ΕΝΑΣ ΑΝΔΡΑΣ, ΜΙΑ ΑΡΚΟΥΔΑ ΚΑΙ 7 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΑΣΟΣ
Ρώτησα επτά γυναίκες αν θα προτιμούσαν να εγκλωβιστούν μέσα σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα ή με μια αρκούδα. Και μου απάντησαν.
Το τελευταίο διάστημα διεξάγεται μια άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία ξεκινά με το εξής ερώτημα: Ως γυναίκα θα προτιμούσες να εγκλωβιστείς σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα ή με μια αρκούδα;
Στη συντριπτική πλειοψηφία, οι γυναίκες επιλέγουν την αρκούδα, χωρίς δεύτερη σκέψη, τονίζοντας πως ο τρόμος που μπορεί να τους προξενήσει η παρουσία ενός άγνωστου άνδρα μέσα σε ένα δάσος δεν συγκρίνεται με τον φόβο που μπορεί να έχουν στην ιδέα της συνύπαρξης με ένα άγριο ζώο.
Το εν λόγω δίλημμα έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις στο διαδίκτυο, αλλά περισσότερο από αυτό, έχει εκκινήσει μια πολύτιμη συζήτηση για τη βία κατά των γυναικών και για το πώς ο κίνδυνος δεν παίρνει πάντα τη μορφή ενός άγριου ζώου που φέρει γούνα και κοφτερά δόντια.
Έκανα, λοιπόν, την ίδια ερώτηση σε φίλες και γνωστές, με τις περισσότερες να μου απαντούν πως θα φοβόντουσαν περισσότερο να μείνουν μόνες μέσα σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα, παρά με μια αρκούδα. Γιατί, άραγε;
Πριν πάμε στις απαντήσεις αυτών των γυναικών, ας σταθούμε λίγο στην επικινδυνότητα των δύο ζώων, βάσει αριθμών.
Ας ξεκινήσουμε με τις αρκούδες.
Οι επιθέσεις αρκούδας προκαλούν σοκ, αλλά είναι εξαιρετικά σπάνιες. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, γίνονται 40 επιθέσεις καφέ αρκούδας σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο και οι περισσότερες από αυτές τις επιθέσεις πραγματοποιούνται όταν η αρκούδα αισθάνεται ότι απειλείται. Από αυτές τις 40 επιθέσεις, το 14,3% είναι θανατηφόρες.
Μεταξύ 1870 και 2014, υπήρξαν 73 επιθέσεις σε ανθρώπους παγκοσμίως από άγριες πολικές αρκούδες, 20 από τις οποίες ήταν θανατηφόρες. Οι μαύρες αρκούδες επιτίθενται και σκοτώνουν περίπου έναν άνθρωπο ετησίως στην Αμερική, και λόγω της εισβολής ανθρώπων στα εδάφη τους, οι επιθέσεις μαύρης αρκούδας αυξάνονται στην Ιαπωνία.
Οι αρκούδες γενικά αφήνουν τους ανθρώπους ήσυχους και θα αλλάξουν τη συμπεριφορά τους για να μας αποφύγουν όπου είναι δυνατόν.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι οι αρκούδες επικίνδυνες για τον άνθρωπο, αλλά το αντίθετο. Σύμφωνα με το Western Wildlife Outreach, 50.000 μαύρες αρκούδες κυνηγιούνται νόμιμα στη Βόρεια Αμερική κάθε χρόνο, ενώ πάνω από 800 πολικές αρκούδες σκοτώνονται από τον άνθρωπο κάθε χρόνο.
Δεν ξέρω τι θα ένιωθαν οι αρκούδες, αν είχαν λόγο και ανθρώπινη νοημοσύνη, αλλά με βάση τα παραπάνω, μάλλον δεν θα ένιωσαν ασφαλείς να μείνουν μέσα σε ένα δάσος μαζί με έναν άνθρωπο.
Τώρα πάμε στους άνδρες.
Η ανδρική βία κατά των γυναικών είναι μια θλιβερή πραγματικότητα σε όλο τον πλανήτη. Κατά μέσο όρο, δύο γυναίκες την εβδομάδα δολοφονούνται από τον σύντροφό τους ή τον πρώην σύντροφό τους στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα ποσοστό που προκαλεί αποτροπιασμό.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 55% όλων των γυναικοκτονιών παγκοσμίως διαπράττονται από στενούς συντρόφους ή άλλα μέλη της οικογένειας, με ποσοστό πέντε θανάτων κάθε ώρα. Η έρευνα του ΟΗΕ διαπίστωσε ότι «το μεγαλύτερο μέρος της βίας κατά των γυναικών διαπράττεται από νυν ή πρώην συζύγους ή στενούς συντρόφους. Περισσότερα από 640 εκατομμύρια ή το 26% των γυναικών ηλικίας 15 ετών και άνω έχουν υποστεί βία από τον σύντροφό τους».
