ΟΛΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΟ ΦΙΛΙ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΣΟΚΑΡΕΙ ΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ

“Se acabó” (στα ισπανικά, “τέλειωσε”). Αυτές τις λέξεις χρησιμοποίησε η Αλέξια Πουτέγιας και κάποιες ακόμη πρωταθλήτριες του Παγκοσμίου Κυπέλλου Γυναικών της FIFA στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λίγο προτού ανακοινώσουν όλες μαζί ότι δεν θα επέστρεφαν για να παίξουν ξανά με την εθνική ομάδα εάν η σημερινή ηγεσία παρέμενε στη θέση της.

Το βράδυ της Κυριακής, το #SeAcabó ήταν ήδη στις φανέλες της ανδρικής ομάδας ποδοσφαίρου της Σεβίλλης και ήταν ένα hashtag που χρησιμοποιούσαν τα Ηνωμένα Έθνη, η ισπανική κυβέρνηση και αθλητές σε όλο τον κόσμο για να δείξουν την υποστήριξη τους στις γυναίκες της ισπανικής ομάδας.

Το #SeAcabó χρησιμοποιήθηκε επίσης και από γυναίκες που δεν προέρχονταν από τον χώρο του αθλητισμού και που ήθελαν να μιλήσουν για την κακοποίηση και τον εκφοβισμό που έχουν βιώσει στη ζωή τους.

Ποδοσφαιριστές, πολιτικοί, τραγουδιστές και απλός κόσμος έδειξαν αλληλεγγύη στην Τζένι Ερμόσο, την επιθετικό που δέχθηκε ένα ανεπιθύμητο φιλί στα χείλη της από το αφεντικό της, τον επικεφαλής της ισπανικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου, τον Λουίς Ρουμπιάλες, κατά την τελετή απονομής του τροπαίου του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Όπως το έθεσε η Ερμόζο, ήταν “το άχυρο που έσπασε την πλάτη της καμήλας”.

Η ομάδα είπε “se acabó” αμέσως μετά τα επιθετικά λόγια του Ρουμπιάλες, ο οποίος ενώ βαλόταν από παντού, επέλεξε να μιλήσει εναντίον της Ερμόζο και εναντίον της “μάστιγας” του “ψεύτικου φεμινισμού”. Δεν έμεινε όμως μόνο εκεί. Τα έβαλε και με τον αντιπρόεδρο της ισπανικής κυβέρνησης, με το υπουργείο Ισότητας, με τους δημοσιογράφους, αλλά και με την γλώσσα που χρησιμοποιείται σχετικά με τα θέματα συμπερίληψης.

Ο Ρουμπιάλες είπε επίσης ότι άγγιξε τα γεννητικά του όργανα μετά τη νίκη εναντίον της Αγγλίας ως μια χειρονομία υποστήριξης προς τον άνδρα προπονητή της ομάδας. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι μια συνηθισμένη χειρονομία στην Ισπανία και ζήτησε συγγνώμη που το έκανε όσο στεκόταν δίπλα στη βασίλισσα και τη 16χρονη κόρη της.

Όλα αυτά συνέβησαν αφότου ο ίδιος και η ομάδα του πίεσαν την Ερμόσο και την οικογένειά της, αφότου ο ίδιος έδωσε μια εντελώς δική του εκδοχή για τα γεγονότα που η Ερμόσο θα περιέγραφε ως “κατηγορηματικά ψευδή’ και αφότου κατήγγειλε ζωντανά στο ραδιόφωνο ως “χαζό” και “μαλ@#$” όποιον τον επέκρινε.

Και οι αναταράξεις συνεχίζονται. Τη Δευτέρα, οι αρχές ανακοίνωσαν προκαταρκτική έρευνα για σεξουαλική κακοποίηση.

Το “Se acabó” ήταν κάτι που έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό, μετά από χρόνια ιδιωτικών και δημόσιων καταγγελιών. Το 2022, 15 παίκτριες αρνήθηκαν να παίξουν για την ομάδα μετά από σύγκρουση που ήρθαν με τον προπονητή, Χόρχε Βίλντα, για τον τρόπο που τις αντιμετώπιζε, κατηγορώντας τον και για εκφοβισμό, χωρίς ωστόσο να καταφέρνουν να τον απομακρύνουν. Ο Ρουμπιάλες αποκάλεσε τις παίκτριες “εκβιάστριες” και “κακομαθημένα” και 12 από αυτές δεν επιλέχθηκαν για το Παγκόσμιο Κύπελλο.

Χρόνια πριν, οι παίκτριες είχαν καταγγείλει τη συμπεριφορά του προηγούμενου προπονητή, του Ιγνάσιο Κερέντα, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 2015 μετά από 27 χρόνια σε αυτήν τη θέση, εν μέσω καταγγελιών για απαξιωτική συμπεριφορά.

Τελικά, αυτήν τη φορά τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Άντρες συνάδελφοι, προπονητές και χορηγοί στήριξαν την ομάδα. Συνθήματα που ζητούσαν από τον Ρουμπιάλες να παραιτηθεί ακούστηκαν σε γήπεδα σε όλη τη χώρα. Οι πολιτικοί ηγέτες και από τα αριστερά και από τα δεξιά καταδίκασαν τις ενέργειες του και του ζήτησαν να παραιτηθεί σε μια ασυνήθιστη επίδειξη συναίνεσης. Ακόμη και ο ηγέτης της ακροδεξιάς υποστήριξε τις εκκλήσεις για παραίτηση του Ρουμπιάλες.

