ΠΑΤΡΙΣ, ΘΡΗΣΚΕΙΑ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΒΙΚΤΟΡ ΟΡΜΠΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ

Ως γνωστόν, η Ουγγαρία είναι κράτος-μέλος της ΕΕ από την 1η Μαΐου του 2004. Παράλληλα είναι μέλος του χώρου Σένγκεν από τις 21 Δεκεμβρίου του 2007. Παράλληλα, είναι κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ, ωστόσο, το βλέμμα της παραμένει προς την “Ανατολή”.

Ο άνθρωπος που αποτελεί τον ισχυρό άνδρα της χώρας μόλις ανανέωσε τη θητεία του ως πρωθυπουργός, για τέταρτη φορά και με συντριπτική πλειοψηφία φτάνοντας στο 53,1% και αφήνοντας τη συμμαχία της αντιπολίτευσης στο χαμηλό 35%.

Στη νικητήρια ομιλία του, ο Όρμπαν εξαπέλυσε επίθεση κατά των “γραφειοκρατών των Βρυξελλών” και του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποκαλώντας τους ευθέως “αντιπάλους”. Πρακτικά, ο Όρμπαν δέχθηκε πρόσφυγες από την Ουκρανία, καταδίκασε στα χαρτιά τη ρωσική εισβολή, όμως απέφυγε να στείλει όπλα στο Κίεβο. Ο Όρμπαν εκμεταλλεύεται το “μούδιασμα” της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ έναντι των χειρισμών του, για την ακρίβεια ένα ακόμη μούδιασμα της Δύσης απέναντί του. Τυπικά, θα μπορούσαν να τον απειλήσουν με έξοδο από τις Συμμαχίες, όμως η Δύση κάτι τέτοιο το απεύχεται καθώς θα έκανε ένα σπουδαίο “δώρο” στη Μόσχα.

Ο Όρμπαν βρίσκει και τα κάνει

Έτσι, η Ουγγαρία μπορεί να συνεχίσει να το παίζει “κακό παιδί”, να πράττει κατά το δοκούν χωρίς να απειλείται με ουσιαστικές κυρώσεις, και να ακροβατεί ανάμεσα σε Ευρώπη και Ρωσία. Ουσιαστικά, ο Όρμπαν χρησιμοποιεί τον λαϊκισμό ως πολιτικό του εργαλείο, εργαλειοποιώντας τη σχέση με τις Βρυξέλλες, ενώ παράλληλα συνεχίζει να νομοθετεί αναχρονιστικά νομοθετήματα βάζοντας στο στόχο του το κράτος δικαίου, την ελευθερία του Τύπου, τη μετανάστευση και ζητήματα που αφορούν την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα.

Η ΕΕ ανησυχεί για την ελευθερία του Τύπου και τα δικαιώματα των μειονοτήτων στη χώρα. Η τελευταία διαμάχη ξεκίνησε όταν το κοινοβούλιο της Ουγγαρίας ψήφισε νομοθεσία που απαγορεύει την προβολή προϊόντων σε ανηλίκους που απεικονίζουν ή προωθούν θέματα ομοφυλοφιλίας ή αλλαγής φύλου. Η κυβέρνηση λέει ότι ο νόμος προστατεύει τα παιδιά και τις οικογενειακές αξίες της Ουγγαρίας, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λέει ότι υπονομεύει τις αξίες της ανοχής και της ατομικής ελευθερίας που κατοχυρώνονται στο ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Στο παρελθόν, η διαμάχη με την ΕΕ αύξησε τη δημοτικότητα τόσο του Όρμπαν όσο και της πολωνικής κυβέρνησης, κατ’ αντιστοιχία. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε πως για να έφευγαν θεωρητικά από την ΕΕ Ουγγαρία και Πολωνία, θα έπρεπε να υπάρχει απόλυτη ομοφωνία. Ωστόσο η Πολωνία θα έθετε βέτο σε μια τέτοια κίνηση κατά της Ουγγαρίας και η Ουγγαρία θα έκανε το ίδιο για την Πολωνία. Η πρακτική απάντηση των Βρυξελλών είναι το πάγωμα ποσών από τα πολύ αναγκαία κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι αυτές οι δύο κυβερνήσεις να αποδείξουν ότι σέβονται τους κανόνες της ΕΕ, κάτι που όμως απαιτεί πολιτική βούληση και όχι ατολμία.