Στην Ελλάδα, τουλάχιστον 4 στις 10 γυναίκες έχουν βιώσει μία ή περισσότερες φορές στην ενήλικη ζωή τους σωματική, σεξουαλική βία ή ψυχολογική βία από νυν ή πρώην σύντροφο, σύμφωνα με την πανελλαδική έρευνα με τίτλο «Εμφυλη βία κατά των γυναικών και άλλες μορφές διαπροσωπικής βίας στην Ελλάδα», που διεξήχθη με τη συμμετοχή 11.577 γυναικών ηλικίας 18-74 ετών.
Η πρώτη τόσο μεγάλης κλίμακας έρευνα στη χώρα μας διενεργήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών και χρηματοδοτήθηκε από τη Eurostat την περίοδο 2021-2023 για να ρίξει φως σε σημαντικές πτυχές του υπομελετημένου φαινομένου. Η έκτασή του αντικατοπτρίζεται στην αντίληψη του 90,1% του δείγματος, που πιστεύει ότι η ενδοσυντροφική βία σήμερα είναι πολύ ή αρκετά συχνή.
Το 36,5% των γυναικών έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από οποιονδήποτε δράστη και το 29,6% σωματική, σε όλες τις περιφέρειες της Ελλάδας. Μια αξιόπιστη αναγωγή στο σύνολο του πληθυσμού δείχνει ότι το 18,09% των θυμάτων σεξουαλικής βίας, όπου σε ποσοστό 6% δράστης είναι ο σύντροφος, αντιστοιχεί σε περίπου 683.000 γυναίκες. Το 23,49% ηλικίας 18-29 ετών και περίπου 2 στις 10 από 30 ώς 44 χρόνων δέχτηκαν ανεπιθύμητη σεξουαλική συμπεριφορά, έπεσαν θύματα βιασμού και απόπειρας βιασμού.
ΑΝΔΡΑΣ Ή ΑΡΚΟΥΔΑ; – ΤΙ ΑΠΑΝΤΟΥΝ 7 ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
“Kαμία εμπιστοσύνη δεν θα είχα σε έναν άγνωστο άνδρα”
Θεοδώρα, 29 ετών.
Χίλιες φορές με αρκούδα. Εκτός του ότι ένα ζώο δεν επιτίθεται αν δεν νιώσει απειλή, θα διάλεγα εκεί μια ακρούλα στο δάσος, θα καθόμουν ήρεμα κι ωραία, δεν θα ενοχλούσα, δεν θα με ενοχλούσε. Μετά από καιρό που θα με συνήθιζε και θα καταλάβαινε ότι δεν την απειλώ, φαντάζομαι θα κυκλοφορούσαμε και οι δύο στο δάσος αμέριμνες. Επίσης, τα ζώα λειτουργούν με μοτίβα και ένστικτο.
Λίγες στιγμές με την αρκούδα και θα καταλάβαινα τις συνήθειές της. Από την άλλη, καμία εμπιστοσύνη δεν θα είχα σε έναν άγνωστο άνδρα, όσο και να τον παρατηρούσα, πόσω μάλλον να βρίσκομαι μόνη μαζί του.
Και το συμπέρασμα είναι απλό. Υπάρχουν άνδρες που και “όχι” να ακούσουν, θα κάνουν ότι δεν το άκουσαν ή δε το κατάλαβαν ή θα το αγνοήσουν. Δεν μπορώ να πω το ίδιο για μια αρκούδα. Σεξιστικό; Ίσως, Πατριαρχικό; Απόλυτα.
“Ένα ζώο μπορεί να πληγώσει λιγότερο από ό,τι ένας άνθρωπος”
Μαρία, 31 ετών.
Στην ερώτηση αν θα προτιμούσα να μείνω μέσα σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα ή με μια αρκούδα, θα απαντούσα με σιγουριά ότι θα προτιμούσα την αρκούδα. Πιστεύω ότι ένα ζώο (είτε πρόκειται για αρκούδα, είτε οτιδήποτε άλλο) μπορεί να πληγώσει λιγότερο έναν άνθρωπο από ό,τι ένας άλλος άνθρωπος.
