ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ: ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Η ΡΩΣΙΚΗ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Η διάδοση της παραπληροφόρησης τα τελευταία χρόνια εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους και μέχρι στιγμής έχει αποδειχθεί πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεθεί υπό έλεγχο.

Η έρευνα, ιδίως στον τομέα της Ψυχολογίας, έχει αποκαλύψει αρκετά από αυτά που κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ψευδείς πληροφορίες, αλλά η πλήρης εικόνα απέχει πολύ από το να είναι ολοκληρωμένη. Ένας παράγοντας που παίζει κρίσιμο ρόλο, είναι αυτό που καλείται Truth-by-Repetition (TBR) – ότι η διαρκής επανάληψη δηλαδή μιας δήλωσης αυξάνει τη πιθανότητα να γίνει τελικά αντιληπτή, ως έγκυρη. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο Βέλγιο, επιβεβαίωσε το γεγονός ότι η επανάληψη είναι μητέρα κάθε μαθήσεως όχι μόνο στον τομέα των αληθινών πληροφοριών, αλλά και των fake.

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, η διάχυση ψευδών πληροφοριών τα τελευταία δύο χρόνια, κυρίως λόγω της πανδημίας αλλά και με αφορμή τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εγείρει ζητήματα πρόσληψης, αλλά και καλύτερου φιλτραρίσματος των “ειδήσεων” αυτών. Τις περισσότερες φορές οι πληροφορίες αυτές δεν κυκλοφορούν με καθόλου “αθώα” κίνητρα, αλλά αποτελούν επιστέγασμα ή αν θέλετε βασικό “όχημα” κυβερνητικών ή εταιρικών εκστρατειών, με πολύ συγκεκριμένα κίνητρα. Κάπως έτσι εξηγείται άλλωστε και η απόπειρα ρωσικής παρέμβασης στα εσωτερικά των εκλογών των ΗΠΑ. Θεωρίες συνωμοσίας άλλωστε χρησιμοποίησαν και οι οπαδοί του Ντόναλντ Τραμπ και τελικά κατέληξαν στη πολιορκία του Καπιτωλίου.

Τι κάνει η ΕΕ για τα fake news

Στις 8 Φεβρουαρίου η ΕΕ κατέληξε στην έκθεσή της “σχετικά με τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση”. Είχε προηγηθεί η κομβική συζήτηση στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου τον Ιούνιο του 2020 με κεντρικό της θέμα το ζήτημα της καταπολέμησης της παραπληροφόρησης για τον κορονοϊό και το αντίκτυπό της στην ελεύθερια της έκφρασης που αποτέλεσε τη “μαγιά” για την εδραίωση μιας συντονισμένης πολιτικής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεσμεύτηκε να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση με διαφανή, έγκαιρη και τεκμηριωμένη επικοινωνία σχετικά με τις ενέργειές τους.

Οι βασικοί πυλώνες που υιοθετήθηκαν για τη στρατηγική κατά της παραπληροφόρησης, είναι οι εξής:

Κατανόηση – διάκριση μεταξύ παράνομου περιεχομένου και επιβλαβούς αλλά νομίμου περιεχομένου

Επικοινωνία – η ΕΕ θα συνεχίσει να δρα ενεργά κατά της παραπληροφόρησης

Συνεργασία – ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ θεσμικών οργάνων της ΕΕ, κρατών μελών, διεθνών φορέων, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία (ΠΟΥ) και το ΝΑΤΟ αλλά και φορέων της κοινωνίας των πολιτών με στόχο την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης

Διαφάνεια – οι διαδικτυακές πλατφόρμες θα πρέπει να υποβάλλουν μηνιαίες εκθέσεις σχετικά με τις δράσεις τους κατά της παραπληροφόρησης και να ενισχύσουν τη συνεργασία τους με “ελεγκτές γεγονότων” σε όλα τα κράτη μέλη

