ΤΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ΜΕ ΤΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΙ Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΘ

Μετά τα νέα μέτρα για ενοικιαστές, συνταξιούχους και περισσότερα δημόσια έργα, η κυβέρνηση διαμηνύει ότι στο μυαλό της είναι πάντα η λεγόμενη “μεσαία τάξη”.

Ποια είναι τελικά η “μεσαία τάξη” και εάν υπάρχει ή αποτελεί ένα βολικό αφήγημα, δεν έχει τόση σημασία για την κυβέρνηση. Αυτό που έχει σημασία είναι πως οι ψηφοφόροι που θεωρούν ότι ανήκουν στη “μεσαία τάξη”, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στις εκλογικές νίκες της Νέας Δημοκρατίας το 2019 και το 2023. Αλλά και στο απογοητευτικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών το 2024.

Άλλωστε, μπορεί μερίδα δεξιών ψηφοφόρων να έχει απομακρυνθεί από τη ΝΔ λόγω του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και άλλων ταυτοτικών θεμάτων, όμως στο Μαξίμου δεν ξεχνούν τη θρυλική φράση “είναι η οικονομία, ανόητε”.

Φράση την οποία έλεγε ο επικεφαλής της νικηφόρας καμπάνιας του Μπιλ Κλίντον για την προεδρία των ΗΠΑ το 1992, Τζέιμς Κάρβιλ, εξηγώντας ότι αυτό που θα έκρινε τις εκλογές δεν ήταν κάποιο μεγάλο θέμα εξωτερικής πολιτικής, αλλά η οικονομία και ιδίως η οικονομική κατάσταση της λεγόμενης “μεσαίας τάξης”.

Ο Κλίντον βέβαια τότε κατέβαινε για πρώτη φορά απέναντι στον ήδη πρόεδρο Τζόρτζ Μπους τον πρεσβύτερο και υποσχόταν αλλαγή και απαλλαγή από την ύφεση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ήδη έξι χρόνια πρωθυπουργός και φιλοδοξεί σε δύο χρόνια να διεκδικήσει και τρίτη θητεία, μοιράζοντας το πλεόνασμα της ανάπτυξης και των πρωτογενών πλεονασμάτων, που δηλώνει ότι πέτυχε χωρίς υπερφορολόγηση η κυβέρνηση.

Πάντως όταν ο Κωστής Χατζηδάκης παρέδιδε στις 15 Μαρτίου το υπουργείο Οικονομικών στον Κυριάκο Πιερρακάκη δήλωσε ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2024 θα έφτανε στο 3,5% του ΑΕΠ, πάνω από τις αισιόδοξες προβλέψεις για 2,5%. Τελικά βέβαια το επιπλέον πλεόνασμα έφτασε το 4,8% του ΑΕΠ δηλαδή σε απόλυτα νούμερα 11,1 δισ ευρώ, όπως ανακοίνωσε την Τρίτη του ΠΑΣΧΑ η ΕΛΣΤΑΤ και η Eurostat.

Το μυστικό που γνώριζαν μόνο πέντε άτομα

Ο κ. Μητσοτάκης, γνώριζε βέβαια που θα έφτανε τελικά το πρωτογενές εδώ και 20 περίπου ημέρες. Καθώς ο αρμόδιος για τη δημοσιονομική πολιτική υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς είχε ενημερώσει τον πρωθυπουργό, καθώς και τον κ.Χατζηδάκη, τον κ.Πιερρακάκη και τον οικονομικό σύμβουλο του Μαξίμου, Μιχάλη Αργυρού, ότι το πλεόνασμα θα έφτανε το 4,8%.

Μόνο αυτά τα πέντε πρόσωπα γνώριζαν πως προέκυψε επιπλέον δημοσιονομικός χώρος 1,1 δισ ευρώ και πως θα ερχόταν νέα μέτρα μετά τις επίσημες ανακοινώσεις της ΕΛΣΤΑΤ και της Eυrostat την Τρίτη 23 Απριλίου. Με το βλέμμα στις σταθερά αρνητικές δημοσκοπήσεις, αποφασίστηκε την ίδια εκείνη ημέρα να ανακοινωθούν τα νέα μέτρα πριν αρχίσει η εσωκομματική μουρμούρα πως η κυβέρνηση καυχιέται για τα πλεονάσματα, αλλά οι πολίτες δεν βλέπουν διαφορά στη ζωή τους.