Ας σκεφτούμε λίγο ποιο είναι το χειρότερο σενάριο που θα μπορούσε να συμβεί στην περίπτωση της αρκούδας. Η αρκούδα ίσως θα με τραυμάτιζε ή θα με σκότωνε. Και τα δυο θα είναι σίγουρα επώδυνα για μένα και τους δικούς μου, ωστόσο δεν θα βασανιζόμουν σε ολόκληρη τη ζωή μου.
Τι θα γινόταν τώρα εάν περνούσα ένα 24ωρο μόνη με έναν επικίνδυνο, ασταθή άνθρωπο, ο οποίος θα με βασάνιζε με πολλούς, διαφορετικούς τρόπους; Τι σημάδια θα άφηνε όλο αυτό στην ψυχή μου και γενικότερα στη ζωή μου για να προχωρήσω μετά όπως πριν;
Ακόμα και ήμουν αρτιμελής, το τραύμα θα ήταν ανεπανόρθωτο για να συνεχίσω όπως πριν.
“Κυκλοφορούσα με σπρέι στην τσάντα μου. Και δεν ήταν για τις αρκούδες”
Boyka, 44 ετών.
Η αλήθεια είναι ότι δεν φοβάμαι να μείνω στο δάσος. Τώρα ποια θα είναι η παρέα μου για 24 ώρες; Όλα εξαρτώνται από τα vibes, ποια θα είναι η ενέργεια της συνύπαρξής μας από την πρώτη στιγμή. Για τις αρκούδες ξέρω ότι αν δεν τους πειράζεις, δεν θα σου κάνουν τίποτα. Έτσι μπορείς να μάθεις και πράγματα, να οδηγηθείς στα κατατόπια του δάσους και να γίνεις «μια απ’ αυτές».
Όσον αφορά τους άγνωστους άνδρες, από μικρή, στις περιπτώσεις που μένουμε μόνοι, σε οποιοδήποτε χώρο, η πρώτη σκέψη μου είναι «τον έχω, αν χρειαστεί;». Και επειδή έχω ύψος και σωματική δύναμη πάνω από το μέσο όρο, όπως και ζώνη στις πολεμικές τέχνες, συνήθως δεν το βλέπω ως μεγάλο ρίσκο.
Στα 44, θεωρώ την εαυτή μου αρκετά χειραφετημένη για να έχω τα vibes και τις συνέπειές τους υπό έλεγχο. Που στην πραγματικότητα σημαίνει ότι έχω προβλέψει ή φροντίσει να ξέρω που βρίσκεται η «έξοδος κινδύνου» ανά πάσα στιγμή, σε περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά με τα vibes και τις ενέργειες.
Παλιά κυκλοφορούσα με σπρέι στην τσάντα μου. Και δεν ήταν για τις αρκούδες.
“Να θεωρείς δεδομένο ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθείς σε κίνδυνο…”
Εβελίνα, 29 ετών.
Στο δάσος με ένα άγριο ζώο, ε; Δύσκολη πίστα. Μία κατάσταση διαρκούς επαγρύπνησης.
Να μετράς κάθε σου κίνηση μη το εξαγριώσεις, να το τολμάς να απαντήσεις στις προκλήσεις του, το βράδυ να φροντίζεις να περνάς απαρατήρητη, μες τη μέρα να κρύβεσαι και από φόβο να στερείσαι απολαύσεις. Να θεωρείς δεδομένο ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να βρεθείς σε κίνδυνο και να θυμώνεις που το δικαίωμά σου στη ζωή είναι αυτονόητο, δυστυχώς, μόνο για εσένα.
Εν τω μεταξύ, τόση ώρα στο μυαλό μου δεν έχω την αρκούδα…
“Ελπίζοντας πως η αλληλεπίδραση αυτή δεν θα καταλήξει σε βία…”
Ειρήνη, 26 ετών.
Αν πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στο να βρεθώ μόνη είτε με μια αρκούδα είτε με έναν άγνωστο άνδρα, αισθάνομαι εξίσου φόβο και για τις δύο περιπτώσεις. Η αρκούδα μπορεί να γίνει επικίνδυνη και η πιθανότητα να βρεθώ αντιμέτωπη με μια τέτοια απειλή είναι τρομακτική.
Την ίδια στιγμή, η σκέψη να εγκλωβιστώ μέσα σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα με τρομάζει εξίσου πολύ. Η απρόβλεπτη συμπεριφορά ενός αγνώστου είναι κάτι που δεν μπορώ να αγνοήσω. Αν έπρεπε να μείνω με μια άγνωστη γυναίκα, δεν θα το διαπραγματευόμουν καν.
