ΟΙ ΠΙΟ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΓΙΑ ΤΟ 2024 – Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης καθιερώθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών το 1981, για να διαδώσει και για να δυναμώσει τα ιδανικά της ειρήνης και της μη βίας ανάμεσα στα έθνη. Από το 2001 η Ημέρα αυτή γιορτάζεται στις 21 Σεπτεμβρίου ως μια υπενθύμιση της ανάγκης για ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των λαών και των κρατών.

Σε μια εποχή όπου η βία, οι συγκρούσεις και οι πόλεμοι παραμένουν αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας πραγματικότητας, η προώθηση της ειρήνης γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική.

Το Ινστιτούτο Οικονομίας και Ειρήνης (Institute for Economics and Peace) δημοσίευσε πρόσφατα την ετήσια έκθεσή του για το 2024, παρουσιάζοντας τον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης (Global Peace Index, GPI).

Η έκθεση αξιολογεί και κατατάσσει 163 χώρες με βάση το επίπεδο ειρηνικότητάς τους, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως οι εσωτερικές και εξωτερικές συγκρούσεις, οι στρατιωτικές δαπάνες, και τα επίπεδα εγκληματικότητας.

ΟΙ ΠΙΟ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2024

Στην κορυφή του Παγκόσμιου Δείκτη Ειρήνης για το 2024 βρίσκεται για ακόμα μια χρονιά η Ισλανδία, η οποία διατηρεί τον τίτλο της πιο ειρηνικής χώρας στον κόσμο από το 2008. Η Ισλανδία, μια χώρα με μικρό πληθυσμό και χωρίς στρατό, αποτελεί το πρότυπο μιας κοινωνίας που έχει καταφέρει να διατηρήσει υψηλά επίπεδα ασφάλειας, πολιτικής σταθερότητας και κοινωνικής συνοχής.

Στη δεύτερη θέση, ακολουθεί η Ιρλανδία, μια χώρα που έχει καταφέρει να βρίσκεται σε μια εξαιρετικά ειρηνική κατάσταση. Στην τρίτη θέση βρίσκουμε την Αυστρία, μια χώρα με μακρά παράδοση ουδετερότητας, ενώ την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν η Νέα Ζηλανδία και η Σιγκαπούρη.

Στις πρώτες 10 θέσεις του Δείκτη βρίσκονται επίσης η Ελβετία, η Πορτογαλία, η Δανία, η Σλοβενία και η Μαλαισία, όλες με κοινό γνώρισμα τη σταθερή εσωτερική ασφάλεια και την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη.

Σημειώνεται ότι η Ευρώπη κυριαρχεί στις υψηλότερες θέσεις, με έντεκα από τις είκοσι πιο ειρηνικές χώρες να προέρχονται από την ήπειρο, ενισχύοντας το προφίλ της ως η πιο φιλειρηνική περιοχή του πλανήτη.

Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 40ή θέση στον Παγκόσμιο Δείκτη Ειρήνης για το 2024, με συνολική βαθμολογία 1.793, κάνοντας “άλμα” 17 θέσεων σε σχέση με την περσινή χρονιά. Αυτή η θέση αντικατοπτρίζει τη σταθερή πορεία προς τη διατήρηση της ειρήνης, παρά τις προκλήσεις που συνεχίζει να αντιμετωπίζει η χώρα σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΤΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Αν και πολλές χώρες κατάφεραν να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα ειρηνικότητας, η συνολική εικόνα για το 2024 παρουσιάζει επιδείνωση σε αρκετούς δείκτες. Σύμφωνα με την έκθεση του GPI, 97 χώρες κατέγραψαν χειρότερες επιδόσεις σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, το υψηλότερο ποσοστό από την έναρξη του Δείκτη το 2008. Η παγκόσμια πτώση της ειρηνικότητας αποδίδεται σε παράγοντες όπως η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, οι συγκρούσεις σε περιοχές όπως η Γάζα και η Ουκρανία, και η αυξημένη πόλωση μεταξύ διαφορετικών πολιτικών και πολιτιστικών ομάδων.

