ΠΟΤΕ ΕΧΕΙΣ ΚΡΙΣΗ ΠΑΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΑΓΧΟΥΣ

Η λίστα με τις ψυχικές διαταραχές είναι μακροσκελής. Όπως μπορείς να δεις στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders -DSM), δηλαδή στο σύστημα ταξινόμησης που χρησιμοποιείται ευρέως, οι ψυχικές διαταραχές χωρίζονται σε 15 κατηγορίες. Κάθε μία περιλαμβάνει διάφορες σημειώσεις. Σήμερα θα επικεντρώσουμε στις διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος και για την ακρίβεια στο τι είναι κρίση πανικού και τι κρίση άγχους.

Για να ξέρεις τι παθαίνεις και να μην γκουγκλάρεις ασκόπως, διάβασε όσα είχε να πει στο Magazine o Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Κλέαρχος Σταματουλάκης. Όπως πάντα, πριν ‘ακούσουμε’ τον ειδικό, θα κάνουμε κάποιες διευκρινίσεις.

Τι ειναι όμως, γενικά οι ψυχικες διαταραχες;

Έχουν να κάνουν με όσα μπορούν να επηρεάσουν το πώς αισθανόμαστε, το τι σκεφτόμαστε, το πώς συμπεριφερόμαστε και ό,τι άλλο μπορεί να έχει συνέπειες στη λειτουργικότητα μας. Προφανώς και ό,τι αναφέρεται σε αυτήν την λίστα, επηρεάζει τη ψυχική μας υγεία. Ως ψυχική διαταραχή ορίζεται το σύνολο όσων μας προκαλούν δυσκολία, δυσφορία και ταλαιπωρία στην καθημερινή μας ζωή. Δεν είναι μόνιμες, δεν σημαίνουν πως είμαστε ‘αδύναμοι’ και για αυτό μας ‘βγαίνουν’ και -το σημαντικότερο- υπάρχει λύση.

Στις αγχώδεις διαταραχές, υπάρχει η διαταραχή γενικευμένου άγχους, αυτή του πανικού, η αγοραφοβία, η κοινωνική αγχώδης διαταραχή, άλλες ειδικές φοβίες (όποια λέξη τελειώνει σε ‘φοβία’), η διαταραχή μετατραυματικού στρες, του ψυχαναγκασμού και αυτή του αποχωρισμού. Στις συναισθηματικές διαταραχές ανήκει η κατάθλιψη, η διπολική διαταραχή, η δυσθυμία και η κυκλοθυμία, ενώ στις διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος ανήκουν η οξεία διαταραχή στρες (την ξέρεις ως κρίση άγχους) και η διαταραχή προσαρμογής (σε μια νέα συνθήκη).

Στα είπα πολλά; Να στα πω πιο απλά. Θα έχεις διαβάσει για την panic disorder (διαταραχή πανικού) και την anxiety disorder (διαταραχή άγχους). Πόσο σίγουρος/σίγουρη είσαι πως δεν είναι το ίδιο πράγμα; Και σε δεύτερο χρόνο, πόσο σίγουρος/σίγουρη είσαι τι από τα ίδια έχει τύχει να πάθεις;

“Η διαφορά τους δεν είναι επίσημα αναγνωρισμένη στο εγχειρίδιο με τις διαταραχές. Δεν αναφέρονται δηλαδή, ως anxiety και ως panic disorder. Αυτό είναι κάτι που βλέπουμε οι ψυχολόγοι, ανάλογα με τα συμπτώματα και τη διάρκεια τους.

Σε πολύ απλά ελληνικά, η κρίση άγχους (anxiety disorder) είναι αυτή που έχεις πολλά στο μυαλό σου, πολλές υποχρεώσεις και δημιουργείς εσύ το άγχος. Προϋπάρχει κάτι, το οποίο το σκέφτεσαι και ‘χτίζεις’ πάνω σε αυτό και διαρκεί καιρό. Συνδέεται με πολλές διαταραχές και χρειάζεται συμβουλευτική για να δούμε τι συμβαίνει. Η κρίση πανικού (panic disorder) είναι κάτι πιο σύντομα. Σκάει ξαφνικά και δυο,τρεις ώρες μετά την κρίση, δεν υποφέρεις τόσο”.

