υλικό είτε από το περιθώριο, όπως ο Αριστείδης Παγκρατίδης (βλ. παράσταση Αρίστος), είτε από αυτό που εγώ θεωρώ λαϊκό. Δε με ενδιαφέρουν οι πρίγκιπες, αλλά οι σκοτεινοί πρίγκιπες. Αυτό είναι θέμα γούστου, δεν μπορώ να εξηγήσω το γιατί.
Είναι σκοτεινή ηρωίδα η Μαργαρίτα. Δεν εχει βρει αποδοχή σαν άνθρωπος. Είναι σαν να λέμε η γυναίκα που τη χρησιμοποιησε το γρανάζι της εξουσίας, τη ξεζούμισε και τώρα είναι σαν την τρελή του χωριού. Μια γυναίκα πολύ συντηρητική που μέσα της εχουν καταπιεστεί πάρα πολλά ένστικτα, σεξουαλικά και υπαρξιακά. Αυτές τις γυναίκες είναι σαν κάτι μέσα μου να θέλει να τις κάνει πρωταγωνίστριες. Αυτούς τους ανθρώπους, όπως τη Γιαννούλα την Κουλουρού ή τον Αρίστο, θέλω να κάνω πρωταγωνιστές, ανθρώπους που το σύστημα ή το θεατρικό κατεστημένο ίσως να μην έκανε ποτέ.
Η Δεσποινίδα Μαργαρίτα είναι μια ηρωίδα θεότρελη. Θα ήθελα πολύ να την κάνω φίλη μου, να βγω μαζί της ένα βράδυ και να πίνουμε ποτά. Που η γυναίκα αυτή ή δε θα έπινε ποτέ ή θα έπινε τα πάντα σε ένα βράδυ και θα έκανε τις μεγαλύτερες αμαρτίες της ζωής της. Γιατί φαίνεται πως είναι μία πολύ καταπιεσμένη ψυχή. Στο τέλος του έργου όμως, υπάρχει η δική της ανάγκη να αγαπηθεί με έναν τρόπο πολύ σπαρακτικό. Όταν δουλεύαμε το κείμενο ένιωσα την ανάγκη να συνδεθώ με αυτό. Μάλιστα, στα τελευταία λόγια της Μαργαρίτας υπάρχουν και κάποια λόγια δικά μου. Αισθάνθηκα την ανάγκη να κρυφτώ πίσω από τη δραματουργική κουβέρτα του συγγραφέα… Το έχω κάνει και στο παρελθόν αυτό, είναι ένα δικό μου παιχνίδι με τον θεατή. Όχι κάτι κραυγαλέο, αλλα κάτι που έχω εγώ ανάγκη”.
Η διασκευή
“Είναι μία τελείως σύγχρονη διασκευή, το χιούμορ έχει προσαρμοστεί στο τώρα, κάνουμε κάποιες υπαινικτικές νύξεις στο κομμάτι της προσωπικής μου σύνδεσης με το κείμενο και έχουμε κρατήσει τον πυρήνα της ιστορίας και όλη την υπαρξιακή πορεία της ηρωίδας. Σεβαστήκαμε απόλυτα το κλασικό αυτό κείμενο, είναι λάθος αν μπει κάποιος σε διαδικασία να θεωρήσει πιο έξυπνο τον εαυτό του από τον συγγραφέα. Το μόνο που προσπαθήσαμε ήταν να συνδέσουμε ένα κομμάτι της Μαργαρίτας με μία μνήμη δικιά μας…”
Η ζωντανή μουσική και τα λυκόπουλα
“Η παράσταση έχει ζωντανή μουσική που την ερμηνεύουν τα αδέλφια Λατουσάκη. Και προς μεγάλη μου χαρά και μετά από μία χρονοβόρα και γραφειοκρατική διαδικασία πήραμε έγκριση από το σώμα Ελλήνων Προσκόπων και ντύσαμε τη μπάντα λυκόπουλα. Αυτό είναι καθαρά ένα κλείσιμο ματιού στη δική μου παιδική ηλικία. Ήμουν λυκόπουλο στη Θεσσαλονίκη και μετά πρόσκοπος. Θυμάμαι πως σταμάτησα να είμαι, όταν έχασα την παιδικότητά μου. Ένα Σαββατο βράδυ, μετά από μία εκδρομή στον Χορτιάτη και ενώ γύριζα σπίτι με τα προσκοπικά ρούχα, βλέπω μία συμμαθήτριά μου από το σχολείο. Με έκπληξη μου είπε: “τι κάνεις, τι φοράς;” Ένιωσα πως δεν είμαι αρεστός, πως είμαι κάτι περίεργο. Από την επόμενη μέρα σταμάτησα να είμαι πρόσκοπος…”
Το έργο και η εξουσία
“Σήμερα, υπάρχει μία πολύ ύπουλη καταπάτηση ελευθεριών που συμβαίνει με έναν τρόπο αδιόρατο. Την ίδια στιγμή έχει ξεκινήσει μία φοβερή αντίδραση από τα social media και ό,τι και να λέμε γι αυτά, αυτή τη στιγμή αποτελούν έναν τρομερό μοχλό πίεσης. Η λαϊκή γνώμη έρχεται μέσω αυτών για να δώσει μία απάντηση σε κάτι που νιωθουν πως επιβάλλεται. Εγώ πρώτη φορά παρατηρώ τέτοια ορμή απέναντι σε τακτικές που ακολουθούνται δεκαετίες ολόκληρες, απέναντι σε κανάλια και δημοσιογράφους και δικηγόρους που προσπαθούν να θολώσουν τα νερά ή να καθυστερήσουν δίκες. Πρώτη φορά βλέπω να έχει ξυπνήσει το κοινό και να καταλαβαίνει τις τακτικές ή μπορεί και να το καταλάβαινε και παλιότερα, αλλά τώρα υπάρχει ένα βήμα.
Όσον αφορά το πως έχει επιβληθεί πάνω μας η εξουσία, νιώθω απελπισμένος, νιώθω πως δεν ανήκω στην εποχή μου. Δεν μπορώ να ελπίζω πως τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα και πιο ανθρώπινα. Όπως είναι πια η πολιτική κατάσταση στη χώρα μας, δε νομίζω πως μπορεί να υπάρξει ένας ουσιαστικός αντίλογος. Σε μία εικοσαετία ζήσαμε τα πάντα. Από τους Ολυμπιακούς αγώνες στην οικονομική κρίση, δανεισμούς, δημοψηφίσματα, διχασμούς, πανδημία….Υπάρχουν αριστεροί, δεξιοί και από την άλλη, κάποιοι ματαιωμένοι άνθρωποι που κοιτιούνται και αναρωτιούνταιι τι να κάνουν. Είναι σαν να έχει χαθεί το τάιμινγκ…
Κάπως έτσι, καταλήγουμε σε μία στιγμή προσωπική για τον καθένα όπου συνομιλούμε με την ανάγκη της ουτοπίας. Πάρα πολλές φορές έχω αφουγκραστεί τον εαυτό μου να έχει ανάγκη να ξαναπιστέψει σε μία ουτοπια, σε μία διαφορετική ανθρωπιά, στην αποδοχή του διαφορετικού και κάτι γίνεται και συνειδητοποιώ πως όλη αυτή η ουτοπία είναι όντως ουτοπία. Αλλά εγώ έχω την ανάγκη να τη πιστεύω…”