Η Υεμένη αντικατέστησε το Αφγανιστάν ως η λιγότερο ειρηνική χώρα στον κόσμο. Η χώρα εξακολουθεί να βρίσκεται σε καθεστώς εμφυλίου πολέμου, με τον πληθυσμό της να πλήττεται από ανθρωπιστικές κρίσεις και βία. Ακολουθούν το Σουδάν, το Νότιο Σουδάν, το Αφγανιστάν και η Ουκρανία, όλες περιοχές που μαστίζονται από βία και συγκρούσεις.

Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες αυτής της πτώσης είναι οι ένοπλες συγκρούσεις σε πολλές περιοχές του κόσμου. Οι θάνατοι από μάχες έφτασαν τους 162.000 το 2023, με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Γάζα να συμβάλλουν σημαντικά σε αυτόν τον αριθμό. Η Ουκρανία, η οποία έχει καταγράψει σημαντικές απώλειες λόγω του πολέμου με τη Ρωσία, συγκαταλέγεται στις λιγότερο ειρηνικές χώρες του κόσμου, καταλαμβάνοντας μια από τις τελευταίες θέσεις στον δείκτη. Στο τέλος της ίδιας λίστας βρίσκονται το Ισραήλ και η Παλαιστίνη.

ΟΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΙΡΗΝΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΓΙΑ ΤΟ 2024

Στην κατηγορία των λιγότερο ειρηνικών χωρών του κόσμου για το 2024, συναντάμε περιοχές που πλήττονται από σοβαρές κρίσεις, συγκρούσεις και ανθρωπιστικά προβλήματα. Τελευταία στη λίστα η Υεμένη, η οποία συνεχίζει να υποφέρει από τον παρατεταμένο εμφύλιο πόλεμο και τη σοβαρή ανθρωπιστική κρίση. Το Σουδάν και το Νότιο Σουδάν ακολουθούν, με εκτεταμένες εθνοτικές συγκρούσεις και πολιτική αστάθεια που προκαλούν τεράστιες ανθρωπιστικές κρίσεις. Όσον αφορά την Ευρώπη, τελευταία είναι η Ουκρανία, επηρεασμένη από τη ρωσική επιθετικότητα.

Το Αφγανιστάν, με την κυριαρχία του Ταλιμπάν και τις συνεχείς συγκρούσεις, ακολουθεί, ενώ η Ρωσία, λόγω της στρατιωτικής της επιθετικότητας και της εσωτερικής καταστολής, κατατάσσεται επίσης χαμηλά. Η Συρία, και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, με τις συνεχιζόμενες ένοπλες συγκρούσεις, συνθέτουν την εικόνα των πλέον ασταθών περιοχών.

Στο τέλος της λίστας και το Ιράκ, με τις συνεχείς διαμάχες και την τρομοκρατία, η Βόρεια Κορέα, με τις αυστηρές πολιτικές καταστολής, η Σομαλία και το Μάλι, με την ανάπτυξη τρομοκρατικών ομάδων. Οι χώρες αυτές αναδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για διεθνή παρέμβαση και υποστήριξη για την αποκατάσταση της ειρήνης και της ασφάλειας.

ΟΙ ΣΟΒΑΡΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Η παγκόσμια στρατιωτικοποίηση καταγράφει σημαντική αύξηση, με 108 χώρες να γίνονται πιο στρατιωτικοποιημένες το 2024 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η Ευρώπη, παρά την κατάταξή της ως η πιο ειρηνική περιοχή του κόσμου, σημείωσε τη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση στρατιωτικών δαπανών από την έναρξη του GPI, γεγονός που υποδηλώνει την ανησυχία για την ασφάλεια και την άνοδο των εντάσεων σε πολλές περιοχές του πλανήτη.

