ΤΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΑΝΑΚΡΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΜΠΗ

Εντός των επόμενων δύο εβδομάδων αναμένεται να αποφασίσει η Βουλή την σύσταση προανακριτικής επιτροπής για τον Χρήστο Τριαντόπουλο. Μετά από πρόταση του ΠΑΣΟΚ που θα υπερψηφίσει και η Ν.Δ μαζί με τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης θα εξεταστούν τυχόν ευθύνες του νυν υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας, για το περίφημο «μπάζωμα» του χώρου του δυστυχήματος που στοίχισε την ζωή σε 57 ανθρώπους στην σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου του 2023.

Η διαδικασία αυτή που μετατρέπει την Βουλή σε ανακριτικό όργανο αναμένεται να κυριαρχήσει στην επικαιρότητα το επόμενο διάστημα. Ιδίως από την στιγμή που οι μεγάλες σε όγκο κινητοποιήσεις του τελευταίου διαστήματος έχουν κάνει ξεκάθαρο πως οι πολίτες δεν έχουν «ξεχάσει» και απαιτούν απόδοση ευθυνών.

Αποτελεί ερώτημα όμως αν σε αυτή την απαίτηση μπορεί να ανταποκριθεί η προανακριτική επιτροπή που θα σχηματιστεί. Ζήτημα που δεν σχετίζεται με τις αντικειμενικές της δυνατότητες αλλά μάλλον με τις πολιτικές προτεραιότητες που θα «ενσωματώσει».

Όλα «περνούν» από την γαλάζια πλειοψηφία

Η Ειδική Κοινοβουλευτική Επιτροπή Προκαταρκτικής Εξέτασης, που δημοσιογραφικά και για λόγους συντομίας αποκαλείται «προανακριτική» έχουν συγκεκριμένους κανόνες για τον σχηματισμό της με βάση τις συνταγματικές διατάξεις «περί Ευθύνης Υπουργών». Έτσι λοιπόν «εκ κατασκευής» αποτελεί «προνομιακό χώρο» για την εκάστοτε κυβέρνηση, μια και διαθέτει την πλειοψηφία των βουλευτών της.

Όπως ορίζεται στον Κανονισμό της Βουλής η προανακριτική «συγκροτείται και λειτουργεί κατά τις διατάξεις των διαρκών κοινοβουλευτικών επιτροπών». Πράγμα που σημαίνει ότι η σύνθεσή της αντανακλά τους υπάρχοντες κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς. Πιο συγκεκριμένα η βασική της σύνθεση (που αποφασίζεται από την Βουλή) έχει 12 βουλευτές ενώ μπορούν να αυξηθούν «έτσι ώστε να εκπροσωπούνται με 1 τουλάχιστο μέλος και κατ’ αναλογία πάντοτε της δύναμής τους όλες οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες».

Εξυπακούεται ότι από την πλειοψηφία των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας θα προκύψει και ο πρόεδρος μαζί με τον αντιπρόεδρο της Επιτροπής. Πρόσωπα που -όπως έχει αποδειχθεί- παίζουν κομβικό ρόλο αφού διαχειρίζονται όλες τις φάσεις των εργασιών της επιτροπής. Ενίοτε μάλιστα ερμηνεύουν τον κανονισμό για συγκεκριμένες πράξεις ενώ διευθύνουν και την εξέταση των μαρτύρων.

Θυμίζουμε ότι η προανακριτική επιτροπή «έχει όλες τις αρμοδιότητες του εισαγγελέα πρωτοδικών όταν αυτός ενεργεί προκαταρκτική εξέταση». Οι κυριότερες από αυτές είναι η εξέταση μαρτύρων (που σε ακραίες περιπτώσεις δύναται να γίνει ακόμη και με βίαιη προσαγωγή μάρτυρα) αλλά και η αίτηση κατάθεσης εγγράφων από οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό φορέα και φυσικό πρόσωπο. Τέτοιου είδους πράξεις συντονίζονται και διεκπεραιώνονται επίσης από το προεδρείο της επιτροπής.

