ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΣ: ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΣΩΘΕΙ Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΡΟΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Το ταξίδι ξεκίνησε νωρίς το πρωί της Παρασκευής και μέσα σε λίγες ώρες βρισκόμασταν στον δρόμο για τα ιστορικά Μαστοροχώρια, μία ομάδα χωριών στη Βόρεια Πίνδο, εκεί που για τις επόμενες ημέρες θα χτυπούσε η καρδιά του Sarantaporos Science Week 2024.

Τα βουνά, τα έλατα, τα μαυρόπευκα και τα πλατάνια που αφήναμε αριστερά και δεξιά δημιουργούσαν ένα απόκοσμο σκηνικό αλλά και μία ζώνη ασφαλείας. Η πρώτη “γνωριμία” με τον παραπόταμο του Αώου, τον ποταμό Σαραντάπορο, έγινε όταν διασχίσαμε την ομώνυμη γέφυρα που λίγα χιλιόμετρα αργότερα θα μας οδηγούσε στη Βούρμπιανη, το χωριό που αποτέλεσε τη βάση για πάνω από 60 ερευνητές και επιστήμονες από περισσότερα από 20 Πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα, οι οποίοι συναντήθηκαν για πρώτη φορά με σκοπό την επιστημονική μελέτη και την προστασία του οικοσυστήματος του ποταμού.

Κάπως έτσι ο Σαραντάπορος μεταμορφώθηκε σε ένα ζωντανό εργαστήριο για επιστήμονες και φυσιολάτρεις από την Ελλάδα, την Αλβανία, την Αυστρία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίοι για μία εβδομάδα εξερεύνησαν, συνέλεξαν και μελέτησαν, παρέχοντας νέες γνώσεις και δεδομένα που ενισχύουν τα επιχειρήματα για τη σπουδαιότητα του ποταμού. Κυρίως όμως έγιναν ασπίδα προστασίας για τον φυσικό αυτό θησαυρό της Ηπείρου.

“Ένα ακριτικό ποτάμι γίνεται μέσα από συντονισμένες ενέργειες το επίκεντρο, λίγες μέρες μόλις από την ανακήρυξή του ως Προστατευμένο Τοπίο και Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός“, λέει στο NEWS 24/7 o Αλέξης Κατσαρός, Εκτελεστικός Διευθυντής του MedINA, του Μεσογειακού Ινστιτούτου για τη Φύση και τον Άνθρωπο που σε συνεργασία με τις οργανώσεις Euronatur, RiverWatch και EcoAlbania, διοργάνωσε το Sarantaporos Science Week, στο πλαίσιο της εκστρατείας “Save the Blue Heart of Europe“.

Ο χάρτης της περιοχής με τις κίτρινες σημαίες που έδειχναν τα πεδία δράσης και έρευνας που καθημερινά επισκέπτονταν οι ομάδες των ερευνητών στήθηκε στην πλατεία του χωριού και το Sarantaporos Science Week, η συντονισμένη εθελοντική πολυεπιστημονική πρωτοβουλία με κυρίαρχο μήνυμα: “Αώος χωρίς φραγμούς: Ενώνουμε δυνάμεις για το πρώτο Διασυνοριακό Πάρκο ελεύθερου ποταμού στην Ευρώπη, Αώος/Vjosa“, ξεκίνησε.

Πρώτος σταθμός ο ποταμός Σαραντάπορος, όπου με μία ομάδα ιχθυολόγων και επικεφαλής τον Λούη Βαρδάκα, ειδικό στην Οικολογία Ψαριών Εσωτερικών Υδάτων στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ.) βρεθήκαμε στην κοίτη του ποταμού για μια ιχθυολογική δειγματοληψία, από την οποία προέκυψαν σπουδαία και σημαντικά ευρήματα.

