ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΦΑΓΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΤΟΥ 1972

Την τελευταία φορά που οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν γίνει στη Γερμανία δεν πήγαν και τόσο καλά. Ταυτίστηκαν με τον ναζισμό, τον Χίτλερ και τη θηριωδία. Και αυτό είναι ό,τι χρειαζόμαστε να ξέρουμε για το 1936.

Έτσι, το 1972 η -δυτική τότε- Γερμανία είχε βάλει έναν στόχο: όχι απλά να φιλοξενήσει τους καλύτερους Ολυμπιακούς Αγώνες που θα γίνονταν ποτέ (“The Cheerful Games” τους ονόμασε) αλλά να καταφέρει να αποσυνδέσει το όνομά της μία και καλή από το ναζιστικό όργιο προπαγάνδας στο οποίο είχε επιδοθεί ο Χίτλερ επί κυριαρχίας του.

Προς απογοήτευσή τους, όμως, οι Ολυμπιακοί του Μονάχου θα ταυτίζονταν με μία ακόμα τραγωδία.

Μια εβδομάδα μετά την έναρξη των Αγώνων, στις 5 Σεπτεμβρίου 1972, οκτώ μέλη του Μαύρου Σεπτέμβρη (παλαιστινιακή ένοπλη ομάδα) εισέβαλαν κρυφά στο Ολυμπιακό Χωριό, με στόχο τους Ισραηλινούς αθλητές. Έντεκα άτομα κρατήθηκαν όμηροι, δύο από τους οποίους σκοτώθηκαν στην προσπάθειά τους να διαφύγουν.

Τελικά, οι ένοπλοι και οι υπόλοιποι όμηροι θα μεταφέρονταν στην αεροπορική βάση του Φούρστενφελντμπρουκ, όπου μια αποτυχημένη ενέδρα της αστυνομίας θα οδηγούσε σε παρατεταμένη ανταλλαγή πυρών.

Όταν το πρωί της 6ης Σεπτεμβρίου ο καπνός διαλύθηκε, όλοι οι Ισραηλινοί όμηροι είχαν σκοτωθεί, όπως και ένας αστυνομικός του Μονάχου και πέντε από τους Παλαιστίνιους.

Τι απέγιναν, λοιπόν, τα πτώματα των αθλητών και των εκτελεσμένων δραστών;

Ο ΜΟΣΕ ΒΑΙΝΜΠΕΡΓΚ ΠΕΤΑΧΤΗΚΕ ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ

Όταν οι ένοπλοι του Μαύρου Σεπτέμβρη εισέβαλαν στα διαμερίσματα της ισραηλινής ολυμπιακής αποστολής, ένας από τους πρώτους ανθρώπους που συνάντησαν ήταν ο προπονητής πάλης, Μοσέ Βάινμπεργκ. Εκείνος, υπό την απειλή των όπλων, αναγκάστηκε να οδηγήσει τους εισβολείς εκεί που βρίσκονταν και οι υπόλοιποι αθλητές και στη συνέχεια, μαζί και με τους υπόλοιπους ομήρους, μεταφέρθηκε πίσω στο αρχικό διαμέρισμα.

Ωστόσο, οι αθλητές προσπάθησαν να αντισταθούν ή να διαφύγουν, και μέσα στο χάος, ο προπονητής της πάλης προσπάθησε να αρπάξει ένα από τα όπλα των τρομοκρατών. Δεν τα κατάφερε όμως και σκοτώθηκε. Τα όσα ακολούθησαν όμως τον θάνατό του, ήταν αυτά που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα σκοτεινά.

Τα ακριβή γεγονότα έχουν κάπως χαθεί αλλά τα μέλη της ανατολικογερμανικής αντιπροσωπείας -που στεγάζονταν ακριβώς απέναντι – ήταν σε θέση να δουν τι ακριβώς συνέβη. Σύμφωνα με τον παίκτη του χάντμπολ Κλάους Λάνγκχοφ, παρακολούθησαν τους τρομοκράτες να πετούν το πτώμα του Βάινμπεργκ στη μέση του δρόμου, ακριβώς μπροστά από την είσοδο της κατοικίας των Ισραηλινών αθλητών. Και μετά απλά το άφησαν εκεί.