Να σημειωθεί επίσης ότι η Βουλή (με την ισχύουσα πλειοψηφία της) αποφασίζει για τον χρόνο που θα δώσει στην προανακριτική να ολοκληρώσει τις εργασίες της και τις τυχόν παρατάσεις που εκείνη θα αιτηθεί στην συνέχεια. Η προανακριτική θα καταλήξει στο τέλος σε ένα πόρισμα που πρέπει να εγκριθεί από την απόλυτη πλειοψηφία της. Αυτό με την σειρά του θα πρέπει να εγκριθεί από την Ολομέλεια της Βουλής. Δηλαδή τα πάντα στο τέλος καταλήγουν στην βούληση της κυβερνητικής πλειοψηφίας.

Επικοινωνιακά

Το πεδίο της επικοινωνίας, έχει αποδειχθεί, ότι παίζει σημαντικό ρόλο στις συνεδριάσεις των προανακριτικών επιτροπών διαχρονικά. Οι διαδικασίες τους είναι «κλειστές», δεν μεταδίδονται δημόσια εξαιτίας του «ανακριτικού» τους χαρακτήρα. Έτσι λοιπόν οι «άτυπες διαρροές» θα αποτελέσουν τον βασικό δίαυλο για την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τα τεκταινόμενα.

Αυτή φυσικά είναι άμεσα συναρτώμενη από την προσέγγιση, την λειτουργία, τις προτεραιοποιήσεις και την αξιολόγηση των ειδήσεων που θα κάνουν συνολικά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Στοιχείο που πολλοί εκτιμούν πως επίσης ευνοεί την κυβερνητική πλευρά. Ιδίως εφόσον γίνει αποδεκτή η παραδοχή που συχνά επικαλείται η αντιπολίτευση περί «μιντιακής υπεροπολίας».

Η κυβερνητική τακτική

Έχει καταστεί κάτι …παραπάνω από σαφές πως η κυβέρνηση αποδέχθηκε μεν την διαδικασία της σύστασης προανακριτικής επιτροπής και έχει δώσει κατεύθυνση για την υπερψήφισή της (που παρεμπιπτόντως θα γίνει με μυστική ψηφοφορία). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι προσέρχεται στην διαδικασία αυτή με …ουδέτερη διάθεση.

Στην διαρροή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Νέας Δημοκρατίας με την οποία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υπερψηφίσει την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, ξεκαθαρίστηκε πως «αυτό δεν σημαίνει ότι συντασσόμαστε με το περιεχόμενο της πρότασης. Είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη κίνηση του ΠΑΣΟΚ εντάσσεται στην απέλπιδα προσπάθειά του να εργαλειοποιήσει την τραγωδία των Τεμπών για φτηνά πολιτικά παιχνίδια».

Επίσης αναφορικά με την πρόταση του ΠΑΣΟΚ εκτιμήθηκε από την Κ.Ο της Ν.Δ πως «η περιβόητη «συγκάλυψη» Τριαντόπουλου δεν βασίζεται σε κάποια μαρτυρία, εντολή ή άλλο στοιχείο αλλά συνίσταται στην απλή συμμετοχή σε «άτυπη συνάντηση» και στην παροχή «ψυχικής συνδρομής» στους αρμοδίους υπαλλήλους».

Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Παύλος Μαρινάκης. Αναφέροντας σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη τα εξής σχετικά με τα όσα αναφέρονται στην πρόταση για την σύσταση προανακριτικής: «Είδατε εσείς κάποια μαρτυρία, να επικαλείται το ΠΑΣΟΚ, ότι έδωσε κάποια εντολή ο Τριαντόπουλος για μπάζωμα; Είδατε κάποιον που να εμπλέκει άμεσα τον Τριαντόπουλο; Γιατί όταν κατηγορείς κάποιον ότι είναι ο ενορχηστρωτής ή ένας εκ των πρωταγωνιστών μιας δόλιας συγκάλυψης, πρέπει να βασιστείς κάπου».