Πρωταρχικός στόχος της παρουσίας μας εκεί, όπως τόνισε στο NEWS 24/7 ο Λούης Βαρδάκας είναι η ανάδειξη της σημαντικότητας του ποταμού Σαραντάπορου, που είναι ένας από τους λιγότερο μελετημένους, από άποψη βιοποικιλότητας. Η οποία όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, είναι παραπάνω από πλούσια.

“Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της ηλεκτραλιείας, μία μέθοδο που δεν επηρεάζει τα ψάρια, καθώς τα αναισθητοποιεί για λίγο και έπειτα αφήνονται πίσω ζωντανά να φύγουν στο ποτάμι, κάναμε μία ιχθυολογική δειγματοληψία σαρώνοντας μία περιοχή περίπου 160 μέτρα. Μέσα σε αυτή βρήκαμε 6 είδη ψαριών, όλα αυτόχθονα, ενώ εντυπωσιακό ήταν που βρήκαμε και 3 χέλια σε μεγάλο μέγεθος, πάνω από 26 εκατοστά“, είπε ο ειδικός, εξηγώντας τι σημαίνει η παρουσία του χελιού σε ένα ποτάμιο οικοσύστημα σαν αυτό.

“Η παρουσία του χελιού μας δείχνει ότι το ποτάμι έχει ακόμα συνεκτικότητα, δηλαδή ότι είναι ενωμένο και δεν υπάρχουν εμπόδια που να κόβουν τη διέλευση των ψαριών. Επειδή το χέλι έρχεται από τη θάλασσα των Σαργασών (σ.σ. μια περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού) κάνει ένα τεράστιο και μοναδικό ταξίδι και μπορεί και έρχεται σε έναν βιότοπο για να μεγαλώσει, να ωριμάσει και να επιστρέψει εκεί από όπου ξεκίνησε”, εξήγησε.

Παρά την πρόσφατη διάκριση του Αώου ως Προστατευόμενος Φυσικός Σχηματισμός και Προστατευόμενο Τοπίο, μόλις τον Νοέμβριο του 2023, ο Σαραντάπορος αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις και απειλές, με κύρια τη σχεδιαζόμενη εγκατάσταση περίπου 30 μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών (από τους σχεδόν 50 που σχεδιάζονται σε όλη τη λεκάνη απορροής του Αώου).

Γιατί τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα (ΜΥΗΕ) αποτελούν απειλή για το τελευταίο απροστάτευτο τμήμα του ποταμού Αώου, μάς εξήγησε ο κ. Βαρδάκας:

“Το πρόβλημα είναι αρχικά το ‘barrier’ που δημιουργείται, καθώς κυρίως τα ψάρια και κάποια ασπόνδυλα δυσκολεύονται να μετακινηθούν πάνω – κάτω, γιατί και το κάτω έχει σημασία, όχι μόνο το πάνω. Δηλαδή, αυτά που θα μείνουν πάνω και θα γεννήσουν πρέπει τα μικρά τους να μπορούν κατέβουν κάτω. Εκεί όμως που δημιουργείται το μεγάλο πρόβλημα είναι στο τμήμα εκτροπής, εκεί που έχουν πάρει το περισσότερο νερό και άρα επειδή έχει λιγότερο νερό μπορεί να αυξηθεί η θερμοκρασία, μπορεί τα φυτά που έχουν αναπτυχθεί να τραβάνε περισσότερο οξυγόνο, άρα δημιουργείται ένα ‘εχθρικό περιβάλλον’”.

Χαρακτηριστική της ανησυχητικής κατάστασης είναι η εικόνα που επικρατεί στον ποταμό Βουρκοπόταμο, παραπόταμο του Σαραντάπορου, όπου είναι εγκατεστημένο μικρό υδροηλεκτρικό έργο και περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο ο κ. Βαρδάκας: “Το νερό από τον σωλήνα στάζει και μπορεί να πέφτει μία σταγόνα πάνω σε ένα ψάρι“.

