ΠΕΝΤΕΛΗ: ΠΩΣ ΞΕΦΥΓΕ Η ΦΩΤΙΑ

Aυτήν την στιγμή, είναι σε εξέλιξη δυο μεγάλες εστίες στην Ελλάδα (Μεγαλόπολη, Πεντέλη), συν πολλές μικρές που όπως είπε το γραφείο Τύπου της Πυροσβεστικής στο Μagazine, δεν προκαλούν ανησυχία “τουλάχιστον μέχρι τώρα”. Ήταν 9 το πρωί της Τετάρτης 20/7 και η Πεντέλη, η Ανθούσα, η Διώνη και ο Γέρακας ζούσαν δραματικές καταστάσεις.

Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι πρόσθεσαν και ότι η φωτιά στη Μεγαλόπολη έχει μεν, οριοθετηθεί, αλλά δεν έχει ελεγχθεί ακόμα πλήρως, ομολογώντας πως ο κύριος προβληματισμός αφορά τα της Πεντέλης, με τα 4 με 6 μποφόρ του ανέμου (εκείνη την ώρα) να δυσκολεύουν τα εναέρια μέσα -ως προς τις πτήσεις και τις επιχειρήσεις.

Στις 12 επανήλθαμε, με το Πυροσβεστικό Σώμα να ενημερώνει ότι “η κατάσταση στη Μεγαλόπολη παραμένει σταθερή, έχει οριοθετηθεί και δείχνει να είναι υπό έλεγχο. Στη Μάνη, στη Φθιώτιδα και στα Γιάννενα επίσης, υπήρξαν εστίες που τέθηκαν έλεγχο. Κυρίως λοιπόν, η Πεντέλη είναι η βασική ανησυχία“.

Την ίδια ώρα, στη Βόρειο Αφρική έχουν καταστραφεί τεράστιες εκτάσεις και έχουν χαθεί εκατοντάδες ζωές, στις ΗΠΑ μαίνονται 85 μεγάλες φωτιές καίνε περισσότερα από 1.214 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε 13 πολιτείες), ενώ στην Ευρώπη στην Ισπανία είναι σε εξέλιξη 30 δασικές πυρκαγιές, στην Πορτογαλία υπήρχαν μαζί 14 ενεργά μέτωπα (με τη θερμοκρασία να φτάνει και στους 45 βαθμούς), στη Γαλλία παλεύουν να οριοθετήσουν φωτιά που καίει περιοχή δυο φορές μεγαλύτερη από το Παρίσι, πανικόβλητοι τρέχουν και στην Ιταλία, με το Λονδίνο να ζει ιστορικά ρεκόρ θερμοκρασιών (με τους 40 βαθμούς Κελσίου να είναι ο μέσος όρος) που είχαν ως συνέπεια και το “σπάνιο φαινόμενο” φωτιάς στο Λονδίνο. Όπως γράφει η Guardian, οι πυροσβέστες έζησαν το πιο γεμάτο 24ωρο από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σε όλες αυτές τις περιοχές ο λόγος της καταστροφής, είναι ο καύσωνας και η ξηρασία του εδάφους. Ό,τι ζήσαμε δηλαδή, εμείς πέρυσι -με τα συνεχή κύματα καύσωνα. Φέτος η αιτία της φρίκης είναι ο άνεμος. Ή τουλάχιστον αυτή η εξήγηση προκρίνεται από τους κυβερνώντες. Aν ισχύει;

“Όταν διαπιστώθηκε το πρώτο μέτωπο ήταν ήδη πολύ αργά”

Σε ρεπορτάζ που είχε δημοσιεύσει το Magazine (με τίτλο “Θα ξανακαούμε το φετινό καλοκαίρι; Τα λάθη που μπορεί να πληρώσουμε ακριβά“) και αφορούσε την ετοιμότητα μας (ως έθνους) στην εκκίνηση της αντιπυρικής περιόδου (που είναι η 1η Μαΐου), μια πηγή είχε επισημάνει ότι “τα τελευταία χρόνια προκύπτει -σχεδόν μόνιμα- μια τριπλέτα, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ακόμα και αν είσαι άρτιος σε όλα. Σχεδόν ταυτόχρονα ξεσπούν πυρκαγιές κάπου στην Αττική, κάπου στην Εύβοια ή τη Βοιωτία και κάπου στην Πελοπόννησο.