Παράλληλα, ο παγκόσμιος οικονομικός αντίκτυπος της βίας αυξήθηκε σε 19,1 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2023, που αντιστοιχεί στο 13,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Αυτός ο οικονομικός αντίκτυπος καταδεικνύει ότι η βία και οι συγκρούσεις δεν επηρεάζουν μόνο τις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες, αλλά έχουν ευρύτερες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Η αλυσίδα εφοδιασμού διαταράσσεται, οι επενδύσεις μειώνονται και οι κοινωνίες υφίστανται οικονομικές και κοινωνικές πιέσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές με ασταθή πολιτική κατάσταση.

Μια ακόμη σημαντική πρόκληση είναι η παγκόσμια προσφυγική κρίση. Σήμερα, περισσότεροι από 110 εκατομμύρια άνθρωποι είναι είτε πρόσφυγες είτε εσωτερικά εκτοπισμένοι λόγω βίαιων συγκρούσεων.

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ

Η ανάλυση του Παγκόσμιου Δείκτη Ειρήνης για το 2024 προσφέρει συμπεράσματα για την κατάσταση της παγκόσμιας ειρηνικότητας και αναδεικνύει τις προοπτικές για το μέλλον. Το πρώτο και πιο εμφανές συμπέρασμα είναι η γενική επιδείνωση των δεικτών που σχετίζονται με την ειρήνη, όπως καταδεικνύεται από την αύξηση των στρατιωτικών δαπανών και την έντονη στρατιωτικοποίηση σε πολλές χώρες. Η συνεχιζόμενη αύξηση των συγκρούσεων, ειδικά σε περιοχές όπως η Ουκρανία, η Μέση Ανατολή και η Αφρική, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για διεθνή συνεργασία για εκεχειρία και την ενίσχυση των μηχανισμών ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.

Η παγκόσμια κοινότητα πρέπει να επικεντρωθεί σε στρατηγικές που προωθούν τη διατήρηση της ειρήνης, όπως η ενίσχυση της διπλωματίας, η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης σε ευάλωτες περιοχές και η υποστήριξη των ανθρωπιστικών προσπαθειών. Οι χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρές ανθρωπιστικές κρίσεις και κοινωνική αστάθεια, όπως η Υεμένη και το Σουδάν, απαιτούν στοχευμένη διεθνή βοήθεια και στήριξη για την αποκατάσταση της σταθερότητας και της ασφάλειας.

Επιπλέον, σύμφωνα με τους αναλυτές, η καταπολέμηση της στρατιωτικοποίησης και η μείωση των στρατιωτικών δαπανών σε χώρες που θεωρούνται ειρηνικές, μπορούν να ενισχύσουν τη συνολική παγκόσμια ειρήνη. Επίσης, η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να εστιάσει στην προώθηση της εκπαίδευσης,και να διερευνήσει τους λόγους και τις αιτίες των συγκρούσεων, όπως η φτώχεια, η πολιτική καταπίεση και οι πολιτιστικές/πολιτικές διαφορές ανάμεσα στα έθνη.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ειρήνης μας υπενθυμίζει ότι η παγκόσμια ειρηνικότητα παραμένει αβέβαιη ακόμη και σήμερα, για αυτό και απαιτείται συλλογική δράση για να ανατραπεί αυτή η κατάσταση. Μέχρι τώρα, βέβαια, αυτό φαίνεται να είναι εντελώς ουτοπικό. Το μέλλον της ειρήνης εξαρτάται από τη δυνατότητα των κρατών και των διεθνών οργανισμών να συνεργαστούν για την οικοδόμηση ενός κόσμου όπου η ειρηνική συνύπαρξη και η σταθερότητα αποτελούν θεμέλια της ζωής. Αν αυτό δεν αλλάξει, ο πλανήτης θα είναι καταδικασμένος να βιώνει τον πόλεμο, τον πόνο και την αιματοχυσία.