ΟΤΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΑΡΑΛΙΓΟ ΝΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ
Σύμφωνα με μία νέα επιστημονική μελέτη, πριν από 800.000 χρόνια το ανθρώπινο είδος έφτασε πολύ κοντά στο να εξαφανιστεί από τον πλανήτη.
Οι σύγχρονοι άνθρωποι -εμείς δηλαδή, οι Homo Sapiens- εμφανίστηκαν πριν από περίπου 300.000 χρόνια, ως μία εξέλιξη άλλων αρχαιότερων προγόνων του ανθρώπου. Υπάρχουν όμως πολλά ακόμη που δεν γνωρίζουμε για το ποιοι ακριβώς ήταν αυτοί οι πρόγονοι και πού έζησαν. Και μια νέα μελέτη εγείρει ακόμη περισσότερα ερωτήματα.
Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτήν που ήρθε στο φως της δημοσιότητας τον Αύγουστο του 2023, οι πρόγονοί μας μπορεί να έφτασαν πολύ κοντά στο να εξαφανιστούν οριστικά πριν από περίπου 800.000 με 900.000 χρόνια.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι πρόγονοί μας έχασαν το 98,7% του πληθυσμού τους, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Science. Οι συγγραφείς εκτιμούν ότι τότε ο συνολικός πληθυσμός αποτελούταν από μόνο 1.280 άτομα σε ηλικία αναπαραγωγής και ότι παρέμεινε τόσο πολύ μειωμένος για πάνω από 100.000 χρόνια!
Με μια τόσο δραματική απώλεια πληθυσμού, οι συγγραφείς πιστεύουν ότι αυτοί οι πρόγονοι μας μπορεί να είχαν πλησιάσει πολύ κοντά στην εξαφάνιση, σημειώνοντας ότι ο αριθμός τους είναι συγκρίσιμος μόνο με πληθυσμούς άλλων ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση σήμερα.
Υπάρχουν όμως και άλλοι μελετητές που εγείρουν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με το πόσο ασφαλή είναι τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης.
ΤΟ ΑΚΡΑΙΟ ΨΥΧΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΦΤΑΙΕΙ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ
Πριν από αυτή τη δραματική απώλεια πληθυσμού, οι πρόγονοι μας ήταν κάπου μεταξύ 58.600 και 135.000, εκτιμούν οι ερευνητές. Τι θα μπορούσε λοιπόν να είχε κάνει τον αριθμό τους να μειωθεί στους 1.280 και να παραμείνει τόσο χαμηλός;
Υποστηρίζουν ότι ένας σημαντικός παράγοντας μπορεί να ήταν η ακραία πτώση της θερμοκρασίας που ξεκίνησε πριν από περίπου 900.000 χρόνια, σύμφωνα με τα γεωλογικά στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας. Αυτή η περίοδος ακραίου ψύχους συνέπεσε με τη σοβαρή ξηρασία στην Αφρική και τη μείωση άλλων ειδών, ζώων και φυτών, που οι πρόγονοι μας ίσως να χρησιμοποιούσαν ως τροφή.
Προκειμένου να επιβιώσουν από αυτές τις αλλαγές, “πιστεύουμε ότι οι πρόγονοί μας πρέπει να ήταν καλά ενωμένοι για να πολεμήσουν ενάντια στο σκληρό περιβάλλον”, λένε οι συν-συγγραφείς Γι Σουάν Παν, ένας επιστήμονας της γονιδιωματικής στο πανεπιστήμιο East China Normal University, και ο Χάιπενγκ Λι, ένας γενετιστής στο Πανεπιστήμιο Chinese Academy of Sciences.
Οι εννέα συγγραφείς της μελέτης -που εδρεύουν στην Κίνα, την Ιταλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες- υποστηρίζουν ότι αυτή η δραματική μείωση του πληθυσμού θα μπορούσε να εξηγήσει κι αυτό το ξεκάθαρο κενό που υπάρχει στο αρχείο απολιθωμάτων στην Αφρική. Οι πρόγονοι των ανθρώπων των οποίων ο πληθυσμός μειώθηκε πιθανότατα ζούσαν στην Αφρική, αν και μερικοί μπορεί να ήταν στην Ευρώπη.
