ΠΩΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΔΙΑΣΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΣΕΙΣΜΟΥΣ – Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΜΑΚ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ

Ο αριθμός των θυμάτων του σεισμού στην Τουρκία και τη Συρία αυξάνεται διαρκώς.

Κάποια δεν θα βρεθούν ποτέ.

Όπως είπε ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), Ευθύμιος Λέκκας, ο οποίος βρίσκεται στην γείτονα μαζί με την ελληνική αποστολή “η αποτίμηση είναι δύσκολη, καθώς υπάρχουν τεράστιες οικοδομές και τεράστια συγκροτήματα που κατέπεσαν. Σε κάποια δεν γίνεται διασωστική ενέργεια. Σε άλλα είναι πολύ δύσκολες οι αναγνωρίσεις”.

Ο εντοπισμός ζωής, βάσει στίγματος. Δηλαδή, πληροφορίας, με την ολική κατάρρευση οικοδομικών τετραγώνων να δυσκολεύει τον εντοπισμό οδών και αριθμών.

“Τα μέτωπα είναι χιλιάδες, ενώ υπάρχουν πάρα πολλές περιοχές όπου δεν έχουν πάει σωστικά συνεργεία, γιατί οι συνθήκες είναι αντίξοες. Η ελληνική ομάδα επιχείρησε σε μέρη όπου έως τότε δεν είχε εμφανιστεί κανείς.

Οι περισσότεροι που σώθηκαν, σώθηκαν από περίοικους. Από εκείνους που μπόρεσαν και ξεπέρασαν το σοκ της δόνησης και βοήθησαν άλλους ανθρώπους”.

Βάσει των στοιχείων που έχει στη διάθεση του, εκτίμησε πως οι νεκροί θα ξεπεράσουν τους 50.000 στην Τουρκία και ότι υπάρχουν 80.000 άνθρωποι που είναι ακόμα εγκλωβισμένοι.

Οι κρίσιμες 72 ώρες πέρασαν, τώρα αναζητούνται τα θαύματα

Κατά τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ“είμαστε στην 5η ημέρα και βάσει εξειδικευμένων ερευνών που έχουμε κάνει στο Νεπάλ, την Ιαπωνία και τη Νέα Ζηλανδία, θεωρούμε ότι οι πρώτες 48 ώρες είναι κομβικές.

Οι 72 ώρες είναι το ανώτατο σημείο που μπορεί να ζήσει κάποιος κάτω από τα ερείπια. Από εκεί και πέρα επιχειρούμε μόνο σε περιπτώσεις που έχουμε σαφείς πληροφορίες ότι κάποιος ζει.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με την αξιολόγηση των πληροφοριών, αφού οι συγγενείς και οι περίοικοι θέλουν να συνεχιστούν οι έρευνες για πάρα πολλές ημέρες. Δεν είναι εύκολο και το δεχόμαστε.

Λέμε 72 ώρες δεν είναι πολλές, αλλά για τους εγκλωβισμένους δεν είναι εύκολες, αφού δεν μπορούν να αναπνεύσουν, είναι μέσα στο κρύο, μπορεί να έχουν τραυματιστεί -να έχουν αιμορραγίες- και σίγουρα δεν έχουν φαγητό”.

Όπως εξηγεί στο Magazine ο Αντώνης Κούκουζας, πυραγός της ελληνικής πυροσβεστικής, ο οποίος παρεμπιπτόντως διευκρίνισε ότι η Ειδική Μονάδα Αντιμετώπισης Καταστροφών (ΕΜΑΚ) είναι μέρος της πυροσβεστικής (“το λέω γιατί συχνά ακούω να λένε πως ‘έφτασαν στο σημείο η πυροσβεστική και η ΕΜΑΚ”) “έχει βρεθεί ζωντανός σε ερείπια και μετά μια εβδομάδα. Αλλά αυτή είναι η εξαίρεση του κανόνα. Επίσης, προϋποθέτει πως κάποιος θα τον ψάξει.

Τη διαφορά μπορεί να την κάνει ένα μπουκάλι νερό στο οποίο έχεις πρόσβαση και σίγουρα να μην υπάρχει σοβαρός τραυματισμός.

