Ο ΠΡΩΗΝ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ: ΕΝΑ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΡΟΜΑ

Το 2006 ένας αρχιτέκτων μηχανικός, καταξιωμένος στην τοπική κοινωνία της Κατερίνης, αφού είχε ήδη διατελέσει ως αντιδήμαρχος, προσέγγισε έναν 39χρονο τότε τσιγγάνο, κάτοικο του καταυλισμού Ρομά Νέας Χαλκηδόνας, έξω από τη Θεσσαλονίκη. Τον ενημέρωσε πως θα μπορούσε να του χτίσει σπίτι, μέσω κρατικού προγράμματος χορήγησης στεγαστικών δανείων για Έλληνες τσιγγάνους, με σκοπό την απόκτηση πρώτης κατοικίας.

Ο 39χρονος δίσταζε να πάρει δάνειο και το σκέφτηκε διπλά γιατί είπε πως έχει ένα παιδί “με ειδικές ανάγκες”. Εντέλει, όμως, υπέγραψε σε όσα χαρτιά του ζήτησε ο μηχανικός που του υποσχέθηκε σπίτι στην Κατερίνη και μία καλύτερη ζωή. Ο 39χρονος τσιγγάνος ήταν αναλφάβητος και εξουσιοδότησε εν αγνοία του τον μηχανικό να εισπράξει το δάνειο και να τον εκπροσωπήσει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. “Μας είπε ότι μόλις είναι έτοιμο το σπίτι, θα μας πάρει τηλέφωνο”, δήλωσε στις αρχές του 2024, στην κατάθεσή του στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, 18 χρόνια μετά την εκταμίευση του δανείου από τον κατηγορούμενο μηχανικό, δεν έχουν μπει ακόμα ούτε τα μπετά και η υπόθεση κόντεψε να παραγραφεί.

Η ιστορία αυτή επαναλήφθηκε κατά την περίοδο 2006-2008 με άλλους 34 Ρομά δανειολήπτες που είχε καταφέρει να πείσει ο μηχανικός, πηγαίνοντας από καταυλισμό σε καταυλισμό σε διάφορες περιοχές της χώρας. Το NEWS24/7 παρουσιάζει το χρονικό εξαπάτησης τσιγγάνων δανειοληπτών που κατηγορήθηκαν για απάτη και ζουν ακόμα και σήμερα σε καλύβια και παραπήγματα στην Κατερίνη, στη Βέροια, στη Λάρισα, στα Γιαννιτσά, στην Καρδίτσα και στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Τα δάνεια που εκταμίευσε ο μηχανικός στο όνομά τους ήταν συνολικής αξίας 4,6 εκατομμυρίων ευρώ και σήμερα πλέον με τους τόκους έχουν αγγίξει τα 11,5 εκατομμύρια.

Πώς στήθηκε η πλεκτάνη

Ο μηχανικός και πρώην αντιδήμαρχος Κατερίνης χρειάστηκε τη συνεργασία μιας σειράς προσώπων σε θέσεις κλειδιά, προκειμένου να εξαπατηθούν οι Ρομά και αντί να αποκτήσουν κατοικίες, να παραμείνουν στις παράγκες των καταυλισμών, με μόνη διαφορά τα υπέρογκα χρέη.

Προς υλοποίηση του σχεδίου του, ήρθε σε επαφή με στελέχη του υποκαταστήματος της Αγροτικής Τράπεζας Κατερίνης, προτείνοντας ότι ο ίδιος θα έβρισκε δανειολήπτες στο πλαίσιο του σχετικού κρατικού προγράμματος για τη στέγαση των Ρομά και θα αναλάμβανε την ανέγερση των κατοικιών, ζητώντας ως αντάλλαγμα τη διευκόλυνση των διαδικασιών, σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου που είδε το NEWS 24/7.

Ο μηχανικός ξεκίνησε να προσεγγίζει Ρομά από όλη την Ελλάδα, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα ως ευκαιρία για τη στεγαστική τους αποκατάσταση. Οι δανειολήπτες υπέγραφαν αιτήσεις χορήγησης δανείου, και μέσω πληρεξουσίων, ο μηχανικός είχε πλήρη έλεγχο της διαδικασίας, από τη συλλογή των δικαιολογητικών έως την εκταμίευση των ποσών, ενώ τους πήγαινε πάντοτε στο συγκεκριμένο κατάστημα της ΑΤΕ, ασχέτως του τόπου κατοικίας τους.