Προστασία της ελευθερίας του λόγου – η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά το αντίκτυπο των έκτακτων μέτρων που λαμβάνουν τα κράτη μέλη εν μέσω της κρίσης του κορονοϊού στους νόμους και στις αξίες της ΕΕ

Ευαισθητοποίηση – ενίσχυση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας μέσω της προώθησης του κριτικού πνεύματος και των ψηφιακών δεξιοτήτων

Όπως καταλαβαίνει κανείς, τα παραπάνω εντάθηκαν το τελευταίο διάστημα με την απόφαση του Προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν να πραγματοποιήσει εισβολή μεγάλου βεληνεκούς στην Ουκρανία, με την ΕΕ να προχωρά σε κυρώσεις, αποτέλεσμα των οποίων ήταν και η παύση μετάδοσης των Russia Today και Sputnik στην Ευρώπη.

Έτσι, το ζήτημα της “υπεράσπισης της Δημοκρατίας στην ΕΕ από ξένες παρεμβάσεις” μπήκε στο επίκεντρο ως ένα θέμα πιο φλέγον από ποτέ, καθώς δεν έλειψαν και οι αντιδράσεις για την απόφαση της “Δύσης” να προχωρήσει σε τόσο άμεσο έλεγχο πληροφοριών.

Στα πλαίσια της εκστρατείας της ΕΕ, το γραφείου του ΕΚ στην Αθήνα οργάνωσε briefing, το οποίο είχε ως βασικό του θέμα την έκθεση που υιοθέτησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τις εξωτερικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η έκθεση συντάχθηκε και υιοθετήθηκε πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αλλά οι ομιλητές αναφέρθηκαν πολλές φορές στη διασύνδεση αυτών των εξελίξεων με εκστρατείες παραπληροφόρησης που λειτουργούσαν εδώ και χρόνια και χρησιμοποιούνται σήμερα για στρατιωτικούς στόχους.

Ως παραπληροφόρηση όρισαν τη στοχευμένη και συντονισμένη εκστρατεία που προέρχεται από ένα κράτος με στόχο ένα άλλο κράτος με υπέρτατο διακύβευμα τους θεσμούς και τη δημοκρατία της Ευρώπης.

Στο briefing συμμετείχαν ο ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Ειδικής επιτροπής για τις Εξωτερικές Παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (INGE) Raphaël Glucksmann (Σοσιαλιστές, Γαλλία), η επικεφαλής της Μονάδας Εκπροσώπων Τύπου του ΕΚ Delphine Colard, ο επικεφαλής Στρατηγικής Επικοινωνίας στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EAAS) Lutz Guellner και ο επικεφαλής της Μονάδας Ανάπτυξης και Εφαρμογής Πολιτικών του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ΕNISA) Ευάγγελος Ουζούνης. Συντονιστής στην Αθήνα ήταν ο επικεφαλής του Γραφείου του ΕΚ, Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης.

Δράσεις κατά της ρωσικής προπαγάνδας

“Η Ευρώπη έκανε λάθος εδώ και πολύ καιρό γιατί πίστευε ότι δεν είχε εχθρούς και ότι η δημοκρατία δεν κινδύνευε, κάτι που συνειδοποιήσαμε με τον πόλεμο στην Ουκρανία”, δήλωσε ο ευρωβουλευτής και πρόεδρος της Ειδικής Επιτροπής για τις Εξωτερικές Παρεμβάσεις (INGE) Raphaël Glucksmann (Σοσιαλιστές, Γαλλία).

Συγκεκριμένα, στη διάρκεια των τοποθετήσεών του, ο Glucksmann έκανε λόγο για “αιχμαλωσία των ελίτ”, αναφερόμενος σε πολιτικά πρόσωπα όπως ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο Φρανσουά Φιγιόν και ο Νικολά Σαρκοζί, οι οποίοι αμέσως μετά τη λήξη της θητείας τους στην ηγεσία της Γερμανίας και της Γαλλίας αντιστοίχως, συνδέθηκαν με ρωσικά επιχειρηματικά συμφέροντα. Ταυτόχρονα, στάθηκε στην απειλή που προκύπτει από την χορήγηση “χρυσών βίζα” από κράτη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά και από την εξαγορά υποδομών, όπως το λιμάνι του Πειραιά, από κινεζικά συμφέροντα.

