DAVID PYLE ΣΤΟ NEWS 24/7: “ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΗΜΑΔΙ ΠΩΣ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΑ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ”

Οι Έλληνες σεισμολόγοι, γεωλόγοι, γεωφυσικοί, ηφαιστειολόγοι και ωκεανολόγοι που τοποθετούνται τις τελευταίες ημέρες επί όσων συμβαίνουν στη Σαντορίνηπαρείχαν περισσότερες πληροφορίες από αυτές που μπορούσε να διαχειριστεί ο μέσος κάτοικος αυτής της χώρας, προσπαθώντας να καλύψουν όλα τα ενδεχόμενα -μην τυχόν και συμβεί κάτι και δεν το έχουν πει.

Σαν τους γιατρούς που δεν παραλείπουν ποτέ να δίνουν το χειρότερο δυνατό σενάριο κάθε συνθήκης, προκειμένου να είναι καλυμμένοι.

Σημειώθηκαν και αντιθέσεις, όπως και αντιπαραθέσεις που δεν βοήθησαν στη ψυχραιμία όσων έχουν μείνει στο νησί. Ή την Αμοργό. Ή γενικά στις Κυκλάδες.

Προφανώς και υπάρχουν ψύχραιμες και κατατοπιστικές φωνές που λένε όσα χρειάζεται να γνωρίζουμε, πάντα βάσει του δεδομένου ότι είναι φύσει (diplis) αδύνατη η πρόγνωση σεισμών. Αφενός όμως, χάνονται μέσα στο πλήθος, αφετέρου δεν είναι επίσημοι -μέλη επιτροπών που εμπιστεύεται η κυβέρνηση- και έτσι δεν προωθούνται.

Το NEWS 24/7 επικοινωνεί από την αρχή των σεισμικών δονήσεων στην περιοχή με ψύχραιμούς. Σήμερα ζήτησε από έναν παγκοσμίου φήμης επιστήμονα, ο οποίος βρίσκεται στη Σαντορίνη, να τοποθετηθεί.

Τι δείχνουν τα μέχρι τώρα στοιχεία για τους σεισμούς στη Σαντορίνη

Ο David Pyle είναι ηφαιστειολόγος που διδάσκει στο University of Oxford και έχει μεγάλο ερευνητικό έργο. Μια δουλειά του αφορά το ηφαίστειο της Σαντορίνης.

Είναι μεταξύ των ερευνητών από επιστήμες της Γης που έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους αυτήν την περίοδο στο νησί, όπου όπως λέει, συμβαίνει κάτι που είναι σπάνιο και παραμένει παζλ.

Αναφέρεται στη σμηνοσειρά.

Όπως είπε «το σμήνος σεισμών που είναι ασυνήθιστο για την περιοχή, υπάρχουν τόσοι πολλοί σεισμοί σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα».

Αυτό ήταν το «ναι μεν». Πάμε και στο «αλλά»: «Κάθε μέρα που υπάρχουν περισσότερα γεγονότα μας επιτρέπει να δούμε αν αλλάζουν τα πράγματα και πώς αλλάζουν.

Προς το παρόν, τα περισσότερα από τα γεγονότα που εντοπίζονται, προέρχονται από την ίδια περιοχή, γύρω από το νησί της Aνύδρου, και σε απόσταση μεταξύ 25 και 45 χιλιομέτρων από τη Σαντορίνη. Προς το παρόν, ο αριθμός των σεισμών που ανιχνεύονται καθημερινά είναι σταθερός και δεν υπάρχει κανένα σημάδι που να δείχνει ότι τα γεγονότα γίνονται μεγαλύτερα.

Αυτές οι παρατηρήσεις επιτρέπουν στους σεισμολόγους να δοκιμάσουν τις ιδέες τους σχετικά με το ποιες μπορεί να είναι οι υποκείμενες διεργασίες».

Σε άρθρο του National Geographic, στο οποίο κατέθεσε τις γνώσεις του και ο Pyle, ο Jonas Preine, γεωφυσικός του Woods Hole Oceanographic Institution -ο οποίος βρίσκεται σε αποστολή στην Ανταρκτική- συμφώνησε πως «προς το παρόν δεν υπάρχει λόγος για πανικό. Σίγουρα υπάρχει λόγος για ανησυχία».

Τι εννοεί όταν λέει πως υπάρχει λόγος για ανησυχία.

«Οι σεισμοί δεν γίνονται μόνο σε ένα μέρος, με την αναταραχή να άρχισε στην ίδια την Σαντορίνη και την σεισμική εστία να μετατοπίζεται γρήγορα στα ‘ανοιχτά’.

Το μοτίβο των σεισμών είναι επίσης διαφορετικό από μια κλασική ακολουθία σεισμών. Συχνά, ένα ρήγμα σπάει και προκαλεί τον ισχυρότερο σεισμό του (βλ. κύριος σεισμός) που στη συνέχεια (συνήθως) ακολουθείται από μια σειρά όλο και πιο αδύναμων μετασεισμών.

Αλλά σε αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει ξεκάθαρο κύριο σοκ. Αντίθετα, η περιοχή κουνιέται από σειρά σεισμών κάπως παρόμοιων μεγεθών και για αρκετές ημέρες οι σεισμοί φαίνεται να γίνονται πιο δυνατοί. Αυτό είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο».

Αυτό το όχι τυπικό μοτίβο είναι γνωστό ως σμηνοσειρά (ή σμήνος σεισμών).