Σημειώνεται εδώ πως τη Δευτέρα, ανήμερα της επανεκλογής Όρμπαν, ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, δήλωσε πως η “Γερμανία αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην επιβολή σκληρότερων κυρώσεων κατά της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, συμπληρώνοντας ότι δεν είναι η Ουγγαρία του Βίκτορ Όρμπαν που τις “μπλοκάρει”.

Όρμπαν – Πούτιν, απόλυτη συμμαχία

Όπως αναφέραμε, ο Όρμπαν θέλει να έχει καλές σχέσεις με τη Μόσχα, για λόγους ιδεολογικούς αλλά και οικονομικούς. Την 1η Φεβρουαρίου, τον καιρό που ο Ρώσος Πρόεδρος έβαζε τους καλεσμένους του να κάτσουν στα πέντε μέτρα απέναντί του, υποδεχόταν στη Μόσχα τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας σε μια συνάντηση κατά την οποία ο Πούτιν διαβεβαίωνε τον Όρμπαν για το ότι οι συμφωνίες που υπέγραψε πέρυσι η Ουγγαρία με την Gazprom, επιτρέπουν στην Ουγγαρία να έχει έως το 2036, σταθερές προμήθειες φυσικού αερίου.

Μάλιστα, στη συνάντηση αυτή ο Ρώσος πρόεδρος εξήρε τη συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, λέγοντας ότι “ο ενεργειακός τομέας γενικά κατέχει μεγάλη θέση στην συνεργασία” των δύο χωρών, επισημαίνοντας την συνεργασία που αφορά τον πυρηνικό σταθμό “Πακς”.

Εκτός των άλλων επισήμανε την συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα των μηχανοκατασκευών, όπως και την συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών για την παραγωγή σιδηροδρομικών βαγονιών για την Αίγυπτο. Ο Πούτιν έχει άλλωστε πολλάκις ευχαριστήσει τη Βουδαπέστη για τη στήριξη έναντι των κυρώσεων της ΕΕ για τη Κριμαία, με τη Μόσχα να αναλαμβάνει την ανακαίνιση και επέκταση των αντιδραστήρων στο “Πακς” μέσω της Rosatom. Η Ρωσία θα δανείσει συνολικά 10 δισ. ευρώ στη Βουδαπέστη για την υλοποίηση του σχεδίου.

Ο Όρμπαν επέκρινε έντονα τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας αν και τελικά επέλεξε να μην ασκήσει βέτο στις Βρυξέλλες.

Θυμίζουμε εδώ πως η Ουγγαρία προμηθεύτηκε 2 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου Sputnik-V και τα δύο κράτη συζητούν το θέμα της μεταβίβασης τεχνολογίας για την παραγωγή του εμβολίου στην Ουγγαρία.

Ο ίδιος ο Βίκτορ Όρμπαν δήλωνε την 1η Απριλίου πως η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο “με ακριβό αμερικανικό αέριο”, ενώ έχει δηλώσει πως “για να θεωρηθεί κάποιος καλός Ευρωπαίος πρέπει να απαρνηθεί τον Πούτιν, λες και είναι ο διάβολος”.

Σύμφωνα με τον Όρμπαν, “δεν είναι δυνατό να υπολογίζουμε σε όγκο μεταφοράς LNG μέσω ωκεανού, επομένως δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στην προμήθεια φυσικού αερίου στην Ουγγαρία”.