“Κάναμε λάθος να νομίζουμε ότι η ιστορία τελείωσε και πως δεν έχουμε πια εχθρούς καθώς και ότι η δημοκρατία δεν απειλείται” είπε χαρακτηριστικά.

φορείς και κόμματα στηρίζονται από εχθρικούς παράγοντες

“Η ιδέα για την επιτροπή ήταν να έρθει στο επίκεντρο το ζήτημα της διασφάλισης της δημοκρατίας. Δε πρέπει να ξεχνάμε πως βασικό ζήτημα είναι να προστατεύουμε τον πυρήνα της δημοκρατίας από κάθε επίθεση. Η διάγνωση πρέπει να έρχεται πρώτη σχετικά με το πόσο μεγάλη είναι η απειλή. Σήμερα η απειλή είναι τεράστια γιατί σχετίζεται με πολλαπλές πλευρές. Μια από αυτές είναι η παραπληροφόρηση και οι κυβερνητικές επιθέσεις. Η απειλή είναι πλέον υπαρκτή και σχετίζεται με τους θεσμούς μας.

Το δεύτερο είναι πως υπάρχουν θεσμοί φορείς και κόμματα που στηρίζονται από εχθρικούς παράγοντες. Το κακό είναι πως άνθρωποι που γνωρίζουν τα εσωτερικά της ΕΕ συνεργάζονται με αυτούς τους φορείς, με εταιρείες κινεζικές ή ρωσικές που δεν είναι μόνο οικονομικού ενδιαφέροντος αλλά και πολιτικού. Πρόκειται για μια πολιτική απειλή. Στην Ελλάδα το λιμάνι του Πειραιά έχει περάσει σε κινεζικά χέρια και αποτελεί ένα παράδειγμα της εξάρτησης που έχει να κάνει και με τους ευρωπαϊκούς χειρισμούς.

Πρέπει να δούμε πώς θα αντιδράσουμε συστημικά καθώς αυτές οι απειλές είναι συστημικές.

Ζήτημα είναι να βελτιώσουμε το σύστημα κυρώσεων που έχει να κάνει και με τις κυβερνοεπιθέσεις και τη παραπληροφόρηση”.

Τόνισε δε, πως οι μηχανισμοί άμυνας πρέπει να είναι κυρίως οικονομικοί.

“Στο τέλος της ημέρας η άμυνα που έχουμε είναι οικονομική κυρίως και στόχος να απομονώσουμε τα κόμματα, τις ΜΚΟ και τα think tank που έχουν ύποπτες συμπεριφορές. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις η Ευρώπη δείχνει πιο έτοιμη, πιο υποψιασμένη. Μια επόμενη απειλή θα ήταν μια επίθεση πληροφοριών στις γαλλικές εκλογές. Πρέπει να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι. Η έλλειψη πνεύματος ασφαλείας είναι κάτι το πάρα πολύ επικίνδυνο. Φτάσαμε λοιπόν στο συμπέρασμα πως πρέπει να παίρνουμε πιο σοβαρά πράγματα που δεν παίρναμε πριν. Το συμπέρασμα είναι πως θέλουμε πολιτική βούληση και πολιτική ηγεσία, δυναμική για να γίνουν πράξεις οι προτάσεις και όσα προετοιμάζουμε. Μόνο έτσι θα διασφαλιστεί η ευρωπαϊκή σταθερότητα”.

Τα social media και ο ρόλος των Influencers

Η επικεφαλής της Μονάδας Εκπροσώπων Τύπου του ΕΚ, Delphine Colard επεσήμανε ότι τα social media έχουν διαμορφώσει ένα νέο τοπίο.