Με τα λόγια του ίδιου του Λάνγκχοφ: “Το πτώμα του έμεινε εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να το απομακρύνουν. Ήταν ένα απαίσιο θέαμα. Τρομερό. Τρομακτικό (…) Κάθε φορά που κοιτάζαμε έξω από το παράθυρο ή στο μπαλκόνι, βλέπαμε αυτόν τον νεκρό αθλητή εκεί”.

ΤΟ ΠΤΩΜΑ ΤΟΥ ΡΟΜΑΝΟ ΣΤΕΛΝΕΙ ΕΝΑ ΜΗΝΥΜΑ

Και ο αρσιβαρίστας Γιοσέφ Ρομάνο ήταν ένας απ’ αυτούς που σκοτώθηκε κατά την προσπάθειά του να αντισταθεί. Ενώ όμως ο Βάινμπεργκ πετάχτηκε έξω από το κτίριο, ο Ρομάνο κρατήθηκε μέσα.

Αναφορές που αποκαλύφθηκαν χρόνια αργότερα αποκάλυψαν ότι ο Ρομάνο αφέθηκε να πεθάνει στο πάτωμα, και στη συνέχεια, σύμφωνα με πληροφορίες, οι τρομοκράτες τον ευνούχισαν -και όλα αυτά μπροστά στα μάτια των άλλων δεμένων ομήρων. Οι επίσημες έρευνες είναι τεχνικά ασαφείς ως προς το αν αυτό έγινε μετά το θάνατό του, αλλά η χήρα του Ρομάνο πίστευε ακράδαντα ότι έγινε μετά θάνατον.

Εκτός από αυτό, οι λεπτομέρειες είναι ελάχιστες, πέρα από την υπόθεση ότι η μεταχείριση του Ρομάνο -και η απόφαση να αφεθεί το πτώμα του σε κοινή θέα στο πάτωμα- είχε ως στόχο να λειτουργήσει ως μία φρικτή προειδοποίηση.

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΕ ΤΙΣ ΝΕΚΡΟΨΙΕΣ

Η ατμόσφαιρα στο Εργαστήριο Ιατροδικαστικής που φιλοξενούσε τα θύματα της σφαγής του Μονάχου ήταν ζοφερή. Η ισραηλινή κυβέρνηση είχε στείλει αίτημα στο Μόναχο, ζητώντας τα πτώματα να μεταφερθούν στην πατρίδα τους το συντομότερο δυνατό, επισπεύδοντας τη διαδικασία της νεκροψίας.

Η επίσημη έκθεση, τουλάχιστον όπως παρουσιάστηκε στο κοινό εκείνη την εποχή, αποκάλυψε ότι οι περισσότεροι από την ισραηλινή αντιπροσωπεία σκοτώθηκαν από τραύματα πυροβολισμών. Οι Βάινμπεργκ και Ρομάνο πυροβολήθηκαν και οι δύο και σκοτώθηκαν στο Ολυμπιακό Χωριό, ενώ οκτώ από τους άλλους εννέα (Ζέεβ Φρίντμαν, Γιάκοβ Σπρίνγκερ, Ελιέζερ Χάλφιν, Γιόσεφ Γκούτφροϊντ, Κεχάτ Σορ, Μαρκ Σλάβιν, Αντρέ Σπίτσερ και Αμιτζούρ Σαπίρα) πέθαναν από τραύματα πυροβολισμών που υπέστησαν παγιδευμένοι στα ελικόπτερα που τους μετέφεραν στο αεροδρόμιο.

Ο τελευταίος όμηρος, ο αμερικανικής καταγωγής, Νταβίντ Μπέργκερ, υπέστη επίσης τραύματα από πυροβολισμούς αλλά πέθανε από εισπνοή καπνού -αποτέλεσμα χειροβομβίδας που έριξαν οι ένοπλοι σε ένα από τα ελικόπτερα.

