ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ: ΣΕ ΠΟΙΑ ΧΩΡΑ ΨΗΦΙΖΟΥΝ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΕ ΠΟΙΑ ΕΚΛΕΓΟΝΤΑΙ ΠΑΙΔΙΑ

Το “τι είναι η ψήφος;” δεν ανήκει στη λίστα με τις φιλοσοφικές ερωτήσεις -της οποίας προϊσταται το “τι είναι η ζωή;”. Υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση που σχετίζεται με τα πιο ουσιαστικά δικαιώματα που έχουμε ως πολίτες ενός δημοκρατικού κράτους: να εκλέγουμε τους αντιπροσώπους μας.

Πολλά θα περνούν από το μυαλό σου, όπως διαβάζεις αυτές τις γραμμές. Ας μείνουμε στα των εκλογών που έχουμε στη χώρα και ας δούμε τι αναφέρει η ιστοσελίδα της Βουλής των Ελλήνων για τη περίσταση.

“Σε μιαν αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όπως είναι η ελληνική αλλά και όλες πλέον σήμερα οι δημοκρατίες στον πλανήτη, το ανώτατο όργανο του κράτους, που είναι ο λαός, ασκεί την εξουσία του με τις εκλογές.

Με αυτές, το εκλογικό σώμα επιλέγει τους αντιπροσώπους του οι οποίοι, για όλη τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου, θα ασκήσουν όλες εκείνες τις αρμοδιότητες που προβλέπουν το Σύνταγμα, ο Κανονισμός της Βουλής και οι νόμοι”.

Δημοκρατία έχουν -ή λένε πως έχουν- και σε άλλες χώρες, μέσω της χρήσης διαφόρων εκλογικών συστημάτων. Κάποια είναι διάτρητα, άλλα είναι το όνειρο κάθε πολίτη αυτού του πλανήτη, ενώ υπάρχουν και περιοχές με εγγενείς προκλήσεις ως προς την αρτιότερη τέλεση της διαδικασίας.

Ακολουθούν 10 παραδείγματα που ξεχωρίζουν.

Οι Εσθονοί ψηφίζουν από τον καναπέ τους -ή όπου αλλού είναι όταν συνδέονται

Η Εσθονία παραμένει η μόνη χώρα της Ευρώπης που παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα διαδικτυακής ψήφου (i-voting). Είναι και η χώρα που όντως, έχει δημιουργήσει ψηφιακό κράτος και για αυτό μπορεί να προσφέρει αυτήν την πολυτέλεια.

Κάθε Εσθονός λαμβάνει μια ID κάρτα και ένα PIN (μην τρομάζεις, λαμβάνεις τα ίδια από τράπεζες) που παρέχουν ψηφιακή πρόσβαση σε ορισμένες ασφαλείς κυβερνητικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες -πχ ιατρικά αρχεία ή φορολογικές αξιώσεις.

Για να πάρουν μέρος στις εκλογές, οι ψηφοφόροι συνδέονται στο σύστημα, χρησιμοποιώντας την ηλεκτρονική τους ταυτότητα και ψηφίζουν.

Η ανωνυμία είναι διασφαλισμένη, καθώς η ταυτότητα του ψηφοφόρου αφαιρείται από το ψηφοδέλτιο πριν φτάσει στην καταμέτρηση.

Πλέον η κυβέρνηση της Εσθονίας διερευνά τη δυνατότητα εφαρμογής βιομετρικών στοιχείων στο i-voting, διερευνώντας όλες τις εμπλεκόμενες πτυχές (από ζητήματα απορρήτου έως τις τεχνολογικές δυνατότητες).

Στην Ινδία επιστρατεύονται τα πάντα -μέχρι και ελέφαντες

Κοντοζυγώνει η ώρα οι Ινδοί θα ξεπεράσουν τους Κινέζους, σε αριθμό κατοίκων του πλανήτη και θα πάρουν το Νο1 της λίστας με το μεγαλύτερο πληθυσμό χωρών.