Το MedIna έχει εκφράσει επανειλημμένως την ανησυχία του για τα έργα αυτά, τα οποία θα υποβαθμίσουν την οικολογική ακεραιότητα του ποταμού, προκαλώντας μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα της περιοχής, καθώς και σοβαρές αλλοιώσεις στην υδρομορφολογία του ποταμού, επηρεάζοντας και τις δύο πλευρές των συνόρων Ελλάδας – Αλβανίας, αφού ο Σαραντάπορος ως κύριος παραπόταμος του διασυνοριακού ποταμού Αώου/Vjosa διασχίζει ανεμπόδιστα Ελλάδα και Αλβανία για 272 χιλιόμετρα.

Γι’ αυτό και η προ εβδομάδων απόφαση – ορόσημο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η οποία συμπληρώνει το καθεστώς προστασίας του ποταμού Αώου και αναγνωρίζει τη σημασία του ως ποταμού ελεύθερης ροής έφερε ικανοποίηση και χαμόγελα σε ερευνητές και επιστήμονες των οργανώσεων MedINA, Πίνδος Περιβαλλοντική, The Green Tank.

Βάσει απόφασης αποκλείεται η κατασκευή φραγμάτων, καθώς και η χωροθέτηση υδροηλεκτρικών έργων και σταθμών όλων των κατηγοριών, συμπεριλαμβανομένων των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ), που αποτελούν τη μεγαλύτερη απειλή για την ελεύθερη επικοινωνία των νερών του ποταμού, την ιδιαίτερη οικολογική του αξία και υδρομορφολογική του ακεραιότητα.

Αυτό που επιτρέπεται είναι οι δραστηριότητες που διαφυλάσσουν την ενίσχυση της οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών (γεωργία, κτηνοτροφία, τουρισμός κ.ά.) και την πολιτισμική κληρονομία τους.

Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μια ασπίδα προστασίας για την ελεύθερη ροή του Αώου, των κύριων παραποτάμων του, Βοϊδομάτη και Σαραντάπορου, και όλων των ρεμάτων αυτών, που εμπίπτουν εντός του νεοσύστατου σχηματισμού. Μπαίνουν έτσι ισχυρά θεμέλια για τη διατήρηση και την αποτελεσματική διαχείριση της λεκάνης απορροής του ποταμού.

Πάραυτα, η προστασία του Σαραντάπορου είναι κάθε άλλο παρά εξασφαλισμένη, καθώς αρκετά έργα σχεδιάζονται εκτός της νεοσύστατης προστατευόμενης περιοχής, ενώ άλλα βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο αδειοδότησης. Έτσι, προϋπόθεση για την ολοκληρωμένη προστασία και θωράκιση του ποτάμιου δικτύου αποτελεί, σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η εφαρμογή ενός ενιαίου καθεστώτος προστασίας που θα εκτείνεται σε ολόκληρη τη λεκάνη απορροής του Αώου και θα θέτει αντιστοίχως ισχυρούς όρους και περιορισμούς.

“Αν και οι νέες διατάξεις αποκλείουν την κατασκευή περίπου 15 ΜΥΗΕ στην υπολεκάνη του Σαραντάπορου, περίπου 20 έργα θα μπορούσαν ακόμη να κατασκευαστούν νόμιμα εντός της περιοχής. Η υπαγωγή ολόκληρης της λεκάνης απορροής του Αώου σε ενιαίο καθεστώς ισχυρής προστασίας θα διασφαλίσει την ελεύθερη ροή των ποταμών και ρεμάτων από την επέκταση των υδροηλεκτρικών. Πρόκειται για ένα απαραίτητο και συνάμα επείγον μέτρο ώστε να επιτευχθεί η προστασία ολόκληρης της λεκάνης απορροής του Αώου/Vjosa με τη δημιουργία του πολυαναμενόμενου Διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού”, δήλωσε ο Δημήτρης Παπαγεωργίου, Τοπικός Συντονιστής & Υπεύθυνος Έργου του MedINA.

