ΤΑ “ΘΕΛΩ” ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΤΑ “ΜΠΟΡΩ” ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΥΣΚΟΛΑ ΤΕΜΝΟΝΤΑΙ
Μητσοτάκης – Ερντογάν θα συναντηθούν ξανά το Σεπτέμβριο, όμως η Τουρκία ήδη ναρκοθετεί τον ελληνοτουρκικό διάλογο και η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει πίσω από τις “κόκκινες γραμμές”.
Πόσο εφικτό είναι να προχωρήσει ουσιαστικά ο διάλογος Ελλάδας- Τουρκίας; Το ερώτημα αυτό υποτίθεται ότι θα απαντηθεί κατά την επόμενη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η απάντηση όμως δεν προβλέπεται να είναι θετική. Διότι τα “θέλω” της Τουρκίας και τα “μπορώ” της Ελλάδας δύσκολα θα συναντηθούν.
Παρά τη φαινομενική νηνεμία εδώ και πάνω από ένα χρόνο στα ελληνοτουρκικά, δηλαδή την απουσία παραβάσεων και προκλήσεων στο πεδίο και την καλύτερη συνεργασία στο μεταναστευτικό, η Άγκυρα βάζει με σχέδιο και σταδιακά στο τραπέζι τα “θέλω” της στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο.
Οι τουρκικές απαιτήσεις όμως αγνοούν το διεθνές δίκαιο και βέβαια καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να υποχωρήσει πέρα από ορισμένες διαχρονικές “κόκκινες γραμμές”, όπως είχε πει και ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, κατά την κοινή εμφάνιση του σε παρουσίαση βιβλίου με τον Αντώνη Σαμαρά, προειδοποιώντας πως δεν μπορεί να τεθούν ζητήματα κυριαρχίας στη Χάγη.
Ο κ. Καραμανλής και ο κ. Σαμαράς έχουν πολλάκις εκφράσει ενστάσεις και προβληματισμό για τον ελληνοτουρκικό διάλογο, ο καθένας από τη δική του σκοπιά. Και πολλοί στη Νέα Δημοκρατία συμμερίζονται τους προβληματισμούς των δύο πρώην πρωθυπουργών.
Είναι ενδεικτικό ότι μέσα σε δύο εβδομάδες από την τελευταία συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Νέα Υόρκη, η τουρκική πλευρά πρώτον επέμεινε για λύση δύο κρατών στην Κύπρο και δεύτερον προχώρησε σε νέο “χουνέρι” με την αποστολή πολεμικών πλοίων νοτίως της Κάσου, όπου το ιταλικό πλοίο levoli Relume πραγματοποιούσε έρευνα για την πόντιση υποβρυχίων καλωδίων.
Το Κυπριακό πρόβλημα
Η Αθήνα διαμήνυσε από την πλευρά της ότι δεν μπορεί να επανεκκινήσει διάλογος για το Κυπριακό εφόσον όλοι δεν αποδέχονται το πλαίσιο που έχει τεθεί από τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, δηλαδή συζήτηση για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
Το Μαξίμου μάλιστα τονίζει ότι η ελληνική πλευρά δεν έχει λάβει κάποιο σχέδιο ή πρόταση του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Παρότι βέβαια είναι γνωστό ότι η ειδική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Ανχελα Ολγκίν, έχει υποβάλει έκθεση στον Αντόνιο Γκουτέρρες, την οποία μάλιστα περιέγραψε στους ΥΠΕΞ Ελλάδας και Τουρκίας, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, κατά τις συναντήσεις που είχε μαζί τους στα μέσα Ιουλίου.
Αυτό βέβαια που κανείς δεν μπορεί εύκολα να ομολογήσει στην Αθήνα και στη Λευκωσία είναι πως και οι συζητήσεις για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία ενέχουν τον κίνδυνο ενός νέου σχεδίου Ανάν, δηλαδή μίας πρότασης η οποία θα δίνει στην Τουρκία καθοριστικό λόγο στο νησί και θα δημιουργεί τον κίνδυνο να γίνει η Κύπρος νέα Βοσνία, δηλαδή μία χώρα που δεν θα μπορεί να κυβερνηθεί.
Αλλά κάθε συζήτηση περί δύο κρατών σημαίνει αποδοχή της διχοτόμησης. Αυτό ακριβώς βέβαια επιδιώκει η Τουρκία και αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό.
“Ήρεμα νερά” γιόκ
Παρότι δε το νέο σκηνικό έντασης που πήγε να στήσει η Τουρκία στην Κάσο εκτονώθηκε άμεσα, ακριβώς χάρη στο γεγονός ότι είναι ανοιχτοί πλέον οι ελληνοτουρκικοί διπλωματικοί δίαυλοι, το πρόβλημα είναι η επιδίωξη της Άγκυρας που κρυβόταν από πίσω.
Η τουρκική πλευρά επιχείρησε με τον τρόπο αυτό να βάλει στο τραπέζι του ελληνοτουρκικού διαλόγου και ζητήματα κυριαρχίας των νησιών και να αμφισβητήσει την ελληνική ΑΟΖ.
Η περιοχή όπου το ιταλικό σκάφος πραγματοποιούσε έρευνες περιλαμβάνει και ένα σημείο στα 6,5 ναυτικά μίλια από την Κάρπαθο και εμπίπτει στη συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου του 2020 για τη μερική οριοθέτηση ΑΟΖ. Η Τουρκία όμως, εκτός του ότι αμφισβητεί το δικαίωμα επέκτασης στα 12 ναυτικά μίλια, επικαλείται το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο έτσι προσπάθησε να “αναστήσει”. Και είναι σαφές ότι με αυτή την ατζέντα θα προσέλθει ο Ερντογάν και στη συνάντηση του Σεπτεμβρίου, στην οποία στόχος είναι να προχωρήσει ο πολιτικός διάλογος.
Η ελληνική πλευρά βέβαια δεν βιάζεται να πάει στη Χάγη, αφού ο κ. Μητσοτάκης προφανώς γνωρίζει πως ορισμένα πράγματα απλώς δεν γίνονται. Το Μαξίμου ωστόσο θέλει ο διάλογος με την Τουρκία να συνεχιστεί για να διασφαλιστεί τουλάχιστον ότι δεν θα επαναληφθεί καλοκαίρι του 2020 στο Αιγαίο ή Μάρτιος του 2020 στον Έβρο. Το ερώτημα είναι κατά πόσον τελικά θα αποτελέσει διπλωματικό βαρίδιο στο μέλλον το γεγονός ότι εν τω μεταξύ η Τουρκία βάζει διαρκώς παράλογες απαιτήσεις στο τραπέζι του διαλόγου.