Αν έπρεπε, λοιπόν, να διαλέξω ανάμεσα στο αν θα έμενα σε ένα δάσος με έναν άγνωστο άνδρα ή με μια αρκούδα, μάλλον θα διάλεγα τον άνδρα, ελπίζοντας πως η αλληλεπίδραση αυτή δεν θα καταλήξει σε βία. Αυτό δεν σημαίνει ότι η επιλογή αυτή θα γινόταν χωρίς φόβο και ανησυχία.
“Ο άγνωστος άνδρας με τρομοκρατεί περισσότερο από την αρκούδα”
Αναστασία, 32 ετών.
Από μικρή ηλικία, έχω μάθει να εμπιστεύομαι τη φύση και να κατανοώ τα ζώα. Έτσι, όταν μου τίθεται η ερώτηση αν θα προτιμούσα να περάσω χρόνο σε ένα δάσος με μια αρκούδα ή με έναν άγνωστο άνδρα, η απάντηση είναι ξεκάθαρη: θα προτιμούσα την αρκούδα.
Η αρκούδα, αν και επικίνδυνη, είναι ένα πλάσμα της φύσης που ακολουθεί τα ένστικτά της. Μπορώ να καταλάβω περισσότερο τη συμπεριφορά της και να σεβαστώ τον χώρο της. Αντίθετα, ένας άγνωστος άνδρας με φοβίζει περισσότερο. Οι άνθρωποι είναι απρόβλεπτοι, και σε έναν κόσμο όπου η πατριαρχία κυριαρχεί, οι ιστορίες για βία και εκμετάλλευση είναι καθημερινές.
Η πατριαρχία έχει δημιουργήσει μια κοινωνία όπου οι γυναίκες αντιμετωπίζουν καθημερινά απειλές από άνδρες. Από τη λεκτική παρενόχληση μέχρι τη σωματική βία, οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί και πολυάριθμοι.
Ζούμε σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες πρέπει συνεχώς να είναι σε επιφυλακή, να προσέχουν πού πάνε και με ποιους βρίσκονται, τι φορούν, τι λένε και πώς συμπεριφέρονται. Η σκέψη να βρεθώ μόνη με έναν άγνωστο άνδρα με τρομοκρατεί περισσότερο από την αρκούδα.
Στο δάσος με μια αρκούδα, νιώθω ότι μπορώ να διαχειριστώ την κατάσταση. Γνωρίζω τους κανόνες και ίσως καταφέρω να αποφύγω τη σύγκρουση. Με έναν άγνωστο άνδρα, δεν ξέρω τι να περιμένω και αυτό με κάνει να νιώθω ευάλωτη και να τρομάζω.
“Αποτυχία της κοινωνίας και της Πολιτείας να προστατεύσει τις γυναίκες”
Μαρίνα, 37 ετών.
Η ζωή με δίδαξε να φοβάμαι τους άνδρες. Άλλωστε, στην Ελλάδα καταγράφονται γυναικοκτονίες κάθε μήνα. Ο τρόμος αυτός δεν είναι κάτι που μπορεί να αγνοηθεί. Οι γυναίκες ζούμε διαρκώς με την απειλή της ανδρικής βίας.
Η πατριαρχία έχει δηλητηριάσει την κοινωνία μας, καθιστώντας αναπόφευκτα τη γυναίκα ευάλωτη. Οι ειδήσεις είναι γεμάτες από ιστορίες γυναικών που κακοποιούνται, βιάζονται, βασανίζονται ψυχικά και σωματικά και δολοφονούνται απλά και μόνο επειδή είναι γυναίκες. Οι γυναίκες δεν αισθάνονται ποτέ απόλυτα ασφαλείς, είτε περπατούν στον δρόμο, είτε μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.
Σε αυτήν την άθλια πραγματικότητα, είναι κατανοητό γιατί θα προτιμούσα να βρεθώ σε ένα δάσος με μια αρκούδα παρά με έναν άγνωστο άνδρα. Και είναι εξοργιστικό ότι πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στον κίνδυνο από ένα άγριο ζώο και στον κίνδυνο από έναν άγνωστο άνδρα.
Η πραγματικότητα αυτή αντικατοπτρίζει την αποτυχία της κοινωνίας και της Πολιτείας να προστατεύσει τις γυναίκες και να αντιμετωπίσει την πατριαρχία. Η ανδρική βία δεν πρέπει να είναι ο κανόνας. Είναι καιρός να σταθούμε όρθιες, να φωνάξουμε ενάντια στην καταπίεση και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου καμία γυναίκα δεν θα ζει με φόβο.