Όταν έχεις περισσότερους από 900.000.000 ψηφοφόρους, γίνεται κατανοητό πως οι εκλογές δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα. Το γεγονός ότι μιλούν 22 επίσημες γλώσσες το κάνει ακόμα πιο περίπλοκο, ενώ υπάρχουν και πολλές περιοχές που είναι απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες (πχ από τις κορυφές των Ιμαλαΐων έως τα δάση και τα τροπικά νησιά).

Την ίδια ώρα, βάσει νόμου κανένας ψηφοφόρος δεν μπορεί να απέχει περισσότερο από 2 χιλιόμετρα από ένα εκλογικό κέντρο.

Όλα αυτά τα προβλήματα καλείται να τα λύσει η Εκλογική Επιτροπή της Ινδίας που είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή εκλογών που δεν γίνονται σε μία ημέρα, αλλά σε εβδομάδες.

Το 2019 ολοκληρώθηκαν σε 39 ημέρες, με περισσότερους από 10 εκατομμύρια κυβερνητικούς υπαλλήλους να ταξιδεύουν για ημέρες με όλα τα μέσα (από δρόμους και βάρκες έως με ελέφαντες), για να εγκαταστήσουν ένα εκατομμύριο εκλογικά τμήματα. Πολλά είναι κινητά.

Το highlight ήταν ο εκλογικός θάλαμος που στήθηκε καταμεσής ενός δάσους για έναν ψηφοφόρο. Για να λειτουργήσει, χρειάστηκε έξι ανθρώπους.

Προφανώς και χρησιμοποιείται ένα τεράστιο σύστημα υλικοτεχνικής υποστήριξης, με την ηλεκτρονική ψηφοφορία να αντικαθιστά σταδιακά τα χάρτινα ψηφοδέλτια, ώστε να αποφεύγεται η νοθεία και να γίνει πολύ πιο οικονομικός όλος ο ‘μηχανισμός’.

Μέχρι σήμερα, τα μηχανήματα δεν είναι συνδεδεμένα στο Internet. Άρα συσκευάζονται σε ειδικές θήκες μεταφοράς, μόλις ολοκληρωθεί η ψηφοφορία και μεταφέρονται στα κέντρα. Ενίοτε στις πλάτες των κυβερνητικών υπαλλήλων.

Στην Αυστραλία δεν υπάρχει ‘δεν ψηφίζω’

Πρόκειται για χώρα που όταν λέει ‘η ψήφος είναι υποχρεωτική’ για πολίτες από 18 ετών και πάνω, το εννοεί. Για αυτό και κρατά το ρεκόρ, με το 89% του 2022.

Κατ’ αρχάς υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καταθέσει κάποιος ψήφο (με το ταχυδρομείο, κατ’ ιδίαν και ηλεκτρονικά). Βάσει νόμων, εξαιρούνται οι νεκροί, αυτοί που απουσιάζουν από τη χώρα την ημερομηνία των εκλογών, όσοι εκτίουν ποινή φυλάκισης από 3 χρόνια και πάνω ή έχουν καταδικαστεί για προδοσία ή δεν έχουν σώας τας φρένας και αυτοί που έχουν επιβεβαιωμένα επαρκή λόγο (συνήθως υγείας) για να μην το κάνουν.

Αφότου διαπιστωθεί η αδικαιολόγητη αποχή, λαμβάνουν ειδοποίηση προστίμου 12.33 ευρώ (20 αυστραλιανών δολαρίων).

Εάν δεν παρέχουν έγκυρο και επαρκή λόγο για αυτήν εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ακολουθεί δίωξη και δικαστήριο που μπορεί να επιβάλει πρόστιμο 136.91 ευρώ (222 αυστραλιανά δολάρια). Εάν κάποιος καταθέσει ένσταση, η υπόθεση δικάζεται και αν δεν δικαιωθεί πληρώνει τα 136.91 ευρώ συν τα δικαστικά έξοδα.