Αποδείχθηκε, επιπλέον, πώς μόνο τα δύο πρώτα δάνεια χορηγήθηκαν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, στο πλαίσιο του προγράμματος για τη στέγαση των Ρομά. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που οι Ρομά δεν κατάφερναν να αποπληρώσουν το δάνειο, το ελληνικό κράτος θα αναλάμβανε την ευθύνη να εξοφλήσει το χρέος στην τράπεζα. Το δάνειο, όμως, δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει το ποσό των 60.000 ευρώ.

Τα υπόλοιπα 33 δάνεια που μεθοδέυτηκαν με τον ίδιο τρόπο, δόθηκαν με ελεύθερα διαπραγματεύσιμους όρους, δηλαδή σαν ένα οποιοδήποτε στεγαστικό δάνειο και χωρίς την εγγύηση του δημοσίου. Αυτό συνεπάγεται τη δυνατότητα λήψης πολύ μεγαλύτερου δανείου, γι’ αυτό και όλα τα υπόλοιπα δάνεια κυμαίνονταν μεταξύ 120.000 και 210.000 ευρώ το καθένα, σύμφωνα με έγγραφα που είδε το NEWS 24/7.

Για τους σκοπούς των μεγαλύτερων δανείων που ο ίδιος ο μηχανικός εισέπραττε, ετοίμαζε εν αγνοία των Ρομά πλαστά αποδεικτικά μισθοδοσίας από τους υποτιθέμενους εργοδότες τους. Μεταφορικές εταιρείες, συνεργεία καθαρισμού και εργοστάσια ήταν οι συνήθεις επιλογές και ο μισθός κυμαινόταν στα 1.600 – 1.800 ευρώ/μήνα. Επομένως, με αυτό τον μισθό, θα μπορούσαν θεωρητικά άνετα να εξυπηρετούν την μηνιαία δόση του δανείου.

Η πραγματικότητα απείχε αισθητά. Οι τσιγγάνοι δεν είχαν σταθερή δουλειά, ήταν γυρολόγοι και πουλούσαν παλιοσίδερα. Τα τηλέφωνα που αναγράφονταν στις πλαστές σφραγίδες των επιχειρήσεων, είτε δεν αντιστοιχούσαν σε συνδρομητή, είτε αντιστοιχούσαν σε άσχετες επιχειρήσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ένα φαστφουντάδικο, το οποίο δεν απασχολούσε κανέναν από τους Ρομά δανειολήπτες.

“Πήρε τα χρήματα και εξαφανίστηκε”

Έτσι, από τον Μάρτιο του 2006 έως και τον Ιούλιο του 2008, εγκρίθηκαν και χορηγήθηκαν από την ΑΤΕ Κατερίνης 35 στεγαστικά δάνεια, συνολικού ύψους 4,6 εκατομμυρίων ευρώ και υπό διαδικασία έγκρισης ήταν άλλα 7 στεγαστικά, συνολικού ύψους 870.000 ευρώ, τα οποία δεν εγκρίθηκαν γιατί συνέπεσαν χρονικά με τον έλεγχο που διενεργήθηκε από την Τράπεζα για τις συγκεκριμένες υποθέσεις.

Τότε διαπιστώθηκε ότι ο κατηγορούμενος εργολάβος – μηχανικός είχε εισπράξει το συνολικό ποσό των δανείων, μέσω των πληρεξουσίων που είχε εξασφαλίσει από τους Ρομά, και δεν είχε ξεκινήσει καν την κατασκευή κανενός από τα ακίνητα. Με απλά λόγια, είχε πάρει τα χρήματά τους από την τράπεζα και είχε εξαφανιστεί.

“Πέρασε 1 μήνας σχεδόν από όταν υπογράψαμε και πήγα με τα ξαδέρφια μου, τον έψαξα αυτόν τον άνθρωπο, με δικά μου έξοδα, βενζίνες και τέτοια. Δεν τον βρήκα ποτέ, ήταν εξαφανισμένος” σημείωσε στην κατάθεσή του ένας εκ των Ρομά που ζούσε σε άλλη πόλη και πήγε στην Κατερίνη για να βρει τον εργολάβο.

Ο ρόλος της εκτιμήτριας της Τράπεζας

Η ΑΤΕ προκειμένου να χορηγήσει ολόκληρο το ποσό του δανείου θα έπρεπε να σιγουρευτεί ότι ολοκληρώθηκε η κατασκευή του. Σε αυτό το σημείο αποκαλύπτεται και ο ρόλος της εκτιμήτριας – μηχανικού της Τράπεζας, η οποία εγγράφως βεβαίωσε πώς και τα 35 ακίνητα είχαν ολοκληρωθεί, ενώ μέχρι και σήμερα πρόκειται για αγρούς με μηδενική οικοδομική υποδομή στα περίχωρα της Κατερίνης.