Ο κ. Μητσοτάκης ζήτησε όμως από τα υπόλοιπα τέσσερα άτομα που γνώριζαν το μυστικό να μην υπάρξει καμία διαρροή για τον επιπλέον δημοσιονομικό χώρο και την απόφαση για νέα μέτρα. Διότι άμεσα θα ξεκινούσε η παραφιλολογία και όλοι θα ζητούσαν και κάτι για εκλογικά κοινά που τους ενδιαφέρουν. Το πάθημα με τις αυξήσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις, που πυροδότησαν κύκλο εσωκομματικής γκρίνιας για αυξήσεις και στους υπόλοιπους ένστολους, έγινε μάθημα στο Μαξίμου. Έτσι κανείς άλλος εκτός από τους πέντε δεν έμαθε για τα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν την Τρίτη του Πάσχα.

Πριν κλειδώσουν τα μέτρα για την επιστροφή ενοικίου, το μόνιμο επίδομα 250 ευρώ σε χαμηλοσυνταξιούχους και ΑΜΕΑ και την αύξηση του ΠΔΕ συζητήθηκαν αρκετά σενάρια.

Αποφασίστηκε όμως εν τελεί ότι αυτό το πακέτο έπρεπε να στέλνει ένα ισχυρό κοινωνικό μήνυμα και να αφορά τους πιο ευάλωτους. Ιδίως τη στιγμή που η στεγαστική κρίση έχει προκαλέσει κοινωνική οργή. Ενώ οι συνταξιούχοι αποτελούν βέβαια προνομιακό εκλογικό κοινό για τη ΝΔ.

Ποιοι παράγοντες θα κρίνουν πόσο γεμάτο θα είναι το καλάθι της ΔΕΘ

Την επομένη της ανακοίνωσης των νέων μέτρων, κυβερνητικά στελέχη και ο ίδιος ο κ.Μητσοτάκης άρχισαν να στέλνουν μηνύματα για στήριξη της μεσαίας τάξης με το μεγάλο πακέτο της ΔΕΘ. Τι ακριβώς θα περιλαμβάνει όμως το καλάθι του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη δεν έχει ακόμη αποφασιστεί, αν και κυβερνητικά στελέχη διαβεβαιώνουν ότι θα είναι πιο γεμάτο σε σχέση με πέρυσι.

Η βασική ιδέα στο τραπέζι του Μαξίμου και του οικονομικού επιτελείου εδώ και καιρό αφορά πάντως στη μείωση των φορολογικών συντελεστών, κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα, και πιθανόν και τη μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης. Επίσης έχουν κατατεθεί προτάσεις για μείωση ή κατάργηση ΕΝΦΙΑ, μείωση ή και κατάργηση της προσωπικής διαφοράς των συνταξιούχων.

Οι τελικές αποφάσεις όμως θα ληφθούν την τελευταία στιγμή, καθώς μέσα στο καλοκαίρι θα αποσαφηνιστεί ποιος θα είναι ο δημοσιονομικός χώρος που θα έχει η κυβέρνηση για το 2026.

Το ύψος του πακέτου της ΔΕΘ θα κριθεί κυρίως από την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2025. Ποιο δηλαδή θα είναι το νέο πλεόνασμα. Υπενθυμίζεται ότι ο προϋπολογισμός προβλέπει για το 2025 πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ. Μέσα στο καλοκαίρι θα φανεί αν μπορεί να ξεπεραστεί ο στόχος αυτός.

Δεύτερος παράγοντας που θα καθορίσει το πακέτο της ΔΕΘ είναι η ρήτρα διαφυγής των αμυντικών δαπανών. Ανάλογα με το που θα καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τις αμυντικές δαπάνες που θα εξαιρεθούν από τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, η κυβέρνηση θα έχει διαφορετικά περιθώρια χειρισμών.

Ο παράγοντας αυτός είναι κρίσιμος, καθώς για παράδειγμα στον προϋπολογισμό του 2025 έχουν εγγραφεί 900 εκ ευρώ για την παραλαβή της πρώτης φρεγάτας Belharra.

Και βέβαια η κυβέρνηση θα πρέπει πρώτα να διαπραγματευθεί με την Κομισιόν το τελικό ποσό που θα μπορεί να βάλει στο καλάθι της ΔΕΘ.