OS MUTANTES: Η ΜΠΑΝΤΑ ΠΟΥ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΑΝ ΑΥΤΟΓΡΑΦΟ ΟΙ BEATLES

Τρεις ιστορίες.

Η πρώτη στο Σιάτλ. Οι Mutantes το επισκέφθηκαν, στη «δεύτερη ζωή» τους μετά την επανένωση του 2006, και στο περιθώριο του live τους επισκέφθηκαν το Museum of Pop. (Παρεμπιπτόντως αν ποτέ σας βγάλει ο δρόμος προς την βροχερή πόλη των βορειοδυτικών ΗΠΑ, να το επισκεφθείτε οπωσδήποτε.) Εκεί που χάζευαν τις κιθάρες και τα ρούχα του Τζίμι Χέντριξ, ένας υπάλληλος του μουσείου τους πλησίασε. Ζητώντας αυτόγραφο από τον ηγέτη του γκρουπ, τον θρυλικό Σέρτζιο Ντίαζ – το μόνο μέλος που είναι εκεί από την αρχή ως το σήμερα, σε όλες τις κατά καιρούς συνθέσεις. Όταν πήρε την πολυπόθητη υπογραφή, είχε και μια υποσημείωση. «Δεν είναι για μένα, είναι για τον θείο μου». Ο θείος ήταν ο Ρίνγκο Σταρ, μέλος μιας μπάντας από το Λίβερπουλ που λεγόταν κάποτε Τhe Beatles κι αποτέλεσαν στα 60s μια από τις βασικές επιρροές των «μεταλλαγμένων» από το Σάο Πάολο.

Ιστορία δεύτερη, από τα 90s. Στο αποκορύφωμα της δόξας τους, οι Nirvana περιοδεύουν τον κόσμο γνωρίζοντας μέρη που δεν πίστευαν ότι θα τους έφτανε ποτέ το ξεκίνημά τους από τα έγκατα του αμερικάνικου underground. Όταν βρέθηκαν στη Βραζιλία, ο Κερτ Κομπέιν έγραψε ένα γράμμα στον Αρνάλντο Μπατίστα (επίσης ιδρυτικό μέλος της μπάντας), θέλοντας να του εκφράσει πόσο πολύ θαύμαζε τους Mutantes και πόσο θα ήθελε ίσως να τους ξαναδεί μαζί.

Ιστορία τρίτη, 2000. Παρότι το γκρουπ ήταν τότε ανενεργό, η επανακυκλοφορία των τριών πρώτων άλμπουμ τους, τους είχε κάνει ξανά δημοφιλείς σε μια νέα γενιά hipsters (πολύ πριν ο όρος κακοποιηθεί) στις δυτικές μητροπόλεις. Το άλμπουμ Tecnicolor είχε ηχογραφηθεί το 1970 στο Παρίσι, θα ήταν το τέταρτο του γκρουπ – μια απόπειρα διείσδυσης στο δυτικό κοινό με επανηχογραφήσεις των τραγουδιών τους στα αγγλικά και τα γαλλικά – αλλά τελικά έμεινε, για αδιευκρίνιστους λόγους, στο ράφι. Κυκλοφόρησε 30 χρόνια μετά, το 2000. Το ψυχεδελικό εξώφυλλο σχεδίασε ο Σον Λένον, ο γιος του Τζον, που ήταν επίσης μεγάλος φαν της μπάντας.

Η δεύτερη και η τρίτη ιστορία είναι γνωστές, δεν απέχουν περισσότερο από λίγο ψάξιμο στο ίντερνετ. Την πρωτη μου τη διηγήθηκε ο Ενρίκε Πίτερς, ο άνθρωπος που ασχολείται με τα πλήκτρα του γκρουπ από το 2008 κι έπειτα, συνεισφέροντας και λίγο στα φωνητικά. Πολύ ευγενικός, ζεστός κι, αλίμονο, αλέγρος στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής «από κάπου στην Ιταλία» ενώ κατευθύνονταν στον επόμενο σταθμό του ευρωπαϊκού σκέλους της περιοδείας που θα τους φέρει και στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά το Σάββατο 24 Ιουνίου. Οι Mutantes είναι σε περιοδεία από τον περασμένο Οκτώβριο και θα συνεχίσουν αδιάκοπα σε Ευρώπη κι Αμερική μέχρι το φθινόπωρο κλείνοντας έναν χρόνο στον δρόμο. Το λέει η καρδούλα τους, «έχουμε ξεχάσει τις οικογένειές μας εδώ και καιρό όμως είναι κάτι που χρειαζόμασταν μετά την περίοδο του Covid». Άλλά, ο ηγέτης τους, ο Σέρτζιο Ντίαζ, στα 72 του, «είναι αρκετά εύθραυστος πια, ήθελε ξεκούραση και γι’ αυτό θα σου μιλήσω εγώ», μου λέει ο Πίτερς.