Σημείωσε και ότι για να ενθαρρύνουν οι κυβερνώντες την προσέλευση κόσμου κάνουν διάφορα, όπως το “democracy sausage”, μπάμπερκιου που γίνεται στα εκλογικά κέντρα και μετατρέπει τη ψηφοφορία σε πάρτι.

Στα Νησιά Πίτκαιρν υποψήφιοι είναι και παιδιά

Πρόκειται για ομάδα τεσσάρων ηφαιστειογενών νήσων στο Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, που αποτελούν τη μοναδική Βρετανική Υπερπόντια Επικράτεια στα συγκεκριμένα νερά. Στην απογραφή του 2011 οι κάτοικοι ήταν 69. Δυο περισσότεροι από εκείνη του 2009. Εν πάση περιπτώσει, κάνουν εκλογές για να ‘βγάλουν’ δήμαρχο και ΔΣ.

Δεν υπάρχει όριο ηλικίας για τους υποψήφιους. Μπορούν να διεκδικήσουν τις θέσεις και παιδιά.

Στις ΗΠΑ ψηφίζουν και από το διάστημα

Στην άλλη ακτή του Ατλαντικού ψηφίζουν και οι αστροναύτες που είναι στο διάστημα και έχουν δικαίωμα ψήφου. Ο πρώτος που κατέθεσε εξωπλανητική ψήφο ήταν ο αστροναύτης της NASA, David Wolf: το 1997 εξάσκησε το δικαίωμα του από τον ρωσικό διαστημικό σταθμό Mir.

Παραδόξως, η διαδικασία είναι εύκολη. Ένα ασφαλές ηλεκτρονικό ψηφοδέλτιο που δημιουργείται στο Τέξας συνδέεται -μέσω του Διαστημικού Κέντρου Τζόνσον στο Χιούστον- στο μέλος του πληρώματος που ψηφίζει.

Αφού χρησιμοποιήσει συγκεκριμένα διαπιστευτήρια, καταθέτει την προτίμηση του που παραδίδεται πίσω στον πλανήτη. Η μόνη πρόκληση είναι να θυμηθεί να υποβάλει την ψηφοφορία εγκαίρως, σύμφωνα με το ρολόι που δείχνει πίσω στη Γη.

Στο Μπουτάν δεν υπάρχουν “τυπικές” προεκλογικές εκστρατείες

Σε αυτό το ‘κομμάτι’ της Γης όπου ζουν 750.000 άνθρωποι, ασκούν μια μορφή διακυβέρνησης γνωστή ως συνταγματική μοναρχία. Όπως αναφέρει η Washington Post από το 2008 δεν υπάρχει η έννοια του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

O στόχος δηλαδή, κάθε κυβέρνησης δεν είναι η οικονομική ανάπτυξη, αλλά η Ακαθάριστη Εθνική Ευτυχία, φιλοσοφία που ανέπτυξε και καθιέρωσε ο βασιλιάς της χώρας, Jigme Singye Wangchuck, o οποίος συνέταξε και το Σύνταγμα.

Περιλαμβάνει έναν δείκτη που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της συλλογικής ευτυχίας και ευημερίας ενός πληθυσμού. Η ΑΕΕ λαμβάνεται υπ’ όψιν στην εκλογική διαδικασία. Δηλαδή, οι πολίτες ψηφίζουν για την ευτυχία τους.

Οι υποψήφιοι που “δυσφημούν” τους αντιπάλους τους ή ξεφεύγουν σε ορισμένα ευαίσθητα θέματα -όπως η καταπιεστικά στενή σχέση του Μπουτάν με την Ινδία – αντιμετωπίζουν πρόστιμα ή επιπλήξεις. Δεν υπήρχαν αφίσες εκστρατείας (τοποθετούνται οι φωτογραφίες και τα στοιχεία τους μόνο στους πίνακες δημοσίων ανακοινώσεων).