Στην Τουρκία οι συνθήκες είναι κάθε άλλο παρά ευνοϊκές. Όσοι είναι μέσα στα χαλάσματα, έχουν να διαχειριστούν και το κρύο.

Συνηθέστερα αυτοί που σώζονται είναι πιο νέοι. Ένας βεβαρημένος οργανισμός είναι πιο ευάλωτος”.

Η Ελλάδα ανταποκρίθηκε πρώτη στην ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού

Η ελληνική αποστολή διάσωσης ήταν η πρώτη -των 11 συνολικά που επιχειρούν- που έφτασε στην Τουρκία, ανταποκρινόμενοι πιο γρήγορα από όλα τα μέλη του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας.

Ο πυραγός εξηγεί πως “η Ελλάδα έχει πάει στην Τουρκία στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας.

Αυτός ενεργοποιείται από το πληττόμενο κράτος που δεν μπορεί να υποστηρίξει με δικούς του πόρους μια καταστροφή.

Μολονότι η Τουρκία δεν είναι μέλος της ΕΕ, συμμετέχει στο μηχανισμό.

Αφότου οι Τούρκοι ζήτησαν βοήθεια στο Εmergency Response Coordination Center των Βρυξελλών, εκείνο έστειλε αίτημα σε όλες τις χώρες για το τι θα μπορούσαν να στείλουν και πότε.

Η Ελλάδα ανταποκρίθηκε πρώτη.

Ο μηχανισμός αφορά και την κουβέντα που έγινε για τους λόγους που δεν εστάλη αμέσως βοήθεια στη Συρία.

Κατ’ αρχάς δεν ανήκει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει πως το Εmergency Response Coordination Center δεν στέλνει βοήθεια σε χώρες που δεν μετέχουν σε αυτό. Το καθεστώς ωστόσο, είναι πιο ειδικό, ενώ ένα επιπλέον ζήτημα είναι ο πόλεμος που υπάρχει στη χώρα”.

Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός είχε ενεργοποιηθεί τελευταία από την Ελλάδα στις φωτιές του 2021. “Γενικά βέβαια, πρέπει να πούμε πως η χώρα μας είναι από τις πλέον δραστήριες χώρες του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού. Έχουμε στείλει βοήθεια περί τις 50 φορές και την έχουμε λάβει 16.

Διαθέτουμε ομάδες που είναι εκπαιδευμένες και πιστοποιημένες και δείχνουμε πάντα αλληλέγγυο πρόσωπο στις καταστροφές”.

Η Ελλάδα ‘έστησε’ και το επιχειρησιακό κέντρο έξω από την Αντιόχεια (από εκεί έως το Καραχασάν είναι το επίκεντρο του σεισμού, ενώ η Συρία είναι στο άκρο -κατά του κυρίου Λέκκα πάντα, το ρηθέν), βάσει όσων προβλέπονται και μαθαίνονται στα σχολεία του ευρωπαϊκού μηχανισμού.

Ειρήσθω εν παρόδω, βάσει αυτών σε διεθνείς αποστολές το επικοινωνιακό -όσων προκύπτουν από το χώρο της επιχείρησης- αναλαμβάνει μόνο ο επικεφαλής της ομάδας (team leader). Σε ό,τι αφορά την γενικότερη ενημέρωση μας, την κάνει ο Κλαδάρχης Επιχειρήσεων, Θανάσης Μπαλάφας.

Προήχθη μάλιστα, σε Υποστράτηγος στις 27/1. Έως τότε ήταν διοικητής της ΕΜΑΚ. Μεταξύ των πολλών που έχει κάνει στην καριέρα του είναι και η συγγραφή του βιβλίου με τίτλο “Βασικές Οδηγίες για τη Σχεδίαση Εκκένωσης Κτιρίων”.

Σε ό,τι αφορά τους πυροσβέστες που γίνονται μέλη της ΕΜΑΚ κατόπιν σχετικής εκπαίδευσης, μεταξύ άλλων χρειάζεται να ολοκληρώσουν τον κύκλο σεμιναρίων, εκπαιδεύσεων και να κάνουν τις συχνές ασκήσεις που προβλέπει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας (με πανευρωπαϊκή συμμετοχή).