Τα παραπάνω στιγμιότυπα είναι αρκετά ενδεικτικά του καλτ στάτους που απέκτησαν οι Mutantes στο πέρασμα του χρόνου. Το συγκρότημα ιδρύθηκε το 1966, διαλύθηκε το 1978 κι έμεινε ανενεργό ως το 2006 όταν και συνέβη το reunion που κρατά ως σήμερα. Στο μεταξύ είχαν αποκτήσει φανατικούς θαυμαστές. Ειδικά στις τάξεις των μουσικών. Στους επώνυμους fans τους συμπεριλαμβάνονται ο Beck (πολύ έντονη η επιρροή τους π.χ. στο Odelay του 1996, ένα από τα καλύτερά της καριέρας του), οι Flaming Lips (με τους οποίους αντάλλαξαν ψυχεδέλεια στην σκηνή του Hollywood Bowl το 2006 όταν και πάτησαν το restart), ο Μάικ Πάτον των Faith No More που στο live της επανεκκίνησης έπαιξε μέχρι και τον ρόλο του τεχνικού, ο Flea των Red Hot Chilli Peppers, ο πολύς Ντέιβιντ Μπέρν των Talking Heads. Και πολλοί πολλοί ακόμη.

«Είναι πιο εντυπωσιακό να το βλέπεις να συμβαίνει, παρά να στο λέω. Και είναι ακόμα πιο εντυπωσιακό να συναντάμε νέες γενιές από fans σε μέρη που ίσως δεν είχαμε φανταστεί ότι θα παίξουμε ποτέ όπως το Τελ Αβίβ για παράδειγμα», λέει ο Πίτερς. Στα 52 του σήμερα, ήταν κι αυτός fan του συγκροτήματος πριν γίνει μέλος του. «Γνωρίστηκα με τον Σέρτζιο το 2003 όταν έκανε παραγωγή στην μπάντα που ήμουν τότε, τους Black Maria. Τότε είχε πει στους υπόλοιπους “θα σας κλέψω τον κιμπορντίστα”, και τελικά το έκανε. Ο Σέρτζιο ως παραγωγός προσέχει τα πάντα. Ως συμπαίκτης είναι τέτοια η βαρύτητά του που, παρότι υπάρχει δημοκρατία στο γκρουπ, στο τέλος η δική του γνώμη είναι η πιο σημαντική. Εκείνος βάζει την τελευταία πινελιά. Οι Mutantes για τη γενιά μου ήταν μια διαρκής πηγή έμπνευσης. Παίζαμε τα κομμάτια μας κι επιχειρούσαμε να παίξουμε και μια “Mutantes” βερσιόν τους για να τα κάνουμε πιο ενδιαφέροντα. ». Ο Πίτερς θυμάται εδώ μια ιστορία από τότε που ήταν 8 ετών και είχε αλλάξει τον τηλεφωνητή στο σπίτι των γονιών του, ηχογραφώντας ένα μήνυμα υποδοχής των κλήσεων στον ρυθμό του υπέροχου “I Feel A Little Spaced Out” (ή “Ando Meio Desligado” στην ορίτζιναλ εκδοχή του), προκαλώντας την έκπληξη όσων καλούσαν κι άκουγαν μια παιδική φωνή να δοκιμάζεται στην tropicália.