Στην Γκάμπια όσο και αν προσπαθήσεις, νοθεία δεν κάνεις

Το μεγάλο ποσοστό αναλφαβητισμού της χώρας το 1965, στις πρώτες εκλογές της ανεξαρτησίας της οδήγησε στο εξής σύστημα: στα εκλογικά τμήματα υπάρχει ένας μεταλλικός κύλινδρος που έχει μια τρύπα στην κορυφή.

Δοχεία είναι τοποθετημένα με προσοχή σε ένα τραπέζι, μέσα στον εκλογικό θάλαμο και είναι βαμμένα με τα χρώματα των υποψηφίων. Προφανώς υπάρχουν πάνω στα δοχεία και φωτογραφίες των υποψηφίων -για να μην δημιουργηθεί σύγχυση. Κάθε ψηφοφόρος ρίχνει ένα σβόλο στο δοχείο που θέλει.

Όταν κλείσουν οι κάλπες (εν προκειμένω τα δοχεία), οι σβόλοι αραδιάζονται σε έναν τεράστιο δίσκο που έχει διάσπαρτες τρύπες. Αυτές γεμίζουν ομοιόμορφα με τους σβόλους και μετά καταγράφεται το αποτέλεσμα.

Η επιτόπια καταμέτρηση, ενώπιον όλων, διασφαλίζει τη δικαιοσύνη και διαγράφει κάθε πιθανότητα νοθείας.

Παρ’ όλα αυτά το 2021 ήταν μάλλον η τελευταία φορά που έγιναν οι εκλογές με αυτόν τον τρόπο, καθώς η αύξηση των υποψηφίων έχει κάνει εξαιρετικά κοστοβόρα τη δημιουργία δοχείου για τον καθένα, για κάθε ένα από τα 1500 εκλογικά τμήματα της χώρας.

Στην Παπούα Νέα Γουινέα ψηφίζουν φαντάσματα, ζώα και φυτά

Όπως ενημερώνει το Trust Report πρόκειται ίσως για την πιο κατακερματισμένη κοινωνία στον κόσμο. Οι πολίτες μιλούν πάνω από 800 γλώσσες και χωρίζονται σε χιλιάδες μικρές, ανταγωνιστικές εθνικές φυλές.

Στις πιο απομακρυσμένες χώρες της χώρας, οι φυλές ξοδεύουν πολύ χρόνο και ενέργεια για να αποφασίσουν ποιον υποψήφιο θα ‘κατεβάσουν’ στις εκλογές. Στη συνέχεια, οι υποψήφιοι δεν διστάζουν να αγοράσουν ψήφους με χρήματα, γουρούνια ή αλκοόλ, ενώ οι εγγραφές ψηφοφόρων συχνά περιλαμβάνουν ονόματα φαντασμάτων και βρεφών, ζώων και φυτών.

Στις εκλογές του 2002 που πέρασαν στην ιστορία ως οι πιο δραματικές, οι κάτοικοι της επαρχίας Ένγκα κατέφυγαν στη βία και το κάψιμο ψηφοδελτίων. Οι εκλογικοί υπάλληλοι μέτρησαν τις ψήφους που φαίνονταν στα καμμένα χαρτιά και έβγαλαν 200.000 περισσότερες από τους εγγεγραμμένους ψηφοφόρους.

Στο Βατικανό κλείνονται σε ένα δωμάτιο, έως ότου προκύψει αποτέλεσμα

Με πληθυσμό περίπου 800 κατοίκων, κατέχει το ρεκόρ για το μικρότερο εκλογικό σώμα στον κόσμο. Εκεί δεν υπάρχουν προεκλογικές εκστρατείες, με σλόγκαν και ομιλίες σε κεντρική πλατεία. Αυτό που υπάρχει είναι η ανάγκη -έπειτα από θάνατο ή παραίτηση- για να εκλεγεί νέος Επίσκοπος Ρώμης (βλ. πάπας).

