ΠΗΓΑΜΕ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΠΟ ΚΑΙ ΕΙΔΑΜΕ ΔΩΡΕΑΝ ΤΑ “ΑΟΡΑΤΑ” ΕΡΓΑ ΤΕΧΝΗΣ

Μια πρωτότυπη έκθεση με “αόρατα” έργα τέχνης διοργανώνουν στον Εθνικό Κήπο – και για πρώτη φορά στην Ελλάδα – ο Δήμος Αθηναίων και η Outset Greece. Η διεθνής έκθεση σύγχρονης τέχνης “Seeing The Invisible” είναι μία εικαστική εμπειρία που δεν μοιάζει με καμία άλλη, μιας και μιλάμε για έργα τέχνης που γίνονται ορατά μόνο μέσα από τη χρήση εφαρμογής στα κινητά τηλέφωνα ή στα τάμπλετ των επισκεπτών.

Πρόκειται για έργα επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality) τα οποία κάνουν την εμφάνισή τους, συνομιλώντας με το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Κήπου. Όλα γίνονται με τη χρήση της δωρεάν εφαρμογής “Seeing the Invisible”, για κινητά και tablets, “πατώντας” πάνω στην οποία οι επισκέπτες εξερευνούν το φυσικό περιβάλλον του Εθνικού Κήπου και εντοπίζουν τα έργα τέχνης που βρίσκονται διάσπαρτα στο εσωτερικό του.

Η λέξη “εξερευνούν” είναι ακριβώς αυτό που καλείται ο επισκέπτης να κάνει, ειδικά αν δεν γνωρίζει πολύ καλά τις διαδρομές του Εθνικού Κήπου. Μιλάμε για ένα κανονικό “κυνήγι θησαυρού” με στόχο, περπατώντας πάνω στη διαδρομή που χαράσσει η δωρεάν εφαρμογή, να βρούμε το έργο. Και – προσθέτουμε εμείς – αποφεύγοντας να πέσουμε επάνω σε άλλους επισκέπτες που έχουν σηκωμένα τα κινητά τους και κάνουν ακριβώς το ίδιο.

Οι διοργανωτές αναφέρουν: “Δεδομένου ότι τα έργα δεν μπορούν να βιωθούν διαδικτυακά, αλλά απαιτούν τη φυσική παρουσία των θεατών στους κήπους, προσφέρουν μια ‘phygital’ εμπειρία που συνδυάζει τη φυσική τοποθεσία και την ψηφιακή παρουσία. Έτσι, η έκθεση προσκαλεί τους θεατές να αναλογιστούν επίσης τις σύγχρονες έννοιες που σχετίζονται με τον τόπο και τον μη τόπο, τη φυσική και ψηφιακή σφαίρα”.

Seeing The Invisible: Το όραμα και η θεματική της έκθεσης

Το όραμα πίσω από την έκθεση σε επιμέλεια της Hadas Maor και του Tal Michael Haring ξεκίνησε το 2021 με την πρωτοβουλία των Βοτανικών Κήπων της Ιερουσαλήμ σε συνεργασία με το Outset Contemporary Art Fund και την υποστήριξη του Jerusalem Foundation. Αποτελεί την πρώτη έκθεση επαυξημένης πραγματικότητας που υλοποιείται σε συνεργασία με βοτανικούς κήπους παγκοσμίως.

Το διάστημα 2022-2023 παρουσιάζεται στον Εθνικό Κήπο Αθηνών και συγχρόνως σε δέκα βοτανικούς κήπους σε όλο τον κόσμο: στον Βοτανικό Κήπο Αδελαΐδας (Αυστραλία), στο Eden Project (Αγγλία), Gardens by the Bay (Σιγκαπούρη), στους Βοτανικούς Κήπους της Ιερουσαλήμ (Ισραήλ), στους Βοτανικούς Κήπους Marie Selby, στο Historic Spanish Point Campus (ΗΠΑ), στον Κήπο της Εταιρείας Οπωροκηπευτικών της Μασαχουσέτης στο Elm Bank (ΗΠΑ), στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Τορόντο (Καναδάς), στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, στο Austin Lady Bird Johnson Wildflower Center (ΗΠΑ) και στον Εθνικό Βοτανικό Κήπο Walter Sisulu (Νότια Αφρική).