Μοιραία, τα μέσα και οι δυνάμεις χωρίζονται και στην ουσία, δεν ξέρουν πού να πρωτοπάνε. Οι πυρκαγιές ξεσπούν σε μέρη με πολύ πράσινο και μεγάλη επικινδυνότητα”.

Ο άνθρωπος που είχε δώσει τις πληροφορίες (και είναι μεταξύ αυτών που κάθε χρόνο έχουν ενεργό ρόλο στις πυρκαγιές), είχε επισημάνει και την ανάγκη για επιτήρηση.

Ας δούμε τι έγινε την Τρίτη 19/7.

Την ώρα που υπήρχε πυρκαγιά σε εξέλιξη στη Μεγαλόπολη ξέσπασε αυτή της Πεντέλης και στις 20.00 προέκυψε μέτωπο και το Δήλεσι, το οποίο πρόλαβαν πριν επεκταθεί -και είναι αργά. Δεν διάβασες για αυτή, γιατί δεν ενημερωνόμαστε και για όλα τα μέτωπα από την ημέρα που ‘άνοιξε’ η αντιπυρική περίοδος -όπως διαβεβαιώνουν κάτοικοι που μένουν κοντά στον σταθμό των Canadair.

Ο άνθρωπος μας στην πυροσβεστική επισήμανε ότι “για να γίνει ό,τι συμβαίνει τώρα στην Πεντέλη, η πιθανότερη περίπτωση είναι να ξέσπασαν πολλές εστίες μαζί. Μεγάλα μέτωπα που με τον αέρα που είχε (80 χιλιόμετρα την ώρα) δεν μπορούσαν να αντιμετωπιστούν. Το πρώτο μέτωπο που είδαν ήταν η φωτιά σε τρία στρέμματα. Δεδομένων των μποφόρ, δεν μπορούσαν να επιχειρήσουν τα μικρά εναέρια μέσα, τα οποία σπεύδουν συνήθως (δεν σηκώνονται με μποφόρ που ξεπερνούν τα 6), για να την κυκλώσουν και να την περιορίσουν.

“Την Τρίτη 19/7 σηκώθηκαν δυο εναέρια, έκαναν δυο ρίψεις, αλλά επέστρεψαν και καθηλώθηκαν στο έδαφος, λόγω του αέρα”.

“Εν τω μεταξύ, με επίγεια μέσα δεν μπορούσε να αντιμετωπιστεί το μέτωπο, αφού ήταν σε χαράδρες”. Μια στιγμή να το εξηγήσουμε και αυτό. Σύμφωνα με την πηγή μας, πριν την πτώση εναέριου πυροσβεστικού μέσου στη Σάμο, πριν μια εβδομάδα “οι αρχές έκαναν λίγο τα στραβά μάτια και επέτρεπαν τις επιχειρήσεις και με 7 μποφόρ. Μετά το συμβάν όμως, πηγαίνουν by the book. Η πραγματικότητα είναι πως αν δρούσαν, θα ήταν τεράστιος ο κίνδυνος για ατύχημα -καθώς έπρεπε να προσεγγίσουν χαράδρα”.

Ένας τρίτος παράγοντας που φαίνεται να έπαιξε ρόλο στα όσα τραγικά συμβαίνουν σήμερα είναι τα σκουπίδια που ασυνείδητοι πολίτες παρατούν παντού.

Ενδεικτικό είναι το πρώτο σχόλιο, στο post της Δημάρχου Πεντέλης, Δήμητρας Κεχαγιά με οδηγίες προς όσους επιχειρούν στο μέτωπο.