“Το καμπανάκι χτύπησε με τη πανδημία. Ήταν μια αφύπνιση για εμάς κόντρα στη παραπληροφόρηση σε σχέση με την υγεία. Ήταν πραγματικά δύσκολο για τους πολίτες να βρουν έγκυρες πληροφορίες και να τις διακρίνουν από τις επικίνδυνες πληροφορίες που διακινούνταν ακόμη και από κυβερνητικούς φορείς όπως η Κίνα που προσπάθησε να επιτεθεί πολιτικά στις ΗΠΑ ή στην AstraZeneca. Είδαμε έντονη προπαγάνδα με πολλές πτυχές. Όλα μπορούν να εργαλειοποιηθούν στο όνομα μιας πολιτικής εκστρατείας”.

“Τι μπορούμε να κάνουμε; Δεν υπάρχει μια και μόνη απάντηση. Πρέπει να βελτιώσουμε τα εργαλεία μας και να δώσουμε βήμα στη κοινωνία για να μετέχει περισσότερο στα debate. Η σημασία είναι να κάνουμε διαλόγους με ανθρώπους διαφορετικών κοινών και να χρησιμοποιήσουμε καλύτερα τα μέσα δικτύωσης για να πιάσουμε το ενδιαφέρον και των πιο νέων ώστε να μην εξαπατούνται online”.

Το ζήτημα είναι να μπορούμε να εντοπίσουμε τη πραγματική απειλή

Ο επικεφαλής της Μονάδας Ανάπτυξης και Εφαρμογής Πολιτικών του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ΕNISA), Lutz Guellner, διευκρίνισε επίσης ότι όταν μιλάμε για παραπληροφόρηση δεν μιλάμε για διαφορετικές απόψεις αλλά για ένα εργαλείο που έχει δημιουργηθεί εδώ και πολλά χρόνια και χρησιμοποιείται και στις πολεμικές επιχειρήσεις.

“Να μη μπερδεύουμε τα fake news και τη παραπληροφόρηση με τις κυβερνητικές καμπάνιες πληροφοριακής επίθεσης. Το ζήτημα είναι να μπορούμε να εντοπίσουμε τη πραγματική απειλή για τις κοινωνίες μας και τη συστηματικά οργανωμένη χειραγώγηση πληροφορίας. Το 2015 οι Ευρωπαίοι αναγνώρισαν πως η κατάσταση στην Ουκρανία αποτελεί πράγματι πρόβλημα. Είδαμε από τότε ρωσικές στρατηγικές και δικτυώσεις μέσα στην Ευρώπη με κυκλοφορία ψευδών ειδήσεων ή με αποδόμηση άλλων πληροφοριών για την Ουκρανία. Στόχος ήταν η αποσταθεροποίηση μιας χώρας που είχε πάρει μια καθαρή πολιτική απόφαση για να προχωρήσει ανεξάρτητα και δημοκρατικά από το ’15 και μετά. Ξεκινήσαμε στενή συνεργασία με το ΕΚ και τη Κομισιόν και σε ομάδες εργασίας προσπαθήσαμε να παρακολουθήσουμε αυτές τις στρατηγικές που είδαμε πως τελικά δεν αφορούσαν μόνο την Ουκρανία αλλά όλη την Ευρώπη. Αυτοί οι ρωσικοί μηχανισμοί φάνηκαν και στις αμερικανικές εκλογές. Τώρα ξέρουμε τι αντιμετωπίζουμε πιο καθαρά”.

Στη συνέχεια, απομόνωσε τους μηχανισμούς ρωσικής προπαγάνδας.

“Fake IDs και δραστηριότητα στα social media είναι πράγματα που βλέπουμε συνέχεια και εντάθηκε τα τελευταία χρόνια. Το καλό είναι πως έχουμε πολλές υποομάδες που εργάζονται στενά πάνω σε αυτά τα θέματα.

