ΟΤΑΝ ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΩΝ 90S “ΔΙΔΑΞΕ” ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Η προσέγγιση των νέων ανθρώπων στην εκλογική διαδικασία, απότελεί μια διαχρονική πρόκληση για τα κόμματα και τους επικοινωνιακούς μηχανισμούς τους. Παρότι είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα, μια χώρα που “γερνάει”, δεν αποτελούν την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος οι νέοι έχουν ειδική αυταξία. Αποτελούν εχέγγυο την “σύνδεσης” κάθε πολιτικής πρότασης που κατέρχεται στον εκλογικό στίβο με το μέλλον. Είναι προνομιακό πεδίο ιδεολογικής αντιπαράθεσης μια και αφορά τις ηλικίες που βρίσκονται στην διαδικασία διαμόρφωσης το πολιτικό-αξιακούς τους υπόβαθρου. Επίσης – ιστορικά- οι νεώτερες γενιές έχουν αποδείξει ώς το πλέον δραστήριο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας μπορούν να διαμορφώσουν τις πολιτικές εξελίξεις και να δώσουν το τόνο στην εκάστοτε πολιτική συγκυρία.

Όλα τα παραπάνω τεκμαίρονται και στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο. Η προσέγγιση της νεολαίας αποτελεί πρωταρχική μέριμνα των κομμάτων. Στην οποία μάλιστα μετέχουν ενεργά οι πολιτικοί αρχηγοί. Καθόλου τυχαίες δεν ειναι σε αυτή την λογική οι αναβαθμισμένες παρουσίες τόσο του Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του Αλέξη Τσίπρα στην εφαρμογή Tik-Tok που θεωρείται ο προνομιακός δίαυλος επικοινωνίας με το “άκρο” των νέων ψηφοφόρων τις ηλικίες από 17 έως 21ενός ετών.

Άξια παρατήρησης και η επικοινωνιακή συμπεριφορά του γ.γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα, ο οποίος καταγράφεται ώς ο επικεφαλής ενός “παραδοσιακού” κόμματος ο οποίος αναζήτησε και βρήκε διαύλους επικοινωνίας με τον χώρο των μετέφηβων μέσω των γνωστών ατακών του (“Αυτοί Ειστε”) και ανάλογες δημόσιες πρωτοβουλίες. Στον ίδιο στίβο και το ΠΑΣΟΚ που επιχειρεί μέσω της εντυπωσιακής σε εύρος ανανέωση των στελεχών του να δώσει το μήνυμα ενός κόμματος με βασική αναφορά στις νεότερες ηλικίες.

Όλοι οι προαναφερθέντες όμως δεν μπορούν να θεωρηθούν οι “πρώτοι διδάξαντες”. Πιθανότατα αυτός ό τίτλος ανήκει δικαιωματικά στο ΠΑΣΟΚ των 90’s. Αφού υπήρξε το κόμμα που – ίσως για πρώτη φορά- “κατέθεσε” στις εκλογές του 1992, του 1993 και του 2000 ένα αυτόνομο επικοινωνιακό πρόγραμμα προσέγγισης των νέων ψηφοφόρων. Αυτό το έκανε σε μία δεκαετία που η πλειοψηφία των πολιτικών κομμάτων “άφηνε το καθήκον” της διασφάλισης της πολιτικής επιρροής στις νεότερες ηλικίες στις νεολαίες τους. Παρά το γεγονός ότι είχαν ήδη εμφανιστεί τα πρώτα σημάδια της πολιτικής κρίσης, ώς απότοκο των διεθνών πολιτικών εξελίξεων (καταρρευση της ΕΣΣΔ, σταδιακή προσαρμογή στη πορεία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσής). Επίσης σε μία περίοδο που οι φοιτητικές εκλογές ξεκίνησαν να αναδεικνύουν την φοιτητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας (ΔΑΠ) σε πρώτη δύναμη στα πανεπιστήμια.

Η βασική λογική των τότε ηγεσιών το ΠΑΣΟΚ (αρχικά με τον Ανδρέα Παπανδρέου και στην συνέχεια του Κώστα Σημίτη) ήταν η αντιμετώπιση της νεολαίας ώς έναν αυτόνομο πολιτικό χώρο. Δεν είναι μάλιστα κρυφό πως “αρχιτέκτονας” των επικοινωνιακών τακτικών που ακολουθήθηκαν ήταν ο Κώστας Λαλιώτης, που είχε ήδη αποδείξει την αποτελεσματικότητά του συνολικά στον τομέα της επικοινωνίας.

Η λογική που διάπνευσε τις προεκλογικές “καμπάνιες” ήταν πρωταρχικά ο ενστερνισμός των “ειδικών θεμάτων” που κυριαρχούσαν στην σκέψη των νέων. Αυτά που ήταν άμεσα συνδεδεμένα με τις ευρύτερες γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνταν στα πρώτα βήματα της παγκοσμιοποίησης. Το ΠΑΣΟΚ των 90s δεν δίστασε να αποστασιοποιηθεί από τις παραδοσιακές πρακτικές του (δίχως να τις καταργήσει). Αναδεικνύοντας επί παραδείγματι μια θεματολογία που δεν περιορίζονταν στο δίπολο “Δεξιά-Αριστερά”. Στον προεκλογικό το λόγο κυριάρχησαν το θέμα του AIDS της -τότε- μάστιγας των διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στους νέους ανθρώπους.

Το πρόβλημα της χρήσης ναρκωτικών που παρέμενε σε έξαρση αλλά και τα θέματα που αφορούσαν το περιβάλλον και μάλιστα με την λογική της “πράσινης προοπτικής”. Αυτά πλάι στα θέματα της εκπαίδευσης και κυρίως της σύνδεσής της με την απασχόληση που ήταν επίσης ένα από βασικά ζητούμενα εκείνης της περιόδου.

Στο επίπεδο του εκφερόμενου λόγου, το ΠΑΣΟΚ των 90’ς δεν είχε κανένα πρόβλημα να απομακρυνθεί από τα πολιτικά “κλισέ” και να απευθυνθεί στις νέες γενιές με την τρέχουσα ορολογία της εποχής. Την οποία όμως ενσωμάτωσε και δεν μιμήθηκε, με αποτέλεσμα οι καμπάνιες του να μην δίνουν την αίσθηση του “θείου που κάθεται με την νεολαία”. Στα πρωτοποριακά εγχειρήματα που καταγράφηκαν εντός αυτού του πλαισίου ήταν και απλή παράθεση σε ένα προεκλογικό βίντεο των εσωτερικών αντιφάσεων της νεολαίας. Περιγράφοντας απλά την ένταση των συναισθημάτων και την εσωτερική διαπάλη ενός νέου ανθρώπου, δίχως αυτό να καταλήγει σε μία προτροπή για την κάλπη.

Από τα αποτελέσματα των εκλογών του 1993, του 1996 και του 2000 όπου το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε με τον Ανδρέα Παπανδρέου ποσοστό 46,8% και τον Κώστα Σημίτη 41,9% – 43,7% η επικοινωνιακή τακτική του σε σημαντικό βαθμό δικαιώθηκε. Έτσι ώστε ακόμη και σήμερα να αποτελεί ένα ενδιαφέρον υπόδειγμα. Παρά το γεγονός ότι η επικοινωνια – πιο αποπολιτικοποιημένη από ποτέ – κινείται σε πιο “επαγγελματικά” αλλά ίσως όχι τόσο εμπνευσμένα επίπεδα.