Το υψηλότερο επίπεδο είναι αυτό του Εμπειρογνώμονα.

Κάθε ομάδα που μετέχει στις διεθνείς επιχειρήσεις, έχει αυτονομία για επτά ημέρες. Μετά επιστρέφει.

Δεν δρα όπου κρίνει, αλλά όπου υποδεικνύει ο επικεφαλής του Local Emergency Management Agency (τοπική υπηρεσία εκτάκτου ανάγκης), αφότου ενημερωθεί για τον αριθμό των μελών κάθε αποστολής και τις δυνατότητες της.

Έτσι κατευθύνει το πού θα κινηθεί κάθε ομάδα. Όλες έχουν την ευελιξία να κάνουν προτάσεις, στην περίπτωση που έχουν λάβει κάποιες πληροφορίες.

“Χρονικά, η κινητοποίηση στην Τουρκία είναι η μεγαλύτερη που έχει ζήσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός, μετά τις προ διετίας φωτιές στην Ελλάδα.

Είναι σαφές πως τεράστιες καταστροφές σαν και αυτή που ζει η Τουρκία και η Συρία, είναι δύσκολα διαχειρίσιμες ούτως ή άλλως. Γίνονται πιο δύσκολες όταν η πληγείσα χώρα δεν είναι επαρκώς οργανωμένη”.

Οι διασώστες καλούνται συχνά να διαλέξουν ποιον θα σώσουν και ποιον θα αφήσουν

Μεταξύ όσων επικοινώνησε ο κύριος Μπαλάφας για τις επιχειρήσεις στην Τουρκία ήταν και ότι στις καταστροφές, όταν εντοπίσουμε νεκρό και δίπλα υπάρχει υποψία ζωής, αφήνουμε τον νεκρό.

Αυτό επιτάσσει η μέθοδος Triage. Δηλαδή, διαλογής. Ξεκίνησε ως ιατρικό πρωτόκολλο που ακολουθείται σε περιόδους πολέμου. Πάντα έχει προτεραιότητα αυτός που έχει περισσότερες ελπίδες επιβίωσης.

Η πρακτική ενεργοποιήθηκε στο ξέσπασμα του Covid-19 όταν οι δυνατότητες των νοσοκομείων δεν επαρκούσαν για να καλύψουν όλους τους ασθενείς. Έτσι προκλήθηκε ο έντονος προβληματισμός επιστημόνων, για την απαξίωση της ανθρώπινης ζωής. Η ιατρική κοινότητα επιμένει πως είναι αναγκαία η διαλογή.

Η διαλογή πέρασε και στις καταστροφές, όπου είναι περιορισμένος ο χρόνος και οι πόροι. Αυτό σημαίνει πως εάν οι διασώστες βρουν έναν ηλικιωμένο που έχει τραυματιστεί σοβαρά και έναν νέο άνθρωπο χωρίς τραύματα, θα κινηθούν κατ’ αρχάς για τον απεγκλωβισμό του δεύτερου.

Πόσο εύκολο είναι να το κάνουν αυτό;

“Κανείς δεν γεννήθηκε για αυτό το πράγμα, όπως κανείς δεν γεννήθηκε για να ‘ανοίγει’ ανθρώπους στο χειρουργείο -όπως κάνουν οι χειρουργοί” λέει ο πυραγός που μιλάει στο Magazine, “ακόμα θυμάμαι το πρώτο μου συμβάν με νεκρό και το πώς αντιμετώπισε τη συνθήκη ο βετεράνος της ομάδας μας: ένας άνδρας είχε πέσει στις γραμμές του μετρό που τον έκοψε σε δυο κομμάτια. Ο επικεφαλής μας συμπεριφερόταν σαν να μην ένιωθε.

Ό,τι και αν έχεις διδαχθεί, η αποστολή που έχεις και η εμπειρία που αποκτάς, σε βοηθά όντως, να μην αισθάνεσαι εκείνη την ώρα. Κάνεις με αυτοματισμό (κινήσεις που έχει συνηθίσει να κάνει το σώμα σου) όσα πρέπει να γίνουν.

Εννοείται βέβαια, πως όταν γυρίζεις στο σπίτι του, όλα αλλάζουν.