“Στην Ισπανία”, γράφει ο Guardian, “δεν είδαμε ποτέ με το #MeToo αυτό που βλέπουμε σήμερα με το #SeAcabó. Οι δημοσιογράφοι είχαν αποκαλύψει βίαιες συμπεριφορές, καθώς ορισμένες γυναίκες τόλμησαν να μιλήσουν σε εργοστάσια συλλογής φράουλας, σε πανεπιστήμια, σε επιστημονικά εργαστήρια και θέατρα. Ο αντίκτυπος όμως δεν ήταν ο ίδιος όπως στις ΗΠΑ. Οι άνθρωποι που κακοποιήθηκαν ήταν πολύ πιο απρόθυμοι να μιλήσουν και η προσοχή των μέσων ενημέρωσης για αυτές τις ιστορίες δεν ήταν πολύ μεγάλη”.

Το 2015, η Βέρο Μποκέτ, παίκτρια-σταρ εκείνης της εποχής, έδωσε μια συνέντευξη στην El País αμέσως μετά από μία ανοιχτή επιστολή που είχαν στείλει μέλη της γυναικείας ομάδας και έγραφαν για τον Κερέντα. Εκεί έγραφαν ότι ο τότε προπονητής τους τσιμπούσε τα οπίσθια των παικτριών και τους επέπληττε με παρατηρήσεις όπως “χρειάζεσαι έναν μάτσο άντρα”. Η πρώτη ερώτηση, λοιπόν, σε εκείνη τη συνέντευξη ήταν: “δεν είναι δειλό να δημοσιεύεις μια επιστολή τώρα;”.

Και γιατί αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά; Για τρεις λόγους. Πρώτον, η υπόθεση περιλαμβάνει μια ομάδα ταλαντούχων γυναικών που έχουν περάσει από επαγγελματικές δοκιμασίες και προσωπικές τραγωδίες. Στη νίκη, ήταν τελικά αρκετά δυνατές για να μιλήσουν και να ακουστούν πραγματικά.

Δεύτερον, η κοινωνία έχει αλλάξει. Στην περίπτωση της Ισπανίας, αυτή η αλλαγή έχει επιταχυνθεί από τους πολιτικούς ηγέτες, άνδρες και γυναίκες. Μπορεί τα πάνελ να εξακολουθούν να αποτελούνται σχεδόν αποκλειστικά από άνδρες, οι εταιρείες να συνεχίζουν να έχουν στις υψηλές θέσεις τους άνδρες και οι ηγέτες των μέσων ενημέρωσης σπάνια να είναι γυναίκες αλλά οι νόμοι της χώρας για το φύλο είναι από τους πιο προηγμένους στη Δύση και η Ισπανία τα πάει καλύτερα στον δείκτη ισότητας των φύλων του ΟΗΕ από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του υψηλότερου ποσοστού γυναικών στο κοινοβούλιο και του χαμηλότερου ποσοστού μητρικής θνησιμότητας.

Ένα τρίτο βασικό στοιχείο είναι οι καλοί ρεπόρτερ. Πολλοί έχουν δημοσιεύσει άρθρα για τον Ρουμπιάλες και τη συμπεριφορά του εδώ και χρόνια. Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της προηγούμενες εβδομάδας συνέβη όταν η Relevo -ένας μικρός ειδησεογραφικός ιστότοπος για νέους που εστιάζεται στον αθλητισμό και ανήκει στη Vocento, μια συντηρητική, κυρίως περιφερειακή αλυσίδα εφημερίδων- δημοσίευσε ένα άρθρο λέγοντας ότι η Ερμόσο δεχόταν πιέσεις να υποστηρίξει τον Ρουμπιάλες όσο η ομοσπονδία κατασκεύαζε τα λόγια της σε μια δήλωση.

Αυτά τα γεγονότα, καθώς και το σοκ και η αγανάκτηση που χτύπησε ολόκληρη τη χώρα ώθησαν τον εν ενεργεία πρωθυπουργό της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, να αναλάβει πρωτοβουλίες. Ο Σάντσεθ αρχικά είπε ότι ο Ρουμπιάλες έπρεπε “να λάβει περισσότερα μέτρα”, ενώ τόνισε ότι η ποδοσφαιρική ομοσπονδία δεν ελέγχεται από την κυβέρνηση. Τώρα η κυβέρνηση χρησιμοποιεί όλους τους μοχλούς που διαθέτει για να απομακρύνει τον Ρουμπιάλες. Και η FIFA από τη μεριά της έχει αναστείλει την ιδιότητά του όσο συνεχίζει να ερευνά την υπόθεση.

“Όπως κι αν τελειώσει αυτή η ιστορία, η ομάδα που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο έδειξε ένα θάρρος που θα συνεχίσει να εμπνέει γυναίκες και άνδρες στην Ισπανία και όχι μόνο”, γράφει ο Guardian. “Η επιλογή είναι αυστηρή και οι άνθρωποι την κάνουν. Ποιος δεν θα προτιμούσε να μοιάζει με μια νικήτρια, με μια καταξιωμένη γυναίκα και όχι με έναν άντρα που πιάνει δημόσια και επιδεικτικά τον καβάλο του;”, αναρωτιέται με νόημα η βρετανική εφημερίδα.