Κάτοικος της περιοχής, την ενημέρωσε ότι “εγώ με το παιδί μου μικρότερο από τριών ετών, μια εβδομάδα πριν, μαζέψαμε τουλάχιστον 200 τσιγάρα και μπουκάλια στην πηγή πάνω στην Πεντέλη. Λίγο σκέψη για αυτό”.

Φωτογραφίες εν τω μεταξύ, με σκουπίδια, μπάζα και κλαδιά στο Ντράφτι -λίγο πριν την καταστροφή- ενισχύουν την υποψία πως η αδιαφορία κάποιων, κοστίζει σε όλους. Να σημειωθεί επίσης, πως το Ντράφι πληγώθηκε από πυρκαγιές το 1995, το 1998 και το 2009. Θα έλεγες πως κάποιοι πολίτες του δεν έμαθαν το παραμικρό, από αυτές τις καταστροφές. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του NEWS 24/7 οι περίοικοι αναφέρουν ότι οι δύο όμμοροι Δήμοι (της Πεντέλης και της Ραφήνας), πετούν ο ένας στον άλλο το “μπαλάκι” της ευθύνης για τους καθαρισμούς στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και μέσα στο Ντράφι.

Ναι, ενώ έχει γίνει ό,τι έχει γίνει και δη από το 2018.

Αναγνώστρια του NEWS 24/7 επικοινώνησε για να αποκαλύψει και ένα επιπλέον πρόβλημα που προέκυψε. “Κάτοικοι στο Ντράφι -σίγουρα των οδών Αλκιβιάδου, Τιμολέοντος και Θεμιστοκλέους- δεν έλαβαν το δεύτερο μήνυμα για εκκένωση, ώστε να είναι σε ετοιμότητα, λόγω της μειωμένης έως μη κάλυψης με σήμα κινητής στη περιοχή. Βλέπετε, την τελευταία διετία έχουν απομακρυνθεί οι κεραίες, χωρίς να αντικατασταθούν -πχ με 5G. Έτσι, κόσμος έμεινε στα σπίτια του πιστεύοντας ότι η φωτιά είναι πιο μακριά μέχρι που δεν μπορούσε να αναπνεύσει από τον καπνό. Ή που έβλεπε τη φωτιά στα γειτονικά σπίτια“.

Ο Δήμος Πεντέλης ξεχώριζε στο είδος του

Ο Δήμος Πεντέλης είναι γνωστός ως αυτός που έχει την καλύτερη τεχνογνωσία (στην Ελλάδα), σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των πυρκαγιών (βλ. Πεντέλης).

Διαθέτει Κέντρο Επιχειρήσεων, πυροφρούρια, κάνει και περιπολίες, ενημερώνει καθημερινά τους πολίτες του -μέσω της ιστοσελίδας του- για το βαθμό κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς και όσα πρέπει να κάνουν, ενώ έχει διαθέσει στους κατοίκους το app Gi-Polis που ενημερώνει για έκτακτα καιρικά φαινόμενα και καταστάσεις κρίσεων.

Τι μπορεί να πήγε λάθος; “Φέτος τις περιπολίες τις κάνει ο στρατός, με τζιπ. Δεν τους συνοδεύουν πυροσβεστικά οχήματα. Η αποστολή τους είναι να ενημερώνουν, όταν βλέπουν κάποιο συμβάν. Από την ενημέρωση στην επιχείρηση μεσολαβεί χρόνος που δεν υπήρχε με τον αέρα της Τρίτης”. Αν υπήρχε δυνατότητα άμεσης επέμβασης, ίσως η εξέλιξη να ήταν διαφορετική.

Παρεμπιπτόντως, σήμερα επρόκειτο να παρουσιαστεί το νέο πυροσβεστικό όχημα που ενέταξε στην Πολιτική Προστασία ο Δήμος, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Δευτέρας 18/7, όταν ουδείς μπορούσε να υποψιαστεί τι θα γίνει.

Το NEWS 24/7 είχε επισκεφτεί τον συγκεκριμένο Δήμο, μετά την φονική πυρκαγιά στο Μάτι (το 2018). Μεταξύ άλλων, είχε ενημερωθεί για τα βήματα που ακολουθούνται -απαρέγκλιτα- σε κάθε συμβάν. Ο Δήμαρχος μπορεί να άλλαξε από τότε, ο ‘σχεδιασμός επιχείρησης‘ ωστόσο παρέμεινε ο ίδιος.

