ΠΟΣΟ ΘΑ ΜΑΣ ΣΤΟΙΧΙΣΕΙ Η ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΑΠΟ ΡΩΣΙΑ ΣΕ ΕΥΡΩΠΗ

Στις 8 το πρωί της Πρωτοχρονιάς ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός, Gazprom ανακοίνωσε ότι σταμάτησαν οι εξαγωγές αερίου προς την Ευρώπη, μέσω του αγωγού που διασχίζει την Ουκρανία.

Είχε μόλις εκπνεύσει η πενταετής συμφωνία διαμετακόμισης αερίου ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, βάσει της οποίας το Κίεβο παρείχε τη νομική και την τεχνική δυνατότητα προμήθειας μέσω των εδαφών του.

Μετά τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε πει πως θα τιμήσει τη συμφωνία, αλλά δεν θα γίνει επέκταση, μετά το τέλος της «για λόγους εθνικής ασφαλείας».

Η Gazprom εξήγησε πως θα συνεχιστούν οι εξαγωγές μέσω του αγωγού TurkStream (έχει δυο γραμμές, με τη μία να αναλαμβάνει την εγχώρια αγορά στην Τουρκία και την άλλη τους πελάτες στην κεντρική Ευρώπη), με την Ευρωπαϊκή Ένωση να δηλώνει πως ήταν προετοιμασμένη για αυτές τις εξελίξεις.

Ειδικοί αναλυτές ενημερώνουν ότι θα υπάρχουν συνέπειες που θα τις ζήσει όλη η Ευρώπη και δη η ανατολική, μολονότι η ΕΕ θύμισε ότι από το 2022 ενισχύθηκε με νέες δυνατότητες εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), για το οποίο πληρώνουμε τις ΗΠΑ και το Κατάρ.

Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Γηραιά Ήπειρος αύξησε κατά 75% την εισαγωγή LNG. Ο κύριος όγκος έρχεται από την άλλη ακτή του Ατλαντικού.

Σύμφωνα τώρα, με τη βάση δεδομένων αποθεμάτων (storage database) της Gas Infrastructure Europe, αυτά της ΕΕ εξαντλούνται με πιο γρήγορο ρυθμό από τον κανονικό. Χαρακτηριστικά, τον Σεπτέμβριο ήταν μειωμένα κατά 20%, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των δυο προηγούμενων χειμώνων που ήταν πιο ήπιοι.

Ενώ δεν μπορούν πια, να θεωρούνται εξασφαλισμένες οι προμήθειες για τον επόμενο χειμώνα, οι μετεωρολόγοι προβλέπουν χαμηλές θερμοκρασίες για τις προσεχείς ημέρες.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η τιμή της μεγαβατώρας έφτασε το Δεκέμβριο στα 49 ευρώ, δηλαδή πολύ κοντά στο ετήσιο υψηλό που είχε οριστεί στις αρχές του μήνα.Traders εκτιμούν πως η πρόσφατη διακοπή διαμετακόμισης μπορεί να αυξήσει την τιμή της μεγαβατώρας έως και 10 ευρώ.

Η ΡΩΣΙΑ ΘΑ ΧΑΣΕΙ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΚΑΙ Η ΟΥΚΡΑΝΙΑ 800 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ

Ο αγωγός Urengoy-Pomary-Uzhgorod ήταν ο τελευταίος μεγάλος ‘διάδρομος’ αερίου από τη Ρωσία προς την Ευρώπη, μετά τη δολιοφθορά του 2022 στον Nord Stream προς τη Γερμανία και το ‘κλείσιμο’ της διαδρομής προς την Πολωνία μέσω της Λευκορωσίας.

Είχε δημιουργηθεί την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, για να μεταφέρει το αέριο από τη Σιβηρία στις ευρωπαϊκές αγορές. Έγινε ο κύριος αγωγός από τη Σιβηρία προς τα σύνορα της Ουκρανίας με τη Σλοβακία. Εκεί προκύπτουν διακλαδώσεις που αναλαμβάνουν τη μεταφορά σε Τσεχία και Αυστρία.

Περνάει ωστόσο, από την πόλη Σούτζα της περιοχής Κουρσκ της Ρωσίας, που τώρα βρίσκεται υπό τον έλεγχο ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων. Άρα ο αγωγός ανήκει στην Naftogaz.

Ο Ζελένσκι είχε προειδοποιήσει πολλές φορές πως δεν θα προχωρήσει σε ανανέωση της συμφωνίας διαμετακόμισης, μετά το τέλος της, κάτι που έγινε σε συμφωνία με τους δυτικούς συμμάχους προκειμένου να περιοριστεί η δυνατότητα του Κρεμλίνου να χρησιμοποιεί το αέριο ως διαπραγματευτικό ‘όπλο’ με την Ευρώπη.

Αναλυτές είπαν στους New York Times πως το κλείσιμο του συγκεκριμένου αγωγού μπορεί να μειώσει τα έσοδα της Ρωσίας από τις πωλήσεις φυσικού αερίου έως 6.5 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Η Ουκρανία θα χάσει 800.000.000 δολ. το χρόνο.