«Συμβαίνει σε διάφορα μέρη σε όλο τον κόσμο, αλλά η κάθε μία είναι ιδιόμορφη. Για παράδειγμα, τα σμήνη στη χερσόνησο Reykjanes της Ισλανδίας συνδέονται με τη μετανάστευση του μάγματος και πολλά έχουν καταλήξει σε δραματικές εκρήξεις. Τα σμήνη κάτω από το Εθνικό Πάρκο Yellowstone της Αμερικής δεν έχουν κορυφωθεί σε καμία σύγχρονη ηφαιστειακή δραστηριότητα».

Συγκριτικά με τους κλασικούς σεισμούς, τα σμήνη δεν “παίζουν” σύμφωνα με τους κανόνες. Δηλαδή, δεν γίνεται ο κύριος σεισμός και μετά υπάρχουν μετασεισμοί.

 

Πώς προκύπτει πως οι σεισμοί είναι τεκτονικοί

H Σαντορίνη είναι «ένα γιγάντιο μαγματικό καζάνι με δύο μικρά ηφαιστειακά νησάκια φωλιασμένα στο βυθισμένο κέντρο της. Έχει σκοτεινή και επικίνδυνη ηφαιστειακή ιστορία που εκτείνεται πριν 650.000 χρόνια». Είναι μερικώς βυθισμένο και ακόμα ενεργό ηφαιστειακό νησί, με τα τρέχοντα στοιχεία να βρίσκουν σύμφωνους τους επιστήμονες πως η αιτία αυτών των σεισμών είναι κάθε άλλο παρά ηφαιστειογενής.

Πώς μπορούν οι επιστήμονες να είναι βέβαιοι πως οι σεισμοί είναι τεκτονικοί και όχι ηφαιστειογενείς; Ή τεκτονοηφαιστειογενείς; Και πώς μπορούν οι επιστήμονες να διαπιστώνουν άμεσα τι ισχύει, δεδομένου ότι για να διασφαλίσουν πως ένας σεισμός είναι κύριος χρειάζεται μελέτη δυο ημερών;

«Όλοι οι σεισμοί προκαλούνται από κινήσεις πάνω σε ρήγματα και γι’ αυτό ονομάζονται “τεκτονικοί”. Μπορούμε να δούμε τη φύση κάθε γεγονότος από τα μοτίβα των σεισμικών κυμάτων, όπως ανιχνεύονται από σεισμόμετρα σε όλη την περιοχή και πέρα από αυτήν.

Αυτά τα σεισμικά σήματα φτάνουν μέσα σε δευτερόλεπτα έως λεπτά στους σεισμικούς σταθμούς σε όλη την Ευρώπη.

Σε αυτήν τη σειρά, μέχρι στιγμής, έχουν εντοπιστεί χιλιάδες συμβάντα. Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι υπήρξε «κύριο συμβάν». Θα το υποψιαστούμε αυτό μόνο εκ των υστέρων, εάν ο αριθμός και το μέγεθος των γεγονότων αρχίσει να μειώνεται.

Ένας ηφαιστειογενής σεισμός σχετίζεται με την κίνηση του μάγματος, όχι με το σπάσιμο των ρηγμάτων και έχει συχνά μια χαρακτηριστική κυματομορφή και δεν έχει αναφερθεί στη Σαντορίνη».

Μεταξύ των δημοσιευμένων μελετών του Pyle είναι και μια για το ηφαίστειο της Σαντορίνης. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνταν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα για να ‘μεταφραστεί’ η τεκτονική και μαγματική εξέλιξη του νησιού. Τα ευρήματα χρησιμοποιήθηκαν σε άλλες 386 εργασίες.

Τονιζόταν πως «η Σαντορίνη γοητεύει από καιρό τους γεωλόγους, με κάποιες σημαντικές πρώτες εργασίες για τα ηφαίστεια να γίνονται εκεί». Σε αυτά που έχουν αποκωδικοποιηθεί ανήκει ότι τα ηφαίστεια ενημερώνουν πριν εκραγούν.

Χαρακτηριστικά, στο πρωτόκολλο των Ιταλών υπάρχει προθεσμία τριών ημερών, για την εκκένωση των περιοχών που είναι κοντά στον Βεζούβιο.

Ο καθ’ ύλην αρμόδιος λέει στο NEWS 24/7 ότι «η έκρηξη του Βεζούβιου το 1631 συνέβη μετά από μια μακρά περίοδο χωρίς δραστηριότητα. Οι αναφορές από την εποχή ενημερώνουν ότι υπήρξε πολύ ισχυρός κραδασμός γύρω από τον Βεζούβιο, για δύο ή τρεις ημέρες πριν από την έναρξη της έκρηξης.

Σήμερα, τα σεισμόμετρα που χρησιμοποιούμε για την ανίχνευση σεισμών είναι πολύ ευαίσθητα και σίγουρα θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν τους μικρούς σεισμούς στην απαρχή έως την έκρηξη, πολύ πριν γίνει αρκετά μεγάλη και αισθητή.

Υπάρχουν επίσης, πολλά άλλα σημάδια που θα περιμέναμε να δούμε σε ένα ηφαίστειο που ετοιμάζεται να εκραγεί, συμπεριλαμβανομένων των αλλαγών στο υψόμετρο του εδάφους και των εκπομπών αερίων.

Τα όργανά μας είναι τόσο ευαίσθητα που μπορούν να μετρήσουν τις μικρές αλλαγές σε αυτού του είδους τα χαρακτηριστικά που συμβαίνουν στο παρασκήνιο σε ένα ανήσυχο ηφαίστειο, ακόμη και όταν δεν αναμένεται να εκραγεί».