“Δεν είναι ότι μπορούμε να βάλουμε πουλόβερ το βράδυ και να μειώσουμε λίγο τη θέρμανση, αλλά για το γεγονός ότι αν δεν υπάρχουν ρωσικές πηγές ενέργειας από τη Ρωσία, τότε δεν θα υπάρχει καθόλου ενέργεια στην Ουγγαρία”, είπε, δείχνοντας ξεκάθαρα τις προθέσεις του. Συνολικά η Ουγγαρία εξαρτάται έντονα από τη Μόσχα όσον αφορά την ενέργεια, εισάγοντας περίπου το 57% των αναγκών φυσικού αερίου και το 89% του πετρελαίου της από τη Ρωσία.

Την ίδια ώρα, οι φωνές της αντιπολίτευσης στην Ουγγαρία, αναφέρουν πως ο Όρμπαν προσβλέπει σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς τύπου Ρωσίας στην Ουγγαρία.

Ιδεολογικές ομοιότητες

Από το 2010 πάντως ο Όρμπαν ακολουθεί το “δόγμα” Πούτιν. Όπως έχει γράψει η Deutsche Welle, η ρητορική των δύο είναι κοινή. Κατηγορούνται από τη Δύση για την επιβολή έλεγχου στα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης και για τη δημιουργία μιας ελίτ ολιγαρχών γύρω από το κόμμα του.

Σύμφωνα με τον Ούγγρο πρόεδρο, οι αξιωματούχοι της ΕΕ αναπαριστούν τον Βλαντίμιρ Πούτιν “με οπλές και κέρατα” και αγνοούν το γεγονός ότι “κυβερνά μια μεγάλη και αρχαία αυτοκρατορία”. “Στο παρελθόν, εμείς οι Ούγγροι υποφέραμε πολύ κάτω από τη Ρωσία. Εντούτοις πρέπει να αναγνωριστεί ότι ο Πούτιν έφτιαξε ξανά τη χώρα του και ότι η Ρωσία είναι και πάλι ένας παίκτης στην παγκόσμια σκηνή”.

Δεν είναι τυχαίο πως οπαδοί του έχουν αναβιώσει την εικόνα της “Μεγάλης Ουγγαρίας”. Μιλάμε για χάρτες της Αυστρο-Ουγγρικής Αυτοκρατορίας με τη σημερινή Σλοβακία, τμήματα της Κροατίας, της Ρουμανίας και της Σερβίας. Και το δόγμα του Όρμπαν, είναι ένα: “Αν έρθεις στην Ουγγαρία, δεν μπορείς να πάρεις τη δουλειά ενός Ούγγρου πολίτη”.

Η όλη στάση του έναντι του Πούτιν έγινε πάντως ακριφνώς φιλική, με το που πήρε εκ νέου την εξουσία το 2010. Νωρίτερα επέκρινε τους Σοσιαλιστές για την υποστήριξή τους στο ρωσικό σχέδιο για τον South Stream.

Ιδεολογικά και παρόμοια με τον Πούτιν, ο Όρμπαν προκρίνει τις “χριστιανικές αξίες” και την εθνική υπερηφάνεια. Όπως και η Ρωσία, έτσι και η Ουγγαρία ισχυρίζεται ότι έχει δεχτεί επιθέσεις από τη Δύση ενώ και οι δυο χώρες έχουν κινηθεί εναντίον “ακτιβιστών που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό”. Όπως επισημαίνουν διεθνείς αναλυτές, η εγκαθίδρυση της δεξιάς και της ακροδεξιάς έχει να κάνει με την ταύτιση της αριστεράς με το Σοβιετικό καθεστώς του παρελθόντος. Ο Όρμπαν, ίδρυσε άλλωστε το Fidesz το 1988, λίγο πριν την πτώση της ΕΣΣΔ, και έδινε “μάχη” τότε, για μια “ευρωπαϊκή” πολιτική.

