ΖΟΥΣΕ ΟΝΤΩΣ Ο ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΕΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ;
Η αληθινή ζωή του Ρούντολφ Ες, του ναζί που ήταν υπεύθυνος για την εξόντωση σχεδόν δύο εκατομμυρίων Εβραίων και ήταν και η αφορμή για να γυριστεί η ταινία “Ζώνη ενδιαφέροντος”.
Αδιαμφισβήτητα, μία από τις καλύτερες ταινίες που παίζεται αυτές τις ημέρες στα σινεμά. Η “Ζώνη ενδιαφέροντος” εξερευνά την οικογενειακή ζωή του Ρούντολφ Ες, του τέρατος πίσω από το Άουσβιτς, όπως εκείνος διάλεξε να τη στήσει ακριβώς δίπλα απ’ τα συρματοπλέγματα του πλέον διαβόητου στρατοπέδου συγκέντρωσης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Συγκλονίζεσαι όσο βλέπεις την ταινία και όσο σου δημιουργείται και το εύλογο ερώτημα: “πόσα απ’ αυτά που βλέπω είναι αληθινά και κυρίως έζησε όντως πόρτα πόρτα με το Άουσβιτς”;
Κι όμως, η οικογένεια του διοικητή του στρατοπέδου ζούσε πράγματι σε μια πολυτελή βίλα ακριβώς δίπλα απ’ τους θαλάμους αερίων και το κρεματόριο του στρατοπέδου. Εκεί, Ο Ρούντολφ Ες και η σύζυγός του, Χέντβιγκ, δημιούργησαν ένα φαινομενικό ειδυλλιακό μέρος για τα παιδιά τους, παρά τη φρίκη που διαδραματίζονταν μόνο μερικά μέτρα πιο μακριά από τον φράχτη του κήπου τους.
Η ταινία προέρχεται από το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μάρτιν Άμις, αν και η πλοκή είναι ελαφρώς διαφορετική, αφηγούμενη την ιστορία ενός Ναζί αξιωματικού που ερωτεύεται τη σύζυγο του διοικητή του Άουσβιτς.
ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΕΣ
Ο Ρούντολφ Ες ήταν ο διοικητής του Άουσβιτς από τον Μάιο του 1940 μέχρι τον Νοέμβριο του 1943, για να επιστρέψει αργότερα στο στρατόπεδο τον Μάιο του 1944 και να μείνει μέχρι τον Ιανουάριο του 1945, προκειμένου να επιβλέπει την εξόντωση των Ούγγρο-Εβραίων.
Ο Ες καταγόταν από στρατιωτική οικογένεια και σε ηλικία 14 ετών κατατάχθηκε στον γερμανικό στρατό για να πολεμήσει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στα 17 του ήταν ήδη υπαξιωματικός. Του απονεμήθηκε τόσο η Σιδηρά Ημισέληνος όσο και ο Σιδηρούν Σταυρός.
Αφότου κατάφερε να αποφύγει τη σύλληψη στο τέλος του πολέμου, εντάχθηκε σε μια σειρά από εθνικιστικές παραστρατιωτικές ομάδες. Έγινε μέλος του Ναζιστικού Κόμματος το 1922 και, δύο χρόνια αργότερα, καταδικάστηκε για τη δολοφονία ενός τοπικού δασκάλου που πιστεύεται ότι παρείχε πληροφορίες στις γαλλικές κατοχικές αρχές.
Καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια φυλάκιση -εξέτισε τέσσερα- και μέσα σε έναν χρόνο από την απελευθέρωσή του, παντρεύτηκε τη Χέντβιγκ Χένσελ, κάνοντας μαζί της την οικογένεια που βλέπουμε στην ταινία.
Ο ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΕΣ ΣΤΟΝ Β’ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Το 1934, ο Ες προσχώρησε στα SS και γρήγορα έγινε ο υπεύθυνος τμήματος του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Νταχάου, μιας εγκατάστασης που σχεδιάστηκε για να φυλακίσει τους αντιφρονούντες του Αδόλφου Χίτλερ.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, ως λοχαγός πλέον των SS, μετακόμισε στο στρατόπεδο του Ζάξενχαουζεν. Μετά το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ες ανέλαβε την ευθύνη να δημιουργήσει ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην κατεχόμενη δυτική Πολωνία. Αυτό το κατάφερε προσαρμόζοντας κατάλληλα κάποιους παροπλισμένους πια στρατώνες, δημιουργώντας έτσι το διαβόητο Άουσβιτς.