Επιπλέον, με τις εκτιμητικές της εκθέσεις υπερέβαλε εσκεμμένα την εμπορική αξία του κάθε ακινήτου, καθώς για να εγκριθεί ένα δάνειο 135.000 ευρώ, για παράδειγμα, θα έπρεπε η εμπορική αξία του σπιτιού να υπερβαίνει κατά ένα μεγάλο ποσοστό το δάνειο. Οπότε, η εκτιμήτρια έδινε στο σπίτι εμπορική αξία 180.000 ευρώ.

Όλες οι κατοικίες ήταν σχεδόν πανομοιότυπες με εμβαδό 34-37 τετραγωνικά μέτρα και αποτελούνταν από κουζίνα, μπάνιο και έναν ενιαίο χώρο δωματίου. Οι γκαρσονιέρες αυτές ήταν φανερά υπερτιμημένες, δεδομένης και της τοποθεσίας τους, στον Σβορώνο και στον Κορινό Πιερίας.

Τα οικόπεδα στα οποία προορίζονταν να χτιστούν τα ακίνητα ήταν, σύμφωνα με τα συμβόλαια που υπέγραψαν οι Ρομά, ιδιοκτησίας της συζύγου του κατηγορούμενου μηχανικού-πρώην Αντιδημάρχου και του πρώην Δημάρχου με τον οποίο υπηρέτησε μαζί, καθώς και της συζύγου του δεύτερου.

Μάλιστα, για τα ανύπαρκτα αυτά ακίνητα είχαν γίνει και συμβόλαια ασφάλισης πυρός μέσω της Αγροτικής τράπεζας με την εταιρεία “ΑΤΕ ΣΤΕΓΗ”. Τα σχετικά ασφαλιστήρια που στάλθηκαν ταχυδρομικά, επιστράφηκαν “λόγω ανύπαρκτης διεύθυνσης του παραλήπτη”, σύμφωνα με έγγραφα που τέθηκαν υπόψη του NEWS 24/7.

Ρομά vs Μορφωμένοι Επαγγελματίες

Ο κατηγορούμενος μηχανικός ομολόγησε ότι εισέπραξε τα δάνεια, αλλά υποστήριξε πως έδωσε στους Ρομά το μεγαλύτερο μέρος του δανείου σε μετρητά. Δεν έφερε όμως κανένα σχετικό αποδεικτικό στοιχείο.

Οι Ρομά από την πλευρά τους αρνήθηκαν κατηγορηματικά ότι έλαβαν έστω και ένα ευρώ. “Είμαι ακόμα σε παράγκα μαζί με 3 παιδιά και 3 εγγόνια. Μας εξαπάτησαν. Αγράμματος εγώ υπέγραφα. Είμαστε αγράμματοι, νομίζανε θα μας φάνε τα λεφτά και δεν τρέχει τίποτα”, δήλωσε ένας από τους κατηγορούμενους τσιγγάνους, ενώ άλλος κατηγορούμενος σημείωσε πως “από τότε που το έχω μάθει έχω πάθει έμφραγμα και ζάχαρο. Εγώ είμαι παλιατζής. Γιατί δεν μας δίνουν τα δάνεια και να πληρώνουμε με τα παλιοσίδερα 50-100 ευρώ τον μήνα;”

Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, ο μηχανικός ως έμπειρος επιχειρηματίας, σε περίπτωση που είχε αποδώσει τόσο μεγάλα ποσά σε μετρητά στους Ρομά, θα είχε φροντίσει να διασφαλιστεί μέσω υπογραφής σχετικής απόδειξης ή ιδιωτικού συμφωνητικού – τα οποία θα μπορούσε να είχε απαιτήσει από τους “αδαείς και αγράμματους” τσιγγάνους, όπως εξάλλου είχε λειτουργήσει και με τα πληρεξούσια που του έδιναν την πρωτοφανή ελευθερία να εισπράττει ο ίδιος τα δάνεια στο όνομα του κάθε δανειολήπτη.

Οι είκοσι Ρομά κατηγορούμενοι αθωώθηκαν, διότι το δικαστήριο έκρινε ότι ήταν “αγράμματοι” και “χαμηλού μορφωτικού επιπέδου”.

Ο πρώην αντιδήμαρχος Κατερίνης και μηχανικός καταδικάστηκε τελεσίδικα τον Νοέμβριο του 2024 σε 8 χρόνια ποινή κάθειρξης για απάτη, πλαστογραφία και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Η εκτιμήτρια της Αγροτικής Τράπεζας καταδικάστηκε σε 3 έτη φυλάκιση με αναστολή για απλή συνέργεια σε απάτη. Κανένα από τα διευθυντικά στελέχη της Αγροτικής Τράπεζας Κατερίνης δεν αντιμετώπισε κατηγορίες.