ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΙ ΟΔΗΓΟΥΝ ΤΑ “ΠΛΑΣΜΑΤΑ” ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ
Μια βόλτα μαζί με σκέψεις στην έκθεση Plásmata: Bodies, Dreams, and Data”, της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση.
Στα πάρκα πηγαίνουμε πιο πολύ τη μέρα αλλά θα έπρεπε να είναι φτιαγμένα για τη νύχτα. Να κυκλοφορούμε μέσα τους όταν αρχίζει να πέφτει το σκοτάδι.
Η νύχτα επίσης είναι η ώρα που ευδοκιμούν τα πλάσματα. Λέξη που παραπέμπει σε μια κατάσταση που στη χημεία και στη φυσική η ύλη δεν λαμβάνει συγκεκριμένο και σχήμα. Στο χαμηλό φως άνθρωποι, φυτά, ζώα και μηχανές μπορούμε να επαναπροσδιορίσουμε την ύλη μας και όχι μόνο.
Η Αθήνα είναι μια πόλη πλάσμα. Μια πόλη μοναδική τη μέρα και τη νύχτα, που μας δίνει τη δυνατότητα να επανακαθορίζουμε διαρκώς την ύλη και το σχήμα της. Μπορεί να μην το ξέρουμε αλλά τώρα είναι η καλύτερη εποχή της.
Τα “Plásmata: Bodies, Dreams, and Data“, είναι η φετινή μεγάλη υπαίθρια έκθεση της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. Είναι σ’ ένα πεδίο που είναι και πάρκο, στο Πεδίον του Άρεως και η καλύτερη ώρα να την επισκεφθείτε είναι όταν σουρουπώνει.
25 ψηφιακές οντότητες θα μας καλωσορίζουν μέχρι τις 10 Ιουλίου. Στέκονται σε όλο το Πάρκο. Από το άγαλμα του Κωνσταντίνου, μέχρι το αντίστοιχο της Αθηνάς και ως τη μεγάλη αλάνα δίπλα από το Άλσος.
Μια γιγάντια οθόνη με pixels που θρυμματίζει ένας κβαντικός υπολογιστής που επεξεργάζεται ταυτόχρονα 100 εκατομμύρια εικόνες. Ένας ψηφιακός καθρέφτης που μας μετατρέπει σε δέντρα. Μια άμορφη προτομή που έχει επεξεργαστεί ένας αλγόριθμος χωρίς προκαταλήψεις. Μια κατασκευή από καθρέφτες. Οι ταινίες του Nowness. Δέντρα που μεταμορφώνονται σε ανθρώπους μέσω του 3D mapping. Οθόνες που μεταμορφώνονται σε δέντρα ή σε ναούς ή σε χάρτες που διαγράφουν την πορεία της σύγχρονης μετανάστευσης. Ο Φρανκ, ένας αλγόριθμος όπου μπορεί ν’ απαντήσει σ΄ όλες τις ερωτήσεις μας για την τεχνητή νοημοσύνη. “Θα εξαφανίσετε τους ανθρώπους, Φρανκ;”, ρωτάνε οι περαστικοί. “Όχι, δεν είμαστε το είδος που θέλει να επικρατήσει απέναντι σ’ ένα άλλο”, απαντά.
Ήρωες video game που ατενίζουν το ηλιοβασίλεμα, η Ιζαμπέλ Ιπέρ που φαντάζεται τη ζωή μετά το θάνατό της να μοιάζει σαν πίνακας του Κλιμτ. Μια πόλη που χωράει 10 δισεκατομμύρια ανθρώπους. Ένα φεγγάρι φτιαγμένο από το αττικό φως, ένας κόκκινος πλανήτης από μπαλόνια, πολύ πιο εντυπωσιακός από ότι τον έχετε δει ήδη στο ινσταγκραμικό timeline σας.