Έτσι γίνεται δυνατή η έγκαιρη επέμβαση πολύ τακτικά, με τελευταίο περιστατικό αυτό της 12ης Ιουλίου.

Ο Δήμος Πεντέλης αντιμετωπίζει καθημερινά (κατά μέσο όρο) 2.6 περιστατικά εν τη γενέσει τους. Το 99.9% είναι από αμέλεια. Υπάρχουν και περιπτώσεις εμπρησμών -που έχουν αποδειχθεί-, όπως αυτή του 2007.

Στο πλάνο υπάρχουν τα εξής στάδια:

• όταν υπάρχει κατηγορία επικινδυνότητας ‘4’ (πολύ υψηλός κίνδυνος) -όπως την Τρίτη 19/7 και την Τετάρτη 20/7- συγκαλείται το συντονιστικό τοπικό όργανο (το Κέντρο Επιχειρήσεων στελεχώνεται και λειτουργεί όλο το 24ωρο), στο οποίο συμμετέχουν η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η Αστυνομία, τα Νοσοκομεία, οι εθελοντικές οργανώσεις και οι υπηρεσιακοί παράγοντες του Δήμου, για να καθορίσουμε μέτρα, προτεραιότητες, λειτουργίες, επιφυλακή και επικοινωνία, ώστε να αντιμετωπιστεί το όποιο φαινόμενο προκύψει.
• διαθέτει τρία παρατηρητήρια, ένα σε κάθε δημοτική κοινότητα και οχήματα επιφυλακής, τα οποία είναι και στατικά και κινούμενα και κάνουν περιπόλους. Ο στόχος είναι να φτάνουν στον τόπο του συμβάντος, στα δέκα πρώτα λεπτά.
• στη σύσκεψη του συντονιστικού οργάνου γίνεται γνωστό ποια πυροφυλάκια θα είναι στελεχωμένα, πόσες ώρες το 24ωρο και πού, όπως και ποια οχήματα επιφυλακής είναι και σε ποιες θέσεις. Ιδιαίτερη προσοχή -ως προς την επιφυλακή- δίνεται στο Νοσηλευτικό Ίδρυμα Εργατών Θαλάσσης (για τη νοσηλεία και τη θεραπεία ναυτικών που έπασχαν από φυματίωση), τις Σχολές Χωροφυλακής και το Πάτημα Χαλανδρίου.
• η πρώτη γραμμή επιφυλακής περιλαμβάνει 5 οχήματα και δεύτερη 25 οχήματα -με 100 άτομα εθελοντές και εργαζομένους, στα οχήματα πυρόσβεσης.
• αφότου προκύψει συμβάν, ειδοποιείται -το συντομότερο- η πυροσβεστική.

Την απόφαση για την εκκένωση την παίρνει ο δήμαρχος (εν προκειμένω, η δήμαρχος) που –βάσει νόμου- σε επικοινωνία με την Πυροσβεστική συμφωνούν αν θα γίνει (εκκένωση) ή όχι.

Είναι χρήσιμο να διευκρινίσουμε ότι το αρμόδιο θεσμοθετημένο όργανο -για την αντιμετώπιση του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών- είναι η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Aκολουθεί σχετικό ντοκουμέντο, από την έκτακτη συνεδρίαση των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας Βορείου Τομέα και Ανατολικής Αττικής, το βράδυ της Τρίτης.

Ένας εξτρά άγχος (και προβληματισμός) προκύπτει ασυναίσθητα, όταν σκέφτεσαι πως η Πεντέλη της οργάνωσης ζει ό,τι ζει σήμερα -και αναρωτιέσαι τι μπορεί να ζήσουν άλλοι Δήμοι που δεν έχουν κάνει ούτε τα μισά και ενώ επίκειται καύσωνας. Κουράγιο να ευχηθούμε.