Ωστόσο, η πλήρης αναφορά της νεκροψίας ήταν σημαντικά πιο λεπτομερής από την επίσημη εκδοχή που δόθηκε στη δημοσιότητα. Η έκθεση σημείωνε ότι το ρολόι του Φρίντμαν λειτουργούσε ακόμη κατά τη στιγμή της νεκροψίας και ότι ο Χάλφιν είχε πεθάνει έχοντας κονσέρβες μέντας κρυμμένες και στις δύο τσέπες του παντελονιού του. Σημειώθηκαν ακόμη και τα ρούχα τους, με αναφορές ότι το σακάκι του Γκούτφροϊντ ήταν από αυτά που χρησιμοποιούν οι Ολυμπιακοί κριτές.

Μεταξύ της επιστροφής των θυμάτων της σφαγής του Μονάχου στο Ισραήλ και της ταφής τους πέρασε σχετικά λίγος χρόνος. Συν τοις άλλοις, όμως, υπήρχε ένα περίεργο επίπεδο μυστικότητας γύρω από την κατάσταση των σωμάτων τους. Η χήρα του Γιόσεφ Ρομάνο εξήγησε ότι τα πτώματα αναγνωρίστηκαν από φίλους ή συγγενείς στο Μόναχο, αλλά ακόμη και τότε, οι πληροφορίες ήταν σαφώς κρυμμένες. Πχ στον θείο του Ρομάνο δόθηκε μια φωτογραφία, η οποία έδειχνε μόνο το πρόσωπό του.

Εξαιτίας αυτού, οι εικασίες ήταν πολλές σχετικά με το τι ακριβώς είχε συμβεί. Η χήρα του Αντρέ Σπίτζερ εξήγησε μάλιστα: “Ζητήσαμε περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά μας έλεγαν, ξανά και ξανά, ότι δεν υπήρχε τίποτα”.

Για 20 χρόνια, οι οικογένειες δεν λάμβαναν απαντήσεις, μέχρι το 1992, όταν ένας ανώνυμος Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος έδωσε 80 σελίδες αναφορών και εγγράφων στις οικογένειες. Τελικά, τους δόθηκαν και φωτογραφίες τις οποίες θεώρησαν ως απόδειξη βασανιστηρίων. Σύμφωνα με αυτές, οι όμηροι ξυλοκοπήθηκαν σε σημείο που υπέστησαν σημαντικά τραύματα -σπασμένα κόκαλα, για την ακρίβεια- και οι ίδιες οι φωτογραφίες περιγράφονται ως ιδιαίτερα φρικιαστικές.

Ήταν τόσο άσχημες ώστε οι New York Times αρνήθηκαν να τις δημοσιεύσουν.

Απ’ την άλλη όμως, οι Γερμανοί αξιωματούχοι είχαν προβεί σε πολύ διαφορετικούς ισχυρισμούς ως απάντηση. Ο Βόλφγκανγκ Άιζενμένγκερ ήταν ένας από τους ιατροδικαστές που ήταν παρόντες κατά τη διάρκεια της νεκροψίας, και έκτοτε έχει κάνει δηλώσεις ότι δεν υπήρχε τίποτα το περίεργο στην κατάσταση των πτωμάτων.

Σύμφωνα με τον ίδιο, όλα όσα είδε εκείνη την ημέρα ευθυγραμμίζονταν απόλυτα με την προηγουμένως αποδεκτή εκδοχή των γεγονότων. “Κανένα από τα θύματα δεν παρουσίασε ενδείξεις βασανισμού ή αποκόλλησης των γεννητικών οργάνων”, δήλωσε ο ίδιος.

Η ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΕΦΥΓΕ

Τη σφαγή του Μονάχου ακολούθησε μία μάλλον αμφιλεγόμενη απόφαση: Κατά την επιμνημόσυνη δέηση που πραγματοποιήθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ), Έιβερι Μπρούντατζ, ανακοίνωσε ότι οι Αγώνες θα συνεχίζονταν κανονικά μετά το πέρας της τελετής.

Η απόφαση αυτή συσσώρευσε επικρίσεις καθώς πολλοί αθλητές πίστευαν ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα έπρεπε να είχαν ακυρωθεί εντελώς. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση της Ισραηλινής Σλόμιτ Νιτ Τορ:

“Το πιο συγκλονιστικό για εμάς ήταν ότι μετά από αυτή την τελετή, οι αγώνες συνεχίστηκαν σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Πώς ήταν αυτό δυνατόν; Είχαμε μόλις χάσει 11 μέλη της αποστολής μας”.