H tropicália (ή tropicalismo), λέξη-κλειδί για το σύμπαν των «Μεταλλαγμένων». Ζητάω από τον Ενρίκε να μου την ορίσει με λίγες λέξεις. «Δεν είναι και τόσο σύνθετο. Είναι το να προσεγγίζεις τη μουσική με ανοιχτό μυαλό. Αυτό έκαναν οι Mutantes, και όσοι τους ακολούθησαν, βάζοντας τον ηλεκτρισμό στα παραδοσιακά βραζιλιάνικα μουσικά ιδιώματα όπως η σάμπα και η μπόσα νόβα». Όχι χωρίς αντιδράσεις, στην αρχή. Στα πρώτα τους βήματα οι Mutantes, παίζοντας μαζί με τον Καετάνο Βελόζο, είχαν συναντήσει αντιδράσεις σε συναυλίες στα πανεπιστήμια όταν αφοιτητές τους πετούσαν αβγά στην σκηνή αντιδρώντας στους ηχητικούς νεωτερισμούς τους. Εκείνοι απλά τους γύρισαν την πλάτη και συνέχισαν να συνεργάζονται με άλλα ιερά τέρατα όπως οι Ζιλμπέρτο Ζιλ πηγαίνοντας τα πράγματα μπροστά. Όμως οι tropicalistas δεν ήταν μόνο ηχητικά προχωρημένοι. Ένα βασικό στοιχείο της οπτικής ταυτότητάς τους ήταν η «ανθρωποφαγία», ένας «πολιτισμικός κανιβαλισμός» που απεικονιζόταν στα εξώφυλλα και τις αφίσες τους και υπανισσόταν διαφορετικές επιρροές, καλλιτεχνικές και γεωγραφικές.

Ήταν και κάτι ακόμα. Οι Mutantes και o tropicalismo, το πολιτιστικό ρεύμα που πρότειναν, αναπτύχθηκαν εν μέσω δικτατορίας. Η Βραζιλία είχε στρατιωτικό καθεστώς από το 1964, σε μια από τις μακροβιότερες χούντες της Λατινικής Αμερικής με τη δημοκρατία να αποκαθίσταται μόλις το 1985. Η tropicália ήταν φυσικά κι ένας τρόπος αντίδρασης στο αυταρχικό καθεστώς. «Οι στίχοι, η μουσική, η γενικότερη παρουσία ήταν σκόπιμα πολύπλοκα κι αλληγορικά – ένας τρόπος να αποφεύγουν τη λογοκρισία. Υπό αυτή την έννοια η χούντα μοιραία τους έκανε πιο δημιουργικούς», μεταφέρει ο Πίτερς τις διηγήσεις από τα γηραιότερα μέλη της μπάντας. Δηλαδή, τον Σέρτζιο Ντίαζ. Η Rita Lee, η εξίσου θρυλική φωνή των πρώτων άλμπουμ της μπάντας, την εγκατέλειψε το 1972 όταν οι υπόλοιποι ήθελαν να το γυρίσουν στο prog rock που εκείνη βαριόταν. (Πέθανε στα 75 της πριν 45 μέρες, «ο Σέρτζιο δεν ήθελε να μιλήσει στον Τύπο για τις διαφωνίες τους».) Κι ο αδερφός του Σέρτζιo, ο πολυοργανίστας και υπερταλαντούχος Αρνάλντο Μπατίστα, κάηκε από το LSD, μπαινόβγαινε στις κλινικές, αλλά τελικά σώθηκε και ζει σήμερα σε μια επαρχιακή πόλη έξω από το Ριο ντε Τζανέιρο χωρίς να συμμετέχει στις δραστηριότητες του γκρουπ.

Ο Ενρίκε, κλείνοντας, μου λέει πόσο ανυπομονούν να παίξουν στην Ελλάδα. Τι σετ; «Μην ανησυχείς καθόλου», απαντά χαμογελώντας. «Θα έχουμε ως κορμό το τελευταίο μας άλμπουμ Zzyzx (σ.σ. κυκλοφόρησε το 2020). Αλλά, θα ακούσεις όλα αυτά που περιμένεις από τη δισκογραφία μας».

Ανυπομονούμε.

Os Mutantes, Σάββατο 24.6, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Εισιτήρια από 21€ εδώ