Οι 13 καλλιτέχνες και το ελληνικό έργο της Λουκίας Αλαβάνου

Η βασική θεματική της έκθεσης επικεντρώνεται στη σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον, εξερευνώντας τα όρια και τις συνδέσεις μεταξύ τέχνης, τεχνολογίας και φύσης. Η έκθεση υιοθετεί μοντέλα βιώσιμων πρακτικών, εξού και τοποθετεί αυτές τις ψηφιακές εμπειρίες μέσα στους βοτανικούς κήπους, υπογραμμίζοντας τη σημασία της προστασίας της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής και περιορίζοντας το αποτύπωμα του άνθρακα στο ελάχιστο.

Η έκθεση για το διάστημα 2022-2023 παρουσιάζεται στον Εθνικό Κήπο Αθηνών με δεκατρία έργα επαυξημένης πραγματικότητας καταξιωμένων διεθνών καλλιτεχνών. Αν και 13 έργα είναι ο αριθμός που φιλοξενείται στην έκθεση Seeing the Invisible σε όλους τους κήπους, όμως για την έκθεση στην Ελλάδα, έγινε ανάθεση ενός νέου έργου σε μία Ελληνίδα καλλιτέχνιδα. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Εθνικός Κήπος να είναι ο μοναδικός συμμετέχων κήπος που παρουσιάζει το 14ο έργο. Το συγκεκριμένο έργο είναι η “Νέα Ζωή” της Λουκίας Αλαβάνου.

Το 14ο έργο “Νέα Ζωή” από την Λουκία Αλαβάνου είναι το αποτέλεσμα ενός διαλόγου με παιδιά της περιθωριακής κοινότητας Ρομά της Νέας Ζωής, ενός αχαρτογράφητου τοξικού ερημότοπου στην περιφέρεια της Δυτικής Αττικής. Το έργο έχει χρηματοδοτηθεί από τον οργανισμό Outset Greece και εκτίθεται αποκλειστικά στον Εθνικό Κήπο της Αθήνας. Βασικός στόχος της Outset Greece είναι η υποστήριξη και ανάδειξη του έργου Ελλήνων Καλλιτεχνών, λαμβάνοντας πρωτοβουλίες που ενδυναμώνουν την ελληνική συμμετοχή στην διεθνή εικαστική σκηνή.

Η Λουκία Αλαβάνου είναι καλλιτέχνις κινούμενης εικόνας και σκηνοθέτις. To 2022 εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 59η Μπιενάλε της Βενετίας με το έργο εικονικής πραγματικότητας (VR) “Αναζητώντας τον Κολωνό“. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη φωτογραφία από το Royal College of Art (RCA) του Λονδίνου και νικήτρια του 5ου Βραβείου ΔΕΣΤΕ στην Ελλάδα. Τα τελευταία χρόνια, αφού έλαβε διεθνή αναγνώριση, ίδρυσε την πρώτη εταιρεία παραγωγής εικονικής πραγματικότητας (VR) στην Ελλάδα.

Οι υπόλοιποι καλλιτέχνες που συμμετέχουν με ενδιαφέροντα έργα είναι οι: Refik Anadol (έργο Machine Hallucinations: Nature Dreams, 2021), El Anatsui (έργο AG + BA), Ori Gersht (έργο Forger Me Not), Isaac Julien CBE RA (έργο Stones Against Diamonds, Ice Cave), Mohammed Kazem (έργο Directions – Zero), Sigalit Landau (έργο Salt Stalagmite #1), Daito Manabe (έργο Morphecore Prototype AP), Sarah Meyohas (έργο Dawn Chorus), Mel O’Callaghan (έργο Pneuma), Pamela Rosenkranz (έργο Anamazon), Timur Si-Qin (έργο Biome Gateway), Jakob Kudsk Steensen (έργο Water Serpent) και ο φοβερός και τρομερός Ai Weiwei.

Το έργο του γνωστού Κινέζου εικαστικού ονομάζεται Gilded Cage (Επιχρυσωμένο Κλουβί), και είναι ένα ενδιαφέρον σχόλιο για τις δομές εξουσίας, τα σύνορα και τη μετανάστευση.

Η δική μας εμπειρία με τα “αόρατα έργα” στον Εθνικό Κήπο

Τα βήματα για να “βυθιστείτε” σε αυτή την εμπειρία είναι τα εξής – και δεν παρακάμπτονται γιατί είναι βασικά για τη θέαση των “αόρατων” έργων:

• Βήμα 1. Κατεβάστε τη δωρεάν εφαρμογή Seeing the Invisible*, μέσω App Store ή Google Play στο κινητό ή tablet σας από τον παρακάτω σύνδεσμο http://seeingtheinvisible.art/app/
• Βήμα 2. Ανοίξτε την εγκατεστημένη εφαρμογή. Για τη σωστή λειτουργία της εφαρμογής θα σας ζητηθεί πρόσβαση στην υπηρεσία εντοπισμού της τοποθεσίας (GPS) και στην κάμερα της συσκευής σας.
• Βήμα 3. Συνδεθείτε σε Wi-Fi ή ανοίξτε τα δεδομένα της συσκευής σας για να εμφανιστεί σωστά ο χάρτης της έκθεσης. Αφού εμφανιστεί, δεν χρειάζεται να είστε συνδεδεμένοι για να λειτουργεί η εφαρμογή.
• Βήμα 4. Ακολουθήστε τις πληροφορίες που εμφανίζονται στην οθόνη της συσκευής σας και περιηγηθείτε στην έκθεση για να ανακαλύψετε τα έργα.

Η εφαρμογή προϋποθέτει κινητό με 4GB μνήμη το ελάχιστο, και λειτουργικό σύστημα Apple iOS 11 ή Android 9.0 Pie (API 28). Υποστηρίζεται εξίσου το ίδιο σε iPads & Tablets που φέρουν τα ίδια χαρακτηριστικά.

Μπαίνοντας από την κεντρική είσοδο του Εθνικού Κήπου, και αφού είχαμε κατεβάσει στο κινητό την εφαρμογή, ξεκινήσαμε να ακολουθούμε τον χάρτη GPS, που δείχνει την τοποθεσία των έργων και τον τρόπο να φτάσεις εκεί. Κάθε φορά που φτάναμε στο έκθεμα, η εφαρμογή μας ενημέρωνε με το όνομα του καλλιτέχνη και πατώντας πάνω το αντίστοιχο πλαίσιο στην οθόνη γινόταν η σάρωση στην καθορισμένη ζώνη με τη συσκευή μας. Μετά την ολοκλήρωση της σάρωσης (στην οποία περιμένεις και δεν πατάς επάνω στην οθόνη για να δεις τι… γίνεται) αίφνης το έργο εμφανίζεται μεγαλοπρεπές μπροστά μας. Μετά τη θέαση του έργου η διαδρομή συνεχίζει για το αμέσως επόμενο ή αν… χαθείς για όποιο καταφέρεις να βρεις στα πέριξ.

Τι να προσέξετε

• Κατεβάστε από το σπίτι τη δωρεάν εφαρμογή Seeing the Invisible, μέσω Google Play & App Store από το σύνδεσμο http://seeingtheinvisible.art/app/. Συναντήσαμε επισκέπτες που δυσκολεύτηκαν όταν πήγαν να την κατεβάσουν επιτόπου.
• Έχοντας δει λιγάκι την εφαρμογή από πριν, εξοικειώνεσαι με τη λογική αλλά και με τους καλλιτέχνες, αφού διαθέτει βιογραφικά και περιγραφές για τα έργα.
• Πάρτε μαζί σας ακουστικά. Τα έργα έχουν “ντυθεί” με ήχο, ο οποίος ολοκληρώνει τη θέαση και τα κάνει πολύ εντυπωσιακά.
• Ένα κινητό με μικρή οθόνη ίσως δεν είναι ο καλύτερος τρόπος να χαρείτε αυτή την έκθεση. Αν έχετε τάμπλετ, ακόμα καλύτερα και για τα μικρά παιδιά.
• Φροντίστε να έχετε στη διάθεσή σας χρόνο γιατί ο εντοπισμός των 14 έργων δεν είναι μία απλή … βόλτα στο πάρκο. Τα έργα συνομιλούν με τις ομορφιές του Εθνικού Κήπου, τις οποίες μπορείτε να βλέπετε κατά την περιήγησή σας που θα είναι… μεγάλη.
• Υπάρχουν ακροβολισμένοι εργαζόμενοι της έκθεσης (που ελπίζουμε να είναι παρόντες όχι μόνο το πρώτο σαββατοκύριακο λειτουργίας) που θα σας καθοδηγήσουν για τη χρήση της εφαρμογής.
• Ενδιαφέρον είναι ότι το φυσικό περιβάλλον στο οποίο κινείται ο χρήστης παραμένει ίδιο. Περπατάμε ουσιαστικά “μέσα” στο έργο. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε να βγάλετε φωτογραφία με το “αόρατο” έργο τέχνης, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή.

Η έκθεση διαρκεί μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023 και είναι προσβάσιμη παράλληλα με τις ώρες λειτουργίας του Εθνικού Κήπου (από την ανατολή έως τη δύση του ηλίου).

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τους ακόλουθους συνδέσμους: seeingtheinvisible.art /outset.org.uk.