Ανάμεσα στα έργα, εμείς. Εμείς ως επισκέπτες της έκθεσης, ως επισκέπτες του πάρκου, ως περαστικοί, ως δρομείς, ως παιδιά, ως μετανάστες, ως άνθρωποι που ήρθε η ώρα να βγάλουμε το σκύλο μας βόλτα. Έχει ενδιαφέρον η αντίδραση των περίοικων ή όσων επισκέπτονται συχνά το Πεδίον του Άρεως απέναντι σε αυτή την αλλαγή της ρουτίνας τους. Σαν να λένε “τι κάνουν αυτά εδώ, τι κάνουν αυτοί εδώ;” αλλά από την άλλη είναι τόσο σωστά εναρμονισμένα στο φυσικό περιβάλλον τα έργα (εξαιρετική δουλειά από την ομάδα desingers Entropia) που μοιάζουν να ανήκουν στο σώμα του Πεδίου, να δίνουν μια συνέχεια στα όνειρά του.
Η Ειρήνη Μιρένα Παπαδημητρίου, creative director της έκθεσης λέει χαρακτηριστικά, δημιουργώντας έναν μπούσουλα για το πώς να παρακολουθήσουμε την έκθεση: “Βιώνουμε, αντιλαμβανόμαστε, κινούμαστε, σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και εξερευνούμε τον κόσμο με το σώμα μας και μέσω αυτού, αλλά δεδομένου ότι η τεχνολογία έχει εισχωρήσει τόσο βαθιά στη ζωή μας, αλλάζει τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και αλληλεπιδρούμε, τον τρόπο θεώρησης του εαυτού μας και το πώς μας εκλαμβάνουν οι άλλοι. Τα σώματά μας κρίνονται με βάση τις κοινωνικές προσδοκίες που εκφράζονται μέσω των τεχνολογικών κόσμων, της διαφήμισης και των μέσων κοινωνικών δικτύωσης. Παρακολουθούνται διαρκώς, αντικειμενοποιούνται, μετριούνται και ποσοτικοποιούνται, ενώ ορισμένα σώματα θεωρούνται μεγαλύτερης αξίας από κάποια άλλα.”
Μην τρομάζετε! Και η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτη Παναγιωτάκου και ο επιστημονικός σύμβουλος Πρόδρομος Τσιαβός τόνισαν ότι η έκθεση είναι φτιαγμένη έτσι ώστε να μην χρειάζεται να έχεις διαβάσει να την παρακολουθήσεις (κάθε έργο έχει και το απαραίτητο qr code ώστε να διαβάζετε τις απαραίτητες πληροφορίες) και δεν υπάρχει και κάποια συγκεκριμένη διαδρομή να ακολουθήσετε. Κάθε έργο της μεγαλύτερης υπαίθριας ψηφιακής έκθεσης της Ευρώπης, είναι και το σημείο 0 της περιήγησής σας.
Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης η Αφροδίτη Παναγιωτάκου ανέφερε αρκετές φορές τη λέξη “ζητήματα.” Η τέχνη διαχρονικά αναπτύσσεται γύρω από “ζητηματα”. Ταυτότητας, κοινωνίας, πολιτικής, μετανάστευσης, προσωπικών σχέσεων. Ζητήματα που μπορεί να έχουν σχέση με το όλον και άλλα με το τίποτα. Η σχέση μας με τις μηχανές, με τους αλγόριθμους, με τα δεδομένα είναι το καμπανάκι που χτύπησε σε μένα. Ποιος έχει το πάνω χέρι; Τα data υπάρχουν για να με βοηθήσουν να πάρω μια σωστή απόφαση ή για να μου επιβάλλουν τη δική τους; Πόσο χρόνο έχουμε ακόμα μέχρι να ενσωματώσουμε την τεχνολογία στο σώμα μας; Αν γίνουμε άνθρωποι-μηχανές θα έχουμε άραγε τη δυνατότητα να πεθάνουμε με την ησυχία μας;
Σε διάφορες θρησκείες λατρεύεται το δάσος ως ένας τόπος που φυτρώνουν οι απαντήσεις. Η Αθήνα για δύο μήνες θα έχει το δικό της “δάσος” στο Πεδίον του Άρεως για να οδηγηθούν εκεί όλα τα πλασμάτά της.