Αν χρειάζεται να θυμάσαι κάτι, αυτό είναι πως “το άγχος δεν είναι το πρόβλημα, αλλά το σύμπτωμα”.

Τα συμπτωματα της κρισης αγχους

*Σφίξιμο -γενικά στους μύες και στο σαγόνι
*Διαταραχή ύπνου
*Ζαλάδες
*Κούραση
*Κόπωση
*Αυξομειώσεις καρδιακών παλμών -συνήθως χτυπάει πιο γρήγορα
*Πότε καταλαβαίνεις ότι είναι χρήσιμο να ζητήσεις βοήθεια ειδικού

Όταν διαπιστώνουμε πως διαταράζεται η λειτουργικότητα μας. Όταν δεν μπορούμε να φέρουμε εις πέρας όσα κάνουμε κάθε μέρα: να κοιμηθούμε, να φάμε, να είμαστε λειτουργικοί στη δουλειά και τις κοινωνικές υποχρεώσεις.

Τα συμπτωματα της κρίσης πανικου

*Τρέμουλο
*Κόβεται η ανάσα (κάποιοι ανασαίνουν πιο γρήγορα και πιο έντονα)
*Πόνοι στο στήθος (νομίζεις πως παθαίνεις έμφραγμα)
*Ναυτία
*Πόνο στο στομάχι
*Πόνο στα έντερα
*Κρυώνουμε πολύ ή ιδρώνουμε πολύ
*Νιώθουμε πως χάνουμε τον έλεγχο, ότι τρελαινόμαστε και πως θα πεθάνουμε -το ένα από τα τρία ή και τα τρία μαζί.

“Ο κάθε ένας βιώνει την κρίση πανικού -που είναι η πιο αναγνωρισμένη διαταραχή- διαφορετικά από τον άλλον. Βάσει του τρόπου που ‘βγαίνει’ σωματικά ερμηνεύεται και διαφορετικά. Είχα μια ασθενή που την έπιανε πολύ έντονα το στομάχι της. Επειδή το είχε συνδέσει με μια περίπτωση που είχε πάθει δηλητηρίαση, σε κάθε κρίση πίστευε ότι είναι δηλητηρίαση -δεν ένιωθε πως θα πεθάνει”.

Ο κύριος Σταματουλάκης έκανε ακόμα μια επισήμανση: “Υπάρχουν άνθρωποι που όταν παθαίνουν κρίση άγχους, απευθύνονται σε ψυχολόγους, αναγνωρίζουν τι τους συμβαίνει, ωστόσο επειδή δεν συνεχίζουν να το δουλεύουν, ώστε να διαχειριστούν αυτό που την προκαλεί, έπειτα από κάθε επεισόδιο πιστεύουν πως έχουν πρόβλημα υγείας -ακόμα και όταν έχουν κάνει εξετάσεις και αυτές δεν έχουν δείξει το παραμικρό”.

Η κρίση πανικού κάνει τους ασθενείς να πιστεύουν πως έχουν πρόβλημα στην καρδιά τους. “Όταν αρχίζουν και το ψάχνουν, αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται. Υπάρχουν πολλοί που παθαίνουν κρίσεις πανικού για χρόνια, αλλά δεν ξέρουν τι είναι. Αυτό ήταν κάτι που διαπιστώσαμε σε ένα live που κάναμε με μια συνάδελφο. Ήταν πολλοί εκείνοι που μας είπαν πως πέρασε καιρός έως ότου συνειδητοποιήσουν πως πάθαιναν κρίση πανικού”. Πάντα υπάρχουν κι εκείνοι, οι οποίοι αφότου πάρουν τη βοήθεια του ειδικού και βελτιωθεί η κατάσταση τους, σταματούν τη θεραπεία, λένε πως είναι δυνατοί να τα καταφέρουν μόνοι τους και ‘ξανακυλούν’. “Αν έχεις πρόβλημα στην καρδιά δεν πας στον καρδιολόγο; Περιμένεις να λυθεί μόνο του;” ρωτά ο κύριος Σταματουλάκης, όπως ολοκληρώνουμε τη συζήτηση μας.