Υπό την καθοδήγησή του, το στρατόπεδο επεκτάθηκε γρήγορα και πολλοί Ρώσοι και Πολωνοί αιχμάλωτοι πολέμου θα πέθαναν εκεί πρόωρα και μαρτυρικά.
ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ
Τον Ιούνιο του 1941, ο Ες έλαβε άμεσες οδηγίες από τον επικεφαλής αρχιτέκτονα του Ολοκαυτώματος, Χάινριχ Χίμλερ, να χρησιμοποιήσει το Άουσβιτς ως το κύριο πεδίο της “Τελικής Λύσης” του Χίτλερ -την εξόντωση δηλαδή του εβραϊκού πληθυσμού της Ευρώπης.
Ο Ες πειραματίστηκε με διάφορες μεθόδους μαζικής δολοφονίας, και ιδιαίτερα με εκείνες που περιελάμβαναν τη χρήση αερίων εναντίον μεγάλων αριθμών ανθρώπων.
Με την επιστροφή του στο Άουσβιτς την άνοιξη του 1944, σχεδόν 10.000 Εβραίοι δολοφονούνταν κάθε μέρα υπό την επίβλεψή του Υπολογίζεται ότι μόνο εκείνο το διάστημα, εξοντώθηκαν συνολικά σχεδόν ένα εκατομμύριο Εβραίοι.
ΤΙ ΗΤΑΝ Η ΖΩΝΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ
Μέχρι το τέλος του 1940, προκειμένου το Άουσβιτς να γίνει πιο απομονωμένο και να μην μπορεί να δει ο μέσος άνθρωπος τι συνέβαινε εκεί μέσα, τα SS έκαναν κατάληψη σε όλη την περιοχή γύρω από το στρατόπεδο για να δημιουργήσουν μια ζώνη αποκλεισμού 40 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που θα περιπολούταν τόσο από τους ίδιους όσο και από την Γκεστάπο. Αυτή, λοιπόν, ήταν η περιβόητη “Ζώνη Ενδιαφέροντος”.
Το σπίτι της οικογένειας Ες βρισκόταν μέσα σε αυτή τη ζώνη -στην πραγματικότητα, σε μεγάλο βαθμό, ακριβώς δίπλα στο στρατόπεδο.
Μια όμορφη βίλα με πλούσιους κήπους και πισίνα, θα παρείχε στην οικογένεια έναν διεστραμμένα “ειδυλλιακό” τρόπο ζωής, αρκεί να αγνοούσαν τον καπνό που έβγαινε από τις καμινάδες των κρεματορίων και τον θόρυβο των τρένων που έφταναν συνέχεια γεμάτα από μελλοθάνατους.
Εκεί τα παιδιά θα έπαιζαν χαρούμενα με τον σκύλο τους όσο η μητέρα τους ήταν αφοσιωμένη στο να κρατά τα φυτά και τους θάμνους αρκετά ψηλούς για να κρύβουν ό, τι μπορούσαν.
Το επίσης ανατριχιαστικό στην περίπτωσή της ήταν το ότι φορούσε γούνινα παλτά που είχαν κατασχεθεί από αυτούς που οδηγούνταν στον θάνατο. Μάλιστα, όπως γράφει η Λούσι Άντλινγκτον στο “The Dressmakers of Auschwitz” χρησιμοποίησε δεκάδες κρατούμενες που ήξεραν να ράβουν και να σχεδιάζουν, για να της προσαρμώσουν αυτά τα παλτά.
Αυτή η ομάδα γυναικών, πιο γνωστή ως “Upper Tailoring Studio” σώθηκε από τους θαλάμους αερίων και πέρασε την περίοδο του εγκλεισμού της σχεδιάζοντας και παράγοντας ρούχα υψηλής ποιότητας για τις συζύγους των αξιωματικών και των φρουρών του στρατοπέδου.
Η ΧΕΝΤΒΙΓΚ ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΙ ΣΥΝΕΒΑΙΝΕ ΣΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ;
Η Χέντβιγκ Ες δεν επισκέφτηκε ποτέ τον καταυλισμό που βρισκόταν στο κατώφλι του σπιτιού της. Πολύ δύσκολα όμως θα μπορούσε κάποιος να πιστέψει ότι δεν γνώριζε τι συνέβαινε στο εσωτερικό του. Σκέψου μόνο τους χιλιάδες κρατούμενους που έφταναν κάθε μέρα με τα τρένα. Πώς θα χωρούσαν συνεχώς και άλλοι και άλλοι κρατούμενοι μέσα στο στρατόπεδο; Πώς θα άδειαζαν οι θέσεις;
Μιλάμε για 400.000 Ούγγρο-Εβραίους που στάλθηκαν στο στρατόπεδο σε μια περίοδο μικρότερη των δύο μηνών!