Αυτή τη στιγμή οι καμπάνιες παραπληροφόρησης συνδυάζονται με cyber attacks και καμπάνιες δυσφήμησης.

–Η Ρωσία αυτή τη στιγμή στοχεύει και μεμονωμένα πολίτες που κυκλοφορούν πληροφορίες εναντίον της κυβέρνησης.

-Επίσης στοχοποιούσαν και ουκρανικής φορείς για να δυσφημίσουν τους Ουκρανούς πολιτικούς και να υποδαυλίσουν τη σταθερότητα.

-Επίσης στόχευσαν την ΕΕ χαρακτηρίζοντας τη ως παράγοντα αποσταθεροποίησης στην Ουκρανία. Παράλληλα δεν αποδέχονταν ποτέ την Ουκρανία ως χώρα και τη χαρακτήριζαν μονάχα ως διεφθαρμένη.

-Τέλος τελευταία υπάρχει και η ρητορική για τα βιοχημικά εργοστάσια που δήθεν κατασκευάστηκαν από τις ΗΠΑ. Είναι μια ενορχηστρωμένη δράση με έντονη κλιμάκωση”.

“Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενημερώσουμε τον κόσμο, να ρίξουμε φως στο dark web” συνέχισε για να προτείνει:

“Επίσης πρέπει να δούμε το θέμα ολιστικά. Ακόμη πρέπει να ασχοληθούμε περισσότερο με τα social media και το τι κυκλοφορεί εκεί. Τέλος χρειαζόμαστε άμεση επέμβαση. Όχι μόνο να εκθέτουμε τη παραπληροφόρηση αλλά και να τη χτυπάμε”.

Σχετικά με τις κυρώσεις στα RT και Sputnik, απάντησε:

“Οι κυρώσεις στο russia today και το sputnik είχαν να κάνουν με το γεγονός πως επί χρόνια λειτουργούσαν σαν φορείς ψευδών ειδήσεων χειραγωγούμενων από το Κρεμλίνο. Πρόκειται για κυρώσεις σε μέσα που δεν είναι news outlets αλλά κυβερνητικοί μηχανισμοί που στήριξαν τη πολεμική εισβολή με κάθε τρόπο.

Οι κυρώσεις δεν αποσκοπούν στη φίμωση αλλά στην αλλαγή του τρόπου λειτουργίας. Δεν πρόκειται για φίμωση και λογοκρισία μέσων ενημέρωσης αλλά για ποινές εναντίον φορέων κυβερνητικής έκφρασης. Οι αποφάσεις φυσικά ελήφθησαν με απόλυτη πλειοψηφία και κρίνονται και σε επίπεδο δικαιοσύνης. Δεν είχαμε κυρώσεις εναντίον ενός ανεξάρτητου media σε καμία περίπτωση.

Επίσης οι κυρώσεις μπορούν να έχουν κι άλλες μορφές που θα μπορούσαν να έχουν να κάνουν για παράδειγμα με τη χρυσή βίζα. Το να αντιμετωπίσουμε αυτά τα θέματα έχει να κάνει με την ελευθερία έκφρασης και έρευνας και όχι το αντίθετο”.

Η απειλή έναντι πηγών ενέργειας είναι πλέον πολύ ορατή

Τελευταίος μίλησε ο επικεφαλής της Μονάδας Ανάπτυξης και Εφαρμογής Πολιτικών του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ΕNISA), Ευάγγελος Ουζούνης, ο οποίος εστίασε στο έργο της υπηρεσίας του να αποκτήσουν τα κράτη μέλη την τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων.

“Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να ενισχύσουμε τη κυβερνοασφάλεια όχι μόνο στη πληροφορία αλλά και στην ενέργεια και αυτό πρέπει να γίνει γρήγορα. Η απειλή έναντι πηγών ενέργειας είναι πλέον πολύ ορατή και ουσιαστικής σημασίας. Χρειαζόμαστε περισσότερη εμβάθυνση στη συνεργασία των ευρωπαϊκών φορέων για να κατανοήσουμε τις καταστάσεις και να επεμβαίνουμε άμεσα. Ωστόσο είμαι σίγουρος πως αυτή η κρίση στην Ουκρανία θα επιταχύνει το μομέντουμ που υπάρχει και θα χτίσει βάσεις για το μέλλον.

Η ηλεκτρική ενέργεια οι συναλλαγές και το οικονομικό σύστημα μαζί με τις τηλεπικοινωνίες είναι τομείς η ασφάλεια των οποίων μας απασχολεί πολύ. Πρόοδος έχει γίνει ήδη και αυτό είναι το πολύ θετικό γιατί υπάρχουν πρακτικές λύσεις. Προσπαθούμε να φτιάξουμε και ένα τακτικό θεσμικό πλαίσιο για να περιλαμβάνει τις δράσεις μας που αφορούν και την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών”.

Συμπερασματικά, αυτό που δεν ειπώθηκε εκτενώς στο παραπάνω briefing είναι το τι περισσότερο διατίθεται να κάνει η ΕΕ για την περαιτέρω ενίσχυση των “ανεξάρτητων” media των κρατών – μελών, ώστε να αυξηθεί και η εμπιστοσύνη του κοινού προς τις μεταδόσεις τους. Το σίγουρο είναι πως μιας και το θέμα αναμένεται να παραμείνει “καυτό”, περιμένουμε και περισσότερες ανάλογες ενημερώσεις αλλά και επικαιροποιήσεις – προσαρμογές, από πλευράς μηχανισμών της ΕΕ.

Ο επικεφαλής της Μονάδας Ανάπτυξης και Εφαρμογής Πολιτικών του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ΕNISA), Lutz Guellner, άλλωστε, αποδέχθηκε τη πρόσκληση να βρεθεί στην Αθήνα το επόμενο διάστημα, για μια πιο εκτενή συζήτηση γύρω από ένα ζήτημα που εγείρει εύλογα ερωτήματα και ανησυχίες.

Περισσότερες πληροφορίες

H Ειδική επιτροπή για τις Εξωτερικές Παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραπληροφόρησης, σε όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες στην ΕΕ (INGE) συστάθηκε τον Ιούνιο του 2020 και είχε αποστολή να αξιολογήσει το επίπεδο των απειλών σε διάφορους τομείς: σημαντικές εθνικές και ευρωπαϊκές εκλογές σε ολόκληρη την ΕΕ, εκστρατείες παραπληροφόρησης στα παραδοσιακά και κοινωνικά μέσα ενημέρωσης για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης, κυβερνοεπιθέσεις με στόχο κρίσιμες υποδομές, άμεση και έμμεση οικονομική στήριξη και οικονομικός εξαναγκασμός πολιτικών φορέων και υπονόμευση της κοινωνίας των πολιτών. Έχει πραγματοποιήσει γύρω στις 50 ακροάσεις με περίπου 130 εμπειρογνώμονες.

Κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Μαρτίου, το ΕΚ αποφάσισε τη σύσταση, μεταξύ άλλων, επιτροπής για τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού από τις κυβερνήσεις της ΕΕ καθώς και για τις κακόβουλες ξένες παρεμβάσεις (τύπου Pegasus), καθώς και την νέα εντολή της επιτροπής INGE.

Η νέα επιτροπή (με 33 μέλη) θα εξετάσει την υφιστάμενη και την αναμενόμενη νομοθεσία της ΕΕ σε διάφορους τομείς όσον αφορά τα κενά που θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τρίτες χώρες για κακόβουλους σκοπούς.

Δείτε εδώ το εργαλείο της ΕΕ για το πώς να εντοπίζετε τις ψευδείς ειδήσεις/ Δείτε εδώ τη βάση δεδομένων «EU vs Disinformation»