Τις δικές της ανησυχίες για την κατασκευή ΜΥΗΕ εξέφρασε και η Αναστασία Λάμπου, περιβαλλοντολόγος και ειδική στη βενθική οικολογία στο ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ., με την οποία βρεθήκαμε στο χωριό Πληκάτι, σε μία από έρευνες πεδίου που πραγματοποίησε η ομάδα της στο πλαίσιο του Sarantaporos Science Week.

Έχοντας ως αντικείμενο τη συλλογή βενθικών μακροασπονδύλων από ποτάμια σε όλη την Ελλάδα, η Αναστασία Λάμπου μιλώντας στο NEWS 24/7 ανέφερε πως “στόχος είναι η καταγραφή της βενθικής βιοποικιλότητας μέσω του εντοπισμού όσο το δυνατόν περισσότερων ειδών στο σύνολο της βιοκοινότητας των βενθικών μακροασπονδύλων αλλά κυρίως η εστίαση στα είδη και στις ταξινομικές ομάδες, που είναι πολύ σημαντικές και μας δείχνουν καλή ποιότητα των ποταμών.

Αυτά είναι τα εξής: Τριχόπτερα, πλεκόπτερα και οδοντόγναθα. Στην Ελλάδα έχουμε 48 ενδημικά είδη τριχόπτερων, τα οποία όλα έχουν κατηγοριοποιηθεί με βάση τα κριτήρια της ICUN ως απειλούμενα προς εξαφάνιση.

Καθώς δεν γνωρίζουμε καθόλου ποια είδη έχουμε στο συγκεκριμένο ποτάμι, τον Σαραντάπορο, σκοπός μας εδώ είναι να δούμε ποια είδη υπάρχουν, ίσως έχουμε κάποιο από τα γνωστά μας ενδημικά, και μιας και πρόκειται για ένα ιδανικό μέρος, είναι σημαντικό να μην επέμβουμε σε αυτό για να μπορέσουμε να τα διατηρήσουμε, αφού όλα είναι απειλούμενα είδη”, είπε.

Τόνισε δε, πως η κατασκευή φραγμάτων και άλλων υδροηλεκτρικών έργων θα δημιουργήσει περαιτέρω πρόβλημα.

“Η μείωση της παροχής αποτελεί ήδη πρόβλημα και θα το δούμε περισσότερο στα επόμενα χρόνια λόγω της κλιματικής κρίσης την οποία βιώνουμε. Αν γίνουν τα συγκεκριμένα φράγματα και μικρά υδροηλεκτρικά έργα η παροχή θα μειωθεί σε κάποια σημεία, οπότε αυτό σίγουρα θα επηρεάσει τα βενθικά μακροασπόνδυλα.

Η παροχή επίσης είναι αλληλένδετη με τη συγκέντρωση του οξυγόνου που είναι μέσα στο νερό οπότε και πάλι θα επηρεαστούν τα συγκεκριμένα είδη. Το να κατασκευαστεί ένα φράγμα μέσα στο ποτάμι, αυτό θα επηρεάσει τη βενθική βιοποικιλότητα, καθώς τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν δεν είναι φιλικά προς αυτά. Δεν είναι το ενδιαίτημά τους, δεν έχουν μάθει να ζουν σε τσιμέντο, σε ξύλα που είναι ίσως εμποτισμένα με υλικά για να διατηρούνται στο νερό.

Το φυσικό τους ενδιαίτημα είναι οι ογκόλιθοι, οι κροκάλες, τα χαλίκια, αυτά δηλαδή που βρίσκουμε σε αφθονία στο συγκεκριμένο ποτάμι γι’ αυτό έχουμε και τα συγκεκριμένα είδη που δηλώνουν καλή ποιότητα.

Τα φράγματα επίσης, θα εμποδίσουν τη μετακίνηση των βενθικών μακροασπονδύλων, καθώς μπορεί ορισμένα σε κάποια φάση του κύκλου της ζωής τους όταν γίνονται ενήλικα να πετάνε και να μπορούν να μεταφερθούν, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα υπόλοιπα που ζουν όλη τη ζωή τους μέσα στο νερό”, πρόσθεσε.