Τη συγκεκριμένη δουλειά αναλαμβάνει το Κολέγιο των Καρδιναλίων (βλ.σώμα όλων των καρδιναλίων της Καθολικής Εκκλησίας), στη σύγκληση του Παπικού Κονκλάβιου. Η ψηφοφορία πραγματοποιείται στην Καπέλα Σιξτίνα. Δικαίωμα ψήφου έχουν οι καρδινάλιοι που είναι κάτω των 80 χρόνων. Είναι μυστική και αν δεν βγει άσπρος καπνός δεν βγαίνουν από την αίθουσα.

Δεν είναι μια και δυο οι χώρες με τις πιο μονόπλευρες εκλογές

Στα περισσότερα μέρη του κόσμου που γίνονται εκλογές (από τα σχολεία έως τις ΗΠΑ) υπάρχει ένα κάποιο ποσοστό αγωνίας για το αποτέλεσμα, που έχει να κάνει με την αβεβαιότητα -αφού υπάρχει και η μυστικότητα στη μέση.

Στο Καζακστάν δεν έχουν το παραμικρό άγχος. Από την ανεξαρτητοποίηση το 1991 έως το 2019 όταν αποφάσισε να αποσυρθεί, ο πρόεδρος ήταν ο ίδιος: ο Nursultan Nazarbayev.

Συνήθως υπήρχε και ένας ανταγωνιστής που αν έπαιρνε 4% ένιωθε σαν να είχε νικήσει. Αυτό είναι το μεγαλύτερο ποσοστό που είχε εξασφαλίσει αντίπαλος του Nazarbayev. Τον διαδέχθηκε στενός του συνεργάτης που έδωσε δώρο στον φίλο του ασυλία από οποιαδήποτε ποινική δίωξη.

Του αφαιρέθηκε στο συνταγματικό δημοψήφισμα του 2022, όταν συνέχισε να υπηρετεί ως πρόεδρος τόσο της Συνέλευσης του Λαού του Καζακστάν. Την ίδια χρονιά, σταμάτησε να είναι ο πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το 2023 του αφαιρέθηκε ο τελευταίος τίτλος. Ήταν του επίτιμου μέλους της Γερουσίας του Καζακστάν.

BONUS: Ο μόνος νικητής με απόλυτο ποσοστό

Ένας ηγέτης έχει τεθεί σε εκλογική διαδικασία και έχει καταφέρει να εξασφαλίσει το 100% των προτιμήσεων. Μάλλον ψελλίζεις ήδη το όνομα του. Ναι, είναι ο Kim Jong Un (παρεμπιπτόντως, προφέρεται Κιμ Τζονγκ Ουν).

Τον Μάρτιο του 2014, ο ανώτατος ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ-ουν, εξελέγη στην Ανώτατη Λαϊκή Συνέλευση με ομόφωνη ψηφοφορία στην περιφέρειά του με ποσοστό συμμετοχής 100%: τον ψήφισαν όσοι είχαν δικαίωμα ψήφου και δεν ήταν εν πλω (99.97%).

Εξυπακούεται πως δεν υπήρχε άλλος υποψήφιος -ποιος να τολμήσει;-, ενώ η κατάθεση δεν ήταν μυστική. Οι αποστάτες έχουν εξηγήσει πως οι εκλογές είναι στην ουσία, άτυπη απογραφή.

Εκλογές 2023: Όλες οι εξελίξεις, για την εκλογική αναμέτρηση

Πού Ψηφίζω: Μάθε που ψηφίζεις, βρες το εκλογικό σου διαμέρισμα

Αποτελέσματα Εκλογών 2023: Αναλυτικά τα αποτελέσματα με χάρτη επικράτειας και περιφερειών για τις εθνικές εκλογές 2023

Pollitics – Όλες οι δημοσκοπήσεις σε μία σελίδα με αναλυτικά γραφήματα

Live Εκπομπή εκλογών 2023: Δες τις εκλογές αλλιώς