Αν η έρευνα είναι σωστή, αυτό θα σήμαινε επίσης ότι αυτοί οι πρόγονοί παρουσίασαν μείωση της γενετικής ποικιλότητας, καθώς υπήρχαν λιγότεροι πιθανοί σύντροφοι για αναπαραγωγή. Αυτό μπορεί να είχε επιπτώσεις στην εξέλιξη του Homo heidelbergensis, ενός προγόνου που εμφανίστηκε πριν από περίπου 700.000 χρόνια. Αυτή η μείωση του πληθυσμού μπορεί επίσης να έπαιξε ρόλο στην εξέλιξη των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβαν, περιορίζοντας τη γενετική δεξαμενή τους.
Οι συγγραφείς της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμά ότι οι πρόγονοι του ανθρώπου αντιμετώπισαν ένα σοβαρό πληθυσμιακό κώλυμα, αναλύοντας σύγχρονα γενετικά δεδομένα από περισσότερους από 3.000 ανθρώπους του σήμερα. Χρησιμοποίησαν αυτά τα δεδομένα για να παρακολουθήσουν παραλλαγές γονιδίων και να βγάλουν συμπεράσματα σχετικά με την πρώιμη εξέλιξη εκείνων των προγόνων. Αλλά ορισμένοι στην επιστημονική κοινότητα αμφισβητούν εάν και κατά πόσο τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας είναι αρκετά ισχυρά για να υποστηρίξουν αυτούς τους ισχυρισμούς.
ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΠΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΝ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ
Στο ίδιο τεύχος του Science που δημοσιεύτηκε αυτή η νέα μελέτη που ισχυρίζεται ότι οι πρόγονοι μας παραλίγο να εξαφανιστούν, δημοσιεύτηκαν επίσης και δύο σχόλια από τον Νικ Άστον, επιμελητή στο Βρετανικό Μουσείο, και τον Κρις Στρίνγκερ, επικεφαλής ερευνητή στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, που έδειχναν να αποδέχονται τα αποτελέσματα.
Αλλά κάποιοι άλλοι δεν είναι και τόσο σίγουροι.
“Αυτή η εργασία αντιμετωπίστηκε με αρκετό σκεπτικισμό στην επιστημονική κοινότητα”, λέει ο Άαρον Ραγκσντέιλ, γενετιστής στο Πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
“Υπάρχει κριτική τόσο για τη μεθοδολογία όσο και για την ερμηνεία αυτής της μελέτης”, συνεχίζει. “Θα ήθελα να δω αυτά τα αποτελέσματα να επιβεβαιώνονται με ανεξάρτητες μεθόδους και τα αποτελέσματα να επικυρώνονται με διαφορετικά χαρακτηριστικά γενετικών δεδομένων”.
Αν και άλλες μελέτες καταφέρουν αναπαράγουν παρόμοια αποτελέσματα, ο Ραγκσντέιλ λέει ότι το ακραίο ψύχος θα είναι μια πιθανή εξήγηση για το γιατί ο πληθυσμός αυτών των “ανθρωποειδών” μπορεί να μειώθηκε τόσο κατακόρυφα εκείνη τη χρονική περίοδο. Ακόμα κι έτσι, πιστεύει ότι δεν έχει γίνει ακόμα αρκετή έρευνα για να προβάλει ένα ισχυρό επιχείρημα ότι αυτή η μείωση του πληθυσμού όντως συνέβη.
“Συνολικά, νομίζω ότι είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουμε στο οριστικό συμπέρασμα ότι οι πληθυσμοί των προγόνων μας βίωσαν μια τόσο σοβαρή μείωση στο πραγματικό μέγεθος του πληθυσμού τους για αυτήν την εκτεταμένη χρονική περίοδο”, λέει.