Ποια είναι η αξία των βενθικών μακροασπονδύλων;

Η κ. Λάμπου εξήγησε πως τα βενθικά μακροασπόνδυλα είναι πάρα πολύ σημαντικά γενικά για το κύκλο της τροφικής αλυσίδας εντός και εκτός ποταμιού.

“Συγκεκριμένα τα βενθικά μακροασπόνδυλα αποτελούν τροφή για ψάρια, βατράχους, σαύρες, νερόφιδα ή φίδια που μπαίνουν στο νερό όπως οι σαΐτες, πουλιά, όλα αυτά είναι αλληλένδετα. Αν κάτι δεν πάει καλά με τα βενθικά μακροασπόνδυλα, δηλαδή μειωθεί ο πληθυσμός τους θα μειωθεί και ο πληθυσμός των ειδών που τα χρησιμοποιούν ως τροφή”, είπε.

Σημαντικό ρόλο έχουν και τα πλεκόπτερα, τα οποία δηλώνουν πάρα πολύ καλή ποιότητα ποταμιού. Δεν τα βρίσκεις σε ποτάμια που έχουν μέτρια, ελλιπή, ή κακή ποιότητα. Είναι πολύ καλό το ενδιαίτημα για να μπορέσουν να επιβιώσουν”, σημείωσε και πρόσθεσε: “Ανάλογα με ποια ταξινομική ομάδα θα βρούμε εδώ, ποια είδη, μπορούμε να καταλάβουμε από τι απειλούνται και τι μπορούμε να κάνουμε για να τα προστατεύσουμε”.

“Ο ποταμός κινδυνεύει να κατακερματιστεί”

Ερωτηθείς για το πώς συνδέεται η θεματολογία του Science Week με τις τρέχουσες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Σαραντάπορος και η ευρύτερη περιοχή, ο κ. Κατσαρός, Εκτελεστικός Διευθυντής του MedIna μάς λέει:

“Ο ποταμός κινδυνεύει να κατακερματιστεί, εφόσον τα σχέδια για την κατασκευή υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων υλοποιηθούν. Ο ποταμός δεν είναι επαρκώς μελετημένος και, παρότι είμαστε πλέον σε θέση να γνωρίζουμε από τη διεθνή βιβλιογραφία τη σημασία της διατήρησης των ελεύθερων ποταμών, η μελέτη του Σαραντάπορου θα μας επιτρέψει να ενισχύσουμε τα επιχειρήματά μας για τη συνολική προστασία και διατήρησή του. Για παράδειγμα η μελέτη της βιοποικιλότητας, περιλαμβανομένων των ψαριών, των φυτών, των πουλιών και των εντόμων, θα βοηθήσει και στην καταγραφή σπάνιων και απειλούμενων ειδών.

Η ανάλυση των φυσικοχημικών και υδρομορφολογικών χαρακτηριστικών του ποταμού θα συμβάλλει στην κατανόηση της κατάστασης των υδάτων και των επιπτώσεων των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων από την κατασκευή φραγμάτων και υδροηλεκτρικών σταθμών.

Σημαντικές δράσεις συνεπώς, οι οποίες θα έρθουν να προστεθούν στα όσα ήδη γνωρίζουμε για τη φυσική και πολιτιστική αξία του ποταμού”.

Με τα ποτάμια να αποτελούν τους πιο απειλούμενους τύπους οικοτόπων παγκοσμίως και να έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ο κ. Κατσαρός μίλησε για τη σημασία ενός Science Week όπως αυτού στον Σαραντάπορο τόσο σε επιστημονικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.

“Είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η παραγόμενη γνώση θα μεταφερθεί στις τοπικές κοινότητες και στο ευρύτερο κοινό, ώστε να ενημερωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι άνθρωποι για τη σημασία του ποτάμιου αυτού συστήματος αλλά και συνολικότερα των ποταμών. Η τοπική κοινότητα υποδέχθηκε θερμά την πρωτοβουλία και ανυπομονεί να μάθει τα ευρήματα των επιστημονικών ερευνών.