Προσβεβλημένοι, οι υπόλοιποι της ισραηλινής αποστολής επέστρεψαν στην πατρίδα τους, ταξιδεύοντας ουσιαστικά μαζί με τα φέρετρα που μετέφεραν τους δολοφονημένους συναθλητές τους.

Οι σοροί των θυμάτων έφτασαν αεροπορικώς στο αεροδρόμιο του Λοντ, στο Ισραήλ, στις 7 Σεπτεμβρίου. Εκεί, τους υποδέχθηκαν με τη σημαία του κράτους να κυματίζει μεσίστια, ένα τεράστιο πλήθος πενθούντων. Ακολούθησε μια δημόσια επιμνημόσυνη δέηση και από εκεί, κάθε φέρετρο μεταφέρθηκε στο κοιμητήριο που επρόκειτο να ταφεί. Επρόκειτο για κοιμητήρια διασκορπισμένα σε ολόκληρη τη χώρα.

Τέσσερις από αυτούς, ωστόσο, θάφτηκαν όλοι μαζί σε έναν κοινό τάφο που βρίσκεται λίγο έξω από το Τελ Αβίβ, ενώ την τελετή τους την παρακολούθησαν 5.000 άνθρωποι.

ΝΙΞΟΝ ΚΑΙ ΜΠΕΡΓΚΕΡ

Σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος της υπόλοιπης ισραηλινής αντιπροσωπείας που στάλθηκε στο Μόναχο το 1972, ο αρσιβαρίστας Νταβίντ Μπέργκερ δεν είχε γεννηθεί στο Ισραήλ αλλά στο Κλίβελαντ των ΗΠΑ.

Ως εκ τούτου, η σορός του επέστρεψε στην οικογένειά του στις ΗΠΑ, μία διαδικασία την οποία οργάνωσε ο ίδιος ο Πρόεδρος, Ρίτσαρντ Νίξον. Όπως λέει η ιστορία, ο Νίξον επικοινώνησε προσωπικά με τους γονείς του Μπέργκερ για να τους εκφράσει τα συλλυπητήριά του και να προσφέρει οποιαδήποτε βοήθεια χρειάζονταν. Όταν η οικογένεια ζήτησε αυτήν τη βοήθεια, ο Νίξον οργάνωσε μια ιδιωτική πτήση.

Το στρατιωτικό αεροπλάνο στάλθηκε στην αμερικανική βάση κοντά στο Μόναχο και εκεί αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας περίμεναν να επιβιβάσουν το φέρετρο για τη μακρά πτήση προς το Διεθνές Αεροδρόμιο Χόπκινς του Κλίβελαντ. Έφτασε στις 7 Σεπτεμβρίου μπροστά σε ένα πλήθος δημοσιογράφων.

ΤΑ ΠΤΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΩΝ

Οι τρεις επιζώντες ένοπλοι κρατούνταν στο Μόναχο και περίμεναν να δικαστούν όταν στις 29 Οκτωβρίου, δύο ακόμη ένοπλοι του Μαύρου Σεπτέμβρη έκαναν αεροπειρατεία σε πτήση της Lufthansa και απαίτησαν την επιστροφή των τριών συντρόφων τους. Ένα αίτημα στο οποίο η δυτικογερμανική κυβέρνηση ενέδωσε σχεδόν αμέσως. Έτσι οι επιζώντες επέστρεψαν στη Λιβύη όπου έτυχαν υποδοχή ηρώων.

Τι γίνεται όμως με τους άλλους πέντε που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της σφαγής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου; Οι σοροί τους εστάλησαν επίσης στη Λιβύη, όπου πραγματοποιήθηκε γι’ αυτούς μια μαζική δημόσια κηδεία -μια εκδήλωση στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 30.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών των νεκρών, οι οποίοι είχαν μεταφερθεί αεροπορικώς από τη λιβυκή κυβέρνηση.