Σε απλά ελληνικά η κυβέρνηση για να… «πειστεί» ότι τίθεται θέμα ποινικών ευθυνών για τον Χρήστο Τριαντόπουλο, που την επίμαχη περίοδο είχε την ιδιότητα του υπουργού παρά τω πρωθυπουργώ αξιώνει να υπάρξει «ντοκουμέντο», πρακτικό σύσκεψης ή μαρτυρία που να «περιγράφει» τον υπουργό να δίνει ευθεία εντολή για αλλοίωση του χώρου που έγινε το δυστύχημα των Τεμπών. Στοιχείο που – όπως προοικονομεί- δεν εντοπίζεται στην πρόταση που κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ και βασίζεται στην δικογραφία που έχει εδώ και μήνες αποστείλει στην Βουλή η Εισαγγελία Εφετών Λάρισας.

Η αντιπολίτευση

Με βάση τα παραπάνω θα μπορούσε να απορήσει κανείς για τους λόγους που το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε την πρόταση και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που θα την υπερψηφίσουν τηρούν αυτή την στάση. Στα επιτελεία των κομμάτων της αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να υπάρχουν αυταπάτες ούτε για το θεσμικό και πολιτικό πλαίσιο, ούτε και για τις κυβερνητικές επιδιώξεις.

Συνεκτιμάται όμως πως παρά το γεγονός ότι οι δυνατότητες παρέμβασης σε μία διαδικασία «κομμένη και ραμένη» υπέρ της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας είναι περιορισμένες, δεν είναι και …ανύπαρκτες. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης αναμένεται να επιδιώξουν την διερεύνηση του θέματος μέσω ενός ευρύτατου καταλόγου εξεταζόμενων μαρτύρων. Ενώ είναι ένα ερώτημα το αν σε συνθήκες κοινωνικής κατακραυγής η κυβερνητική πλειοψηφία θα ακολουθήσει πρακτικές αποκλεισμού προσώπων όπως έκανε στις συνεδριάσεις της Εξεταστικής Επιτροπής για τα Τέμπη. Αυτή που ο πρωθυπουργός αποκάλεσε «όχι και την καλύτερη στιγμή του κοινοβουλίου».

Επίσης τόσο ο Νίκος Ανδρουλάκης όσο και ο Σωκράτης Φάμελλος έχουν δηλώσει πως τα κόμματά τους θα αξιώσουν να ενταχθούν στο πεδίο έρευνας της προανακριτικής επιτροπής και όσα νέα στοιχεία προκύψουν από την δικαστική έρευνα που είναι σε εξέλιξη. Εφόσον αυτή φυσικά ολοκληρωθεί κατά την διάρκεια των εργασιών της προανακριτικής που σε πρώτο στάδιο αναμένεται να είναι οι 3 μήνες με την δυνατότητα παράτασης. Όπως ανέφερε στην Ολομέλεια της Βουλής ο Νίκος Ανδρουλάκης «αν προκύψουν άλλες πράξεις στο μέλλον μπορεί να γίνει εκ νέου προανακριτική ή να εξεταστούν στην ίδια προανακριτική».

Ενώ σε ανάλογο πνεύμα ο Σωκράτης Φάμελλος επισήμανε από το ίδιο βήμα πως «τα πορίσματα που αναμένονται για το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας πρέπει να συζητηθούν στην προανακριτική. Γιατί δεν μιλάμε για ένα απλό πλημμέλημα αλλά για αναβάθμιση του κατηγορητηρίου και σε απόκρυψη δια του μπαζώματος του λόγου της έκρηξης».

Επίσης ένα σημαντικό στοιχείο για τα κόμματα της αντιπολίτευσης είναι το να ξεκαθαριστεί ο βαθμός γνώσης του Μεγάρου Μαξίμου και κατά συνέπεια του πρωθυπουργού για τους χειρισμούς που έγιναν τα επόμενα 24ωρα μετά το δυστύχημα των Τεμπών στο χώρο. Ιδίως από την στιγμή που ο εξεταζόμενος Χρήστος Τριαντόπουλος είχε την θεσμική ιδιότητα του υπουργού παρά τω πρωθυπουργώ. Δηλαδή του στενού συνεργάτη του Κυριάκου Μητσοτάκη.