Οι κάτοικοι της περιοχής που αγαπούν το ποτάμι, μεγαλώνουν μαζί του και εξαρτώνται τρόπον τινά από αυτό, θα είναι πλέον σε θέση να επιβεβαιώσουν τη μεγάλη οικολογική του αξία. Τα ποτάμια έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και οι προσπάθειές μας να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον είναι επιτακτική ανάγκη να εστιάσουν και στην προστασία και αποκατάστασή τους. Η διατήρησή τους δε θα έχει μόνο περιβαλλοντική και συμβολική σημασία. Δύναται να έχει και θετική επίδραση στην τοπική οικονομία, προσελκύοντας επισκέπτες και δημιουργώντας επιπλέον εισόδημα για τις τοπικές επιχειρήσεις”.

Ποια είναι η στρατηγική του MedINA για τη συνέχιση και ενίσχυση αντίστοιχων περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών;

“Το MedINA βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης της νέας του στρατηγικής που θα καθοδηγήσει τις δράσεις για την περίοδο 2025-2029. Στις προτεραιότητές μας, σύμφωνα με τον κ. Κατσαρό, θα συνεχίσει να είναι η προάσπιση της ελεύθερης ροής των ποταμών, μέσω της κινητοποίησης των μελών των τοπικών κοινοτήτων και της συνεργασίας με διεθνείς εταίρους και θεσμικούς φορείς, με έμφαση στη λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου.

Επιπλέον, θα προωθήσουμε τον ρόλο των ποταμών στη βιώσιμη ανάπτυξη, διαχέοντας γνώσεις και εργαλεία που ευαισθητοποιούν και εμπνέουν τις τοπικές κοινότητες, τους πολίτες και τους νέους να αναλάβουν δράση για την υπεράσπισή τους. Εξίσου σημαντική είναι η αποκατάσταση των κρίσιμων φυσικών διεργασιών των ποταμών.

Τέλος, θα αναδείξουμε τη σημαντικότητα των νησιωτικών ρεμάτων στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας, εστιάζοντας στη μέτρηση του αντίκτυπου της παραδοσιακής πρακτικής των λίθινων αναβαθμών, ως λύση βασισμένη στη φύση, για την αντιμετώπιση της ξηρασίας, των πλημμυρών και της απώλειας της βιοποικιλότητας.

Πολλοί από τους σημαντικότερους πολιτισμούς του κόσμου αναπτύχθηκαν κατά μήκος των ποταμών. Σήμερα, τα ποτάμια αντιμετωπίζουν πολυάριθμες απειλές που επηρεάζουν την ικανότητά τους να παρέχουν τα ανεκτίμητα οφέλη τους. Αυτές τις απειλές στοχεύει να αναδείξει το MedINA και να συμβάλει στην αντιμετώπισή τους”.

Παρακολουθώντας για μερικές ημέρες επιστήμονες και ερευνητές, ιχθυολόγους, υδρολόγους, εντομολόγους, επιστήμονες που ασχολούνται με την υπόγεια ζωή κ.ά., να ενώνουν τις δυνάμεις τους και να γίνονται ασπίδα προστασίας για ένα οικοσύστημα, διαπιστώνει κανείς πως το Sarantaporos Science Week 2024 δεν ήταν απλά μία επιστημονική εκδήλωση, αλλά και μια συγκινητική υπενθύμιση της ζωτικής σημασίας που έχουν τα ελεύθερα ποτάμια για το περιβάλλον. Διαφυλάσσοντας αυτά τα φυσικά θαύματα, διασφαλίζουμε ένα βιώσιμο και αρμονικό μέλλον, όπου η φύση και ο άνθρωπος μπορούν να συνυπάρχουν.