Ακόμη, από το 2014, όταν ο Ούγγρος πρωθυπουργός ανέφερε για πρώτη φορά τη Ρωσία ως πρότυπο και επισήμως, συνεχίζει να “χτυπά” τις δυτικές δημοκρατίες για έλλειψη “παραδοσιακών αξιών”.

Πολλά από τα βήματά του ήταν εμπνευσμένα από τον Πούτιν. Συγκεντρώσε τα μέσα ενημέρωσης στη δική του επιρροή, ενώ ακολουθώντας το παράδειγμα του Κρεμλίνου έδωσε τις εξαγωγές σε ολιγάρχες συμπαθείς προς το Fidesz, ενώ από τα ΜΜΕ που ελέγχει πριμοδοτούνται οι θεωρίες συνωμοσίας κατά της Δύσης. Παράλληλα, έκλεισε αντιπολιτευόμενες εφημερίδες με συνοπτικές διαδικασίες.

Η όλη πολιτική του εκφράστηκε με τον πιο εμφατικό τρόπο με τη δίωξη εναντίον δυτικών ΜΚΟ και τη ποινικοποίηση “της προώθησης της ομοφυλοφιλίας” υπό το πρόσχημα της “καταπολέμησης της παιδεραστίας”, όλα αυτά πάνω σε πρότυπα ρωσικά.

Τέλος, οι βλέψεις του Όρμπαν είναι και γεωστρατηγικές, όπως σχολιάζει το Foreign Policy.

Ο Όρμπαν ήλπιζε ότι οι πολιτικές του των τελευταίων 12 ετών θα ταίριαζε με μια νέα τάξη πραγμάτων, πιο συντηρητική, με μεγάλους “παίκτες” τη Ρωσία και τη Κίνα. Πρακτικά, έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι η Ουγγαρία σταμάτησε γρήγορα να εμποδίζει τις προσπάθειες ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.

Η συνέχεια του Όρμπαν αναμένεται να επικεντρωθεί στις ίσες αποστάσεις ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία, τουλάχιστον σε φαινομενικό επίπεδο, με ρητορική για ουδετερότητα και φθηνή ενέργεια. Εξαργυρώνει τη πίστη του στο Κρεμλίνο μέσω του χρήματος, και εκμεταλλεύεται την Ευρώπη για την ασφάλεια που “πουλάει” στο εσωτερικό του ακροατήριο, παρότι κάνει συχνές επιθέσεις στις Βρυξέλλες.

Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ όλες οι άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης εγκατέλειψαν τη συνεργασία με τη Διεθνή Τράπεζα Επενδύσεων της Ρωσίας, η Ουγγαρία δεν το έκανε. Τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης εξακολουθούν την ίδια ώρα να αναφέρονται στον Όρμπαν ως το θετικό παράδειγμα στη Δύση και η Ουγγαρία αποτελεί ένα “κακό σπυρί” που η ΕΕ ανιμετωπίζει μάλλον με απορία, παρά με αποφασιστικότητα.

Το αν θα λειτουργήσει και ως “Δούρειος Ίππος”, θα του δούμε μέσα στο επόμενο διάστημα, συνδυαστικά με τη διπλωματική πορεία της κρίσης. Αναμένεται πάντως να υπάρξουν πολλές φωνές αντίθεσης εναντίον των νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, με τον Όρμπαν, τον Σαλβίνι και τη Λεπεν να είναι στη πρώτη γραμμή της χορωδίας. Και φυσικά, η ατολμία της ΕΕ έναντι των εσωτερικών ζητημάτων της ΕΕ, αποτελεί ένα “θετικό σήμα” προς άλλες αυταρχικές κυβερνήσεις που διολισθαίνουν στις δικές τους αναχρονιστικές αιτιάσεις, κάνοντάς τες πράξη με αργό αλλά σταθερό τρόπο.