Ενυπάρχουν όμως, κάποιοι κίνδυνοι για τους Ουκρανούς. Για παράδειγμα, οι Ρώσοι μπορεί να αποφασίσουν να βομβαρδίσουν το δίκτυο των αγωγών της Ουκρανίας -το οποίο δεν έχουν ‘ακουμπήσει’ έως τώρα, αλλά πλέον δεν έχουν και λόγο να το αφήνουν ανέγγιχτο.

To 2021 η Ρωσία κάλυπτε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% των αναγκών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε αέριο. Τρία χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, δίνει το 15%, με το 5% να περνάει από τον αγωγό που έκλεισε την Πρωτοχρονιά.

Το Al Jazeera αναφέρει πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση έλαβε λιγότερα από 14 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω της Ουκρανίας από την 1η Δεκεμβρίου. Όταν άρχισε η σύμβαση το 2020, λάμβανε περισσότερα από 65 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως».

Ό,τι ωστόσο, δεν στέλνει η Ρωσία στην ΕΕ τπηγαίνει σε Κίνα, Ινδία και άλλες χώρες της Ασίας, όπου σύναψε πολλές συμφωνίες ο Βλαντίμιρ Πούτιν.

Στα δικά μας, από την εισβολή στην Ουκρανία, η τιμή του αερίου εκτοξεύτηκε στα ύψη και γιατί η Μόσχα μείωσε την παροχή αερίου στην Ευρώπη. Ήταν ο τρόπος του Πούτιν να ωθήσει πολλές κυβερνήσεις να ενεργοποιήσουν τα ‘πακέτα έκτακτης ανάγκης’ για να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και τους πολίτες.

Τα περισσότερα μέλη της ΕΕ άρχισαν να μειώνουν το ποσοστό που στηρίζονταν στη Ρωσία για τα ενεργειακά τους και βρήκαν εναλλακτικούς πάροχους -πχ το Αζερμπαϊτζάν.

Aκολούθως οι Ρώσοι άρχισαν να ‘πετούν’ το αέριο, το οποίο είχαν τεράστια ανάγκη βιομηχανικές χώρες όπως η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία καθώς όπως έλεγαν «δεν έχουν πού να το πουλήσουν».

Υπήρξε μια εξομάλυνση των διαδικασιών που αντιλήφθηκαν όσοι χρησιμοποιούν αέριο για τη θέρμανση τους από το γεγονός ότι δεν εκτοξεύτηκαν στα ύψη οι τιμές -που ειρήσθω εν παρόδω είναι 3 με τέσσερις φορές υψηλότερες από εκείνες που υπάρχουν στις ΗΠΑ.

ΟΙ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΤΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ

Fast forward στο σήμερα, η ‘απενεργοποίηση’ του αγωγού Urengoy-Pomary-Uzhgorod δεν θα αφήσει κάποια χώρα χωρίς αέριο, αλλά θα κάνει πιο περίπλοκη και ακριβή την αγορά του και δη για όσους δεν έχουν βρει εναλλακτικούς τρόπους (όπως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας).

Το μεγαλύτερο πρόβλημα αναμένεται να το αντιμετωπίσουν οι Γερμανία, Ιταλία, Αυστρία, Ουγγαρία και Σλοβακία, οι οποίες συνέχιζαν να έχουν ως κύριο προμηθευτή τη Ρωσία -και μετά τον πόλεμο.

Οι Γερμανία και Ιταλία έχουν ασχοληθεί με την αποθήκευση υγροποιημένου φυσικού αερίου που λαμβάνει από το Κατάρ και τις ΗΠΑ, ωστόσο εξαρτώνται ακόμα πολύ από τη Ρωσία.

Η κυβέρνηση της Αυστρίας ενημέρωσε ήδη πως έχει βρει εναλλακτική και τελείωσε το συμβόλαιο που είχε με την Gazprom. Ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίκο είπε πως αναμένεται αύξηση της τιμής του αερίου σε όλη την Ευρώπη, με τους Σλοβάκους να καλούνται να διαχειριστούν ‘άνοιγμα’ 117.000.000 ευρώ, όπως η πολιτεία επιχειρεί να βρει άλλους τρόπους να τους ζεστάνει.

Η Μολδαβία που ήδη έχει ενημερώσει ότι έχει πρόβλημα (έλλειψη), ειδοποίησε τους πολίτες πως αυτός ο χειμώνας θα είναι πολύ δύσκολος χωρίς το ρωσικό αέριο.

Η Ουγγαρία λαμβάνει το αέριο μέσω της TurkStream, από όπου το παίρνει κυρίως και η Ελλάδα -μέσω Βουλγαρίας. Παρ’ όλα αυτά, αναμένεται να υπάρξει μια μικρή ‘αναστάτωση’, δηλαδή αύξηση της τιμής, εφόσον δεν φτάσουν τα αποθέματα φυσικού αερίου και υγροποιημένου.

Επειδή βέβαια, το πρόβλημα αφορά όλη την Ευρώπη δεν αποκλείεται νέο πακέτο επιδοτήσεων από την ΕΕ, ώστε να καλυφθεί το κόστος ανεφοδιασμού.