Καλείσαι ωστόσο, να ξεπεράσεις τον εαυτό σου, αν θες να κάνεις σωστά τη δουλειά σου, να είσαι αποτελεσματικός και εφόσον το θελήσεις, να πάρεις μέρος σε αποστολές. Η πρακτική εξάσκηση γίνεται σιγά σιγά. Σίγουρα δεν την αντέχουν όλοι. Εν τούτοις, δεν έχουμε την πολυτέλεια να μην αξιοποιούμε τους πάντες.

Από ένα σημείο κι έπειτα ο καθένας κάνει πράγματα που αντέχει να κάνει. Αλλά όλοι κάνουμε κάτι, αφού αναμφισβήτητα η δουλειά μας είναι ομαδική. Όλα τα μέλη έχουν συγκεκριμένες δουλειές που πρέπει να φέρουν εις πέρας, ώστε να υπάρχει αποτέλεσμα”.

Οι διασώστες ρισκάρουν τη ζωή τους σε κάθε επιχείρηση

Όταν βλέπουμε μια φωτογραφία ή ένα βίντεο με έναν απεγκλωβισμό, βλέπουμε την ολοκλήρωση του. Δηλαδή, το τέλος μιας τεράστιας και πολύ επικίνδυνης ‘αλυσίδας’ εξελίξεων.

“Συνηθίζουμε να λέμε πως οι κινήσεις της έρευνας και της διάσωσης είναι σαν χειρουργείο.

Για τον εντοπισμό πρέπει να βρεθεί το κατάλληλο άνοιγμα, για να ενεργοποιηθεί το γεώφωνο (έχει παλμογράφο που εντοπίζει παλμούς και κύματα). Επιστρατεύονται και θερμικές κάμερες.

Κατόπιν, διασώστες μπαίνουν μέσα στα χαλάσματα, σαν να μπαίνουν σε λαβύρινθο. Χρησιμοποιούν ‘μαξιλάρια’ που φουσκώνουν με κομπρεσέρ αέρα για να σηκώσουν τις πλάκες που είναι η μια πάνω στην άλλη. Προφανώς δεν υπάρχει ρεύμα. Η ομάδα έχει κάποιες γεννήτριες, αλλά υπάρχει περιορισμός. Σε αυτό βοηθά το γεγονός ότι λειτουργούμε με υδραυλικά μέσα -μηχανήματα δουλεύουν με λάδι.

Αφότου σκάψουν -ο εξοπλισμός τους περιλαμβάνει και τρυπάνια διάτρησης-, βάζουν υποστυλώματα (έχουμε στον εξοπλισμό ξύλινα και μεταλλικά, σε διάφορα μεγέθη) και τάκους για την αντιστήριξη -να διατηρηθεί το σήκωμα της πλάκας.

Και όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα έδαφος που ‘χορεύει’ -με τους μετασεισμούς να αναμένεται να κρατήσουν για μήνες.

Δηλαδή, υπάρχει ο κίνδυνος να εγκλωβιστούν ανά πάσα στιγμή”.

Όσα αναφέραμε, υπήρχαν στα δυο οχήματα που επιβιβάστηκαν στο C130 που μετέφερε την αποστολή της Ελλάδας στην Τουρκία.

Όπως ο κύριος Λέκκας και ο κύριος Μπαλάφας, έτσι και ο κύριος Κούκουζας, διαβεβαίωσε ότι “τα κτίρια στην Ελλάδα αναγνωρίζονται διεθνώς ως καλά, σε ό,τι αφορά την αντισεισμικότητα τους. Πολλά εξαρτώνται από το πού θα σε βρει ο σεισμός και τα Ρίχτερ.

Η νομοθεσία ωστόσο, είναι ισχυρή και συγκεκριμένη, ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες ότι δεν θα πέσουν οικοδομές σε πολύ έντονη ισχυρή δόνηση. Βέβαια, δεν έχουμε τεστάρει ακραία συνθήκη, γιατί δεν θέλουμε ούτε να την σκεφτόμαστε. Ωστόσο, υπάρχει σχετική ετοιμότητα -υπάρχουν σχέδια ετοιμότητας και επέμβασης”.