Ήταν τόσο μεγάλος αυτός ο αριθμός που οι δύστυχοι κρατούμενοι ξεπέρασαν τη χωρητικότητα τόσο των θαλάμων αερίων όσο και των κρεματορίων. Πολλούς απ’ αυτούς, ακριβώς επειδή δεν χωρούσαν μέσα σε αυτές τις εγκαταστάσεις, τους πετούσαν μέσα σε λάκκους όπου τους πυροβολούσαν και στη συνέχεια τους έβαζαν φωτιά.
Και πράγματι, ο ίδιος ο Ες παραδέχτηκε αμέσως μετά τη σύλληψή του ότι τόσο η Χέντβιγκ όσο και ο Κλάους, ο έφηβος γιος τους, γνώριζαν πολύ καλά τι συνέβαινε λίγο πιο πέρα από τον περιποιημένο κήπο τους. “Η μυρωδιά των σωμάτων που καίγονταν δεν άφηνε καμία αμφιβολία σε κανέναν”.
Ο ΕΣ ΚΑΙ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Όταν οι ναζί έχασαν, ο Ες το έσκασε και έγινε στόχος εκείνου του τμήματος του βρετανικού στρατού που κυνηγούσε αποκλειστικά Γερμανούς δραπέτες.
Τον Μάρτιο του 1946, αυτοί οι κυνηγοί εντόπισαν τη Χέντβιγκ Ες και τα παιδιά της στη μικρή πόλη Σανκτ Μικέλισντον στη βόρεια Γερμανία, σχεδόν χίλια χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Άουσβιτς. Τη βρήκαν να εργάζεται σε ένα τοπικό εργοστάσιο ζάχαρης.
Η Χέντβιγκ είπε στους κυνηγούς ότι ο σύζυγός της είχε πεθάνει και ότι τελευταία φορά που τον είδε ήταν τον Απρίλιο του προηγούμενου έτους. Δεν την πίστεψαν όμως και συνέχισαν την ανάκριση. Έξι μέρες μετά θα τους αποκάλυπτε την αλήθεια: ο σύζυγός της ήταν ζωντανός και έμενε σε μια απομακρυσμένη αγροικία κοντά στα σύνορα με τη Δανία.
Οι Βρετανοί κατευθύνθηκαν γρήγορα προς τα εκεί, περικυκλώνοντας την αγροικία και αιφνιδιάζοντας τον Ες, που ήταν ακόμα με τις πιτζάμες όταν τον έπιασαν. Αρχικά τους είπε ότι λεγόταν Φρατζ Λανγκ και ότι ήταν εργάτης σε αγρόκτημα αλλά σύντομα θα ομολογούσε την αληθινή του ταυτότητα.
Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη μονάδα που ήταν αρμόδια για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου. Όσο βρισκόταν υπό κράτηση έδωσε μια γραπτή ομολογία η οποία ανέφερε χαρακτηριστικά: “Προσωπικά οργάνωσα, κατόπιν διαταγών που έλαβα από τον Χίμλερ τον Μάρτιο του 1941, την εξόντωση με αέρια δύο εκατομμυρίων ανθρώπων μεταξύ Ιουνίου/Ιουλίου 1941 και τέλους 1943, κατά την οποία ήμουν διοικητής του Άουσβιτς”.
Κατά τη διάρκεια της δίκης της Νυρεμβέργης, κάρφωσε και ορισμένους αξιωματικούς των SS που είχαν αρνηθεί τη συμμετοχή τους ή ότι γνώριζαν τα αποτρόπαια γεγονότα στο Άουσβιτς και σε άλλα στρατόπεδα. Δικάστηκε στη Βαρσοβία ενώπιον του Ανώτατου Εθνικού Δικαστηρίου της Πολωνίας και καταδικάστηκε σε θάνατο τρεις εβδομάδες αργότερα.
Εντελώς συμβολικά, ο Ες απαγχονίστηκε δίπλα στο Άουσβιτς, λίγα μέτρα μακριά από το παλιό σπίτι της οικογένειάς του.
Όσον αφορά την Χέντβιγκ Ες, εκείνη πέθανε όσο επισκεπτόταν την κόρη της στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ουάσιγκτον, το 1989 σε ηλικία 81 ετών. Ο γιος τους, Κλάους, είχε επίσης μεταναστεύσει. Πέθανε στην Αυστραλία τρία χρόνια πριν από τη μητέρα του από προβλήματα υγείας που του προκάλεσε ο χρόνιος αλκοολισμός του.